장음표시 사용
261쪽
s. LX. Ex iis autem, quae modo retulimus, Colligitur, quam violenter admodum adversus novos uti appellabantui Concionarores atque Ueritatis restauratores actiones instituerint Pontificii, Quippe, cum etiam, ubi rumor ad curiam delatus erat, de So
cietate quadam Cantabrigiae, BiInero, Latimero ic aliis, libros& opiniones Lutheri legentibus di propagantibus, Episcopi nonnulli sa) summopere judicarent necessarium, idque expet rent A. Is 23. ut Visitatio Cantabrigiae solemnis institueretur, quo qui fautores haereseos essent, detegerentur; Cui tamen petito, quod Cardinalis b) ceu Legatus, quo fundamento ignotum tum sua auctoritate intervenerit, in confessis est. Et, quod HENRICUS Rex A. irhr. sub Augusti mensis initium Lutheri sectae quae indies augmenta capiebat, fuerit insensissimus, ex eo cum primis patet tredere, quod is cum Francisci I. Regis Galliae tum captivi matre pangebat, quippe cujus primarium Caput erat, utin Turcarum impetus, pestifera secta Lutherana prosigaretur, a qua non minus perituli μι, quam a Turcis. c)Ρrouti, cum Lutherus hoc eodem anno submissius ad Regem scripsisset, & priorum scriptoruni adversus Regem veniam d quandam expetiisset, acerbe admodum respondit Rex, Luthero inconstantiam, animi levitatem, calumniandi libidinem, & incestum exprobrando matrimonium.
Quid vero tum in Cantabrigiensi Academia acciderit Johanni Randalis, se)-is Habuit, inquit, ,, Cantabrigiae in collegio trinitatis ohannes Randalius, adhuc ,, tyrunculus, tutorem murum pro more aetatis illius, cui obis studium divinarum literarum, & sincerioris religionis non su- ,, spectus
a BURNET. Lib. I. p. I 8.b edit. lat. b Hoc ipsum saltem contra Wol jum lii Partamento . articulo accusationis 3 3. aIlatum fuisse, observat BURNETUS loc. cit. e) SLEIDAN. Lib. VI. p. m. 8s. b. d) SLEIDAN. l. e. p. 83. b. Cons. SCULTET. Annal. ad hunc
e) FOXUS Lib. I. Histor. sol. ixi. cons. SCULTET. Annal. T. II. p. 87. Diuiligod by Corale
262쪽
spectus modo, sed & exosus esse coepit. Atque, ut hoc ne- mini tum non compertum fuit, ita an ab illo postea suspensus is fuerit, quia nulla adhuc pervestigatione in lucem venit, cer- ,, tum non habeo, quod dicam: Verum enimvero, res in hunc ,, modum habuit. Adolescens studiosus vix dum annum egressus se vigesimum, aliquamdiu inter suos desideratus, tandem post qua- ,, triduum ob cadaveris paedorem, effracto ostiolo, suspensus suo- ,, mel cingulo repertus est, intra musaeolum suum, eo quidem se modo: ut faciem haberet in sacrum bibliorum codicem obver- sam, ac digitum porrectim locum Scripturae designantem, se ubi de praedestinatione tractabatur. Singulari profecto res ea,& exquisito artificio non caruit veteratoris, quisquis erat hu- jus minister sceleris, nempe ut, quum miser adolescens praedestinationis metu in desperationem actus videri posset, tum caeteri hoc deterriti exemplo juvenes, ab omni divinarum re- rum pereestigatione, ceu re periculosa, abarcerentur. DQuin imo, Α .rr26. Contra eam quam diximus translationem N. T. a Tyndallo procuratam, publicum sa) prodiit interdictum, a quovis Episciso in sua dioecesi, cujus haec erat summas ,, Quosdam se Lutheri asseclas falso transtulisse Novum Testamentum, ver-- bumque Dei tum falsa translatione, tum haereticis glossis corrupisse, cum mandato ad singulos beneficiorum Ecclesiastico- rum possessores, ut par Cianis suis serio injungerent, quotis quot vel unicum horum librorum haberent, ad Vicarium ρο- ,, neralem intra triginta dies, sub poena excommunicationis icis suspectae haereseos adducere. ,, Demadmodum etiam adversus Cantabrigienses A. Is 28. auctoritate Wolseli instituta fuit Synodus Londinensis, in qua contra Thomam Bilavum dc Thomam Arthurum articuli nonnulli sunt prolati, eo cum eventu, ut utrique, tum humanae imbecillitati,
tum Episcopi Londinensis b) importunitati succubuerint, suamque doctrinam abjurarint. Tametsi Bilhrous spectatae virtutis B b atque
BURNET. loc. cit. item FO X. Ecclesiastical Histor. Uol. II. sol.
263쪽
atque pietatis vir ca ejus retractationis pudore ac poenitentia duciatus ibin deinceps tanto etiam iervidius Evangelii docti inam aliis& commendaverit ic instillaverit, quin res haud ita paulo post,
Anno scilicet is l. eum capitis condemnatum incendio adjudiis cavit, cum de aliis articulis, tum ob duo maxime, primum, quod post abjurationem evangelisare M ausus, tum etiam , quod Divos minime pro advocatis colendos censuerit. Passim enim in Patria verbum Dei annunciabat, fatebatur abnegationem veritatis, populumque. ut ab Idololatria, fiducia in peregrinationibus, cucul Io S. Francisci, adoratione sanctorum & imaginum abstineant, potius domi maneant, eleemosynas erogent, in Christum credant, mentem corda & voluntatem in sacramento ad ipsum extollant, sedulo hortabatur. Fertur scin autem Bilneyus, pridie quam in pyram imponeretur, in carcere dum pervigilat in precibus noctu, dormiente forte custode, ad lucernam accedens, digitum in flammam immisisse, experturus scilicet ardoris vim, quo pacto serendo esset: Qui ad primum lucernae tactum, carne sut ni) reluctante, cum forte retraxisset digitum, moκ ille carnem suam castigans his verbis: ,, Quid, inquit, unius membri inustionem ferre non ,, potes, dc quo pacto Cras totius corporis conflagrationem to-- lerabis 8 si simulque iterum in flammam digitum ustulandum praebuit & pertulit. Hunc itaque in modum ficto sui periculo,
postridie tantδ majorem animum, velut domita jam carne, ad flammam perserendam attulit, ubi demum fortiter alacriterque expedito Martyrii sui cursu brabeum in coelis aeternum conseis cutus, egregiis suis disnum laboribus. s. LX l. Neque sanc cum tantopere in Evangelii professionem
saevirent Pontificii, iacile Reformatio perrupisset, nisi ivborta
a Pietatem eius ante omnia colligere possumus ex Epistolis ejus quis
ex carcere pii ri dedit ad Tonilallum Episcopum Londinensem, quarum unam ex Foxii Historia Anglicana l. c. sol. 2 7. 2I8. propter Iei meinoriam inserere vi inimiis Documentis nostris No. XXV.
264쪽
Henricus R. RENOVATI. rys esset ingens & sedi Pontificiae feralis HENRICI UIII. Regia,
cum Pontifice Romano altercatio, quae, uti Henricum a Pontiti cepenitus alienavit, ita commodissimam subministrabat ansam, ut deinceps sub eodem hoc Romanae fidei defensore, Res tamen Romana collabasceret, atque ad Protestantium partes accederet Britanniat Eam igitur causam ut paulo altius repetamus necesse
Duxerat HENRICUS admodum Iuvenis A. isos. d. Iunii
annum agens duodevigesimum, magis tamen ex ultima mortui jam Patris Henrici VI l. voluntate quam suo magno amore aut affectu,
Catharinam Arragoniam, Ferdinandi Hispani Filiam, Fratris sui Arthuri viduam, cujus ducendae veniam, Filio Pater, qui dotem tunc amplissimam ducenta ducatorum millia dimittere vel restituere nolebat, jam ab Iulio II. Pontifice a impetraverat. Erat autem ea severioris indolis & austeris moribus, nec certe satis idonea ad Mariti affectum b ullis illecebris seu animi seu corporis sihi devinciendum ac retinendum, praesertim, quum ille ab natura suis in amoribus mutabilis esset & inconstans, quippe
in cujus matrimonio ex sex uxoribus una tantum & tertia quiadem cc vix unius anni uxor, naturali morte est deiuncta, ultima
autem superstes quidem illi evasit, sed brevi eo tempore, quo nupta illi fuit, in maximo & ipsa egit periculo. Accedebat,
quod Catharina minus commoda uteretur valetudine , neque
a Bulla ea d. 26. Decembrri A. Is 3. erat obtenta, eaque contino batur: se Papam pro auctoritate sua, petitioni Bincipum, Henrici deis Catharinae, qua Catharina legitime quidem cum Principe Arthuro ma-- trimonio juncta accedente forsan eopula carnali) illo sine prole de-- functo, ad conservandam pacem inter Angliam &Hispaniam, itauiis nubere desideret . pro singulari cara, ad conservandam pacem interis omnes Catholicos Reges, annuere, supradictos Principes ab omni se censura absolvere, & circa assinitatis impiaimenta, non obstante Coii-- sthurione aliqua Apostolica in contrarium, dispensere, permittendo ut si copulentur, vel, si copulati iam sint, copulationem confirmando, ac si Consessario ipsorum ii Jungendo, ut silutarem illis imponat mulctam - quod ante dispensitionem matrimoninui invisenti is vid. BURNET Lib. IL p. a . edit. Lat.
265쪽
1M HISTORIA EVANGELII Henrieus R.
aliam amplius prolem ex ea sperare ReX posset, posteaquam una alteraque proles malcula jam ex itincta esset, nec nisi unicam sibi selictam haberet Filiam. Opposuerat vero jam inde ab initio se hujus Henrici matrimonio, WARHAMUS Archi- Episcopus a) Cantuariensis, Erasmo i lics, totiesque laudatus bin, quod illud pro incesto haberet, dc quod crederet, se si incestum esset, ne ipsum Papam quidem ejus posse indulgere veniam, quippe cum divinis legibus a Papa solvi posset
nemo. In primis, Cum nequidem proles ex eo orta, legitima posset esse Regni Haeres, quae res minis turbis & contentionibus certissimoe exorturis aliquando fomitem praeberet ac materiam.
Certe, utrumque hoc& in Hispanico Caesaris Caroli consilio, cum Maria sc), Henrici & Catharinae Filia, illi jam desponsata esset, itemque in Francisci Galliarum Regis penetrali, cum Maria ipsi quoque aut saltem Filio ejus Duci Aurelianensi offerretur, agitatum fuisse, patet ex illorum temporum d) annalibus. Haec igitur atquc alia, ut publice tandem illa moveretur quin stio, de Regis & RUinae matrimonio, utrum justum & pium esset, an incestum p efrecerunt. Et consulti tunc per eundem illum Warhamum Archi. Epise pum, Episcopi Angliae omnes, validum illud atque legitimum se excepto solo Rossens, Fifuero, negabant 3 Papa, qui tunc
Α. is 27. a Caesareanis Captus Romae tenebatur, rog.atus ab
Henrico, ut veniam sibi daret dimittendi Catharinam, aliamque ducendi, promisit quidem omnia sf) sed mox liberatus non ausus Caesarem denub ossendere , variis artibus tergiversari, dcdc- sideria Regis eludere ecepit. An a BURNET. lib. eit. sol. ai. a RAPIN. THOYRAS Lib. XV.
266쪽
An verb Rex statim ab eo tempore quo de divortio cogitavit, aliam personam Reginae successuram elegerit, nec ne λ multum dubitatur a . Sunt, qui putant, Regem jam ab initio amore eaptum fuisse erga Annam Boleniam, quae A. Is 17. in Catharinae contubernio versabatur, totamque actionem ex secreta in
illam affectione prosectam iuisse, Aliis, amor iste Regi tardius in
mentem venisse videtur b), quorum sententiam cum accurata temporum s putatione melius congruere, est observatum. Quidquid ut, id constat, Pontificem tandem precibus vehemenistissimis cum Regis tum Cardinalis Voltari maxime, fatigatum, misisse Cardinalem Campegium sc), ut ille & Volsaeus pariter tanquam Legati Papae, controversiam hanc dc causam Cognoscerent. Campegius ubi in Angliam appulisset, & solenniter pro more receptus ent, miris statim blanditiis, ut Regis sibi devinciret animum, annisus est, eum appellando Liberatorem Pontificis d Urbis Romae , atque praeterea studiosis prolationibus , causam differre atque Regis animum a coepto consilio abalienare, vel saltem novis & speciosis argumentis e , de negotio magis dextregerendo, delinire, studuit. Interea tamen, post multas hinc inde protractas tergiversationes, eo tandem deventum est, Rege cum maxime urgente D, ut in Anglia ipsa formaretur Actio coram Legatis Pontificiis, utque citati Rex & Regina d. 2I. Iunii is 29. Comparerent utria
Et Ren quidem causam dixit, at Regina, ab his Iudicibus, &
b) Id tamen colligi potest Α. rs 8. circa finem ΜMi Iam prima amoris regii erga Annam Boleniam signa reperiri, in Epistolarum Bolentae ad Cardinalem volsrium datarum biga apud BURNET lib. cit. sol. 31.b DRNET. l. c. p. 31.b & 32. a d) BURNET. l. e. p. 3q. a e) BURNET. l. c. p. 3 s. a f) Quippe qui A. imp. d. 3. M i per cautionem sub signo ma ore, Legatis ut Commissionem suam exsequerentur concessit, ut eo die prima. quoque tuerit habita sessio. cons. BURNET. lib. cit. fol. Α ΛDiuiliguo by Cooste
267쪽
4,8 HISTORIA EVANGELII Henrieui R.
ex Anglia provocavit ad Aula: Romanae Curiam, quod in Maiariti sui Regno, nec sequos Iudices a), nec fidos posset reperire
Perseverarunt tamen Legati in lite instruenda, sed Campo gius, cujus potissima erat in hoc 'udicio auctoritas, lento semper procedebat gradu, diligenter etiam in minima inquirens, aequiis talis praetextu, sed revera, ut plures haberet differendae sententiae causas. Adeo ut Dux Suffolciae, qui ex Regis consiliariis Actioni intererat, disertis verbis ac jurato pronunciaret bὶ: Senunc experiri, quam verum sit proverbium, nullum unquam Caia natem Angliae utilem fuisse. Quo modo accidit, ut, dum quaesitis undecunque rationibus identidem moram interponit, Papa interim cum Caesare controversias suas componeret, ac foedus& amicitiam pangeret. s. LXII. Eo facto, Papa mox causam divortii ad se ab iis in Anglia legatis sc) evocavit, quod tactum est Α. Isas. d. x s. Iulii, quando simul literae addebantur citatoriae ad Regem de Reginam, ut vel ipsi Vel per vicarios compareant. Qua in re non tantum Caesari serio id postulanti, quod sententiam contra Materteram pro ignominia familiae suae illata habiturus esset, ae pronuntianti, ,, se potius regnorum suorum d) jacturam sin ,, rum quam id concessurum, is obsequebatur, sed & suae potestatis rationibus consulebat: Durum enim illi videbatur, non modo
rescindere & irritum declarare, quod alius iam Papa publico druplomate concesserat, & pro legitimo haberi jusserat, sed diserte etiam ac palam suo facto Paparum jus imminuere, siquidem, ubi aboleret illud diploma dc matrimonium , firmasset utique eorum sententiam, qui Papam a divinis legibus dispensare posse negabant, id quod in hac causa a Regiis semper urgebatur,
quod a vid. BURNET. sol. 43. a qui iesissima Regis & Reginae verba ex
archivis elicit. Simulque Reginae Appetias em, cujus autographum adhuc extet in Anglia, commemorat, in qua & contra locum & contra Iudices & contra consiliarios suos exceperit, quibus fidere non posset &e.
268쪽
Henricus R. . RENOVATI. ros quodque Campegius in Anglia quum opponi audiret, aegre tu
Neque vero quisquam illa avocatione magis erat commotus, quam Henricus Rex, qui tum jam amore totus captus tenebatur. Erat haec, filia Thomae Bolenti tum Vice-Comitis Rochlordiae, duinceps Comitis Wiltoniae & Ormondiae de antehac saepius Legati in Aulam Gallicam, Virgo, nobilissima, pulcherrima atque pientissima, cujus utpote saepius a Pontificiis Scriptoribus impetitae famam cum primis defendit Gis. BURN Ε-TUS Episcopus Sarisberiensis, qui simul annotat, quam ea, in Rula Ducissae Alenconiensis sa) squae Reformatis favebat jam doctrinae purioris imbuta fuerit asscrtis, ut deinceps ad Regium evecta fastigium, ejus patrocinio cumprimis gavisi fuerint qui
Reformationi studebant. Interea, non in alium quempiam magis illa prolationis, unde haec Evocatio erat orta, cudebatur fiba, quam in Wolfrium Cardinalem, qui repente Regi factus suspectus, uti dudum invisus erat omnibus, loco suo movebatur, dum Cancellarii quod genserat munus ad Thomam Morum devolvebatur, mis autem aula ejectus, dignitate omni exutus, humillimo&abjectissimo pectore fortunam ferebat, eo Cum eventu, ut in turrim Londinentem b duci jussus, in itinere morbum eX aegritudine animi contrahetet,& luci defungeretur fato. Ir erat fris , notante BURNETO e , lapsus superbiae' arrogantiae , dicere e im au , arrogantissimum hune fuso hominem in omnibus vitae suae actionibus, quippe qui honorem Dum magis curabat quam Professoηem Eccle sicam, is qua
mansuetudinem charitarem exertere debuisset.
f. LX lli. Regi, qui jam consilii inops & quid ageret incertus erat, novum & quidem plausibile Proponitur medium, quod ille e vestigio, quasi praedam teneret manibus, arripere d), atque ei se
a) Ea erat Margareta, soror Francisci I. de qua quantum satis est egimus in Historia Reformationis Gallicae. b) Rapiti Toyras l. c. p. 187. 288.
tantopet E placuerit Regi, ut eundem statim in suam accersiverit aulam, atque per locum addiderit: Se nunc Pradam manibus senere.
269쪽
ino HISTORIA EVANGELII Henricus R.
se tradere constituit. Thomas CRANMERUS Theologiae Doctor.
in Universitate Cantabrigiensi sorte tum Walthami commorabatur, atque ibi cum Gardinero & Axo Secretario Rogis atque Eleemosynario, coenabat; Hi igitur, cum inter alia rogarent, quid Cran merus de toto hoc divortii regii censeret negotio λ re spondit ille, se sibi videri consultissimum, ut illustriunt Thecalci-
,, gorum & Academiarum exquireretur tententia de eo, utrumis Regis cum Catharina conjugium Jure divino esset pcimisumpse Quod si enim id negaretur, tum vero Papam non posse legiis timum dc licitum pronunciare, quod jure illo esset vetitum. ,, Ea res, statim ut ad Regem relata esset, Crammerum ipsi quam maxime conciliavit, Quin & Ille adeo confestim huic mandavit , ut scripto publico super eadem re sententiam suam expone- iret a), sed &, auctorem cum secutus, in varias Europae partes mox certos misit homines, qui consulerent ista de re Theologos. Neque tamen usquam major fuit haesitatio quam in ipsius Angliae Academiis Oxonis i atque Cantabrigiens , quippe quae s spectam Annae simul & Crammeri religionem liabentes, Catharinae favebant, & huic Cranmeri sententiae vehementer adversabantur: Vix tandem tamen ea post . multas contentiones istic
quoque praevaluit. At, alibi locorum, ipsa etiam in Italia, quo missus erat Richardus Creo ius b , linguae Graecae peritissimus, non plerique tantum celebres diversorum ordinum Monachi de Theologiae ac Iuris Canonici Doctores, squorum nonnulli etiam editis libellis cin divortium Henrici defenderunt, sed&, Academiae, Bononiensis d) ac Patavina e) sententiae Cranmeri subscripserunt, vel simpliciter, is legibus Levitici de prohibitis conis sanguineorum & affinium conjugiis teneri etiam Christianos,
is neque Papam ideo posse talium matrimoniorum dare veniam, is aut sacere, quo minus ea sint ipso jure nulla, ,, pronunciarunt. Earum a) BURNET. fol. so. R b) BURNET. fol. s I. b e) BURNET. sol. s2. a