장음표시 사용
171쪽
io. HISTORIA EUANGELII A. is 34.
,, quadam simulata sanctimoniae. Vestitu vero differunt a reliis quis, & sunt plerique raso vertice: nec enim ulli, qui non ,, magnae illius bestiae characterem habeat dc insigne, mercatuisse ram exercere conceditur. Hi soli vendunt, revendunt, per- mutant, dc quidem omni tempore. Nam caeteri mercatores, is diebus sestis, praesertim celebrioribus, plane cessant: Deinde, se plerique sectantur & exercent unum aliquod mercaturae genus. ,, Aut enim lanam, aut sericum, aut frumentum, aut vinum, is aut pecora vel metalla distrahunt: hi vero nullum anni tem- pus intermittunt, dc omnis generis merces tractant, nihilque is est, quod ipsorum manus effugiat, non viri, non mulieres, ,, non infantes, tam nati, quam nascituri. Quaestum enim fa- ,, ciunt eX omnibus rebus in universum. Servit ipsorum cupidiis tali caelum, infernus, terra, tempus ipsum & omnes planeis creaturan, tum animatae tum inanimes, Vinum, panis, oleum,
is linum, lac, butyrum, caseus, aqua, sal, ignis, fumigatio-
ncs. Ex his, inquam, rebus omnibus norunt elicere aurum
,, & argentum, incredibili sane cum populi dispendio, tum for-
,, tunarum, tum animae cumprimis, vitiata nimirum & prorsus,, extincta vera de Deo doctrina. Quid Z estne subtilis cujusdam ,, artis, vendere aliquid, & care quidem, unde nihil ad emp- ,, torem perveniat, praeter solum aspectum rei venditae Mer- ,, Catores alii, quando suas merces eX ponunt, proverbio dicereri solent, Exhibitae rei conspectum esse gratuitum, & omnibus communem: hi vero nostri longe secus faciunt. Decedit quisse piam e vita: mox tibi praesto sunt, rogant, velisne mortui,, corpus ad sepulturam deserri, stragula honestiori contectum, se an sordidiore vel mediocri Z velisne Crucem elegantem, an ve- is ro minus pulchram anteferrit Nam prout delegeris, dandumis erit pretium. Obsecro te, quid habes, quid aufers praeteris intuitum p nam mercem ostentatam reponunt, & postridie alis teri tantidem vendunt. Musdem est artificii, quod ex merca.,, toris etiam vestitu pretium augetur. Quam enim Abbas de- ,, cantat aut Episcopus, multo constat majoris, quam alicujus se monachi seu vicarii, Missa. Qua quidem in re nihil differunt ,, a meretricibus. Nam hae, quo sunt ornatiori cultu, ob carius
172쪽
,, turpitudinem suam Vendunt. Huc pertinet, quod eandem rem, is eodem temporis puncto, pluribus divendunt insolidum, deis quidem insciis emptoribus praesertim iis locis, ubi maior estis hominum frequentia. Venit ex nobilitate quispiam in sedem ,, Dominicanorum , dc Missam deposcit: annuit monachus. Moxis alius idem petit, & item tertius, eoque plures. Prodit tandem
,, ille personatus, & Missa peracta, pecuniam a singulis accipit
,, integram. Hoccine tu nihil esse putas p Ingenio certe res istari non caret : ac sere videas, non illis ad faciundum quaestum is aliqua majori opus esse materia. Nam vel cerae particulamis sibi fructuosam faciunt. Forte in templum ingreditur mulierinis cula quaepiam, & cereum ante Divum aliquem assigit. Adestis e vestigio meus hic venditor: Corripit cereum, extinguit, α,, compluribus deinde aliis ordine vendit. Ceram autem pleri- ,, que omnes eXercent, tenuiores Ouidem, sic ut jam diximus, is majores autem in literis atque diplomatis: cujusmodi sunt, qui
se vulgo dicuntur ossiciales, copistae, sigilliseri, datarii, .&1dis genus alii. Magnificus autem ille, qui caeteris omnibus prae- ,, stat, & sanctissimi nomen sibi sumit, non quidem utitur ce u ira, sed mirabili quodam artificio plumbum convertit in au se rum. Deinde pileos maXimo Vendit, praesertim purpureos, is quibus amplificati emptores, passim in hominum coetu sese se ostentant, & alacres per omnia loca volitant, Regumque sese re sectantur aulas, dc maximis fruuntur praerogativis. Obtiis, is nent enim quotlibet sacerdotia, dc sine sumptu quidem atquα se dispendio: deinde sunt ejus ordinis, unde proximus est ascenmis sus ad summum dignitatis gradum atque sedem. Horum exeminis plo, Sorbonistae Lutetiani suos etiam pileos divendunt theo. is logiae candidatis, eorumque sumptu epulantur spendidissime se Sed hic scire velim, quando quidem Toannem ejus nominis ,, octavum, suisse foeminam, dc tertio pontificatus anno filium is peperisse tradunt, scire, inquam, Velim, primum, an Spiri-.,, tus sancti numine fuerit elecia Z Deinde, num ejus acta debeanti,, haberi rata Z quando videlicet aut cardinatatus aut episcopa- is ius aut abbatias vendidit. Postremo, quid sentiendum sit de ,, charactere sacerdotali, quo fuit insignita . b
173쪽
. ,, Sed ad institutum redea, quod eo pertinet, ut ostendam, hocis neuotiatorum genere nihil esse magis astutum aut captiosum in ,, orbe terrarum. Λn non videmus, quemadmodum imperia, reg- ,, na, provincias, urbes ac possessiones amplissimas ad se traduxe- ,, rint Z An non laepe reges principesque viros redegerunt in ordi- si nem, & spoliatos rebus omnibus in summas conjecerunt angu- ,, stias ρ Nunc autem eis potentiae devenerunt, ut haec omnia vise possideant, dc caelum terrae misceri potius velint, quam pati,, sibi quicquam auferri. O lupos insatiabiles 3 quam accurate vos,, depinxerunt multis uniὰ seculis, tum Prophetae, tum Apost li, Paulus imprimis atque Porus. Negotiatores reliqui ne-- mjnem adigunt ad suarum mercium cmptionem: hi veris co-- gunt invitos, ut emant: di si quis recuset, haereticum esse,, clamitant Moritur quispiam re valde temui, relictis liberis deis uxore. Lamentabilis nimirum casus: & vidua mulier liber ,, litate aliqua merito sublevanda. Quid autem isti Non modbis non miseremur, sed mox ad praedam oculos adjiciunt, di deis o murmuratis cantionibus atque Missis, epulum ac pecuniamo deposcunt. Quid autem est iniquius, quam vendere rem non
,, suam, imo vendere iis, ad quos ea propriὸ pertinet, & quia
is dem compluribus rem unam i Cedo, campanas quis fieri cuisse ravit atque conflari y Solum de area templi ad quem, obs ,, ero, pertinet Z Num illorum est patrimonium p minim/. Cueo igitur sonitum campanae, cur solum alienum tam care, ta
is que Depe divendunt r Dicent, opinor, hoc esse jus Ecclesiae Fateor: sed non ejiu, quam Christiis lavis, instituit, sanct ,, ficavit: verum ejus, in qua Versantur ipsi, quae sertis, rapiari nis, ec omnis generis est accumulata fimitiis. Nam Cyrist ,, jubet haec omnia conserri gratis. Periucundum est autem deis elegans valde spectaculum, videre decertantes inter se vultu is . es do cadavere. Quum enim aIiquis re laura decessit 8 vivis , is mox illi convolant, & in praedam pro se quisque tot re viri-- bus incumbunt : hi praecipue, qui vulgo nomen habent h,, mendicitate, monachi. Nam Franciscant eum Dominicanis, si Carmelitae vero cum Augustinensibas non raνo digladiamur, is condendi corporis atque sepulturae causa. Genus ianninum
174쪽
,, videlicet ignavum, iners, dc non inutile modo, sed etiam
is grave cumprimis, ec merito pellendum e Republica. Haecis quae dico, negari non possunt, dc palam conspiciuntur: &,, tamen sic infatuati sunt miseri mortales, ut quo ducantur illi ,, spiritu, non intelligant. Quum sacerdotium aliquod vacatis aut praesectura, Deus bone, quae solicitatio, qui concursus, se quam diligens inquisitio de proventibus annuis, quid absenti, se quid praesinti conducat: quantum ex insentium Baptismis, is ex matrimoniis, ex Divorum, quas Vocant, reliquiis, ab an- is niversariis exequiis, e sepulturis, ex legatis atque testamentis ,, corradi possit. Optimum vero est aucupium ex Divis illis,s, qui propter opinionem alicujus potentiae sunt formidabiles, de si tanquam Urioves conciliantur donis atque votis. Quid ad ista se tam nefaria di impia connivetis viri principes Z Cur tantam is indignitatem, tam patienter, tam longo tempore dissimul ,, eis Recusant illi quidem vestram cognitionem: sed tamen se habetis in ipsos revera, velint, nolint, imperium. Vobis enim se 1 Deo traditus est gladius, & coercendi potestas. Quin eam exercetis igitur, & in raptorum genus hoc immanissimum vinis
si dieatis 3 Requirit hoc a vobis ossicium Deus, & neglectumo non dimittet impunitum. Utinam in ejus celebranda gloria se tam sitis vigilantes ic excitati, quam sunt hi suis in negotiis
is tractandis. Nec enim ullam praetermittunt occasionem. Stantis in perpetuis excubiis vigiles & erecti , nec minuVoculae . is quam Ianus pater aut Argus. Quod si campanae soriitus aliis cubi exauditur, mox illuc accurrunt: si quis locupletior aegri, ,, tet, ingerunt sese, neque discedunt nisi ablata praeda: si nup- ,, tiae peragantur, adsunt, & super thoro geniali suas preces,, expediunt. Casti scilicet homines ac imprimis temperantes, is qui in turpissimo coelibatu vivunt, ut eis licentius in omniis nequitia bacchentur. Caeterum, quod de istis diximus, ad
,, mercatrices quoque pertinet, quarum non unus est ordo: mois
si niales dc nonnae vulgo dicuntur. Omnis autem ista colluvies. dici non potest, quantam dc quam foedam invexerit idolola is triam. Exurge tandem Deus, dc nominis tui gloriam, itio cujus societatem nemo venire des et, ipse vindica. - o a , . XXXVI.
175쪽
o XXX UI. Quum vero istius lanienae factum esset initium Novembri mense, Lutetiam MN Januario post venit, & placandi Numinis divini causa, publicam decernit supplicationem a cui una cum liberis suis tribus nudo capite ardentem facem quasi expiationis b) causa gestans interfuit: Colitur Lutetiae Sancta quaedam Genovela, urbis patrona: Mus tum quoque simulacrum, quod non nisi durimmo fieri consuevit tempore, in illa pompa gestatum fuit: se Gestatur illud autem a laniis, pristinais consuetudine, qui dies aliquot ante jejuniis atque precibus ad ,, eam rem sese comparant; dc praesto lunt apparitores c) atque ,, ministri publici, qui vix magno molimine viam patefaciunt. D Nam summa religione Concurritur ad simulacrum, quando is circumsertur, dc bene secum agi putant, qui vel extremo di ,, vel pileo, vel linteo ponunt illud contingere. Perata se Missa, quum in vicina episcopi domo Rex prandisset, prae- ,, sentibus liberis exterisque legatis, & omni circumfusa nobili- tate, orationem habuit plenam affectibus, dolorem suum quem se ex impiorum hominum audacia ςepisset es improbitate, testi-- ficatus. Deinde,' quum dei sua in ecclesiam observantia pro is lixe disseruisset, hortatus omnela, ut ab hac tam pestisera sec-- ta sibi caverent. Nec enim ulli sore impunὰ, si quid depre-- hendat: & si quam sui corporis partem ista contagione sciret infectam, revulsurum illam esse dicebat, ne longius serperet. Expiationis vero causa producti fuerunt eo die sex. qui machiis nis illigati, sicut ante dictum est, diversis locis qua Regi domum redeunti faciundum erat iter , exusti fuerunt, illo ipsci
a) BEZA in Vita Calvini sol. p. 367.
b Eum processum planE mirabilem ita deseribit in Chronico abbr viato Regum Galliae p. 3Io. TILIUS. Pour laquetis meehaneergProtestantium appellat sactum imprudens magis quam malignum faire satisfaction entem Dieu, D RU commende qu'- face processiores genera-us r auxqueti assisant μι merme en persenne, ad marche devolement anue pse depuis P Eglis 3'Germain pres du Lonore, jusques a P Eglisenotre dame avec granae solemnised de luminatres accompagus ae un grandnomire de Carianaxx. Evesqueι , Gentilbommes.
176쪽
temporis puncto quum Rex praeterveheretur, igni succenso, &ipsis misericordiam illius atque gratiam implorii ntibus. Galliae fert consuetudo, ut post meridiem sumantur supplicia, de quibus oportet. Ibi tum facto silentio, recitantur animadversionis cauta. Quum autem ob Lutheranismum, sicut ipsi vocant, in aliquem vindicatur, si videlicet de justificatione fidei non operum, de non invocandis Divis, de Christo solo pontifice dc advocato generis humani, verba quis fecit: aut si quis forte diebus vetitis carnem edit, nihil ejusmodi pronuntiatur: sed generatim ic universe Majestatem laesisse Divinam, dc in Mariam virginem reliquosque divos fuisse contumeliosus, & ecclesiae, communis omnium parentis decreta violasse dicitur. Itaque vulgo creditur, id genus hominibus in orbe terrarum nihil esse nocentius, nihil scelerosius: & fere fit, quum jam flammis illi torrentur, ut populus etiam fremat, dc in mediis cruciatibus, velut impios dc aspectu solis indignos, execretur. Caeterlim, dc anno is 4. invehi primum dc in consuetudinem induci coepit exsecrabilis illa linguarum exputandarum a inventio, ne pii scilicet martyres bona verba ad populum Christianum ejusque corroborationem dc in fide confirmationem facere possent.. Inter hujus anni Martyres autem prae ceteris b) Barthelatus Milonus, yohannes a Burgo , Nicolaus Vallet onus , Henricus Cuberonensis, Stephanus Argeus sc) atque alii recensentur, quorum fere gravius crimen non erat, quam quod Evangelium ab hominum doctrinis repurgatum sibi expeterent, vitaeque pietatem ac
g. XXXVII. Quum autem hoc ipso tempore Legati Turcici essent in Galliis, eoque nomine Rex in odium dc suspicionem vocari sese per Germaniam audiret, dc illa quoque supplicia multos offenderent, Κalendis Februarii A. Is 3 s. dat literas ad Imperii Princi
a Acta Martyrum in A. pag. 63 a. b Acta Mart. l. c. p. 6sa. b. e) Hune CALVINUS in Instructione adv. Libertinos Cap. IV. eollaudat, atque dicit, uas recordationem ut sancti Chrisi maroris intersisset sanctam esse debere. Diuitigod by Corali
177쪽
tio HISTORIA EVAN GELO A. iris.
pes & Ordines sa), illudque de Turca primum excusat, Post, alterum criminationis Caput diluit, ic, vel contra suum institutum atque naturam se severum fuisse dicit, in homincs quosdam audaces atque iacinorosos, qui sub religionis praetextii Reipublicae moliebantur excidium. Itasue ne longius haec conta io serperet, graviter in illos vendicasse more majorum. Iam vero, si quis in eo numero suisset deprehensus homo Germanus, eodem loco se habiturum fuisse illum quo etiam caeteros. Etenim, si qui suae ditionis atque gentis in ipsorum finibus aliquid simile perpetrassent, non se recusare, quo minus in ipsos acerrime vindicetur. Sed neminem esse repertum Germanicae nationis, assinem huic inpiae societati, quod sibi peducundum acciderit. Itaque suum regnum atque domicilium ipsum patere Germanis non minus 'uam Gallis. Hujus autem obtrectationis auctores id agere solum, ut Galliam a Germania divellant astuto nimirum & insidioso consilio, ut per dissidium illud & in his offensionibus, adoptatum ipsi finem perveniant di utrisque dominentur. Neque autem his contentus erat Franciscus, qui eodem ad huc mense d. xxv. novas ad Principes Protestantes potissimum , exarare literas, ad commendandum b) Concilium Generale in quo circa Religionem motae dissicultates omnes componerentur.
Sed & d. x. Septembris denuo ad Convocatos Imperii ordines Eslingae codiregatos c , de concordia inter dissentientes clesiasticos instituenda, perscribit, atque cumprimis ad ea quae Legato suo atque Oratori Gulielmo Best o Domino Laudo in mandatis dederat, oretenus latius ipsis explicanda provocat, cui
ut benevolas velint concedere aures eX petit.
Enimvero LAN GAEUS ille, vir eximius & Regis Galliarum Ο-rator secundissimus, publicam in conventu lanperii akaldens d. xix. Decembris. ad Foederatos orationem pronunciare, atque in ea omni virium contentione ipsis persuadere annitebatur, non esse
178쪽
Regem suum sa) tam infesto in Proteilantes animo, quam quidem publice reserretur: Illum equidem animadvertisse in suae ditionis quosdam, sed is hoc ad ipsorum injuriam nullam pertinere, tametsi malevoli,, dicant, quum illos e medio sustulit, ipsorum quoque causam ,, veluti praejudicio quodam condemnasse. Rogat autem , ne is tam . ineptis calumniis moveantur, dc rem omnem diligenter ,, secussi expendant. Etenim in Germania multos ab ipsorum is doctrina prorsus abhorrere, quosdam non omnino subscribereris sed & ip s qui sint ejusdem doctrinae, non semper idem senis sisse. Quod nunc autem idem profiteamur, pergratum esse ,, Regi, non se dubitare tantam ipsorum esse modestiam & hu- is manitatem, ut nemini velint praescribere, neque hoe sibi suis mant aut arrogent, ut ad suam religionem etiam invitos adiis gant. Regem solere de ipsis amanter & perhumaniter loqui,
is & ab ipsis agnoscere quaedam esse sanctissim 8 declarata, sed ,, moderatius quaedam fieri voluisse. Videre quidem illum, de longinquitate temporis, & hominum indigentia, & inpersti-- tione ceremonias in Ecclesiam obrepsisse quasdam inutiles alia is que superfluas, verum ut omnes idcircb promiscue tollantur ,, absque decreto publico, minus ei placere. Ceremonias enimis esse veluti adjutrices atque pedissequas religionis, & singulisse suisse temporibus, & in eos, qui violassent, graviter atque.,-- severe semper esse vindicatum. Et quum rusticorum seditio. ,, nem ipsi totis viribus oppresserint, quum Anabaptistas coerisse crant, quum sine causa nihil facere videri velint, eur notiis idem de Rege amico statuant λ cur non cogitent, graves omisse nino suisse causas εc summam necessitatem , quamobrem in ,, suos animadverterit, etiam si forte quidam minus suerint no- ,, centes 3 Cujusmodi enim sint illorum flagitia, non esse huju, is locet commemorare. Quaedam enim plerunque fieri, quae, ne,, cum facta quidem sunt, scire ab omnibus expediat, cur ita ,, facta sint: dc pro temporis conditione remitti, nonnunquamis etiam Q Hane LANGAEI Orationem pro Galliarum Rege Apologeticam totam suae conectioni inseruit FREHERUS loe. cit. sol. 36o. R. viliae brevem ejus summam SLEIDΛNI verbis conceptam exhibemus
179쪽
,ia HISTORIA EVANGELII A. ir; r.
,, etiam augeri poenam. Ipsi quidem Regi, cujus tam late pa-
teat Imperium, non ad praesens modo tempus, sed ad futu- ,, rum etiam respiciendum, & providendum fuisse, ne sua leni- ,, late plurimorum improbitati fenestram patefaceret. Cumqueis natura sit & educatione mansuetus & perhumanus, necessitateis coactum vicisse naturam, dc aliam ad tempus induisse perso- nam. Et sicut disserentes de quaque re libenter audiat, sic ,, etiam illis offendi, qui temere quid moliuntur, nec ad hos re-
ferunt, quorum est definiendi potestas. Illos vero, de qui- ,, bus poenam sumpsit, non idem quod ipsi, verum longe sen- ,, sisse diversa. Jam, quod ad ipsorum attinet doctrinam, Re-
,, gem existimare, quicquid ejus rei secerint, communi factum se esse consilio: cujusmodi vero sint ipsorum dogmata, in me- ,, dio relinquere. Nam in rebus tam arduis nolle sibi judicisis personam prae caeteris arrogare , & utrobique esse aliquid,
se quod & probari possit & improbari. Nimirum sic esse comisse paratum, si penes eundem ut dc assevcrandi & judicandi po- se testas, ut falli quis & errare possit. A Benevolentiam deinde captat, & illos refellit, qui Germanis dicebant esse cavendum
ab exteris legationibus: nam ad ipsorum hoc pertinere detri mentum atque servitutem demonstrat. ,, Etenim nullius populi ,, tantas esse vires, ut diu stare possit atque florere, nisi finitiis morum sit amicitia munitus oc societate. Sed perantiquam
se esse Galliae Regum dc Imperii Principum conjunctionem, de is utriusque gentis candem esse stirpem di originem, & propter
,, situm atque propinquitatem, non usui tantum atque praesiuio, se sed & ornamento invicem esse posse. Regem igitur, quum ,, Germanis inter se minus convenire audit, dolere plurimum, ,, & quantum quidem ipse possit, conciliationi studere. Non is semel etiam esse veritum, ne dissidium hoc religionis, Iucis is tuosum aliquem haberet exitum. Et quia convenisse jam ipse sos, tuendae suae dignitatis causa, nec etiam eos qui sint diis ,, versae religionis, ab ipsorum acceperit excludi contubernior se spem habere illum permagnam, fore ut ea res ad opinionum se atque doctrinae conciliationem, aditum sectat. His itaque de ,, rebus admonitum, voluisse per legationem, quid sui sit con-
180쪽
,, silii demonstrare: nimirum, quia temporum hic sit status, is ut commune liberumque concilium adhuc quidem cogi nonis possit, optimum Regi videri, si Germani conveniant interim ,, omnes, & collatis sententiis rationem ineant concordiae: quae se facile sarciri possit, modo nihil obstinate fiat, di errore de- ,, prehenso non pigeat mutare sententiam, dc cedere meliora do- centi. Si quidem hoc fiat, Regem ipsis in eo futurum esse ,, socium dc adjutorem. Nam dc Paulum tertium Pontificem ,, interpellatum a Rege super eo, lateri, non sic esse traditioni ri bus humanis insistendum, ut non pro conditione temporis, α,, publicae quietis causa, mutari possint, ec, si recte atque ordineis omnia fiant, profiteri multa se temporibus, multa communiri concordiae permissurum esse. od si ipsis etiam placeat, ut is delecti aliquot Galliae viri docti & periti rerum sacrarum i is tersint huic actioni, vel si quos ipsi de sitis in Galliam mittereis velint ea de causa, longe hoc illi fore gratissimum, & ipso-
is rum hoc arbitrio totum permittere. QSaod superest, hortari, is ut pacem inter se colant, seseque muniant conjunctis animis. Id enim ad externam quoque pacem pertinere. Et Regem se quidem ipsorum hostibus unquam nec ope neque consilio adri,, futurum esse, modo, quod adhuc fecerunt, in eadem erga il- ,, Ium voluntate permaneant. ,, s. XXXVIII. Sic igitur Franciscas Ecclesiae Pontificiae crrores multifarios agnoscebat, de veritate satis Convictus, nec tamen , Ecclesiasticorum suorum , dc praecipue Turnonii Cardinalis, qui in contrariam plane sententiam eum abducere Conabatur , praejudiciis occupatus, ut veritati plene assentiretur, atque superstitionibus inveteratis renunciaret, perrumpere poterat, quod ea quae Francisci nomine proponebantur, luculenter Comprobant; Nostri saltem Scriptores, atque inter eos, qui palmam
reliquis praeripuit Iohannas SLEIDANUS Q, nihil in his nisi P quod
. SLEIDANI a Maiinburgio mendacii accusati memoriam & fidem uti par est vindieat Inustris S ECΚENDORFIUS Histor. Luther. L. III. Seri. I 3. q. XXXVIII. p. IOA. Ios. Uti is in Archivo Saxo-Vinariens, quod tamen SLLIDANO nequidem patuit, se reperisse, ait, Λcta con