장음표시 사용
151쪽
tia stupens atque commota, martyrisque conturbandi locum undique & occasionem captans, usti judicio jubet: praesentem judicat praetcr morem atque legem, qua sut nunc quidem est) cavebatur, reos omnes quibus mortis supplicium iris rogaretur, ad phylacistam rejici oportere. Alexander autem audita de se palam dicta sententia, majorem adhuc quam unquam antea, fortitudinem animi prie se ferre videbatur. Breviter, insulis omnibus sacerdotalibus ritu Papistico Alexander exauguratur: silentium facit. Verebatur nimirum ne singultus estet in sermone, & quemadmodum ei fuerat indictum, lingua sibi praecideretur. Execrata linguarum exputandarum inis ventio hoc primum anno invehi dc in consuetudinem induci
Coeperat. Ac etsi ne verbum ille quidem, tamen & gestu de vultu, & interjecta plerumque subrisione facile quἔam parviceremonias hujuscemodi penderet, populo declarabat. Sannionis habitu vestitus exclamat, Proh tuam, o Deus, fidem lmihine majorem honorem haberi potuisse, quam insigne mihi hodie deserri ei simile, quod quondam apud Herodem Filius tuus unicus accepit 3 Ad locum igitur supplicio delectum, Malbertinam aream, plaustro delatus, populum ad Christum Unoscendum, & ad poenitentiam hortatur, circumstantium Dominicanorum tricis enectus, Quid Z mene, inquit, eo adigere, ut ipsum Hurem Christum, scelesti, vultis p Facessite imposiores. Postea ad yoannem Morinum Comitiorum quaesitorem conversus, petiit ut sibi cum populo pauca quaedam agere liceret. Morinus id velle quidem se, dicere, quod ipsum tamen ex N. Molini Basilicae praecentoris ac choragi aderat enim) sententia fieri posset. Molinus, id ipsum velle se quoque: at obsecrare, jam satis ut haberet tam multis eateianus egisse. Illud autem eb subjiciebat Molinus, quoniam ex
quo plaustrum conscenderat Alexander, nunquam fere populum erudire, & ut se colligeret aliquando commonere desiis set , eoque ventum esset, ut etiam existerent, qui quidem il
lum iniquissimo judicio perfusum & oppressum assi arent. Antequam igitur ad patibulum raperetur, impetrata libere t quendi facultate, concionem habuit bene longam, sed vibra
152쪽
Α. tria. RENOVATI. 8ris tem, sed eruditam, sapientissimisque sententiis, & gravibus,, verbis ornatam atque perpolitam: qua concione vir constans& sapiens fidei suae totius, ac imprimis Coenae Domini no striis Iesu Chri ili, rationem exposuit tanto studio, tanta conten- tione, ut plerique . qui tum forte ibi aderant, ipsumque alias
,, audiverant tonantem, nunquam illum neque tam eleganter, is neque tam feliciter sibi visum esse dicere fatorentur. Porro ,, qui sermonem ex ccptum literarum monimentis mandaverunt,
,, illi quidem hanc seriem ejus perpetuationemque tradiderunt. si Clarissimi viri, lectissimaeque foeminae, qui quaeque omnes,, in hunc locum convenistis, ut supplicium misere damnati ho- iis minis spectaretis, intelligite, juste id effectum quidem, si comis munes hominum ossensiones consideremus; at, si legem &,, Consuetudinem hominum, inde maxime prosectum esse, quod is cum de multis ad salutem hominum pertinentibus rebus, tum se vero de Caena Domini nonnihil attulerim asseruerimque praeis is ter popularem hominum opinionem. Quam Cinnam, inquam, si Dominus noster Jesus Christus instituit pridie quam pro saluteis mortalibus restituenda ad mortem s& quidem crucis) profici- ,, steretur, ut eosdem universos Deo Patri reconciliatos, arro. is gandos in filios rius, suosque cohaeredes instituendos, & naiasi talibus quasi restituendos curaret. Id quod est ipse morte pro- ,, pria cumulatissime sine dubitatione consecutus. Cujus rei conia ,, templatione dc memoria sempiterna Coenam instituit: Apo ,, stolosque docuit, haec quotiescunque facerent, in sui co m. is memorationem esse ficturos. Atque hoc illud est quod ipso,, quoque vult Paulus, Quotiescunque manducabitis panem hunc ,, di calicem bibetis, mortcm Domini annuntiabitis donec ve- ,, niat. Hoc autem dicebat Christus, panem distribuens: vultis que ut accipientes illum panem , tanquam monimentum deis signum mortis suae, mortem eandem suam annuntiemus, & in se eadem Charitate universi voluntateque Vivamus. Itaque pro- A bare nos ipsi debemus, antequam ad mensam illam sanctissi- is mam accedamus: nempe fidem integram dc perennem habereis debemus, proque nobis Christum mortuum esse ducere. Nam ., aliter, sumptum indigne tantum panem in condemnationem
153쪽
8s HISTORIA EVANGELII A. ira et
is nostram converteremus, ut inquit idem Paulus: sic enim ille, ,, Probet i ei plum homo: dc sic de pane illo edat, & de calice,, bibat. Quae omnia Cum ita mihi nota putarem, ut de iisdem ,, meo jure quodam mihi viderer aliquid posse pronuntiare, sand,, tenui, panem illum exhibitum nobis esse tanquam Anam ae,, smbolum mortis Domini nostri Jesu Christi : non autem in se illo veram Chri ili personam atque corpus existere putavi. Reis liquas res, de quibus accusor, ad ipsius Dei optimi maximiis iudicium desero, quem unum, Obsecro, precemur ut menti. se bus omnium Christianorum lumina sua praeferat . ut & Vemis bum ejus pure perspicueque nuntietur, & Spiritu sancto suo Ecclesia illuit retur, jacuit enim perdiu nobis ipse Iesus Chri- ,, slus. Ad extremum autem, o viri, peto etiam atque etiam is a vobis ea Charitate, cujus in Christo, vinculo conjuncti su- ,, mus, Deum oretis, ut sicut ejus Filius Jesus Christus pro meis mortuus est , ita etiam ego pari pro illo constantia mori hicis hodie possim; mox, eamus, inquit. Itaque orandi munere,, periunctus, sublatis in coelum oculis, medioque rogo exi
is itens, Rogemus, inquit, Christum ut nostri misereri, & ad
, , finem usque perleverantem animum meum suscipere dignetur. - Redemptor, miserere mei; ac tum denique vitae diem extre-
,, Porro Senatusconsulto constitutum erat, ut erumpen
is te sensim igne, exureretur. Ac cum & reflaret ventus, reis martyre ipso trochlea suspenso , disiect us ignis huc illucis evanescere potius , quam ferri sublime rapique videretur , se lictor fune succiso , confossum harpaginibus , & fascibus se virgultorum oppressum interemit, spectantium hominum is maximo luctu & fletu , martyris longe sane magis inno-
is centiam, quam ullam aut humanitatem, aut affectum animiis leviorem aliquem innuente. Quibus omnibus ita confectis rein is bus, erant, vel monachi, qui dicerent, Si hic salvus non es.se set, neminem salvum fore mortalem. Alii vero discedentes se percutiebant pectus, dicebantque gravem illi factam injuriam , si qui totus in Dei solius commemoratione fuisset. Alii deni. ,, que, legi sultinendae suae pertinaciter immortuum: mirum. D que Diuitiguo by Cooste
154쪽
Α.rs 33. RENOVATI. gris que sibi videri, istiusmodi viros quotidie passim, dum legis
se illius suae conscientiam ipsi vitae, nedum rebus omnibus hu- is manis anteponunt, adeo fideliter, adeo constanter ad ignem ,, ruere voluntarium. Atque hin quidem erant una de re singuisse lorum hominum variae discrepantesque sententiae. DEt haec quidem initauratae Lugdunensis Ecclesiae felicia a
suerunt exordials . XXX. Erat annus hujus seculi tricesimus tertius, cum CLEMENS septimus Pontifex Romanus, arctiori se vinculo cum Galliarum Rege conjungere cupiens, neptem suam, fratris filiam Catharinam Mediceam elocavit Henrico misso, Francisci Regis filio, natu secundo, postmodum Galliarum Regi: Ea res, cum fere spem omnem atque expectationem Pontificis superaret, plerique disparitatem conjugii mirarentur, & Clemens ipse, num serio Gallus id ageret, subdubitaret, magno certe Galliae insoris tunio & rerum Reformatarum detrimento perfecta tandem est hujus anni autumno: ipse igitur Clemens, simulac resciret in Hispaniam Caesarem rediisse, rogatu Galliae Regis b) per mare Ligusticum venit Massiliam d. v. Octobris; Henricus Prinia ceps erat quindecim, Catharina vero tredecim annorum: Rex eodem se conferre cum Henrico Hlio & totius aulae comitatu , neque quidquam eorum sc) omittere, quae ad benevolentiam Papae sibi conciliandam facere poterant : Ordiebantur consilia sua a negotio Religionis veteris conservandae, quem in finem Pontifex, ut extirparentur qui Galliam infestare credebantur haeretici, cumprimis urgebat. Progrediebantur ad causam contrahenis di matrimonii 3
Est vero memorabile, quod equidem a SI EIDANO d) tri
d) SLEID. l. c. dicit: Clementem non prius credidisse rem agi serio, quam in eomplexus illi venissent. e Legenda S. Catharinae p. m. s. de quibus tamen nuptiis nihil unia quam sibi persuaserat PontifeA, antequam sponsos una concumbentes vidis-Diuitired by Cc oste
155쪽
Catharinae Mediceae repetitur, sed a SCEPPERO a in literis
ad Iob. Dantiscum disertius exponitur; se Clementem scilicet, ,, adeo auribus suis hic Credere noluisse, ut cum matrimonium ,, illud celebraretur, quoque voluerit, ut, se, & Galliarum Re- ,, ge inspectante, nudus cum nuda coirent in opere, atque sicis opere exercerent matrimonialia: ,, Dignum profecto Pontifice atque Rege spectaculum lCaeterum, hoc anno PHILIPPUS Hassiae Landgravius in Galliam profectus erat, quo inricum Ducem Wurtenbergium in provinciam suam, pulsis Austriacis, restitueret, eumque in finem a Rege Galliae certam pecuniae summam expeteret, atque pro ea agrum Mompeii carium Regi oppignoraret, ea lege, nisi intra tertium annum ille luat b), ut tum sit regni Gallite haereditarius. Hanc igitur occasionem commodam non praetermitti debere cum judicaret ex inspiratione Pontificis Franciscus, is cum Hassiae Land- gravio, ut a Concilio petendo desisterent Protestantes, agebat, quando Ponti sex una cum Rege aliam conciliandis dissidiis rationem inituri erant: Enimvero, quantum illud ossicium diligenter exsequeretur Rex, a Landgravio scin tamen impetrare non poterat quod Ponti seX postulabat, quod ille Germanicae nationis eversionem, & sunestissimum in ea bellum civile, nulla alia ouam unius Concilii via antevertendam., fidenter asseveraret, licet simul spem faceret, contentos fore se dc foederatos, etsi non in Germania, sed saltem extra Italiam, aut in finibus ejus haberetur.
s. XXXI. De MARGARITA Sorore Navarrena, ejusque in Ev1ingelicos studio singulari atque favore jam plus semel diximus , Neque tamen ea magis eluxerunt quam his iisdem temporiis hus, quando ea totis viribus impedivit ne plane extingueretur hostium vi & fraudibus Evangelica veritas, quin potius effecit, upea indies majora caperet incrementa d), nec tutum solummodo in . suis
156쪽
suis ditionibus haberet receptaculum, sed dc ad plures per universum Galliae regnum manaret, Suntque ejus rei non Protestantium sed & Pontificiorum a Scriptores, luculenti testes; Haec eadem, tum quoque A. Librum edidit, cui titulus, o M rois de P ame pecheresse, sive Speculum animae peccatricis. In eo libro, cum sibi deprehendisse viderentur Sorbonistae, quaedam a suorum placitis diversa, quippe cum nulla quoque b) inibi Sanctorum Sanctarumve recurreret mentio, nulla Meritorum, neque
aliud statueretur Purgatorium praeter Christi sanguinem, quinimo Preces illae ordinariae quae sub titulo Salve Regina vcnditantur, immutatae essent, atque in Gallicum idioma translatae atque ad ipsum Iesum Christum applicatae; Tum factum est, ut
eo temeritatis progredi non vererentur hi vitio Creati librorum censores , ut eundem in prohibitorum numerum referrent :Quid Z quod eo quoque tum processerint Bedda&ejus sodales, ut non destiterint publicis sermonibus in eum insurgere sc); Nam dc ad Calendas Octobris, quo anni tempore pueri qui a Grammaticis ad dialecticam demigrant, exerceri agendis fabulis solent, acta est in Gymnasio Navarrae fabula, felle & aceto plusquam mordaci conspersa. Inductae sunt personae. Regina d) muliebriter nendo intenta, & nihil aliud quam colum & acus tractans. Tum Megaera illi faces admovens, ut acus & Colum abjiceret, Illa aliquantulum reniti & obluctari , ubi vero Furiae cessis.set, Evangelia in manus accepit, ex quibus omnia, quibus ante assuevisset, dc paene seipsam dedisceret. Demum extulit se in
inter alia: Cela est notamment marque par tous les Historiens de Puta &de Pautre parti, que cette Princessie seu te fui cause, satis y penser mal, de la conservation des Lutheriens Franςois, & que P Egliis, qui depulss'est attribue te nom de Reformee, n'eia eust ete estoulae dans te herceau. De nostris scriptoribus res est nota. Cons. BR L. in Diction. U.
157쪽
tyrannidem, & onmi genere tavitia: miseros & innoxios Iexavit Multa ejusmodi figmenta addiderunt, indigna prorsus ea Reicina. quam non figurate nec obicure convitiis suis proscinde. banii. Res in aliquot dies est suppressa. Postea vero re ad Reis pinam delata, vitum est statui pessimum exemplum eorum libidini, qui rebus novis inhiant, si impunitas daretur huic improbitati. Praetor stipatus centum apparitoribus Gymnasium M adiit, di suis iussis domum circumsidere, ne quis elaberetur, Ipse cum paucis inuressus, Comicum non reperit. Αjunt eum minime id consilio providisse, sed quum forte in amici cubiculo est, tumultum prius exaudisse quam perspici pollet, atque ita lateribras quaesisse, e quibus per occasionem effugeret. Praetor tamen pueris actoribus manum injecit , cui dum vult obsistere Gymn siarcha, inter eorum altercationes lapides a nonnullis pueris comiecti sunt. Ille nihilominus eos arripuit, & quod pro icena recitassent, iussit repetere. Omnia excepta sunt. Quando auctor sceleris deprehendi non potuerat, proXimum erat de iis inquireis re . qui quum prohibere possent, permisissent, & tamdiu etiam dissimulassent. Quidquid sit eos erant enim uno plures) postea deprehensos atque carceri mancipatos, vel arresto saltem, uta dieitur, gravatos const τοῦ in . At vero, cum Regina etiam rescivisset, librum suum esse reI tum in eorum numerum a quorum lectione interdictum vellent, Questa est apud Fratrem Regem b), professa se auctorem. Rex per literas Magistris Academiae Parisiensis imperavit, sibi test rentur, an librum recensuissent in numero eorum quos judicas sent improbatae religionis, quod si ita haberet, sibi rationem in iudicii redderent. De ea re Nicolaus Copus Medicus, tunc Re tor retulit ad quatuor artium collegia, Medicinae, Philos phi , Theologiae, Iuris Canonici. Apud Magistros artium, inter duos locum dicendi primum habuit, longa di acerba orara tione ad Mirum est quod omnem hanc causam in Historia Gymnasii N varreni silentio praeterierit Iohannes LAUNOJUS, nisi surte ea de te nihil in actis annotatum legerit.
158쪽
tione investias est in eorum temeritatem, qui sibi id juris in Mai
statem Reginae usurpassent. Dissuasit, ne se inmiscerent tanto discrimini, ne Regis iram experiri vellent, ne in Reginam viris
tutum omnium & bonarum literarum matrem arma sumerent.
Postremo, ne hanc culpam in se recipientes, improbitatem eorum alerent, qui parati sunt quidvis semper agendi sub praetextu hujus nominis, ut dicant Academiam secisse, quod ipsi iniussu Academiae perpetrant. Omnium sententia fuit, tactum abjurandum. Idem censuerunt Theologi , Canonici, Medici. Rector renunciavit ordinis sui decretum, post Decanus Medicinae, tertius Canonici Iuris Doctor, quartus Theologus, ultimus verba secit Curicus sa) Parochus sancti Andreae , in quem omnis culpa derivabatur, aliis a se amolientibus. Primum magnificis verbis extulit Regis integritatem, qui Fidei se animosum protectorem hactenus gesserit. Esse aliquos sinistros homines, qui hunc egregium animum conentur pervertere, qui etiam conspiraverint in exitium sacrae Facultatis: sibi tamen certam spem esse, nihil obtenturos esse adversus talem constantiam, quam in Rege esse novisset. Quantum attineret ad negotium quod es
set in manibus, se quidem fuisse delegatum Academiae decreto ad eam provinciam, nihil tamen minus sibi in animo fuisse quam adversus Reginam quidpiam moliri, foeminam tum sanctis moribus tum pura religione praeditam, cujus rei argumento esse poterant justa quae matris suae manibus post mortem persolvissct. Se pro damnatis libris habuisse obscoenos illos, Pantagruelem dc Sylvam amorum & ejus monetae. Hunc interim inter suspectos reposuisse , quod sine Facultatis consilio editus emet ; magna fraude arresti, quo vetitum erat, inconsulta Facultate quicquam edere, quod ad Fidem spectaret. Denique, sibi hoc esse praesidium , mandato Facultatis factum, quod in quaestionem
vocabatur. Omnes esse culpae amnes, si qua csset, quantumvis culpam abnegarent. Atque haec Omnia Gallice, ut omnes intelligerent, praefabatur ; omnes tamen fremebant eum obistendere ignorantiae suae hanc speciem. Aderant autem Episco.
159쪽
οι HISTORIA EVANGELII A. is 33.
pus Blvane IeWis sa , Stella, dc quidam ex praesectis aulae reis giae. Ubi finem fecit dicendi Clericus, Parvus b) dixit, lectum a se librum, nihil se dignum litura comperisse, nisi oblitus
esset suae Theologiae: Demum postulavit, ut ederetur decretum quo Regi satisfieret. Copus Rector pronunciavit sc) ,, Acade- ,, m iam non agnoscere Censuram illam, qualis qualis fuisset, is quo libellus censitus esset in libris aut damnatis aut suspectis, is non probare neque in se recipere, Viderent qui id secissent, ,, qua ratione se defensuri essent, ,, paratas fore in tempore literas quibus se Academia Regi excusaret, ageret etiam gratias, quod tam benigne paterno more compellasset.. g. XXXII. Est autem non ita multo post factum, ut Ni olaus ille Copus ex more recepto ad Kal. Novembris, quo die a Pontificiis P nagia celebrantur, haberet orationem 3 Hanc ei suggerebat Ioha nes Calvinus, quo cum ipsi usus erat ac familiaritas, quique eopse tempore, propter parentis obitum Lutetiam se receperat, Iuea d) purius & apertius quam antea consuevissent, de Religi
ne disserebatur: Hoc vero cum Theologi ferre non possent, nec probaret Senatus, quem Partamentum vocant, Citatus est Reciator , Is autem cum nihil mali suspicaretur, se in viam dare atque praementissimum incurrere periculum, nisi ab amicis in itinere fuisset admonitus, qui, quid in ipsum molirentur adversarii, indicabant; Tum vero is domum reversus, ex ipso haud ita multo post Regno excedens Basileam se contulit. ltum vero est tum in Gymnasium, quod Foriretum vocant, ubi Calvinus sibi Domicilium delegerat, quo sorte domi non reperto, deprehensis inter schedra multis amicorum literis, nil propius factum, quam ut plurimi in maximum vitae discrimen incurrerent; Ita tum
a) Is erat Gulielmus PARVI, itidem Sorbonensis Doctor & Episto-pus Sulvanectensis, Regisoue Francisci Consessionarius: de quo BEZΛin Hist. Eccles. p. I 3. Guillaume PARVI, docteur de Sorbonne, Evesque de Sentis, & confesse ur du Roy; tequel pour la loquitur de Regina grati fier, & non pour Vray Zele, qu'il eut 1 la religion, seit impria
b) Idem scit . ille, Episcopus Sylvanectensis. e) Ea omnia sunt CALVl Ni verba in Epistola citata.
160쪽
erant sa) acres illi admodum adversus Ecclesiam Iudices, & inliis quidem praecipue Iohannes quidam Morinus, cujus adhuc nomen ab insigni saevitia celebratur. Sed hanc tempestatem Dominus, Reginae Navarrensis intercessione dissipavit b , mi in aulam, ibique perhonorifice ab ea accepto & audito Cami
Intere, tamen, quaenam superioris illius fabulae fuerit cata- strophe, non adeo perspicue relatum est a Nostris, dc Pontificii scriptores eam totam silentio involvunt, ni si quod tamen ex iis quae in Hi1toria Gymnasii Navarreni annotavit 7ohannes LAUNOJUS ad eundem hunc annum is 33. satis liquido colligi possit,
quod de Nicolaus ille Curicus, & Franciscus Picarius, & Natatis Pocque Bedda in carcerem fuerint dati, suae temeritatis & violenti erga veritatem animi quanquam has causas dissimulet Lau-nbus poenas daturi, tametsi paulo post exinde quoque denuo reserantur liberati , Iuvat ipsa Lauη0i sc adducere verba, quae ita se habent: ,, Anno Is Franciscus Picarius, cum adhuc minis set Baccalaureus, contra Lutheranos occultos in Quadragesi-- ma praedicavit, & illorum insidiis in exilium missus est, ut is manuscriptum quoddam Coenobii S. Victoris diarium testa-- tur. Sed res paulo aliter narratur in Actis Facultatis Mediciis nae Paris. ad d. 2I. Novembris. uod ad secundum articulum se supplicavit quidam Doctor Theologus cognomento Luillier, ,, ut mitterentur Oratores ad Regem nomine & expensis totiusis Universitatis, pro liberatione Natalis Beddae & Meolai Cisri- ,, ei, Doctorum Theologorum, qui tunc de mandato Regis deis se tinebantur captivi in carceribus D. Parisiensis episcopi, & cu-- jusdam etiam licentiandi Theologi cognomento Picari. Ad ,, hanc supplicationem respondit Facultas una cum aliis Faculiari tatibus, rem maturo consilio tractandam esse, neque ita praeia se cipitanter Regem pro hujusmodi negotio adeundum esse, ne,, oleum adderemus Camino dc moveremus Camarinam. Parata
se tamen fuit Facultas omnem favorem, & quod posset auxilium