장음표시 사용
271쪽
OVid est Demonstratio , Latinis quibus
dam Euidentia,alijs Repraesentatio graecis tum Phantasia , tu in Exergasia noc est,
sta Taggae, aes, a. vel Edi diast is, ae t. v, diligentia in ,
essiciendo opere Exornatio , qua res ita verbis exprimuntur, ut geri videantur &ante oculos audientium poni: hoc modo, od simul atque Gracchus prospexit flumetuare populum, verentem, ne ipse authoritate Senatus commotus a sententia desisteret, iubet aduocari concionem . I interea scelere, & malis cogitationibus redundans c uolat ex templo Iouis, & sudans oculis ardentibus, erecto capillo. contorta
toga, cum pluribus alijs ire celerius coepit Illi praeco faciebat audientiam, hic subsellium quoddam calce premens, dextra pedem defringit , di alios hoc idem iubet se cere . Cum Gracchus Deos inciperet premcari, cursim isti impetum faciunt, ex alijs , aliasque partibus conuolant, atque e populo virus : fuge, inquit,Tiberi, fuge. non vides 8 Respice inquam. Deindet Vaga .
272쪽
multitudo subito timore perterrita, fuge, re coepit. Iste spumans ex ore scelus , anhelans ex infimo pectore crudelitatem,co- torquet brachium , & dubitanti Graccho , quid esset , neque tamen locum , in quo constiterat , relinquenti percutit tempus et ille nulla voce delibans insitam virtutem , concidit tacitus r iste viri fortissimi miserando sanguine aspersus , quasi facinus Praeclarissimum fecisset, circumspectans &hilaris sceleratam gratulantibus manum Porrigens, in templum Iouis contulit sese. Cic. ad Heren. Quid aduertendum est in hae ExornationO IVt omnia ponantur ante oculos, quae gesta sunt ante negocium, in negocio,& post negocium. Qisbus rebus accommodari debet hqc Exornatio e omni genori , omni figurae, narrationi, & perorationi. De figurarum constructione ita Cic. ad Herennis
et Latine a Cic. dicta Ambitus,Circuitus,
273쪽
Comprehensio, Continuatio, Circumscriptio e Oratio, quae pluribus membris inter se cohaerentibus plenam , absolutam qu sententiam complectitur, vel & breuius . Periodus est Orationis,velut quoddam integrum corpus, ut Cic. pro legc Manilio et Quamquam mihi semper frequens conspectus vester, multo iucundissimus, hic autelocus ad agendum amplissimus , ad dicendum ornatissimus est visus,Quirites; tamen hoc aditu laudis, qui semper optimo cuique maxime patuit, non mea me voluntas, sed meae vitae rationes ab ineunte aetate susceptae prohibuerunt.
Qurnam sunt partes Periodi a Colon seu membrum , & Comma siue incisum . Quid est Colon e Periodi pars, quae perfecte quidem aliquid significat, sed orationis cluasi gyrum non complet, & suspendit potius, quam absoluat sententiam, dum nihil per se ipsum efficit . ut, o Callidos
I mines . perfectum est, sed remotum a caeteris, vim non habet, ut per se manus,& pes,& caput. sequitur, O rem excogit/tam l O ingenia metuenda i Haec quoque i
274쪽
membra sunt. quando ergo incipit corpus esse Nimirum cum iam venit CXtrCma
conclusio . quem quasi nostrum fefellit, id
vos ita esse facturos. hoc ex Cic. Fabius: Vel Colon, graeca ductio, Tu, di membru, inquit Romanus Aquila ex Iacobo Tu no , est pars orationis ex pluribus verbis absolute aliquid significans , cum duobus, aut tribus incisis constet . hoc modo , Etsi Vereor, Iudices, ne turpe sit pro fortissimo viro dicere incipientem timere . Quid est Commae Pars Membri, ac velut
Articulus ex uno pluribus'ue verbis constans, quae perfecte nihil significat,sed tantummodo inchoat sententiam. Cic.Domus tibi deerat e At habebas. Pecunia supera bat e At egebas. Hic quatuor incisa sunt. Quae nam res recipiunt Periodos e Exordi- ,& Confirmationes magis, quam Narrationes , quae Colis fere constant , ed & Contentiones . & Disputationes raras habent Periodos ; quod haec potius breuibus quibusdam membris quasi aculeis constent. item' Periodus ex Quintil. apta est Pro Ce-mjjS maiorum causarum . item communi
275쪽
bus locis, & in omni amplificatione: multum & in Epilogis pollet . Comma itidem dictio graeca x --- incisum , incisio, pars Periodi est. Carfunx cinquit Romanus Aquila quod Grsci appellant xί- , Est pars orationis nondum Ex duobus,aut ex pluribus verbis quicquaabsoluti significans, hoc modo et E si vetreor , Iudices, ne turpe sit; Nonnunquam tamen caesam dicimus orationem , quoties non efficiuntur verba ex connexione verborum , sed singula, quamuis significantia pios erantur , ad istum modum : Quis est Lollius armiger, Catilinae stipator,tui corpori S concitator,tabernariorum percusior, latitator fori, depopulator Curiar IIn quibus rebus sere utimur Colis e In Epistolis familiaribus et nisi si quod argumentum grauius tractetur. Item in Dialogis,& philosophicis disputationibus . Constat autem Colon duobus , ut minimum commatis : ut , Obsequium amicos, veritas odium parit. Plerunque tamen plura Commata sunt in Orationis membro, quemadmodum uticuli plures in membro uno
276쪽
corporis . item Cola in narrationibus crebra sunt: ut , Milo domum venit, calceos& vestimenta mutauit , paulis er dum se uxor (visio comparat, commoratus est. Sic & in Contentionibus : vi, Quid enire tuus ille,Tubero,districtus in acie Pharsalica gladius agebat Cuius latus ille mucro petebate Qui sensus erat armorum
- tuorum I Quae tua menS, oculi, manus, ardor animi e Quid cupiebas Quid optabas e , Quis iam sermo constat Commatibus p Fere quotidianus, & familiaris . Nam hic modo breuia, modo longiuscula habet commata , tanquam articulos Orationis. Neque tamen ex meris commatibus sit sermo familiaris, sed crebrioribus . Quid insuper in utrisque, hoc est, Colis, &Commatibus obseruandum I Illud, ut per gradus increscat oratio, videlicet, ut gramuissimum quodque postremo ponatur loco. ut si dicas et Patrem in elicem intere mit, domo eiecit, eiectum probris, &conmrum elus prosecutus est. Non ne hic de- , cresceret oratio e
277쪽
OVid est Numerus Est quaedam vocum
dimensio , qua Oratio componitur. Sunt autem hi numeri siue pedes . . Horum singuli s Ponspus i ih llabis constant c Pyrrie is h hvanis . . I b lia Trochaeus, siue Choreus i h Dactylus I h b, i Anapaestus b b IHi octo Amphimaerus, siue Creticus Ibi syllabis constant et Amphibrachus h l btribus. I Bacchius h i si Palimbacchius I I hL Tribachus . h b is Molossus III
'rum pedum quo quique temporibus sunt pleniores , longisque syllabis magis stabiles, hoc grauiorem faciunt ora
tionem : breues vero celerem, ac mo
278쪽
Quinam pedes attribuuntur initijs e Omnes
Putantur apti, sed praecipue Creticus. Ci- cero orat. de Redit. Quod precatus a Diis, &c. Frequenter hic initijs conuenit. Anapaestus. Animaduerti, Iudices,&c. Pro A. Cluent. & in Paradoxis . Paeones. Quod erat optandum . In Verr.&, venio nunc , & Credo ego Vos Iudices , Pro Sext. Rosc. Spodgi. Qui res in Ciuitate,Pro P.Quint. Si quantum in agris, Pro Caecinna . Dacty-
279쪽
Dactylus. Serius omnino Iudices. Epitritus . Est hoc in more positum . De lege Agr. Si quid est in me, Pro Archia . Iambus. usus maximus in inuecti uis , nam insignes numerorum percussiones reddut . Quintil. putat optime incipi a Longis , dci ecte aliquando a Breuibus . vi , Nouum, crimen, Pro QOLigario. Qui medijs sentcntijs, siue periodis Epitritus, Dactylus, Spondaeus, Ditrochaeus. Sunt autem breuibus miscendae syllabae longae, ut ipsa verborum aptior , & venustior exprimatur collocatio. In inedijs vero periodis, hoc est, in fino commatum,aut membrorum, ait Cic.Omnes debere esse permixtos, & quasi confusos pedes . Neque enim effugere posset animaduersionem Orator,si semper ijsdein uteIetur, tamen idem Cic. si rem tractat paulo grauiorem, codem fere in medio, quos in principio, pedes adhibet: ut Pro 'Marcello. Nullius, inquit, est tantum flumen ingen , nulla dicendi, aut scribendi tanta vis, tantaque copia, quae non dicam exornate, sed enarrare, C. Sesar, res tuas
280쪽
gestas possit; tamen hoc affirmo,& hoc pace dicam tua, nullam in his laudem es Bmpliorem , quam eam , quam hodierno die consequutus es . In qua periodo sunt quidem alij pedes permixti. Sed illam a maxime illustrem faciunt Dactyli, Cretici , Spondaei, & praeterea etiam Spondso iunctus Dochimus ex illis verbis, Hoc pace dicam tua; qui pes , ut Cic. ait,in quouis loco aptus est, modo semel ponatur . Haec ex Bonciario lib. I .cap. 8. Quos in fine maxime probant e Di trochaeos , ut Comprobauit . Epitritos , ut Redundarunt, vide- Bacchium , ut Probarunt. (batur . Molossum, ut Coniunctis . Amphibrachum , ut Sinamus . Hic unum notandum cum Bonciario, extremam syllabam,ut in Carmine, sic in perio- .do communem censeri.
Cicero clausulas diligentius, quam superio- .ra seruari iubet, quod in ijs numerorum perfectio , atque absolutio iudicetur . In prima enim Orationis parte, multa non diligenter excipi putat: in postrema ver omnia i