장음표시 사용
261쪽
aut sermonem sine pereonis , aut simul vir unque. Vide Quintil. lib. S. cap.ro. &
Quibus rebus accommodatur haec Exornatio e omni generi, omni figurae, confirmationi,& confutationi,& perorationi,& maxime in genere Deliberativo .
id es Imago Exornatio, qua for
mam cum forma , quadam similitudine, conferimus , dc sumitur laudis, aut vituperationis causa . Laudis , hoc auodo: Ibant in praesium corpore tauri validissimi, impetu Leonis acerrimi similes. vituperationis, aut odij causa, hoc modor Iste quotidie per forum medium tanquam iubatus draco serpit dentibus aducis,aspeetu venenato, spiritu rabido circumspectas huc & illuc, si quem reperiat , cui aliquid mali faucibus afflare, ore attingere, dentihus insecare, lingua possit aspergere . Et illud Virg. Os humerosque Deo similis hic enim ad Dei imaginem comparat Aeseneam Poeta. P Grae-
262쪽
Graece E-, qua latine nos etiam utimur declinando Icon, huius iconis , f. g. idcst , imago , similitudo, stitua, simulacrum, e figies , persona, &c. Quibus rebus pernecessaria est haec Exornatio Omni generi, omni figurae, confirmationi, & confutationi.
OVid est Effictio , Prosopoeia dicta e
Exornatio, qua exprimimus, vel effingimus nostris verbis alicuius persong figuram , hoc modo et Illum dico, Iudices, rubrum , breuem, incuruum, canum, subcrispum, caesium, cui sime magna est in mento cicatrix, si quo modo potest verbis in memoriam redire . Ista vero m---m graeco scripta personae confictio est, cum rebus inanimatis personam, orationemque tribuimus, aut defunctos tanquam vivos , &praesentes inducimus. Describunt hanc figuram Rom.Aquila, Rufin. & Rutil. Lupus. Vide etiam Quintil. lib. 6. cap. I. & lib.f. cap. 2- , Quibus rebus apta est haec Exornatiost Om-
263쪽
ni generi , omni figulae, & omnibus parti, bus Orationis , praeterquam Diuisioni
De Notatione. in OVid est Notatio , qui ab alijs sub Periis
phrasi comprehenditur, ab alijs dicitur Ethopoeia Z Exornatio , qua exprimuntur mores, & naturae hominum plerunque in derisionem , & quandoque in laudere . Exempla Notationis crebra sunt apud Comicos, ut Trasonis militis gloriosi, Gnatonis gulosi alicuius ambitiosi , amatoris , luxuriosis furis, inuidi, timidi . Quam quiuis poterit inde sumere Notationis exemplum , praeter illud , quod ponitur in Rhet. ad Hcrenn. de quodam ostentatore , qui simu labat habcre plures seruos, plura
vasa argentea , plureS aedes amplas , cum reuera nihil haberet. 'Graece Notatio dicitur, Ab alijs
di: circuitio 1 Terentio dicitur in Andria. Nihil circuitionc usus est. Haec figura fieri debet, aut ornandae rei causa, quae pulchraesti aut vitandae, quae turpia est. Ab alijs- P a dici-
264쪽
dicitur-u. morium expresso, affectuumque figuratio, imitatio, morum alie norum notatio. dicitur & Mimitatio loquentis , a Prisciano allocutio vertitur . ut tuis, Ethopoeia (inquit Rom. Aquila) est moralis confictio; differt a prosopopoeia, eo quod ibi & personas singimus, quae nusquam sunt: his certis quibusdam, vel personis verba accommodare adfingimus , ad improbitatem earum, vel ad dignitatem demonstrandam . Ethopoeia (inquit Iul. Rufinianus est alienorum a sectuum qualiumlibet,dictorumque imitatio non sine reprehensione. Latine dicitur fisturatio, vel expressio, T. facilitas seu ingenium se in multos mores verte di. Bud. in Epist. post. Quibus rebus adhiberi potest talis Exornatio I Generi Demonstrativo, mediocri, &attenuatae figurae, narrationi, confirmationi , & confutationi .
OVid est Sermocinatio, graece Dialogos, vel Dialonsnos Exornatio, qua
265쪽
duae , vel tres personae, vel plures introducuntur loqui pro earum dignitate , &affectu , ut senex loquatur more senum , adolescens more adolescentium, & Matrona more matronarum, ut licet videre apud Comicos , qui in omni re & actu maxime seruant decorem personarum, sic etiam tot
Thucydidis , Sallustis , & Liuij orationes
effinguntur. E.g. Finge Hecubam sic alloquentem Priamuarmatum , vi omnia extrema tentaret: oconiux miserrime , quae mens tam dira impulit te indui his armis Quo tendis Non opus est nobis tali auxilio: si ipse meus Hector nunc adesset , nullo pacto posset resistere tot periculis undique imminentibus . Verum concedas ad hanc aram Iouis O. M. quae nos omnes tuebitur : Ecce interim superaduenit Pyrrhus Polystem insequens , quem tandem ante oculos ora ipsorum crudeliter interfecit . qua mavisa Priamus, quamuis mortem praesentem
cerneret in Pyrrhum sic cxclamauit et Dii tibi, si qua pietas est Coelo, quae huiusce modi' nefaria scelera curet , reddant prae,
266쪽
mia digna tanto scelere, qui nihil es veri tus filium ante patris pedes occidere , dc parcntum vultus filij sanguine foedare et non est credendum te esse genitum ex illo magnanimo Achille , qui admiratus fidem mei supplicis, corpus mei filii Hectoris
mihi restituit, & me tutum in trica reginta remisit. cui Pyrrhus subridens ait , cur res ita sit, ito nuncius ad patrem meum, &dicito me longe natura ab eo alienum e se , nunc morere, ut hac in re mihi obsequaris. Atque impie Priamum ante aras Iouis mactavit. Et Hecubam mariti cadauer postremtim amplexari volentem, captiuain fecit, & inde abstraxit. Fit etiam Sermocinatio , sit plures persona introducantur cum affectu & dolore expo nere incommoda, quae sint passurae , si aliter iudices iudicarint.
iuuantidem , ac sermocinatio , estque disputatio , disceptatio , ratiocinatio, consabulatio, collocutio, consultatio. Et Quintiliano Dialogus , hoc est, sermo ex interrogatione , & responsione compositus, do
267쪽
ea re, quae vel philosophiam,vel Reip.pa
tei attingat, disceptans,cum apposita verborum, personarumque expressione.Laerta in vita Platon. & Bud. Com. Quibus rebus adaptari debet haec Exornatio e omni generi, omni figurae, narrationi, & conclusioni.
OVid est Conformatio, graece Idolopoeiae
exornatio, quae fit, cum aut mutae reS, aut mortui introducuntur loqui, hoc modo : Quod si haec urbs inuictissima nunc vocem emittat,non ne hoc pacto loquature Ego illa plurimis trophtis ornata, iriumphis ditata certissimis, clarissimis locupletata victoriis, nunc vestris seditionibus ve-xor, o Cives, quam dolis perfida Cartha- .go, viribus probata N umantia , disciplinis erudita Corinthus labefactare non potuit, eam nunc patiemini ab hominibus teterrimis proteri, atque conculcari item: Qusd si nunc ille Iunius Brutus reuiuiscat,& hic ante pedes vestros adsit, non ne hac uteturotatione e Ego Reges eieci, vos Tyranno P intro-
268쪽
introducitis. Ego libertatem , quae min- quam antea in nostra ciuitate fuerat , pe peri , vos partam scrvare non vultis .
Grsrce scribitur Ela inam, simulacri fictio setiformatio , figura quippe est, cum introducitur persona nota, sed mortua, & quae loqui desierit, sicut apud Euripi. in Hecub. Polydori introducitur idolum. Quibus rebus congruit haec Exornatio I G neri Iudiciali, & Deliberativo, graui figurae, conclusioni potissimum , & amplificationi .
OVid est Significatio , graece E- aec, di Latine Emphasis reddita I Exorna tio, qua plus suspicionis in animo Auditoris relinquitur, quam verbis exprimitur . Veluti si dicas : Tu Cretensi fidem habes e Non significat simpliciter hominem in Creta natum, sed gentis illius ingenio per
Quot inodis fit significatio I Quinque: Exu- petatione , Ambiguo , Consequentia, Abscissione . de similitudine. Q
269쪽
Quomodo fit per Exuperationem P Hoc modo : Hic de tanto patrimonio tam cito testam , qua sibi petat ignem, non reliquit. Quomodo per Ambiguum e Quando verbum plures habet significationes , sed accipitur in ea significatione ; quam vult ipse, qui dicit, ut si quispiam de eo, qui multas haereditates adierit, loquatur: Prospice tu, qui plurimum cernis idest,qui attentus ei, ,e diligens. t i Quomodo fit per Consequentiam Hoc modo: Si quis Salsamentarij filio dicat: Quiesce tu, cuius pater nasum cubito solebat
Quomodo fit per Abscissoncm de Hoc modo, Qui ista forma, & aetate nuper alienae domui , nolo plura dicere. Loquitur de sene , qui vitium intulit . Quomodo per similitudinem e Ita: Noli,Saturnine , nimium populi frequentia fretus csse, stultitiam nosce Gracchi, Quibus rebus congrua est haec Exornatio eomni generi, omni figurie, confirmationu& confutationi . De
270쪽
OVid est Breuitas, grace-aee, έ Vt inquit Fabius lib. 8. cap.3. alijs diei.
oum Syntomia . A Rutilio posset corrigi me vulta es, i . Breviloquium, sermonis compendium , breviloquentia , dicendi breuitas I Exornatio , qua res tantummodo verbis necessarijs expeditur, & breuissime absoluitur, ut: Si quis de Xerse hoc modo loquatur e Lemnum pr*teriens cet-pit; inde Tharsi praesidium reliquit; post urbem in Bithynia sustulit ; inde pulsus in
Hellespontum statim potitur Abydo .item. Si quis de Mario haec diceret: Modo consul, quondam Tribunus, deinde primus erat, tum proficiscitur in Asiam: deinde exul, & hostis est dictus , post Imperator, postremo consul est factus. Quibus rebus quadrare videtur haec Exornatio I Omni generi, omni figurae , & partibus orationis , narrationi, di peroratio