장음표시 사용
171쪽
determinatam intentionem agentis 3 ergo. Respondeo Nego minorem, nam si Deus produceret infinitum , haberet reuera illius producendi voluntatem determinatam & directam ii fallibili cognitione. Deinde voluntas Dei esset determinara potius ad producendos infinitos angelos : v.
quam lapides, illudque infinitum dirigere posset
ad aliquem fine ad suam scilicet omnipotentiam mani fustandam. Obiicies tertio , repugnat multitu durem non esse in aliqua specie numeri 1 sed omnis numerus est finitus; ergo repugnat multitudo non finita. Respondeo numerum alium esse formalem, alium materialem, siue obiectivum. Formalis nihil est aliud quam actus intellectus ordinantis aliquam multitudinem , ipsamet vero multitudo est numerus materialis ; igitur infinita multitudo esset numerus materialis, sed infinitus , nisi sit quaestio de voce: tarmaliter vero talis multitudo numerari non posset , saltem totaliter ; hoc enim tantum pertinet ad multitudinem finitam; ut enim quaedam multitudo numeretur totaliter, ultima unitas assignari debet, at in infinito non est
Obiicies quarto, si infiniti homines conspirent ad mittendos singulos lapides in aceruum, illi lapides essetat infiniti, renimat unusquisque suum lapidem , sequitur aceruum exhaustum iri, quia tot lapides fuerunt ablati quot coniecti, & non exhaustum iri, quia infinitum non habet finem, neque consumitur ablatione finiti. Respondeo, illum aceruum exhaustum iri, sed non esset ablatio finiti, sed infinitorum, ablatio autem finiti est quae non exhaurit infinitum ; si enim ab infinito
auferretur Io.to.&c. semper remaneret infinitum;
172쪽
Disp. II. De corpore naturali sic. I et
si vero tollitur ipsuinniet infitiitum , quid mirum quod nihil remaneat & quid mirum infinitos Augelos infinitos lapides auferre possv in obiicies quinto , si darentur infiniti Angeli, & lilli applicarent suum omnem conatum simul admouendum lapidem, mouerent illum infinita velocitates ergo in instanti quod est impossibile; . ergo & illud, unde sequitur. Respondeo te pugnare motum fieri in instanti, quia in sua formali ratione dicit succcisionem , & deberet lapis est simul in termino a quo & in termino ad qu em, quod fieri nequit per potentiam creatam, & Deus potest ponere simul & semel, idem in pluribus locis iniuitanti; at id non fiet mota successivo transeundo
obiicies sexto , ex quacunque multitudine , si vel unus lapis extrahatur, qui remanent non sunt infiniti ; ergo neque antea nam infinitum ex ablatione finiti non fit finitum. Probatur antecedens : post ablationem non sunt tot q sot antea, ergo illi qui remanent non sunt infiniti ; sicut enim id non est infinitum in omni genere quod la continet omnes perfectiones psissibiles . ita illud non est actu infinitum in aliquo genet e uolnon continet omnem perfectionem illius genetris. t Respondeo detracto quocunque finito semper remanere infinitum, & reuera non sunt tot quot antea. Ad illud quod dicitur de infinito in omni genere, dico, ut aliquid dicatur infinitum in omni genere debere habere omnem,pecie stionem excogitabilem, vel formaliter, vel eminenter,uet virtuat iter, non est autem necesib, ut habeat omnes in indiuiduo, verbi gratia, Detri est infinitus in omni genere, sed non continet persectiones creaturarum indiuiduo , ita ut perfectio quae
173쪽
est in creatura eadem numero sit in Deo ; hoc enim implicat, sed longe excellentiores habet Deus ; ita ncla ellit necesse ut multitudo lapidum infinita omnes lapides contineret. Obiicies sexto , tofinitum categorematicum in magnitudine non repugnat. Probatur ex pra cedenti conclusone; cum enim repugnet dari infi- initos lapides, si uniantur, fiet infinita moles.
Obiicies primo , omne corpus habet figuram, sed corpus infinitum non habet figuram ; ergo non est possibile. Respondeo aliquos admittere corpus infinitum posse esse figuratum, sed de hac sententia infra. Interim dico corpus quidem finitum esse figuratum, non vero infinitum , & hoc non este necesse ad saluandam rationem corporis. Obiicies secundo , omne corpus est mobi-IC, sed corpus infinitum non esset mobile ; e go non potesti dari corpus infinitum. Respo deo corpus infinitum foro mobile ratione suarum
partium, & hoc suffceret, imo si possibile sit imhnitum clausum terminis , posset moueri totum, quia non occuparet omne spatium. Verum suffciat, quod argumenta conuincant possibilitatem infiniti , de modo existentiae multum curandum non est ; quis enim im ellectus potest naturaliter cognoscere clare infinitum, cum ipse finitus sit. Obiicies tertio , si esset possibile unum corpus infinitum, essent etiam possibilia duo, at ubinam secundum poneretur 3 Respondeo , primum non occuparet forte omne spatium, vel se inuicem pe
Dico septimo , infinitum, categorematicum in intensione non repugnat. Probatur ex praece-
dentibus conclusionibus , possunt enim poni i finitae partes ignis in eodem loco, vace fieret calor
174쪽
Disp. V De eo ore naturalis c. rq 3
ealor infinite intensus a quo tamen non fieret calefactio in instanti, quia haec non sit, nisi mo- tu locali. Obiicies sequereret posse dari vitameni Dei infinite intentam, at hoc dici non potest:: nam illa visio esset illius comprehensio, quod esse nequit. Respondeto, Nego fore cor rehensivain, quia cum unum infinitum possit esse alio minus, esset quaelibet visio creata , licet infinita , minor
cognoscibilitate Dei, quae a sola cognitione Dei perseere adaequari potest.
Inseres ex his omnibus unum e duobus neces.sario concedendum esse , vel Deum non posse producere infinitum syncategorematice, atque adeo creaturas possibiles esse nnitas: vel infinitum
reale categorematicum non repugnare. Primum
non potest dici saltem commode ad principia fidei : secundum vero sequitur necessarib ex eo quod ponatur creaturas possibiles esse infinitas. Inseres secundo , quam parum consequenter loquantur Thomistae, qui duci sentiunt mundum potuisse esse ab aeterno , ne ni possibilitatem infiniti et nam si mundus fuisset ab aeterno, iam essent infinitae animae rationales. Nec dicas cum Maillat Deum, cum produxi fiet aliquas , debere alias destruere : quia hoc gratis dicitur ae sine fundamento, quasi vero Deus non possit anihilo omnes producere & positio unius anima obstaret positioni alterius.
175쪽
Quomodo soluenda sint reliqu/ quaestiun
cula circa infinitum. ia, ut dixi, prae debilitate intellectus nostri
infinitum capere non possumus, sequentibus quaestiunculis, quasi palpando re problematice
'respondebo. 'Quaeres primo , an ereatuera omnium perfecti sima creari possit. Suppono creaturam omnium
perfectissima'm'sec dum quid non replignare, hoc enim est tantum secundum aliquem res ectum, verbi gratia , maternitas Dei est omnium perfectissima, auia non potest etiam diuinitus fetimater maioris. stio igitur est de perfectissimauhsolii tb in se. . A rPars negans sic probatur, qvia quacunque al- signata potest Deus aliam perfectiorem producere : & si daretur omnium perfectissima , uniae haberemus primum Angelum non esse creatur omatum perfectissimam , nee posemus conum-cere Abay lardum & Vvictetam asserentes Deum non posse producere perfectiores creaturas quaru
Dices, multi sancti Patres asseruerunt mundum ita esse persectum , ut perfectior fieri neqtaeat. Contra : mundum non posse fieri tersectiorem secundum ordinem,quia est ordo infinitae Sapientiae; nec secundum linem a se intentum , poterat Tamen perfectiorem producere quoad substantias creaturarum, & quoad qualitates accidentales. Pars affirmittas sic probatur. Si produceremur Ommi creaturae possibiles, vel una euet excedepi, aliu
176쪽
alias in perfectione , vs aliquae esse iit aequales quae a nulla alia excederemur, & istae essent persectissimae. Quaeres fecundo , an possibiles sint species rerum perfectiores de perfectiores in infinitum : &hoc intra duas quarum una sit alia persectior. Prima pars quaesti ossis non habet difficultatem; cum enim aliae creaturae sint possibiles,poterit esssentia diuina infinitis modis ab illis participari, cum nulla sit a qua adaequale participari possit,ex quo semunda pars resoliritur & quidem m. Pars affirmans probatur: nam sicut diuina perfectio potest ex parte sui infinitis modis participari , ita sumta in ratione vitae non repugnat participari infinitis modis , qui cum non dicant, nisi vitam praecise , erunt omnes necessario inferiores homine, v. g. & quia dicunt vitam, sunt nemcessarid superiores lapide. Obiicies: omnes illae species clauduntur terminis ; ergo non sunt infinitae. Respondeo clauduntur terminis respectu multitudinis,Nego: Re pectu perfectionis, Concedo Pars negans probatur, quia sequeretur hominem esse infinitae perfectionis consequens non debet admitti; ergo nec antecedens. Probatur sequela. Gradus superior continet persectionem imferiotas, sed homo esset in gradu superiori dignitatis , ergo contineret in sua vita omnem perfectionem illorum omnium viventium , sed haec viventia sunt infinita non solum in numero , sed etiam in specie ; ita ut unum aliud & istud etiam aliud,&c: excedat perfectione ; ergo persectio inseriorum est infinita, & infiniti excessus non possunt facere, nisi infinitam perfectionem. Quaetes tertio , an possit dati infinitum clau
177쪽
um virilique termicis : quaestio debet intelligila eo em genere : nam dari infinitam linem clausam terminis qua parte non est infinita non rit dubium apud eos qui admittunt possibilit Mem infiniti ; at virum verbi gratia , possit dari
corpus clausum terminis undique,v. g.circulus ius nitus , triangulum infinitum,&c. aliqui asserunt, ut Arriaga , Magnanus,&c. alij vero negant. Pars a sermatava probatur ex eo quod unum infinitumiossit seruare rationem inliniti, fit minus alio infinito, ut diximus , atque adeo Poterit esse infinitum corpus, verbi gratia, licet non occupet omne spatium , sed si non occupet ymne spatium, habeat terminos necesse est. negativa probatur, quia luet definitio i finiti importet aliquid politiuum; connotat tammen negationem termini, sicut licet differentia, scilicet irrationale , consistat in aliquo Politiuo, conpotat tamen essentialiter carentiam rationali S.
Deinde , si possibile ecet tale tinfinitum , possibilis esset globus infinitus; at ubinam centrum Di mum posset dari homo infinitus , sed ecce qualem nasum haberet.
S s r in loco non solum con-c-m uenit corporibus , sed etiam spiritibus ; dicitur enim de Angelo esse in paradiso,
178쪽
paradiso , vel in te1ra , atque adeo in aliquo loco. . Verum . cum nec Angelos unquam viderimus, nec quid sit este in loco respectu illorum clarc uouerimus, de loco agere tantum Philosophi solent respectu corporum ; at vero respectia spirituum dumtaxat per transennam; quia vero quaeri potest num omnis locus repleatur aliquo corpore , vel sit aliquis qui nullo prorsus corpore repleatur,ideo hic commode de vacuo agi solet. Qua Propter duo erunt articuli.
ne loco. Locus, ut ait B. August. in libro de cogn.
verae vitae, c. I S. est spatium quod quodlibet corpus occupat logitudine, latitudine,& altitudia ne melisuratum, quod sine dubio satis patet, nisi modorum error locum tenebris repleuisset. Qui igitur in rigore sit,inuestigandum est,tum subiungeimis alias quaestiones, quae de illo fieri solent
DIco primo , locus recte definitur ab Aristoteles continentis extremum immobile primum
179쪽
Explicatur. Dicitur primum , quia primo oc.
cui i it locato sic superficies concaua , non vero convexa dicitur esse locus liquoris quem contiunet. Vncie locus debet esse locato proportion tus, quomodo vero dicatur immobile, alij recurrunt ad spatia imaginaria , alij vero ad im-IDensitatem, Der , de quibus opinionibus alis ilq t id infra dicetur. Interim sic explico immobilia
I inmobilitas loci requiritur tantum ad motuum quantitates cognoscendas N ad rerum distantias lindagandas , quia si termini non essent fixi, nullamen ura fidelis esse posset, & ad hoc non est necessaria quaedam phy sica immobilitas, sed suff- it et immobilitas per mentalem abstractionem a s motu metiri enim est opus mentis: neque ne- ices aria est externa mensure applicatio, sicut in s Seometria non sunt necessariae reales lineae, sed lsolum astractae & apprehensor . Porro terram esse absolute immobilem , caesum vero & astra con- ctandam in motu & immobilitatem secundurn suid habere apparet. Viide vas quod reseremr raterra: & motus coeli determinatam partem erit si mobile. Dicere itaque corpus esse in tali loco est dicere ipsum este in corpore quod ad te xam &cosum habeat talem situm , v. g. a tali lisonte tantum distat versus initium arietis vel ortum solis vel ad tales gradus latitudinis I hoc aute iri sic debere intelligi Probatur, nain ad quAionem , ubi est , Re DFondetur per illa quae respectu nostrae cognitioni; sunt iminobilia, prius quidem per partes cCeli, idemde per montes, flumina, urbes, domos, arbo- .res , tandem per parietes & fixa ad parietes , vel mobilia, ut lectos,munia, &c. Pater
180쪽
Disp IL De corpore naturali es c. I y
itaque locum esse corpus quod proxime ambic Iocatum prout concipitur in certo situ ad reliquum mundum, seu partes fixas mundi. Obiicies nihil esse in mundo constans quod possit facere Iocum ; ergo. Respondeo cum Thoma Anglo locum esse vocem significantem ad placitum , & significare rem cum quodam ordine ad intellectum; ideoque non esse quaerendum ali
quid quod sit immobile , sed quod appareat immobile , apparet autem etiam motus, si sit co stanter ideire, habere quandam immobilitatem;& sic sufficit quod sol constanter oriatur in una parte , & occidat in alia ad determinandum
obiicies secundo , turris Eante vento remanet immobilis, & tamen supercies aeris ambientis mutatur ; ergo locus non est illa superficies, atque adeo neque extremum ambientis : Respondeo esse in loco habere aliquid de morali. Quaret modo superficies consimilis adueniat, non dici tur mutane locum;illa enim quae aduenit, cum siet aequi ualeris priori pro eadem in ordine ad locum haberi debet. Obiicies tertio, quando aqua est in vase & una cum illo alio transfertur, mutat locum, & tamen non mutat superficiem corporis ambientis. Rel- pondeo hanc aquam mutare locum tantum in- adqquate, locus enim non dicit solam superficiem, sed praeterea respectum ad polos mundi, aut alias partes immobiles, unde dicitur superficies imi robilis , non quod ipsa de facto sit immobilis, sed
dumtaxat cum consideratur cum tali relatione aetates partes immobiles.
Dico secundo, loci diuisiones praecipuae tanta Primo, in locum extrinsecum & intrinsecum Primum