장음표시 사용
251쪽
ig. HISTORIA EVANGELII Io. Frythus.
praepostere pervertunt, signa pro rebus accipientes atque colentes etiam; nihilo fere meliori ratione, quam si quis hederam, quae tabernae vinariae appenditur, exsugat, suam hinc sitim sedaturus; nec interim tamen tabernam, ubi vinum est, ingreditur. Certio deinde usui subserviunt, ut ad publicas Gratias atque Doxologias Deo benefactori agendas, fidelium animos exsulci
Responsum igitur MORUS parat adolescenti quo nomine per totum libellum Frythum appellitat sed ita, ut librum semel editum ac publico Oitensum, mox deinde a typis, omnibus modis curaret supprimendum, fortassis ne ad Frythi manus ille deveni-rct , At vero Frythus jam tum in carcerem compactus, ejus Copiam adeptus, illi rei pondet iterum a , nihil praetermittens, quod ad absolutam ejus rei pertractationem quisquam desiderare posset , dc illustre praebens documentum quanto validior mendaciis sit veritas. b) Morus enim magna cum eloquentia, Frythus vero simpliciter & sine artificio scripserat, & ea tamen inter libros illos est differentia, ut qui illos confert, facile animadvertat, illium ingeniosum esse malae causae. defensorem, hunc vero simplicem veritatis assertorem. Praeter uam quod Frytho deesset quidquid ad scriptionem requiritur , Erat carceri inclusus, deerant libri, nec quicquam ad manus habebat, praeter nonnullas prius collectas annotationes, quin imo, Catenis ita erat
oneratus, ut vix commode sedere potuerit.
- Erat vero & hoc in sententia Frythi peculiare sc), quod cen-'seret, , , non esse movendam litem de modo praesentiae Christiis in sacramento; qualemcunque etiam quis de eo foveret opiri nionem, nisi error accedente adoratione degeneraret in idolo-
,, latriam, sicque evaderet practicus, perinde esse; ,, Ut exinde
a Notari tamen debet, quod eius responsum tum equidem reserente BURNETO Lib. II. fol. 97. in lucem non prodierit, sed quod ejus
tographum postmodum Cran mero fuerit traditum, qui in suo adversus Gardinerum Apologetico, magnam e Frythi libris lucem accepi me fassus, praecipua argumentorum Haesidia ex illis deprom sit. Est autem typis impressum illud scriptitan A. Is 3. inter reliqua eJus opera.
254쪽
colligatur, quam litem illam Lutherum inter&Zwinglium exortam piobaverit minime, ita tamen ut ipse Zwinglii sententiae fuerit addictior.
Neque vero ibi substitit Frythi nostri servor, quippe qui &de Purgatorio , cum Iob. Fischero Episcopo Roffensi, cum eodem . Moro, & cum Rastallo, Mori genero, contentionis serram reciprocare debuit, quorum alter doctorum priesidiis, alter scrip tura: Contextu, tertius naturalis 1 hilosophiae adminiculis, in eum involarunt, ita tamen, ut in ipsa contentione Rastallus ad frugem rediiste dicatur, di in Frythi partes secessisse. Postquam vero ita cum tribus his calamo & scriptis conflictatus esset, Lambethum perduetus, apud Cantuariensem primum, dein apud Wintoniensem causam egit, atque postremo Londini in publico Episcoporum consessu in judicium revocatus, Constantissime causam sa) equidem tuebatur, eo tamen cum eventu, ut haereseos, uti tunc erat capitale, Crimen evitare non potuerit, quin potius civili magistratui spro illorum temporum more traditus doctrinam puriorem sanguine confirmare debuerit, vivi cum burio d. 4 Iulii in i pia urbe Londinensi sublatus. g. LVIII. Gulielmus autem TYNDALLUS, Frythi nostri amicus, in finibus Walliae natus, atque in Academia itidem Oxoniensi institutus, primo per Lutheri libros magna cum sedulitate perlectos, ad veritatis notitiam pervenisse dicitur, quam, ut postmodum aliis instillaret b) ita omnem navavit operam, ut maximo jure deinceps a Foxo, atque aliis, Anglorum dictus siuerit Apostolus. Id autem, quo felicius faciliusque perficeret, primum in vertendis utriusque Testamenti libris pariter cum Frytho suo, utilem cum primis ac salutiferam Anglis omnibus navavit operam sc). Addidit & complura alia de variis argumentis con Α a scripta a Quo modo & qua ratione is in Episcoporum judieio suam fuerit
tuitus causam, ipse brevi commentariolo enarrat, misso scripto e carcere ad amicos suos, cujus brevem summam sed memorabilem exhibet FOXUS loc. cit . fol. M 2. 13 3. I 3'.
bὶ FOXUS l. c. sol. I 38. c Ea de' Versione, & de iis quae eirca eam sunt memorabilia, egi mus in Hisoria Refirm. Belgicae 6. XXXVII. pag. Io7. uti alia quaedam deinceps quoque a nobis monebuntur. Diqilired by Gorale
255쪽
ips HISTORIA E VANGELII Gu. Tyndallo,
scripta opuscula, partim metaphrastica, cum permultos eximios libros δc inter eos Erasmi Euchiridion mihιis Christiani a) Angli. ce reddiderit , partim didascalica, in quibus cli illud nobilissimum ejus scriptum da CAristiana obedientia, in quo salutari dexteritate ad omnes ossicii partes Chri manas mentes erudit , partim polemica & elenchtica b) contra M. Morum atque alios, quae non sine ingenti multorum applausu, majorique fructu perle.
At vero, idem ille eum in Comisatu Glocestriensi Nobilium
pueris informandis operam suam addiceret, atque a Pontificiis de sacrificulis, professionis sua: nomine divexaretur, solum vertere est coactus, sicque primo Londinum, deinceps, cum nec ibi subinsistere posset, relicta Anglia primo Germaniam adiisse dicitur, atque ibi cum Martino Luthero collocutus fuisse, mdem fere tempore, quo Bibliorum 6c cum primis N. T. Versionem adoris naverat , quando tamen haud ita diu post, cum ex Germania in Brabantiam descendisset, procurantibus non sine dolo multiplici Episcopis, apud Ant ver pienses est captus, in carcorem abductusia post annuam cuilodiam A. is 36. Uilfordiae Brabantiae oppido
ad ignis supplicium condemnatus; cujus extrema in rogo verba haec fuerunt: Domine, Regis Angliae oculos aperi.
Est eximium de eo BALAEl c) restimonium, dicentis: se In An ,, glica regione primus habebatur post Wicleium Tyndallus, qui
,, divinae veritatis contra iniquos Balaamitas promoveret causam, ,, ac populum recta erga Deum fide institueret. ,, 'Per hos igitur Viros praeclaros & eorum labores in incremenis tum doctrinae salutaris exant latos, factum est, ut Anglia brevi temporis spatio Veritatis Evangelicae gustu imbueretur, multiisque Resormationis, quam dudum anhelaverant omnes boni,
studio inflammarentur. d)f. LIX.
a v. H. H. Her logia Anglic. T. II. p. I 8. b Sunt haee GAElielmi TFudam scripta, una cum Ioh. μγ hi εκ Roberti Barnesi opusculis collecta atque uno volumine impressa. Londini A. Is 3
256쪽
LIX. Sed, antequam ulterius in Resermationis Anglicanae historiam me immittam, pauca quaedam juvat hie inserere ad primordia ejus spectantia, quae eX Universitatis Oxoniensis Arischivo leguntur eruta, atque -W D studiose, quanquam non sine partium studio, relaga.
Incipiebat enim, ut WUODII utamur verbis so ad A . ,, ir2t. Haeresis Lutheriana italis enim illa tempestate ubique se sere habebatur latius diffundi, librosque viri ejus & doctri is nam sedulo per Aeademiam nostram Oxoniensem, spargo,, bant nonnulli , quare literas hue transmisit Wolfrius, deis Academicis quibusdam Londinum amandandis, qui novas illas
,, opiniones eXcuterent di refutarent contra fidem Catholicam
is militari visas. Quapropter habito ea de re Academicorum se senatu, Nantas Bunknsu e collegio sub id Lincolniensi, PO.is harames Maeron Minciri in , Iari raser Roper e coli io nuper Magdalenensi, di γεω-es de Colorura, S. S. Theol. Professio. si rea nominantur, qui Londini in ipsius Cardinalis aedibus co ,, uocationem solennem , cum aliis Viris eruditis, Regnique se Praesulibus celebrantes , doctrinam Lutherianam , tanquam veritati Christialiae prorsus repugnantem, damnarunt, cujus se censurae apographum OAoutam post Paulo transmissum eli,
se Ee Horologis in eoemiterio australi divae Mariae sito a Nico. iaci Κratrem, a fixum, Lutberi libris de in Aeademia nostra se & in Cantabrigiensi illa igni aliquanto post concrematis. is Quod praedictos attinet Orionienses, eorum juxta quilibet ac se Ed Maia S. S. Theia. Doctor, Ecelesiae Sarisburisnsis,, canonicus, Collegii autem orietensis haud ita pridem alumnus.
,, libellum deinde contra Lutherum conseris,sit, quoeum opus ,, eulis conventui Academico palam recitatis, Mesamatum est
se abunde, datis porro de iisdem libellis ad Henricum V Illis teris, quibus lividatum prae caeteris Pomeellum atque mirificeis depraedicarum Neries, cujus Tractatus libres binos eoisi plectebatur, primo da Ω---dc Meiari ia,, mento, altero de Sex δε--entis inscrupto. opustulo quidem is illo in tantam apud Henrieum gratiam influxit Po euus, ut
257쪽
,, ad maximas brevi dignitates evehendum iri nemo dubitaret o Lutherum praeterea scriptis impetivit Richardus Redirmisὸν Abbas Wynchcombiensis, qui re altricem habuit Oxoniam, ,, cujus perinde ac retrodictorum Iibros typis voluit mandari Wolsejus, at vero, voto ejus repugnabat Academia. ,, Hucusque WOODUS loco citato, qui ad Ann. sequentia habet. a se Vires jam in dies colligebat Schisma, quod vocabant Lu',, therianum, inque Collegio potissimum Cardinalitio pullula. si bat, dum Cantabrigienses nonnulli nobiscum hucusque com- ,, morantes, idem praecipue foverent. Inter partium earum aluisse tores primum nunc obtinebat locum Iohannes Clar e, junici. ,, rum sodalitii ejus Canonicorum alter, cujus & lectionibus se privatis & disputationibus frequentes interfuerunt Λcademici, is iique e Graduatis haudquaquam postremi; qui Virum porro ,, illum ob pietatem & eruditionem haud vulgarem tanto in ,, pretio habuerunt, ut de dubiis eum opinionibus creberrime,, consulerent, aut ipsum adeuntes, aut, si quid, quo minus id ,, fieret prohiberet, quaestiones scriptis mandatas transmitten- tes , qua in re Antonii cujusdam Delaber Aulae S. Albam is alumni, opera ut plurimum utebantur. Caetus insuper priva- tos agitabant Lutheri sequaces, in quibus ubi preces ad Deum ,, consociarant, de Promovendis Viri dogmatis, quae utique se libri quidam quos una evolvebant explicata complectebantur ,, consilia inibant. is His assensi sunt Nicolaus Omdali vel inale & Johannes μορι, se ut alios, e colle io pariter Corporis Chrisi omittam, de quiis bus certior cum fieret ejusdem Fundator, vehementer indoluit, si haereseos utique prosemmium instituisse se arbitratus. Praeis dictis accedunt e Collegiis Magdalenens, Cantuariensi, Glo- is cestrensi, S. S. Bernardi, & Mariae complures, quorum saneis nonnulli Palinodiam cantabant, aliis autem Sodalitiis exteria si minari, immo in custodia ad mortem usque detineri , vel ,, etiam in cineres cum libris suis redigi malebant, quam doctriis nam quam professi fuerant revocare.
o Nil vero quicquam profecerunt Pontificii, quamvis docti ,, simus
258쪽
simus eorum quisque, placita haec in Concionibus juxta di disputationibus omni studio convelleret. Idem ad Ann. Is 27. haec habet. Ad accelerandum doctrinae Pontificiae exterminium momenta haud levia adferebat Thomas Garret Uici Mellei Londini Curatus, qui a Lutheri sequacibus nonnullis transmissus, libros varios attulit, & inter Academicos spargebat plures sacrae paginae locos tractantes, peciatim vero Testamentum Novum, secundum Versionem primam 2 indallianam, primamque libri ejus partem, cui Unio disssdentium nomen fuit. Haec non ita diu Cardinalem latebant, qui de Garrato nobiscum agente certior factus, literas confestim ad Commissarium Academicum dedit, ut cxplorandum eundem carcerique mancipandum curaret praecipiciates ;quae cum Garreto innotescerent, Oxonia clam se proripuit, huc autem, quibus malis avibus nescio, infra biduum regressus, inque eodem quo prius domicilio hospitatus, a Procuratoribus prehensus est, & Commissario, quem dixi, Collegii Lincolniensis hac tempestate Rectori, in manus traditur. Is habito partim de criminibus quorum insimulabatur examine, in cameram suam, quoad usque a precibus ipse vespertinis reverteretur, virum conclusit, qui occasione arrepta clam interea aufugit, & ad Delaberum praesitum, in Collegio tunc Gloce strensi commorantem, sese contulit, a quo vellitu seculari instructus fugam ulteriorem accelerabat. Ita jam percitus Commissarius, nec labori nec sumptibus perpercit, quo Garretum denuo prehenderet , Delaberi autem aliorumque quos de eodem recepto suspectos habuit, cameras sedulo rimatus, ad se postremo dictum accersivit, utpote quem elapsum adiisse Garretum probe intellexit , virumque meticulosum, habita coram Londono, & mgrino, Doctoribus, super omni re quaestione, eo denique minis adeθit, ut non tantum amici latebras, sed & Oκoniensum viginti & duorum, Garreto occulte faventium, librosque ab eodem coementium, nomina patefeceret. - Dimissis Delabero, viris illis per ministros academicos manis davit Commisiarius, ut coram se comparerent, quibuscum,
259쪽
se habito viritim examine, tam callide egit, ut de libris variis, se haereticae pravitatis itigmate notatis, in suis utique partita, , partim in aliorum Luthero addictorum manibus; fassi fuerint, se quibus exploratis pariter ec occupatis, rem omnem Caia,naIi, per literas aperuit Commissarius, unde UOLSUUM dolor haud levis incessit , qui Epistolas ad nos plures propediem dedi is reperitur, atque alteram speciatim, e qua pauca hune in lo- 'cum transcribere alienum non erit: Amici ri inmit illo se quamplurimum dilecti salutem: Non faelis Mepheamrimas , quamis graviter nos commoverim ea, quae praeter omnium evectaιι-an
,, vestris nuper literis Iumscatis, nec uno in loco haeresn, ve Mese obseuram haeros suisicioηem aliquorum mala Uectorem impνοMis late Decrevisee, nil eerte nobis poterit motiari molestius, quam se eam Academiam, in cujus virtutibus maxime gloriabamur, quae se sana eruditione , Irmissimo semper artium modio exiitu, G quam vobis omnibus puram, illaesam, illibatam ae exoptavimus, ,, rn pantam nunc iηfamiam perniciem inridus &c. Academiis eos deinde hortatur ille ut de reprimenda Lutheri doctrina s se dulo deliberarent, male scilicet metuens, ne per Collegium brevi suum penitus diffunderetur 3 utque, ejusdem vel comis' pertos, vel haud injuria suspectos, in ear rem detruderent,' poenisque aliis mulctarent, manda,it, quae cum praestitisset ,, Universitas, Dioeeesanum super rebus gestis certiorem fecit, ,, a mo etiam emagitavit, ut quoniam Lutheranorum coryphaeus si esset Iohannes Clarst, Collegii Canonicus, eundem mos sis deferrent, prout merita exigerent, Menas luiturum. Ad Ann. Is 28. Ad Garrerum lam redeo, qui eum haud ita caute & prudenter sugam adornaret, ad Emisiam S. La V rentii, haud procul Oxonio, Capi ur, eareeri die mancipa-
tur. Ad Commissarium post paulo & Doctorum aliquos eii
,, tus, criminum multorum, haeresim tangentium, reus pronun- , ciatur; cumque Delabere, quem priroinimus, A m a Be I. ata Virgine at sanum S. Frid mori in solemni pincessione portare jubetur , quo peracto in coenobium os .sesso, iam. A quam in firmam eustodiam Compinsitur uterque, heriorem .. adhue sententiam
260쪽
Quod Lutheranos attinet ad Collegium Cardixalitiam spec- is antes, in cavernam profundam sub aedibus suis, adservando,, pridem sali inservientem, detruduntur, quorum nonnulli conis si tractis ex injuria loci morbis animam paulo post exhalarunt. se Horum de numero erant Iohannes Ciarh, Henricas Samner dc se Dominus Bolo Artium Baccataureus . caterum, amicorum se precibus foedissimo ergastulo liberatus magi iter , Canin ,, tabrigiam contendit, bc mutata sententia , studiis ibi inose cumbens, non multo post ad dignitates haud modicas evecis tus est. De occultatis Clar ii libris postulatus est Richaris dus rave erus, at vero illi Cardinalis ipse patrocinatus est,
si virum scilicet musicae tantum operam navantem, nullas unis quam Ecclesiae turbas daturum pollicitus , quem tamen fe-- fellit abunde conjectura, nam in Pontificia exterminanda, &is Lutheram doctrina propaganda haud inutiliter postea desuda-- vitriverrarus. In custodiam Porro sunt Pohannes Foth , is & Thomas La Mγ cum aliis nonnullis, qui libertate furtimis potiti, Oxonio se conseitim proripuere. Lutheriana insuper se haeresi tactus memoratur Thomas Curthone , atqui eadem se deinde revocata in Collegii Oriele is socium sub id cooptatus se est. Quod ad aliorum Collegiorum alumnos spectat, in B . ,, cardo Caitrumque Oxoniense, haud pauci compingebantur, is multasque calamitates perpessi sunt, licet, habito de quovisse examine, quibus denique poenia affecti fuerint, parum liquet. se Eorum de numero suere Edmundus Gareset, Capellanus secu-- laris , dc Mag. Risbardus Porter, quorum postremus purgasse,, se de haeresi furtur, di pristinum in locum restitutus fuisse.
se duo autem tempore contra doctrinam Lutherianam Anatheis se mata Pontificia vibrarentur , Doctor. Richardus Mauri)n, si Archidiaconus Leice strensis, eandem concione impugnavit ;is atque Τοhannes quidem Hobmsn Monachus Rcad ingensis, sese collegio is novo prodierat) intiante Hugone, Abbate Readin- ,, gensi, Londinum missus est, concionem pro gradu quod ,, Oxoniae ex statutis fieri oportebat) ad crucem Paulinam ha-- biturus, in qua doctrinam Lutherianam, acerrime, prout in