장음표시 사용
101쪽
quis non modo seipsum diligit, sed diligi praeterea credit;
imo quasi dilectionem imperaret, & simul fortunam, utramque blanditiis metitur: crasso prorsus errore. Vidi qui credebatur petitioni supplicis fauere non velle, imo reluctari velle; quia dum opitulari se non posse praeuid ret,e re ac circumstantiis oriundas vel timendas dissicubrates exponeret. Vidi qui dubitaret de fide Iudicis, quia repelleret oblata: odisse videbatur causam pollicentis, qui pacisci recusabat. Quasi vel affectu vel munere corruptus sit,qui incorruptus Persistit. Sed quin Ciceronis illud valeate Sine suco ac fallaciis,
more Maiorum. Vtinam i Nec male inuersus versiculus; Appare quodenautesio quod appares. Sed heu pudor,heu dolori nunc prorsus rari sunt, qui veia
seri j & sincerit plures simplissimis blanditiis, & quasi innoxia quapiam simplicitate versutiam tegunt; prompti res fallere Vlysseasque artes expedire, quo viri boni officium manifestius videantur exercere. Nimirum Fama candoris ad decipiendum tutissima est via. Hanc famam captat quisquis adulator, vitio animi ignaui, timidi, futialis & abiectis, ut credatur,fraudare nec solere,nec velle, sed omnia ex animo facere & dicere, non ex arte. Certe si quem recte & rotunde procedere conspicimus, semotis ctrimoniarum & palpationum nebulis ; hunc esse fid lem opinamur,titutoque Boni Soch donamus. Contra,siquem ficte aut fucate agere,quoniam strui nobis insidias veremur,nil minus praestamus, quam simili artifici assensum. Quin potius diligenter animaduertimus & notamus, quam opportune verba promere, vera prena &peruertere, suaque promouere nitatur, non quam sincero aut salubriter. Etiam crescit fugientis peruersitas animi; dc
102쪽
de tamquam latere nequeat, per iactantiam aut intemperantiam se prodit. Vt olim Leontinus Gorgias & Hippias sophistae, in illa quinquennali celebritate ludorum ; sic non ita pridem sciolus quidam assentator,in publica muneris claritudine obscutissimus, huic culpae obitoxius suit: qui se super omni scibili uniuersim doctum, atque instar Altissimi, nihil nescire gloriabatur , quod instructus esset
cognitione generalium aliquot dogmatum ac scholasticarum tricarum,tum quibusdam confusis ac obscuris e fugiis,quibus vel irretiret antagonistam , vel ipse elaberetur. Nempe plurimum pulueris & fumi contradicentium oculis effundebat,quo impetraret,ut si non subscriberent, cederent garrulitati. Prudens etiam ac politicus audire gestiebat,quod iactaret, selectitasse atque euoluisse omnium classium Atheos. Quid lectitasse Z imo 'uintam essentiam verba sunt )ex eorum tenebris dis illasse atque eruisse. Utque religiose legisse videretur; praerogatiuam a Pontifice sibi indultam ostentabat amplo diplomate. Quae tamen consultius singula occultasset ; non secus quam emplastra, quibus quisque vulnera de ulcera curatre condit, non plateatim praedicat vel ostentat. At non
omnis ille Philosophus,qui facienda dicit,sed qui tacit dicenda et nec ille quidem Politicus, qui putat se scire pler que,sed qui scit quae non putant plerique. Intelligat itaque Legatus, qui candorem & fidem in
aliis requirere & aestimare fas . Qui autem iisdem utendum sit,ex cuiusque personae, negoth & loci commoditate discere poterit, non uno hoc cripto. Illud tamen in nuero, inprimis caueat, apertae adulationis aut subdolae maci inationis turpitudine notari aut innotescere: quod
rebus agendis plurimum obsit. Crediderisὶ Audio Leg
103쪽
8o FRED. DE MARsEL AER LEGAT v s. tum suo muneri aptissimum quidem extitisse,nihil tamen bonae rei tractare aut peragere potuisse,quia is alium quedam Regem,iuxta quem Legatione functus fuerat, manufeste nimis,nec caute velexcusate satis setalerat.M uero insuper: Si externus Princetis circumueniendus,nec hostis tamen fuerit, id ipsum sic nat,ut versutia si deprehensa sit, magis e rebus ipsis, earumque natura & circumstantiis prosecta videatur,quam e pectore Legati. Nimirum int nitatis existimatio salua permaneat: qua velut virtute, tute rein faciet & promouebit. Imo,inquam,ipsis dolis,facile, improbandus quispiam casus aut error appingetur aut affricabitur: quasi procul a mente & malitia Legati scelus omne,viri utique maxime candidi & veracis. M nuero etiam Principes, dispiciant semper, quantum limminum & praesertim Legatorum amicis conuentionibus, haleratis verbis,quantumlibet iureiurandi religione valiatis, tribuere de ni. Saepe enim flutam tacito seruant sub pe re evulpem. magis etiam sub vulpe lygridem & lupum. Interdum blanda manus aut spongia, inimici propositi nouaculam abscondit & aconitum. Legato cuiusdam Regis vultus erat placidus & liberalis, os modestiae honore signatum, gestus candori proprius, nutus & color qualis esse solet animo tranquillis & innoxiis,loquela nil nisi manifestam pietatem spirabat. Ateriemus Princeps ubi cum Legato tamquam cum mente sua proloqui, & reseratis arcan rum claustris perfidiam quoque pacisci coepisset, tandem illusus fuit suo candore, eoque strata mate, quod nemo extra comoediam narraret:Et heus,inquit,nihil seria inter& iocos sincerum, nihil purum sensi; laruam vidi, non faciem. Erat quippe expertus doctissimam hominis ii
104쪽
ψ LIBER PRIMvs. 8r nocentiam,vulpinam sanctitatem. Qui eo tamen magis laudem praemiumque apud suos merebatur & accepit, quia tela quae in suum Principem alter indebat & vibrabat,in auctorem retorsit.
A D certamina publica ludosve non accedet,nisi praemeditatus & instructus.Non enim committere de- se ut speetatibus risui sit,dicaturve ignarus vel ignauus: id enim sine existimationis sugillatione non contingat. Isocratis ad Darmonicum sententia est: Quoties in laudabilibus versaberis negotiis; fac quamplurimos spectantes velut virtutis tuae testes habeas: si qua re inhonesta contigerit te delectari ; fac clam id perpetres, ac semotis saltem arbitris turpis sis. Qui raucus, balbus aut blaesus est, non prae omnibus garrulus aut vocalis esse debet (st lidortim ac vulgarium ea turpis consuetudo, qui id studiosissime agere videntur, ad quod sunt minime idonei)sed elocutionis suae hallucinationem silentio & auscultatione compensare. Naturae namque defectus arte supplendi sunt. Architecti speciosiora solent frontispiciis praefigere,ad laudem & ornatum magis, quam ad vium;& sic ad usum. Ridiculum se praebuit Loe gatus,qui a quindam Magistratu in encaeniis inuitatus, ut psittacum arcu balistico,e celsa turris inaspide prifixum,iaculari dignaretur.Conatus enim aliquoties,iantum abfuit avem deiic ret, ut numquam tacturus crederetur animal quod diuo
105쪽
81 PRED. PE MARSEL AER LEGAT v s. meleganti examinet: illos ut tegat,has ut detegat & osten dat. Male ambulabit,cui gressus deformis est: male Tubtabit, qui regere frenum nescit. Claudicare,& sic di ur,rere, turpe est. Sed aliqui vel in ipso equo claudicant, ephippio tamquam sarcinae haerent Equo vehi, pulchrum est; sed si vecti & vectoriis velut corpus illein,idemq; in tus & inst inctus,& si Centaurus exprimatur. Attende qui placere publice cupis: aegraque potes-rovom abde tui. Corporis E etiam animi S fortunae . sayanto praestantior habebere qui imperabis, tanto facilius impetrabis. Sic
plures Principum, dignitatem atque auctoritatem suam caluissima impotentiae dissimulatione conservarunt , &quia tegere potuerunt, quam inualidi ellent, vires acquia
Duerunt. Mercatorum quoque censitis di fortunae, non
adeo optim magnitudine, sed vero iacturae, imo inopiae
apud alios ignorantia,tum fide & opinione opulentiae ataque prosperitatis,con stant. Ceterum Legatus coram aliis atque in publico, fronte erit,non continuo quidem ridibunda aut ridicula (fatuorum istud sed laeta,exporrecta, ct tali fere quam intege rimo Iudici conuenire scribit Iustinianus. Et quia ex oculis plerique conqciunt de animo ; ae fere ut horologium,
temporis, sic facies affectuum indice constat: quantumuis res perperam succedere, ac velut retroagi videatur; hi latitatem vultu,dolorem corde sustinebit. . Illud etiam aduertet Legatus, ne cuiquam intersiet negotio, quod cum iactura vel ignominia praesentium coniunctum sit. Vt enim culpa nulla intercesserit,tamen eius
existimatio contario inquinabitur apud malevolos &imperitos: ut contra,victoris rebusque prosperegestis qui
106쪽
interfuit,etiam ni illo suo merito aut conamine, commu-
nis honoris laudisque fit particeps. Similiter auistoritatem hic suam magni faciat, nec eam interponat ubi verisimile fuerit eam contemptum vel neglectum iri. Tum nequaquam sese immisceat rebus, quas alium , quam speraret aut deceret,effectum habituras praenouit.Pharmaca gris data,ni morbum leuant,eleuant. Incessus in publicum non sic celer sit aut praecipitatus, vi videatur cuiuspiam medici, vel conducti veredarijs nec ita testudincus,insolens aut assectatus, qualis rei spon-ta,vel comoedi inimicam grauitatem exprimentis. id si tamen negotia praecurrant; tardus sit Legatus 3 Elusinodi vigere u incitare poterunt negotia rerumque momen ta, ut etiam volare dccorum & necessum fuerit. Sic currat,
ut comprehendat: & quae pedibus assequi non poterit, consilio & mente praecedat. Et tamen si & coram festi, nandum fuerit, nec opera aliorum commode uti possit, rhedae vel equi velocitate utetur;& illius quidem decentius, quam istius. Altaqui gressus praecipitatio, leuitatis indicium est: hinc quoque iudicium formatur anxietatis,
. etiam aduersitatis,quae sic agitet curretem. Hinc Plautus:
Liberos homines per 'iurbem modico magis par gradu ire. Seruile esse duco festivantem currere. Fuge, e 'te, qui magna magnis probare & praestare debes. Quod si ingenti graueris pondere; ne properes, Onere ab ipso impediris: i ne graueris quidems, quid opus est festinato3 Magnarum item rerum ea conditio est , ut non
velociter aut repente cieantur , nec nisi interuallo in ueantur aut mutentur. In corporis quoque motionibus ocongruentem naturae proportionem seruabit Legatus: Re-
107쪽
8 FRED. DE MARSEL AER LEGAT v s. agrestesque & triuiales prorsus fugiat. Motiones istae (s pius incilicandum) mores indicant; praeseriim apud illos quibus neutiquam contingit audire loquentem Legatum, sed qui dumtaxat vident. Profecto non sufficit quaedam bene fieri, nisi fiant & belle. Obsonia, alioqui opipara dc lauta simulque salutifera, vix attingimus, ec nauseam poetius prouocant quam orexim, si lardide subministrentur.
Si Princeps peculiari & publico assicitur gaudio vel
honore, (dum coronatur, victoria potitur, primogenitus natus est; minime torpebit aut latebit peregre qui eum re- raesentat s sed vero etiam extra priuatos parietes eiusce igna laetitiae conspicua & sonora procul faciet. Inter artificiosos arcus & ignes, vasa vinum fundant: conuiuia, choret,hastiludia,& quq non paucorum mereanturinuiuium,instituantur. Nuper duorum Legatorum, nec nimmio amicorum, contiguis tamen aedibus degentium, alter ob ortam nouiter Regi felicitatem,sui strepitus & ignis copia, alterius domum penitus semeam, paene surdam readidit. Dumque manifesta sancti Spiritus designatione potius,quam admirabili piaq; conspiratione, creatus esset URBANvs VIII. Pont..Romanus ; conspicua suae gratulationis testimonia Biuxellarediderunt Ium & RS' Cardinalis Alphonsus de la Cueua,& Io. Franciscus ex Comitibus Guidiis a Balneo, Suae Sanctitatis Nuntius. Et illius quidem Palatis tres turres, artificiosis ignibus & lucernis instinctae,inusitatam sic decore & spletadide constellati nem referebant, ut mille coniecturis encomiisque populus circumluderet: alius Tiaram Pontificiam ceu Cornu Copiae, alius triplicem Ecclesiae Hierarchiam, alius denia e tria alvearia atque examina caelestium apum exprimiiceret. Tonitruantes catapultae, pyroboli missiles in
108쪽
LIBER PRIMvs. . 8somnem urbis regionem laetitiae ignes, tubae, tympana, tibiae Pe,celebria & luculenta felicis auspicij & augurij indicia extiterunt: adeo quidem,ut nullus non Occtantium aliqua afficeretur admiratione, nullus non suum aliqua oblectatione. Apostolici vero Nuntij aedes, ignitis pariter arboribus, flammiuomis vasibus, siclopisque viciniam omnem procul illiis rem dc sonoram reddiderunt: pulsae taedis undique tenebrae, & vigili gaudio nox tota. d affectus,quid ingenium Dossit, non obscure utrimetque demonstratum est. Hinc discet Legarias,ut quaecum que ediderit publica illustris ictitiae spectacula, inuentio: ne inprimis appareant rara & si incativa, sumptu m Mifica,indicia bonae sortis de spei. Duas autem refert Legatus ruersonas,alteram sui-ipsilis, alteram Principis . Qiremadmodum ij qui in theatro, Heistoris, Alexandri, aut Caesaris dignitatem aemulantur, dum publice agunt,nihil non regium sonant & exhibent: verum ubi se intra cortinas recepere, donec in theatro adhuc spectandi sunt, vestem & ornamenta quidem non deponunt adscititiam tamen maiestatem & grauitatem Inunt,solitam familiaritatem resumunt & usurpant: sic egatus in admissionibus,congressibus, triumeliis publiacis, ne latum quidem unguem ab decoro recedere debet, sed Regit existimationis semper meminisse: verumtamen priuatim, in colloquiis conuiuiisque semotis, licet Leg tus esse non desinat grauitatem illam publice spectatam, in natiuam comitatem & liberiores mores conuertere potest: vi videatur hic malle apparere quis sit, quam . cuius sit. Ceterum in victu, vestitu, aedium supelle stile & om tu , semulorum di asseclarum numero & cultu, reliquos
109쪽
86 PRED. DE MARSEL AER LEGAT v S. M agnates superare Legatus potest, Principem tamen externum neutiquam aequare ; quasi ut eum quopiam pudore assiceret, emissias & egressus. Dum quidam ingloriis ortus parentibus,sed affectu sui Regis,apud exteros Leg tione fungens , exteriore omni cultu nic ipso Principe splendidior appareret;atque inde quisque ei studiosius detrahendo, occineret, non cantica virtutis aut meriti, sed cum esse oriundum patre mercatore, matre mechanica,
proauis humillimus: Quid dixerimus, ait Princeps, hunc esse impium,an imprudentem,qui parentes sic suos exhu- innat,atavosque citat e sepulcris 3 Scilicet hominis ignobilitas magis excusata latuisset,ni saluo luxu fastuque se proedidisset. Et ne sic quidem eo Principis sarcasmo redargutio finita est,ne limitibus etiam istiusce Regni terminata: sed protinus in patria ab gliis qui ibi anteriore Legatione,
minus autem pompatice,senisti erant,pro apophtnegmate indies celebrabatur. Et quam exteros interdum nimius
L sati splendor offendere pollit, docuit Aristagoras Mulesus: is apud Spartanos aduersus Persas auxilia petens, quia cultus & apparatus luxu dissiuebat, admonitus fuit, ut apud suos,non in virtutis urbe, eo vanitatis & prodigae ostentationis genere uteretur. qui ornamenta non serrent, auxilia ornatis denegare. Ceterum qua magnificentia Legato utendum sit, aegre regula aut methodo una definias. Nam pro Principum facultate,reique quae agitur gratia, apparariis ille ceteraq; omnia grandiora vel aristiora esse debent. Dein splend rem hunc alij aliter aestimant. Septemtrionales metiuntur eum apparatu mensae, velut sumo culinae. Ij vero qui ad Meridiem, non tanti pendunt quod per guttur illabitur, sed magis quod in numeroso comitum, equorum, rhed
110쪽
rhedarum & famulorum strepitia atque ornatu, omnium oculi procul affulget. Interdum Legat ut in illustri Le- ratione spectabilior appareat, inditur titulus maioris nobilitatis Ducis,Marchionis, Comitis vel Baronis, & con ceduntur danturve ipsa monilia atque utensilia Principis. Obseruare etiam est, in Legationibus ad certamen splendidis, Hispanos Gallosque saepius contendisse, non tantum ne agendi aut vestiendi modo conuenirent, sed ut maxime aifferrent: neque adeo ut splendidissimi essent,
sed se quid splendidius adesset aliis.
DISSERT. XXIII Religionis estis, Urbanitatis patria tenax.
TN T E R reliquas Legati virtutes,imo ante reliquas, nisill inax sine Pietas luceat,in vanu fere quidquid molietur. Ideoque sacros gentis suae ritus colet Legatus; si publice quidem non licuerit, priuatim licebit. Quinimo etiam innotescat publice, eum priuatim pium esse: hoc enim erit vere este, & probitatis fidem in negotiis mereri. De atheo aut in Religione vacillante, firma integritatis opinio non sit. Refert Aristeas (historia LXXII. Interpretum quod ubi in Alexandriam ab Eleaetaro summo Sacerdote, Iudaeorum hos Sacri Scripti Interpretes adduxisset ; iussi se Regem AEgypti, ut his oui a Iudaea venerant, consueta omnia praeberentur ad oblationes & sacra, prout cuique genti mos foret. Non tamen suaserim Legato, stupenda
in sanis latitatione, neglectis iis quorum cura eum ma xime solicitum tenere ciebet, omne otium conterere, aut