Frederici de Marselaer equitis legatus. Libri duo. Ad Philippum 4. Hispaniarum regem

321쪽

138 p RE O. OE MArest LAE R ito A Tvs. militarem Legationem duceret,ux irius vocatus esL N ratura Virgilio: Sequiturque sueses piis cremare. Ingens prosccho viris & virtuti impedimentum semina nonnumquam adsert. Si quid etiam impersectionis vi lii ve attulerit post nuptias discitur, vix aut sero emendatur. Tuni longe pessimum, quod nisi sat caute da iris, quam semper diligas; noli medicus ullus, ne iudex quiadem ullus salutetit, restitutionemque in integrum eraestabit poenitenti vel decepto, ubi non saepita peccare licet quam seniel. Quia autem plura coniugij incommodaiunt,rite sacri Mystae caelibem castamque vitam profitentur & agunt: sic nimirum exercitio spiritus,tum functi

nibus Ecclesiae publicis politicisque vel maximd apti

Volunt igitur,qui hanc causam politice,aut nimis politice disputant, Legatum, sine uxore munus suum obireres si seditiosus naturae, malive quod sertur necessarij, stimulus urgeat,vel pertinax consuetudinis semes vrat; eo terna libidine voluptates suas explere. Sed tum videat ille,ne a pellice ea revelentur, quae timeri poterant a coniu- M. Frequenter enim illex lechus illicita excutit, non satis munitis aduersus hunc Sirenum cantum. Ideoque etiam

Legatus, & si quis ei utilis & fidus comes merit, isnorare non debet, expugnata semel pudicitia muneribusve ad- hamatas mulieres quorum inprimis auidus hic sexus est;

aptissimas secretorum indagatrices & reuelatrices existere; dum apud benemerentem simulare aut tacete aegre possunt, prorsus non possunt. Sic nobilissima interduim strata mala & conamina irrita evanuerunt, auctorei que suu in inglorium reliquerunt, quia quaedam mare nae,earumve pedissequae aut congerrones ea denudassent, quae

322쪽

maduersione dis 'um est, nec tamen relatu exemplorum nimi opere odiolorum aut nouitiorum opus habet.

Sunt qui solitarium vitae genus molestiam, indecens, damnosum, intolerabile fore asserunt: sociale praeserunt, de uxorium comitatum probant; ut stato semel amore sedatior sit Legatus,ac domestica disciplina laudabilivi cmhaereat. Scilicet,quia nihil aeque secundum naturam sit, quam huiusmodi coniunctio. Vagum quidem & bal

rum genus hominum indefinitos amores habet, copiam& incertitudinem prolium & uxorum: at magis compositi & casti Christiani,diuina & gentium lege adstringuntur, Unus Unius esse. Et vir quidem rebus necessariis domu in instruit,bonis moribus componit, auditaritate tu tur. 3 ulier vero vitae omnisque fortunae compar, salacis immodestiae ansam praecidit, eademque illa quae maritus foris procurauit, sua cura &sollicitudine domi conseruat,omat,illustrat. Et reperire est revera feminas,quae sua tum solertia,tum continentia sexum ipsum anteeunt, virisque

magno usui & subsidio sunt: per quas Legationes quoque ipsae interdum susceptae & perfectae sunt. Bellerophon,

audita Legatione mulierum Xanthiarum,Xanthiis ignivit. Hinc, ait Plutarchus, lex singularis apud Xanthios sancita est,atque aeternus honos huic sexui tributus. vi filla Matrum,non vero Patrum nomina sortiantur. Ad Constantium Imperatorem Romanae mulieres numquid missae fuerunt, & in re magna 3 Nonne talemni Legatione postulatum iere, ut Liberius Pontifex ab exilio reum caretur Nimirum,quas ostenderent,nihil viris opus es , ubi suae virtuti sequior sexus relinquitur: casionem,non

vero animum aut linguam deesse, siquando publice, aut P p i age

323쪽

3oo p RE P. DE MARsEL AER LEGAT v s. agendum,aut loauendum sit. Sane alias efficaces non is inel,rebus quasi aesperatis,periculorum depulsatrices,d lictoruin deprecatrices, amicitiae conciliatrices feminae

fuere. Quid Z harum auspiciis imperia & sceptra non infeliciter stetere & gubernata sunt. Belgis certe(ut alios thceam populos non infeliciter cessit,Feminarum regimini ex interuallo subfuisse. Coniugibus si quae tristia aut incommoda obueniunt(obueniunt autem permulta,neque

ulla vitae pars aut conditio sui laboris aut doloris expersj societas lenit adimitque dimidium infortunij: si quae labia; gemina est voluptas, quia in dulcissimae coniugis sinu in infunditur. Sic Legatus e curia & curis sessus forte rediens ,habet sociam, cuius laeto aspectu & complexu r creetur,a seueritate velut secedat. Opponuntur solatia diseficultatibus, blanditiae curis, mitescit quidquid asperum aut amarum fuit. . Sic suauior in uxore, quam in alia Venere voluptas est: refundit in coniugem coniux affectum, quo fruitur, adeoque sanguinem sanguine testatur. Omnis amor magnus,sed aperto in coniuge maior: Hauc Venis,ut uiuat,ventilat ina facem.

Omnino vel auxilium ab uxore, vel solatium est: quin imo tum senes uxoribus maxime indigent (venerabilis sic fatebat r senex cum minime putantur uxoribus indigere. Hipsicratea Mithridatis uxor, mariti causa quid non fecit Tonsis capillis equo se & armis assuefecit,quo facilius laboribus & periculi, mariti interesset. Quinetiam vi stum a Cn. Pompeio,& per esseratas gentes fugientem, animo pariter & corpore infatigabili secuta est; ut sic vera uxor videretur. De Zenobia Odenati uxore refert Trebellius,quod eadem erat in omni tartuna: in consiliis nec non operibus prudens:galeata ad conciones processit Im

324쪽

LIBER'sECvNDv s. sorperatorum more,& sic adorata. Pro occasione munifica, clemens,pia, &rursum seuera, ultra semineum modum. Venustate incredibili,tantoque dentium candore,ut ipsae margaritae viderentur. Ea quoque eius castitas filit,ut nec uirum quidem situm sciret, nisi tentatis conceptionibus. Illi denique Odenatus debuit ouod Persas vicerit. Pusmodi consortem non licito solum lecto, sed Legationi quisque optaret. Qui uxore caret,quia domum non figit, non habet: & si habet, in ea moratur, non tamquam paterfamilias,sed tamquam peregrinus in diuersorio Suam ero quisq; indolem ac conditionem optime perpendet, uxoremne ducendam sibi existimet, necne 3 Cum enim uberem ultro citroque scribendi segetem latissimumque campum aperuerint quotidiana & cognita matrimon commoda & incommoda ; tum nullum in tanta controuersia videtur praestantius consilium,quam Metelli: Si stane uxoribus postemus esse, Quirites, ait, omnes ea molestia careremus. Sed quoniam ita voluit natura,vt nec inam illis satis commode, nec sine iis ullo modo vivi possit; saluti perpetuae potius, quam breui voluptati consulendum est. Poterit igitur uxorem ducere,que Legatus erit: & obire Legationem poterit,qui iam duxit. Hoc quaeritur, an comes itineris,& sic muneris erit, quae partem familiae constituit,& iam pars viri est. Negalait Seuerus Caecina apud Tacitum: Haud enim inistra placitum olim, ne seminae in socios aut gentes externas traherentur. Inesse mulierum comitatui, quae siue luxu, siue formidine,optima consilia morentur. Non imbecillem tantum & imparem laboribus sexum esse; sed,si licentia adsit, saeuum, ambitiosum, potestatis auidum. Adde, ea mulierum naturam esse eo

325쪽

3ot FRED. DE MARsEL AER LEGATUS. futiendi arcana procliuitate; ut dubitarint inulti,anne t neantur silenth legibus. Contra assirmabit Valerius Mes.salinus: Multa enim,reiecta veterum duritie,in melius deitatius mutata. Comitatum viri propemodum uxoris esse, plus leuamenti quam oneris in coniugali societate inu niti. Peccare interdum feminas, saepius viros ; hos tamen peregre mitti. Male igitur eripi maritis consortia rerum secundarum aduersarumque. Quid autem,si & ipsi comiux aegrius mariti desiderium, quam exilium serat 3 Adrem: Proconsulem quidem, ait Vlpianus, melius esse in prouinciam proficisci sine uxorer sed & cum uxore dummodo sciat futurum, vi,si quid uxores eorum qui auossicia proficiscuntur, deliquerint, ab iesis ratio de vinducta exigatur. Legato autem prouincia longe grauioribus causis decernitur,quam olim Proconsuli, qui adsubditos ibat: at ille inter exteros,ignotos suspectos, subdolos,insidiatores,versatur. Itaque etiam uxor ei comes adiungi pixerit,dummodu se publicis negotiis consiliisve non interponat . Sciat maritum suum Legatum esse, & maximo sanctissimoque munere fungi: sciat se in potestate mariti esse, nec minus Legati. Sumina haec esto , ut pro aetate

utriusque & conditioiete, pro itineris distantia aut dissiculcite, denique pro negoti j statu, controuersia haec uxoria dirimatur. Anne vero Principis coniux Legationibus sese immiti bit3 Profecto Romae aliquoties definitum est ; Feminam, absque auctoritate atque consensu sui mariti, Legatos mittendi ius potestatemve non habere.

326쪽

D I s S E R T. XIX. Legationes ad immicis.

A r, hostes non statim Legati mittendi sunt, quotidi. ne tia eo inclinant. Sed callide ita cunctati expcdi,vi simus implorati magis, quam implorantes. Adire enim,venerationis est & reuerenther iisque ad quos prius mittuntur Legati s ait apud Caesarem Pompeius i videtur auctoritas attribui, metusiue eorum qui mittunt indicari. Haud dubie,quisquis petit, inferioris persenam sustunet; qui concedit & indulget, Que velut exorari sinit,v lidioris Moue praestantioris. Id non ignorans Ariovistus, cum ad colloquium a Caesare inuitaretur, Legatis Caesaris in hunc modum respondit: Si quid ipsi a Caesare opus esset,sese ad eum venturum fuisse: siquid ille a se velit, illum ad se venire oportere. Ut autem ad hostibus primum mittantur Legati,id quoque per Principes quosdam amicos, utpote aequi arbitros & consultores, utiliter suaderi ae procurari,exemplis constat Polybianis. Hoc astu Ararus Achaicae liberiatis vindex, dum bello Cleomenico Pel lionnesus urgeretur, eaque vria Macedonum Regis auxi-io magnopere indiseret, per Mega litanos Legatos o culte effecit, ut ipsi Achaei per Antigonum, negotiationis huius etiam ignarum, rogarentur,ut in societatem pugnae ac sertunae assumerentur. Sed profecto si casus postulet, omnino praestat precando seruari, quam serociendo petaire. Ac licet victi aut de victoria desperantis esse videatur, cu m hoste vltro pacisci veste non semel tamen qui sic humili, aut benignior visus est,potuit praeualere. Ergo qui torum Principum opera magnopere indiget, sua ue in

melius

327쪽

3o FRED. DE MARsEL AER LEGAT us. melius mutari exoptat,Legatos ad hostes emittere potest: forte enim quidquid petet aut sperabit, pro votis succedet, aliaque ex ata commoda succrescent: conanti nihil decedet. Quemadmodum apud priuatos diu erit, imo numquam erit, ut res per sese,nulloque labore moueantur aut mutenturrinanus & ingenium operi applicanda sunt:& veluti nil, prouenit ex nihilo ; sic rari & exigui ex torpore aut vitioso pudore metuue,fructus. Itaque salua exibstimatione,& non salua interdum, liceat frequentius stimulatores alubi habere, non tantum ut in suo (liceat sic loqui) mari sedent fiuctus, verum ut in alieno excitent. Nam& flabris apud hostes opus est,hominibus,inquam, turbare aptis,quos addictos rebus nostris experiamur.Atque id genus ubi inuenti imatque inescatum fuerit, caute& obliqu8 fouendum est, ut beneficia non nisi per peri dos ambages veniant,dolusque abscondatur.Sane eiu modi obsequia sumptu constant,&,ut tutiora sint, occuum. Nummi tamen Legato tradantur sine ullis labyrinthis: ne hosti facile innotescat,quantum largitionibus e pensisve secretis impendatur,aut impendi omnino possit; neve pecunia nimio multis digitis excribrata, tenuior aut tardior ad Legati usus deueniat. Quid enim, si tot consignatorum, numeratorum, receptorum, censorum, custodum, commissariorum oculis quidquam non acta reat quidem, sed elabatur, aut diutius inspiciendum de tineatur E tergiversatio ipsa grauem confusionem ac iacturam trahat 3 Videre est, urnas & situlas, quae ad extimguendum incendium plenae hauriuntur,longa per manus

traditione, permutatione,concussione, vix medium continere, dum eo perueniunt ubi aqua igni inhcienda est.

Neque patiar, Legato Aristarchum adiungii grauium

328쪽

. LIBER SE cvNDvs sos expensarum rationem excipere debeat: id enim foret, eumdem hunc arcanis praeficere , & simul de prudentia& integritate Legati non obscuru dissidere. & quidni pariter constituatur consor censori Cogitemus igitur,perturbationes tumestus, seditiones,& intestina omnia mala etiam venaliaesse: & ut ista impediantur , venalia esse negotiorum indicia atque instrumcnta,quibus frangi de alteri res hostilis solet; quibus intelligantur consilia, impediantur consulta, aliaque ex aliis commoda stippullulent. Sane ubi'ue gentium homines sunt, &semper aliqui mutationum & nouarum rerum auidi, inordinato luxui, etiam in egestate, addictissimi; qui taedio suae sortis vulnerati, alienam suspiciunt, & ne egere cogantu perfide agere facile inducuntur. Nimbrum compendiosus autumant aqua piscari turbida:

Vixque tenent lac mas cum nillic mabile cernunt.

Infelicitas inquietos reddit. Ideoque Legatus nummum aut monile alicuius pretij semper penes se habebit ; ut siquis subito proditor inducendus, explorator conducendus , aut minister corrumpendus, aut denique si quodpiam praesens periculum vel opprobrium redimendum;

ad manum sit quod stassiciat. Quinimo Legatus hic potissimum munera distribuet: perdet nummos, ut animos inueniat: mVna ista ars caute dare.,-cti ingenio si Darc mi Auro scimus portas perfringi adamantinas,l insuam qU que viribus destitui auro loquente. Demosthenes cum Milesiorum Legationem,auxilia petentium, infesta pressisset oratione,& postero die loque, m rursus esset, mul-

Qq tala-anificus erit, sed quasi nihil alij acciperent. artium erit, saepe dare, & generose dare, &

329쪽

3o6 FRED. DE M ARsEL AER LEGAT v S. ta lana cenaices circumuolutus in publicumi prodiit, nutu indicans seu morbo pitturis,sibi vocem praeclusam esse. Nimirum corruptus a Legatis erat, de quas medicata ossa Cerberi latratus cessabat. Vtpote qui iure &eloquio inferiores visi erant, iam superabant esseacia ingenij illius nummarij. Ideoque e concione quidam salso ludens, Non inquit, sed h)ucis, seu auaritiae morbo & corruptela munerum,hic strangulatus est. Nec dubitauit ipse Demosthenes postea id sibi laudi ducere. Nam cum interrogassiet Aristodemum , fibularum acto rem,quantum,uti asstat,mercedis accepisset,& ille talen tum diceret; At ego amplius,inquit,ut tacerem. Philippus Macedo dum castellum ingenio loci adeo munitum obsideret, ut militum sudore de sanguine nil speraretur; ac assirmaret veracissimus quisque,nemini, nin a caelo, aditum patere; quaesiuit: Num ne asino auro onusto Responuentibus, patere: Vicimus, inquit. Et sic omnes

vincunt.

-Diuina humanaque pMim

Diuitia parent.

Et si quis forte Princeps,quae inutili prodiguntur bello,in

aureum hunc imbrem conuerteret, nostilis potentiae mi-nistris & proditoribus instillandum ; facile inuicta alioqui moenia, castra,corda nouus Iupiter superaret. Oraculum antiquis fuit: Argenteis iaculis pugna, de omnes viceris . Quasi nil imperiositis moneat aut moueat affectias mortalium , 'vana Dea illa, Moneta , nec ullae machinae validiores,quam haec dona,haec munera. Magnum profecto instrumentum rebus est pecunia: omnis praeterea

flagitij magistra & ministra; qua quidquid hic amatur de

laudatur,videtur impetrari. Pecunia inter homines san-

330쪽

vivos morimus ambulat.

st duo nummu p ntibus opta, Et veniet: clausum fidet arcaseum. Quinimo loqui de persuadere forsan debebit Legatus apuntas qui manibus pro auribus utuntur. Horum igitur manus implebit, ne inanes aures, auersum animum experiatur. Fuerunt Legati, qui dum diuticule apud Ministrum non sat amici si is oratione egi ssent, nec pros cissent quidquam, ne in negotio quidem quod honeste non videbatur posse differri aut negari;consuluerunt amicum , eumque veterem aulicum, qui tandem asendum.

Quibus ille: Loquamini isti Ministro. At iam locuti sumus saepicule. Sed serio,iterum ille. Cu mque Legati, ubi

sic multum prolocuti nescirent, anne tarditatem, anne inalevolentiam hominis incusarent; conquesti sunt ni sus apud hunc amicum. Suasit hic rursus, ut loquerentur

Ministro. Locuti sumus,inquiunt,toties.Tum ille: Quid loqui quasi consuluisset: Celantes dabit s. imo quasi innuisset,qua ratione( muneribus & donis videlicet negotio Micaria alasque nectere posset. Paruerunt: & plura quam petierant aut sperarant adepti sunt, & quae ne concedi quidem aequum licitumve. Heus Principes,heu Ministrilsed caueat Legatus, nimis familiaris aut amicus videritis externae Curiae aut curae suae ministris, a quibus plurimum secreti ae subsidii emit & haurit, cum iis priuatim comessando aut publice obequitando aut sermocinandor quin potius, sicubi coram aliis adsuerit,ne nimio cstim re vix nosse eos videatur. Hic fidi comites, cryptici codicilli, iamictu uni de ignoti, mutato nomine & amictis, coim

gressu valeam, .