장음표시 사용
231쪽
,, gentes , elatis vocibus canebatur. His in carcerem inclusis, se coeptuin eth anquiri in eorum sabbatha dc conventicula, itari enim invidiose ac criminose sanctissimum eorum coetum apino pellabant. Inter alia crimina, hoc ipsorum judicio gravissi. , , mum objiciebat, quod Coenam Domini facere ausi fuissent.
Qua in re quid opus eis quaerere, quantopere ordo monais chorum ac sacerdotum hoc uno verbo fuerit offensus di irri-- latus, quum viderent tuam exiitimationem aboleri, atque au- , , thoritatem, quam tandiu tamque studiose inviolatam conseris vassent, delabi in manus imperitorum: opimumque sacrifi- is cium, non tam ad memoriam Christi celebrandam, quam adis culinam ventris colendam tuendamque comparatum, jam ita D fumum evanescere iis Postquam omnia, quae ad causam innocentiamque eo
is rum premendam pertinebant, diligenter essent expiscati , se curribus vinctos imposuerunt, nullo superjecto stramine, in quo possent aliquo modo quiescere : atque ita sine ulta ,, itineris intermissione ac remissione Lutetiam summa celeritari te portandos curaverunt. Ac tametsi plerique eorum jam ,, aetate ac laboribus consecti, ipsaque itineris contentione cur- ,, rusque agitatione fracti essent, non tamen destiterunt in vi ,, sese mutuo adhortari atque consolari: ac, cum Parisiensem ur
is tam ingressi essent Psalmos canere, dum ad Palatinum carceis rem pervenirent, quo excepti novis tormentis misere divoxa- - ti sunt. Ea tem non levia remissaque extiterunt, sed acer- ,, rima maXimeque exquisita, Praesertim in reos quatuordecimis qui a summa curia Parisienu capitis damnati fuerunt, sicutis constat ex ea judicum sententia , quae deinde Lutetiae adisi serperuam . rei memoriam publicata fuit. Id quidem arrestum
judicii Ger praesertim in qua .
miros, qui, ut firmissimi in confessione fidei piae-- vis Merime, ita etiam gravissime omnium accusati. Hi au-- etem suerunt Petrus Clericus , Stephanus Mangιnus, yacobus,, Bouchebecus, yoannes Brisebarus, Henricus Hutinotus, Thomas , Honoratus . Joannes Baudovinus, Ioannes Fufebus, Ioan Pi -
, , raus, Purus P uerius, Ioomui Maresonus, Philippus Parvus
232쪽
A. is 6. RENOVATI. 16sis Michael callious, dc Franciscus Clericus, qui omnes fueruntis condemnati, ut emite ad locum supplicii pertracti, vivi creis marentur apud magnum serum Meldense, loco Mangini aediri bus propinquo. in reliquos, qui in doctrina pietatis luscepta
se minus rirmi lc conitantes extiterunt, poena non ita acerba, is ea tamen varia conlii tuta fuit, atque in utrumque serium peris vasata. Nam alii fuerunt caesi virgis atque in cxilium missi, is alii vero, eorum xlv. quos supra nominavimus, acerbissimaeis mortis spectatores, summa cum ignominia conili tuti, in quiis bus etiam unus sub axillis suspensus, laqueum habens collo liis gatum, braviissimum illorum casum intueri jussus est. Mu- is lieres vero quaedam sunt condemnatae, ut supplicium in virosis constituendum, ignominiose spectarent. Denique ab eadem is Curia decretum fuit Zc constitutum, ut domus ipsius Mangi - ni, in quam illi convenire soliti esse dicebantur, ad sempiter- ,, nam memoriam tanti sceleris, ut ipsi judicabant, solo planeis aequaretur, eoque in loco sacellum extrueretur, in quo Missa, se ad cultum maximi illius Papistarum Dei quem in sacramento,, assingunt, instituta singulis diebus Iovis celebraretur: cui pro-
,, ventus necessarii suppeditarentur ex eorum bonis ac fortunis, ,, quibus omnia cum vita crudelissime eriperent.
se Haec sunt illa praeclara Areopagiticae Curiae Parisiensis moniis menta, quae quam sint iniqua, etiam qui aliquid habet sani judi- ,, cii, facile judicare poterit. Sed videamus quemadmodum haec
se res ab illis ita decreta & constituta, postmodum ad in inistrata se fuerit , Hac lententia a Consiliariis ejus camerae pronuntiata, is Sathan non contentus innocentum sanguine, videns nihil plane, , factum esse, quod regno prodesset suo, sed potius se victum is di confusum, si hi constantes in consessione susceptae veritatis
is permanerent, eos omnibus rationibus a proposita lententia ab - ,, ducere, eorumque constantiam inflectere conatus est, cum
se nulla vi eam posset in si ingere. Itaque omnium malorum aut horis ac fabricator Petrus Lisetus, primus tum Curiae praeses, reis liquis Senatoribus judicibus persuadere conabatur , ut quain se tuordecim, qui capitis erant damnati, per monasteria separao rentur alii ab aliis, atque ita seorsim singulorum fides & con
233쪽
ri stantia perspiceretur, sed cum omnia experer, viderem infra ,, tos esse, neque eos posse ullo modo a suscepta sentenm d ,, duci , t indem AEgidio Bertheuro , qui latrunculatoriis tum ,, o scio fungebatur, Meldas ad supplicium reducendos tradiis
m derunt, quatuordecimque illos seorsim in eurrum impossi ,, runt. Ut aulcm eos omni molestia assicerent, ac privarem; ,, contolatione, duo Sorbonici doctores, Maiilardus 6c Pinam is tus, mulis inlidentes, currus eorum obequitabant, qui nonis desinobant odiosissimis latratibus aures illorum obtundere, utri a veritate abducerent: adeo ut Petrus Ctiricus indignatione,, commotus Picario dixerit, Recede a nobis fatham, neque --,, pedias gast minus memoria recolamus Dei nostri erga nos serae ,, cia. Interea cum hoc iter omnium molestiaetram plenum conis ,, ficeretur, res divinitus accidit pland memoranda, quae mi is seros homines, omnibus tum animi tum corporis laboribus a
ri sectos & quali viribus exhaustos erexit & confirmavit, narre,, cum transirent per sylvam Livrensem, quae ab urbe Lutetia , tribus milliaribus abest, obviam eis prodiit e pago proximo , ,, qui Coubeton appellatur, quidam telae texendae artifex, quiri currus sequens, eos ad consessionem veritatis retinendam horia ,, tari coepit, Bono, inquiens, ec forti sitis animo, fratres mei,, atque amici, neque fatigemini, ut testimonium quod vos de-- betis Evangelio , constanter detis. Quoniam autem currus,, summa celeritate serebantur, ut ab iis qui praecedebant, non ,, facile posset exaudiri, sublata in coelum manu exclamavit, , Fratres, sitis memores ejus, qui supra in caelo est. Tum sari leuites, eat rerique administri qui Latrunculatorem sequeban- ,, tur, arbitrati illum esse Lutheranum, nulla inquisitione habi- ,, ta constrinxerunt, atque ira vinctum in currum in quo qu se inorduim tineti erunt conjiciunt. Hae sunt viae Domini ad se mirabiles ae nisi lis eognitae, nisi iis qui mus voluntatem do,, providentiam experiuntur, quibus ipse infirmitatem suorum
,, m maximia aerumilis consolarii solet, nam hic homo eo animi ,, zelo ac recenti ardote divini tus in ipso itinere oblatus, non mo- ,, do eorum vires resecir, sed citam nova promissionum Dei prae . se dicatione animum reddidit, confirmavit, ac pland instaura Vir,
234쪽
is vit, quod sane quidam eκ epiis contosi sunt, onempedesto inus,, hominis adventu atme Docursu, quasi Angeli e coeta missi,, novas collegisse 'rares: dc qui moepore tacebant oppressi, .c se put tum erigere ac gaudere in Smidu sancto coepisse, queo is hic homo mechamous, prodiem dissitudine sylvestri, eos adis causam Domini noitri Jesu Chri iti tuendam animavit. Paulose post ad pagum Livrium nominatum pervenerunt, ubi popu- ,, lus ex locis undique propinquis, ad viam qua ducebantur αλ,, fultis, hominem eum qui se obtulerat facile ngnovit. Quidam se etiam ex ilIis Lutheranum eum esse Clamaverunt, sapplicium- que ignis magis moritum , suam eos quibus tum additus su i is set, id quod Latrunculatom:m atque ejus satellites commovitis mi uinins eum ,eon stringerent.
si Consimilis huic historia memoratur inpimitiva Eeelasia, de se quodam Martyre, qui isumma πoluntare se .obtulit ad mortem ,, cum iis 'uris ia menam momis duci viderat, & quosviam ille: h semio .ncognitus suisset, Mauctus est RPpe,latus, φ numerum sanctissimorum Mamyrum testiumque Iesu Christi ad aux Eset. se Cum pervenment Meldus, in carcerem omnes incluserum: ac
tum quaerere dormentis emtraordinuriis., Mi vocant, coeperunt ais praesertim in illos Ni . vid acousandum eos qui eandem doctrinam
,, faverent, quorum inmen nussus eorum ore accusatus aut nomin ,, tus uit. Fn ea ,quaestiune, Mum Crudel- in modum tortores,,memb eorum distrahe ent, ac tantummon dilacerarent, quidaruis ex νpsis animo confirmatior, carnificibas clamasse dicitur, horis ,, laetusque suisse, ne misero corpori parcerent, quod eanto heri. spiritui voluntatique Creatoris sui restitisset. Po clero die quo se erant supplicio a tendi, disputationem cum iisdoctores theois is logi renovarunt , praecipue de sacramento Coenae Domitu. se Sed Picarius dc carieνi, incerti quid dicermi, plane obmuteis se scebant, cum Clericias quaereret ab eis in quo fundata esset ,, ipsorum transsubstantiati e & an cum panem ederent aut uiis senum biberent, aliquem carnis sanguinisve gustum percipesent p,, Postremo haec illis conditio oblata est, ut qui ,vellent i Quis rem lacerdotis insusurrare, quod illis est peccata confiteri, uis aliquid gratiae obtinerent, nec linguae eis prcucideremur Ita-raque
235쪽
i68 HISTORIA EVANGELII A. is 6.
,, oue ex quatuordecim quos supra nominavimus, septem eam con- ,, ditionem acceperunt, aut, quod id non magni mometrii esseri arbitrarentur, aut quod eo pacto beneficium vocis redimere sese posse existimarcnt, idque maAimo dolore caeterorum, qui nul- lis nec minis nec promissas flecti, a sententiaque deduci un-
Hora autem post meridiem secunda, quae supplicio dic-
Ia erat, Cum C carcere educerentur, Carnifex linguam pri-
, , mum a Stephano Mangino pollulavit, quam ille praebu i li- benter atque exemit : qua praecisa , sanguinem evomens , se loquutus est , ita ut satis intelligeretur , hujusmodi verbisse ter precatus, Sit nomen Dei benedictum; moxque super cra- tem tractus suit , quemadmodum & Clericus e caeteri vero se phaustro impositi deportabantur, quos quidcm ii qui non laeis rant damnati capitis, proximi pedibus sequebantur usque ad se forum magnum. Quo in loco quatuordecim patibula forma se circulari erecta erant, atque e regione domus Mangini posita. , , Et aliud patibulum separatum ab aliis ac paulo longius remo- tum, in quo sub axillis suspendendus erat adolescens, MichaeI, , Piquerius nominatus, quem propter aetatem quo minus cre- marent, pudore impediebantur. Tum vero carnifices, eosis non secus atque agnos sacrificio destinatos alligarunt. χο se niam autem ii quibus lingua crat praecisa, etiam blaesa voceis Dominum invocare non desinebant: caeteri vero qui linguaris beneficio fruebantur Psalmos canebant, Sacrificuli & mona- ,, chi qui ibi aderant quasi amentes furoreque correpti decantare,, ipsi quoque coeperunt; O salutaris hostias deinde, Salve regi-
na, aliasque hujusmodi blasphemias, neque ante, ne sarium ,, hunc & insanum cantum intermiserunt, quam sanctissimae ho- stiae in suavissimum odorem igne consumptae fuerunt. Porro se sequenti die, qui suit dies octavus ejus mensis, adversarii, se quasi rem suam bene gessissent, ac veritatem victam captivam - quo in triumphum ducerent, magnificam instituerunt pom - pam , in qua panaceum illud suum idolum circumserchant, it se numerabilibus taedis cereisque medio die accensis comitatum. M Quum autem venissent ad supplicii locum, in quo adlluc ig-
236쪽
se nis ardebat, idolum ibi suum collocarunt. Tum Picarius in is medio foro suggestum ascendit obtectum conopeo seu integu- ,, mento aureo quo splendidius dc sine ulla molestia delicati no- ,, minis caput obtegeretur. Ibi theoluus iste insignis coepitis pro suo more in eos, qui supplicio a i erant, debacchari, is ta quod splendida bilis dictabat, plane assirmare, necessarium is esse ad salutem, credere, quod illi usque in profundum insernum is damnati essent, Angelumque, si de caelo veniens secus dice-
,, ret, rejiciendum esse, imo vero Deum ipsum non fore Deum, is ni si eos in perpetuum damnaret. Ueruntamen uxores eorum is qui combusti Lerant, ad eam de maritis existimationem adisse duci nunquam potuerunt, etiam cum d carcere dimitterentur. D HOC enim responso potius contra pugnabant, quod eo toto,, Vitae tempore, quo cum illis vixerant, eorum summam inte- gritatem in timore Dei ac vera pietate perspexissent, quae po- tius vitae aeternae comes esse solet. Horum autem hausto san- Ruine inimici non contenti atque exsatiati, omne suum stu- is dium dc conatum eo contulerunt, ut gregem Domini dissipa- rent, Occiderent, ac plane delerent. Itaque multi ex illis
,, magnitudine 6c saevitia ejus persecutionis profui se ad urbes tum propinquas, tum remotas contuderunt. Gae Ecclesiae ,, dispersio ac dissipatio, non sine magno Evangelii incremento se facta est. Nam unusquisque suum ossicium dc studium praeis stabat, ut oblata occalione ad consessionem ac testificationem
is veritatis uteretur, Faronus Manginus, vir maxi-
,, mo spiritus ardore , Aurelitae aliisque in locis faciebat: sicis Petrus Bovanius vocatus, se gerebat Aubuniari, qui paulo is post Lutetiae combustus est. ,, Fuerunt qui hanc in Meldenses immanem seritatem impulsu quorundam eo potissimum consilio exercitam fuisse reserrent , quo Smal caldicorum Principum cum Rege conjunctionem, quam verebantur, ic impedirent & disturbarent.
I. LIII. Neque autem Rex FRANCISCUS diu in Evangelii
Consessores saevire, aut ad Ecclesiasticorum suorum truculentiam insandam connivere, Quum enim regnasset annis xxxi I. Ramboleti, quod abest Lutetia iter diei vitam finit A. Is 7. ultima
237쪽
die Martii, cum paucis septimanis antehac ad ipsum perlatus esisset nuncius, de morte Henrici Vlii. Regis Angliae, ex quo is summum dicitur percepisse dolorem a), quippe qui amicitiam
cum eo nuper contractam aestiore vinculo firmare regni bono
Cimeret, di, quod, cum pauculis tantum annis Henrico Iunior esset, illius morte instantis fati admoneretur , Est tamen notabile quod paucis diebus ante mortem suam , quum jam Smalcaldicorrum res pessimo essent loco, Saxoni de Hasso, singulis, centum millia scutatorum miserit b), pollicitus etiam, se Saxonis filium natu maximum, si ad se mitteretur, honeste habiturum ec liberum ei religionis suae exercitium , sed privatim permisiurum. Caeterum orationem funebrem habuit Petras CASTELLA.NUS Episcopus Matisconensis με Mas qua res gestas & laudes ac virtutes defuncti celebravit 3 Et parum sane abfuit, quin haec eadem Oratio vel ipsi Castellano non leve suscitasset periculum IEst enim is, mullis ex Sorbonicorum jam pridem ins storum collegio, quod Robertum Stephanum c) doctissimum deperitissimum rei typographicae virum adversus eos texisset, accusatus, quod in illa, quam in Francisci funere habuit, Orationeis sperare se atque persuasum habere dixisset, Regis animam vita se sanctissime acta, simul atque e corpore excessisset, protinus coelois receptam esse, ne que expiatoriis ullis ignibus eguisse, ,, quasi de tertio loco ut ipsi qebant de quo tot nuper sita THUANUS rem enarrat) a Protestantibus controversiae excitatae fuerant, addubitasset: eamque ob causam quosdam e suo numero ad Regem delegarunt, qui styohanne Mendoeta regiorum dispensatorum principe excepti, hoc finem & apto pro tempore responso elusi sunt: se Scio, inquit, quid huc veneritis, nempe, ubi locorum se Francisci heri optimi anima nunc sit, cum Castellano, ut maleis sentiente, controversamini: Caeterum, vobis Confirmare pos- ,, sum, qui Franciscum optime noverim, hoc eum ingenio tem-D Per a) THUAN. Lib. III. g. V. sol. Ios. b) SLEIDAN. Histor. Lib. XIX. p. 338, e THUΛN. Huior. Lib. III. λl. Ios.
238쪽
,, per fuisse, ut diu haerere ullo loco quantumvis amoeno deis commodo nunquam potuerit, ut mihi ad purgatorium non ,, morae faciendae causia divertisse videatur, sed tantum, ut vi- num illac transeundo a pocillatore pro more degustandum acinis ciperet. ,, Quo audito, cum viderent Sorbonici, Castellanum, plus in aula valere gratia, quam ut ei n*Iotium facessere possent, pudore confusi domum reverterunt: Atque haec initia fuerunt in GALLIA Religionis Reformatae, quam tum temporis ordinario Lutheranam sa) non ulla habita ratione dissensionis inter Evangelicos, sive ii Lutherum sequerentur, five ab illo in causa cumprimis Eucharistica dissiderent, di Zmiugliam magis atque Calvinum sequerentur, vocabant, 'uae vero deinde per contemtum, vulgari prorsus ac barbaro nomine, Hugosmica M incertum unde est dicta.
a Cons. ea quae in nota g. V. m. I 3. R ecta notavinius; Est enim reAd a SALIGIO & aliis annotatum, quod Lusher- tunc Vocarentur, fine ullo discrimine Evangelici, licet etiam in articulo de S. Coena pror
sus non cum Luthero consentirent.
b) Cons inprimis de origine hujus vocabuli quod usu maximὸ freque rari coepit, Cl. BENO IST ia restolae de P Edit de Naates Ub. I.
239쪽
CAPUT II. DE PRIMORDIIS REFORMATIONIS ANGLICANAE,
SUB HENRICO VIII. ET EDUARDO VI. REGIBUS ANGLIAE.
s. LIV. REpetenti mihi Reformationis ANGLICANAE memoriam
ante omnia Pohannes WICLEFUS occurrit Seculi XIV. Doctor, & Veritatis adversus Ecclesiae Pontificiae sordes quotidie ingravescentes, Testis & Assertor plane illustris, Erat is primo, collegii Merionensis, quod Oxonii florebat, socius sa , poli, ibidem Prosesibr, & tandem Ecclesiae LutterWorthensis in provincia Lincolniensi Rector, Ille cum depravatam Ecclesiae Pontificiae doctrinam pariter atque formam perspiceret, atque alienum a clero ec superstitionibus papalibus Ureret animum, simul intrepid. Scripturae Sacrae auctoritatem asserere, & quicquid ei refragaretur repudiare non est veritus 3 Quanquam autem , quid de plurimis ejus opinionibus sentire debeamus b , vix aliter quam ex testimoniis adversariorum noverimus, & constet, hos tantis inimicitiis adversus ipsum cxarsos, adeo multa de eo vel scripsisse, vel ei affinxisse, de quibus ipsi sorte nihil in mentem venerit, nedum ut ea suis inculcaverit. Tamen id certum est, eum, Papam pro Antishristo habuisse, Gerum & ejus vitia acri ter eorripuisse, cultum sanctorum & imaginum damnasse, corpor tem praesentiam corporis Christi in S. Coena negasse sc), Induti
131. Caeterram Thom. JAMESIUS Oxoniae A. I 688. 4. Wiclefi edidit Apologiam Anglico sermone, atque in ea Rob. Parsoni, aliorumque, absurdas opiniones Wiclem summa cum injuria assilentium, calumnias invicte diluit, ut mirum sit, qua fronte eas instruere denuo sit ausus δε- rillusus, Historiographus Gallus. Duiligod by Corale
240쪽
gentias Papae & Episcoporum reiecisse sa), & populum ad S.
Scripturae studium strenue exhortatum esse. Eminuisse deinceps ejus zelum de indefessum fervorem, cumprimis in Anglica Scripturae M A. iis ex vulgata Hieronymi conficienda Versione, cujus in Bibliotheca Cantabrigiensi b) Manuscriptus adservatur Codex. Haec Biblia, quae pereximiam habent Praefationem, qua prismaria ejus dogmata exponuntur, uti magno cum applausu ruerunt recepta, ita tamen id, ratione magis & sensu communi impellente , factum fuisse novimus, quam, ut tum saltem profunda quaedam accesserit ad amplectendum illas opiniones, vel meditatio
vel speculatio, Asiectae namque hujus docirime sc) plebeji erantia illiterati plerique, dc rudes, paucis solummodo clericis illi addictis, iisque nullo propemodum vinculo nisi veritatis inter se
colligatis, Drouti nec publicam ejus doctrinae faciebant prosessionem, sea ex eo tantum criterio dignoscebantur, quod clerisuperstitionem infandam, & corruptelas notorias, ti crudelitatem immanem unanimi studio criminarentur dc abominarentur. Enimvero, hos omnes infami Lollardorum nomine denigratos fuisse, Scriptores rerum Anglicarum tradunt, quos Per integros centum re quinquaginta annos ita penitus extirpare non potuit Clericorum, omnem operam dc . laborem licet impendentium, saevitia, vel Edictorum adversus eos prolatorum truculentia ac severitas, ut potius ingens eorum turba, cum felix Reformationis aurora orbem Europaeum illustraret, & proclivis deprehenderetur ad Veritatis docirinam recipiendam, & laetabunda proseius eidem defendendas, oreque ac scriptis, quinimo etiam sanguine proprio obsignandae, se accingeret, sicque brevi tempore velut agmine facto, Veritatem Evangelicam Rescirmatam susciperet ac propagaret, . s. LV. Cum enim Indulgentias in Germania insectaretur Lutherus, atque Zminglius in Helvetia erroneam Papillarum doctri-
a) Inter errores ejus, quos Bulla Martini V. condemnavit, quique Alibullae leguntur adjecti, & ille occurrit, artic. 62. Falaam es credere In--hrenitas Papa -'scoporum.