장음표시 사용
231쪽
De Exornationibus Sententia- . rum, in quibuS unico exemplo contenti erimuS, ne res
per se prolixa fiat prolixior,
De Distributiomeo Vid est Distributio , Graece Mepi te, in P.Rutilio Lupo Graece idem sonat vel
partitio . Vndo Lyeug. Cuius omnes coruporis partes ad nequitiam sunt appositissimae: oculi ad petulantem lasciuiam , m Mus ad rapinam , venter ad auiditatem . - - - . . Rufiniano similiter idem , seu partitio, & dimensio,dissectio, discrimina- h. Bud. Comm.& Graecorum quibusdam e Meldie , - , Cpraeter alia , dicitur schemet, cum plura argumenta in unum effectum deducuntur e Exornatio , qua unicuiqtre , quod suum est, & conuenit , pro dignitate persoliar distribuitur. hoc modo: Magistratus Dificium cst opera & diligentia exequi voluntatem Senatus . Populi officium cst N a res
232쪽
res optimas , & homines idoneos maRim Esuis sententijs eligere & probare . Accus1- toris ossicium est inferre crimina: Defensoris est diluere , & propulsarer vestis est
dicere, quae ipse sciat, aut ab alijs audierit: Qussitoris est unumquenque horum in officio suo continere. are L.Cassi si in causis teste praeterquam quod sciat, aut audierit argumentat, & coniectura prosequi Patieris, ius accusatoris cum iure testimonii commiscebis, testis improbi cupidit tem confirmabis , reo duplicem desensionem parabis. Dicunt quidam Rhetores hanc figuram fluere e diuisione Dialectica, neque re ipsi
hinc,sed elocutione tantum differre, cum sit, cum totum in partes, aut membra distribuimus . Est elegans etiam distributio in laetio ciceronis . De Amicitia, inquit, omnes ad unum idem sentituat, & hi , qui ad Remp. se contulerunt, & hi qui rerum cognitione, doctrinaque delectantur,& hi,
Qui suum negocium gerunt ociose: postremo hi , qui se totos tradiderunt voluptatibus , sine amicitia vitam esse nullam sentituat . a mi-
233쪽
Quibus rebus apta est haec Exornatio st G neri Iudiciali , graui figurae, confirmationi,& confutationi.
OVid est Licentia , quam & Parrhesian
vocant e Exornatio, qua apud eos squos aut vereri, aut metuere debemus, tamen aliquid pro iure nostro dicimus,quod eos minime offendata hoc modo: Miramini , Quirites , quod ab omnibus vestrq ramtiones deserantur , quod causam vestram nemo suscipiat,quod se nemo vestri defenserem profiteatur, id tribuite vestrae culpae, atque desinite istud mirari. quid enim est, quare non omnes istam rem fugere , ac vitarc debeant e Recordamini quos habueritis defensores, studia eorum vobis ant oculos proponiter deinde exitus omnium considerate , tum vobis veniet in mentem, vivere dicam,negligentia vestra siue agnauia potius illos omnes ante oculos vestroa trucidatos esse inimicos eorum vestris fuse
234쪽
specie libcrtatis, aut nostra , aut aliorma .grmea ita reprehendimus, ut figurate interim adulemur. Sic M.Tullius pro Ligario. Suscepto bello Caesar, gesto etiam ex magna parte nulla vi coactus, consilio, ac vo- luntate mea ad ea arma profectus sum,quq haut sumpta contra te , Hic non solum ad
utilitatem Ligarij respicit , sed magis laudare victoris clementiam non potest, ut diligenter annotauit Fabius . Sub hac exornatione continentur etiam illae excusationes , Pace tua, venia tua dixerim , aequo animo feras , in bonam partem accipias , boni consulas , ne aegre feras, do caetera
id genus oris A notasta, . . 1 Rutilio Lupo numeratur inter figuras orationis. Item Rufinianus, a quo vertitur oratio libera, vel licentia secundum Cornificium. Quibus rebus congrua cst Jiaec exornatio pGeneri Iudiciali, & Delibeistiuo,graui figurae, Prooemio, 2 Narrationi.
235쪽
OVid est Diminutio vel Imminutio , Ex
tenuatio, Discessio,Abscessio; his enim
modis a Cic. dicitur: Graecis veroau . . Nobis diminutio. Et is, figura etiam dicitur, cum rem magnam modestiae causa verbis extenuamus. Ac e,TO TM , -- . idest, tenuitas, exilitas, gracilitas, attenuatio, macies, subtilitas,argu tia Exornatio , qua aliquid de nobis dicimus cum aliqua extenuatione, ne forta se arrogantes videamur. hoc modo Cio
Pro meo iure hoc possum dicere , me labore , & industria curasse, ut disciplinam militarem non in postremis tenerem. Hic siquis dixisset, ut optime tenerem, licet vere dixi stet, tamen arrogaus visus esset. ide. ego semper operam dedi, ne inter infimos Oratores haberer. hic etiam si quis dixi set , ut primus haberer, arrogans visus e set. Haec est contraria Amplificationi, totidemque fere modis eXtenuamus , quot augere, & amplificare solemus, sed in con-
236쪽
tione pro illa figura, aua res ipsae augetur , & licet id fiat pluribus modis , praecipue
tamen his quatuor: Incremento, Comparatione , Congerie , Ratiocinatione . Incrementum est, cum exaggeratis inferioribus gradatim peruenitur ad summuln Cic. in Verr. Act. U. Facinus est vincire ci-ue Romanu, scelus verberare,prope parricidiu necare. quid dica in crucem tolleree Est & incrementum , cum summo aliquid additur praestantius . Virg. Aen.VII.
------ quopulchrior alter Non fuit, cxcepto Laurentis corpore Turni, Fit item incrementum,semct & iterum c dem repetito verbo: Matrem tuam occidisti. quid dicam amplius e Matrem tuam occidam , quae te genuit, quae te aluit, quae te enutrivit. Interdum per vcrba sit singula. Cic. Act. VI. in verrem. Non enim furem, sed ereptorem: non adulterum, sed expugnatorcm pudicitiae: non sacrilegum, sed hostem sacrorum, religionumque: non sicarium, sed crudelissimum carnificem ci- Uium , sociorumque in vestrum iudicium adduximus. huc pertinet Interpretatio,huc
237쪽
MONIMENTA. tot demum spectat Correptio , & Hyperbiae
Comparatio est, cum a maioribus exaggeratis coniectura capitur de minoribus exagerandis , hoc est, cum minora maioribus, indigna multo indignioribus comparamus, vel etiam praeserimus, non argumentandi , sed ornandi causa Virg. g. Aeu.-- Oterque, quaterque Beati , Queis ante ora patrum , Troiae sub moenibus altis
Tale est: Serui mchercule mei si me isto
pacto metuerent , ut te metuunt omnes cieues tui , domum meam relinquendam pumtarem . hoc a minore ductum est; & pauci serui comparantur uniuersia ciuibus , non liberi liberis, herus Catilinae, qui ciuium suoruin non erat dominus , postremo ciuitati domus . Congeries cst plurium res diuersas significatium enumeratio . Cic. pro Lig. Quae tua
mense Oculte Manus e Ardor animi, Quid cupiebas I Quid optabas e Idem . Quid est in Antonio praetir libidinem e Crudelitatem p Petulantiam 3 Audaciam J Ni
238쪽
in eo ingenuum, nihil moderatum , 'nihil prudem nihil pudicum . . Ratiocinatio es,qua amplificamus re coniectura ab aliquo signo sumpta vel circumstantia maioreo quae fidem prope excedat , ut apud Virg. g. Aen. Ingens corporis PGlyphemi magnitudo coni j citur ab his fi-gnis . Trunca manum pinus regit, & --stigia firmat. Est & illa clegans cumprimis , & essicax amplificandi ratio , quoties - ea,quae per se alioqui grauissima sint,consulto dcprimimus , quo magis, niagisquO-attolluntur, quae sequutura sunt . Qua de re Fabius 8. c. . vel ut apud Ter.Hegio de puella vitiata questus , facinus hoc velut vulgatum, iam & humanum contemnit u-betque grauius adhuc accipere, cum De-mca nihil hoc grauius fieri, aut dici posse, crederet. Nam hoc quidem (inquit) Ω-
riuidum aliquo modo est. persuasit noX, amor, vinum, adolescentia. humanum est. Vides'iae ut consulio eleuet, extenuetque
hoc Aeschini peccatum a circumstantijs quo Srauius videatur , quod statim subh-
239쪽
Quibus rebus accommodari potest exornatio Diminutionisi omni generi, mediocri figurae , Prooemio, & Narrationi.
OVid est Descriptiod Graece a steti, is,
se , v Quae rerum consequenti uinta
continet perspicuam , & dilucidam cum grauitate expositionem . ItaCicero, vel Est Exornatio , qua exponuntur incommoda , quae sunt consequutura , si aliter iudicarint, ac nos intendimus, hoc modo : Si de hoc , Iudices , grauem sententiam tuleritis, uno indicio simul multos iugulaueritis , grandis natu parens, cuius spes senectutis omnis tu huius adolescetitia posita est, quare velit in vita manero , non habebit. Filia parui pii vati patiis auxilio, ludibrio, de despectui,paternis inimicis erunt oppositi, tota domus huius indi- , gna concidet calamitate . at inimici statim sanguilaolenta Dima, crudelissima victoria potiti insultabue t in horum miserias , && superbia, re simul,& verbis inuehentur. Quibus rchus adhibenda est haec exornatio I
240쪽
Generi Iudiciali, graui figurae,conclusioni; nam pro te , & iudicio Oratoris ad indignationem, & commiserationem est apti
Ham Descriptio Rhetorica ab Aquila Rom dicitur Diatyposis .i. deseriptio,
formatio , deformatio, informatio, constitutio, statutum, lineamentum. Ab aliis reuoesric rex rum, id est descriptio,forma,designatio, dispositio, ad exprimendum exemplar . Proprie dicitur haec figura evidentia, & illus ratio, quando res ita seribendo exprimitur, ut videatur delineari, vel sutinquit Fabius y.)proposita qugdam forma rerum , ita expresta verbis , ut cerni videatur potius , quam audiri. Vnde & apud eundem lib. q. cap. a. ubi credibilis rerum imago dicitur. Haec eadem Descriptio &E piam eis h. ab Aphtonio , idest, descriptio, explanatio, pura meraque enarratio seu explicatio. Hesych. -ν . Mis , idest, euidentem sermonem orationemve interpretatur . Coel. lib. I. cap. o. Quae & ab aliis Energia, E ko,Hae. - , essicacia, vel U-ιpiram,v. significatio tacita,demostratio,