장음표시 사용
301쪽
Cancellarius, paulatim Regia quoque animus & per certa quaedam intervalla, neque enim dum vixit, ullam unquam stabilem de doctrina Christiana persuasionem habuit ad leniora converissus est. Accedebat quarto loco AUD LEYUS la), magni nominis Iureconsultus, & causarum Patronus, cui Magni Sigissi Custodiam demandabat Rex, cujusque eximius itidem in Reformatos erat favor, ut quoque A. Isq . quando causa sex arιD Drum agitabatur, is impendentem ab Evangelicorum capitibus ruinam prudenter averterit, atque effecerit, ut detecta Ecclesiasticorum captiosa fraude permulti absolverentur.
Ipsa certe REGINA b prae ceteris animum addidit Reso maioribus, quippe quae Regis animum inflectere norat, atque in ipsum haud minus dominabatur, quam ipse Rex in subditos suos, palam vero etiam favebat Reformatoribus, Constituit ea statim N eolaum Shaxionem dc Hugonem Latimerum, qui A. I sis. Th. Bilneyi Sermonibus & cons sone conversus erat sc , Sacellanos suos, eosque mox ad Episcopatus Salisbariensem dc Wigat Mensem , qui remotione Campegit & Chinuccii vacabant d), evexit, sense perque dum licenat, eorundem in se suscepit patrocinium, neque quicquam eorum neglexit, quae ad Reformationis stabilimen. tum apud ipsum Regem promovendum facere poterant.
Thomas autem CRAN MERUS in sublime illud fastigium meetus , non minus omnem suam auctoritatem omneque studium eis imis
pendit, ut Evangelica quam profitebatur Religio proferretur ad plures, ac Papa es superstitiones indies abrogarentur; Eratis, ob singularem eruditionem ac industriam, eximium te Re m tionis promovendae instrumentum; Nam di in eo, ceteris multis
excelluisse dici debet, quod uti propria diligentia Veterum Seriptorum monumenta sere excussit omnia, ita propriis oculis in
restituendis atque ad pristinam simpliciinem reducendis rebus His
ei BURNETUS Lib. II. sol. 99. h
304쪽
eris, videre potuerit, neque opus habuerit ex Scriptoribus exteris sua transscri re, quodque pro singulari animi, qua pollebat moderatione, ac prudentia, non temere, sed juxta prudentiae regulas in Reformationis negotio progressus fuerit. Et fuit sane ejus in rebus serendis prudentia tanta, ut ne ipsum quidem Regem in amicitiis minime constantem & contradicentes ferre non assuetum, etiam quum ei sese in notissima de sex arti lis Reformationis contentione, opponeret, offenderit a , aut ejus gratia unquam exciderit:
Proximus ab ipse, vel potius , illo superior erat- b
CROMW ELLUS, qui, dum res integrae erant, omnia unus apud Regem poterat, unus negotiis omnabus sere praeerat, Uir equidem claris familiis, cum infimae sortis esset, baud innexus, sed ea tamen inuenit ac judicii virtute praeditus, quae illum ad celsissimum illud dignitatis ad quod pervenit fastigium evehere poterat, dc ea deinceps generositate, atque beneficiorum in se collatorum memoria, ut ea omnes sere Nobiles atque Aulieos antecellint, in uno illo tantum culpandus, quod ultra quam satis est honoribus di divitiis coaeervandis incubuerit, eoque ipso plurimorum sibi invidiam di odium arcessiverit. Caeterlim, uti cum Cranmero, illi magna iniereedebat familiaritas, ita quod magno eum Zelo Reformationem promoverit, eκ eorum temporum Annalibus constat, siquidem Rex eum praecipua gratia dignatus, ipsin inprimis opera, primum in ripae tyrannide abolenda, di post in Monasteriis demoliendis usus est, suitque is primarius consultor, quod Biblia in Anglicanam linguam translata indultu Henrici VIII. per Grastonum & Whitchurchium Parisiis imprimerentur, atque eme Mius quam ante, uti postea videbimus, publicarentur. Prima Dignitas, quam successu temporis in eum Rex contuis
305쪽
ratem omnium Monasteriorum a), ceterorumque privilegiis munit tum locorum faceret , Porro ipsi data est Baronia deo abam in agro Rullandiensii A. deinceps, eum Equitem auratum ordinis scilicet Georgiani, Rotulorum praefectum, Privati Sigilli Cultodem, Secretarium postea summum secit. Praeterca eum illustri Comitis Essextae titulo exornavit A. is 39. Et Rex eum his
ornamentis decorare non contentus, illum magnum. Canin-
rarium, Ecclesiastici ordinis Praesidem, & Delegatum tuum generalem, sive, Vice regentem, dc unum ex intimis suis consiliariis constituit. Quae tamen omnes dignitates impedire ncquiverunt, quominus adversariorum insidiis esset expositus, ut tandem morte sua praecipite, quam fluxa & fragilis omniumque casuum momentis exposita sit Vita aulica, vivido velut exemplo debuerit compro
s. LXXV. Quidquid sit, Fuit is annus Pontifici Romano, atque Sedi Romanae longe funestissimus, quandoquidem illa
quam diximus tum Diplomate Regio confirmabatur Constitutio, qua abrogabantur Annatat, Uti non minus Edictum est is ne, , quis Pontifici in posterum quacunque de causa tributum, velis ejus quaestori Denarios Petri quotannis colligi solitos depen- deret, gravissimis poenis in secus facientes constitutis . ,, Nam& omnis Pontificis potestas, uno ictu, facto supremi Senatus
Decreto, tum concidit, quippe cum omnem ReX moveret lapidem , ut auctoritatem Pontificis Romani in regno suo extir- P tam penitus redderet, ac eminentem Supremi in Ecclesia Anglicana post Christum Capitis dignitatem sibi soli vindicaret, idque per certos gradus, quorum b) prior, posteriori viam veluti praemuniret. se Primtim enim, uti vidimus, ipsa Pontificis, , circa legem Dei potestas dispensativa in controversiam fuit, , vocatae, Mox ad examen, quale Pontifici dominium in Anglia is competat, deventum, Inde Clericorum convictio in casu Prae-
a Ε dignitas steste Burneto Lib. III. sol. 39 ut plurimum con funditur ea quam deinceps obtinuit die nitate in rebus Ecclesiasticis procura' 'Quge adhuc majori, per quam ei quoque in omnes Episco νος & au in Vitas & praeeini nuntia cram petebat. V vid. BURNE P. Lib. I l. fol. 8O. a Diuiliam by
306쪽
munire, cum submissione Regi secta, secuta est, Hine factumo ut Jus Pontificis circa Annatas, aliasque exictiones in dubium se fuerit vocatum & abrogatum. Secuta mox omnium appellatio- ,, num ad curiam Romanam condemnatio. Et denique, tot ra- ,, mis Pontificiae potestatis amputatis, ipsa radix percussa, de ,, fundamentum Papalis auctoritatis ad trutinam fuit revocatum, is ac penitus subrutum. a),, Neque vero luculentius afferri potest documentum, eX quo numerus eorum, qui Resormationem anhelabant, potest colligi, quam quod tanta cum promtitudine, tamque unanimi sere sententia reciperentur & signarentur ab omnibus Supremi Senatus
Anglicani membris, Acta, quibus & Papalis infringebatur Au toritas , & Ecclesiasticorum imminuebatur potestas.
Non possumus autem non hic meminisse variarum Consultationum A. Is dc is 34. susceptarum, variorumque Tractatuum, eodem tempore circa eandem hanc causam, editorum atque publicatorum. Equidem Thomas CRAN MERUS ad Sedis Cantuariensis primariam dignitatem evectus, a Papa sibi Bullas adhuc confirmatorias, praecipiente Rege expetiit, easque omnes b) mense Februario & Martio is 33. a Pontifice, ingratiis ipsius signatas, accepit, sicque d. is. Martii ab Episcopo Lincolniensi, Ex niensi, dc S. Asaphi consecratur, praestito quoque, non tamen
α BURNET. loe . cit. b) In prima ad Regem missa bulla Cranmerus Episcopus Cantuarien- ordinatur. Secunda ad ipsum Cramnerum directa Archiepiscopus
Creatur. Tertia eum ab omnibus Censuris absolvit. Quarta ad Sustra- ganeos spectat. Quinta ad Decanum & Capitulum. Sexta ad Clerum Cantuariensem. Septima ad Laicos illius sedis. Octava ad eos qui fundos possident, injungens illis, ut Cranmerum Archiepiscopum aenoscant. omnes hae Bullae datae erant et t. Februarii Nona, die χχ. Februarii scripta , mandatur, ut praestito juramento in Pontifeali content , consa- cretur. Decima, die χ. Martii scripta, Pallium ei fuit missum. Tandem undecima eodem die scripta Archiepiscopus Eboracenss & Episcopus Londinensis pallium illi induere jubentur. Hae erant istius temporis artes ad exaltandas compositiones. & locupletandam Cameram Apostolicam: tum enim Perri successores de eo acquirendo maximE erant solliciti, de' io ipse gloriatus fuerat, videlicet, nee aurum Mi esse nec argentam. BURN. l. c. p. 7s DiuiijZ Vi by Corale
307쪽
sine protestatione, ne quid inde vel causa mi, veI Auctoritas Regis vel Reges Majestas detrimenti caperet, palam Pontifici consueto Iuramento. a Sed eae suerunt Bullae papales ultinax , Simulac enim tota res in contentionem devenisset, non tantum in Synodis atque in Partamento, sed & in Academias & privatis sedibus Episcopalibus, ea ita est ventilata dc a cunctis serme in Anglia eruditis, indagata atque solerter excussa, ut brevi post in hanc sententiam Lex b) publico Regni Senatus consulto definita sit atque promulgata, is Pontificis Auctoritatem in Anglia carere fund ,, mento ; initium meram usurpationem, progressum vero ty- ,, rannidem fuisse, exachiones istius Curiae ubivis graves, in is Anglia vero fuisse intolerabiles; ac, quamvis variae propterea ,, posurioribus seculis motae suerint querelae, non tamen secu- ,, tum ullum levamen, legesque de Provisoribus semper caruisseis effectu; idcirco, cum actionibus ipsorum nullum possit asserri moderamen, non aliud superesse remedium, quam ut se putatilia ipsorum Auctoritas rejiciatur atque extirpetur, ecis Pontifex imposterum pro Episcopo Romanα Ecclesiae & J ,, risdictionis circumjacentis, per veteres Canones definitae, ha- si beatur, Rex interim, Auctoritatem suam & Regni privilegia is reassumat, quibus Angliae Reges nunquam formaliter renun-- ciaverant, etsi ultimo seculo ad usurpationem non amplius
Certe OXONIENSES disertis verbis in eam definiverunt sc sententiam is ripae in Rinnum Ai liae non majorem esse pol - statem quam cuiusvis alterius Episcopi externi. DCAN
a De cujus Iuramenti validitate, ipsiusque Craumeri in eo praestando sinceritate jam non disputamus. Rapia. THoYRAS Tom. V. p t. 3r de eodem agens, hanc addit monetam: Ce n est pas H un des plus beaurendrotis de sa vie. Interea tamen illam Protestati Miem tum a Cranmero tactam, cum doctiss. Strypius in Vita Cran meri exhitritisset, atque exinde in Conciliis Magnae Brit. legatur Uol. III. mi. 7s7. exinde eandem depromere atque documentis nostris No. XXVIII. inserere voluimus.
308쪽
Α.rsu. RENOVATI. 231 CANTABRIGIENSES a non minus hanc formaverunt
conclusionem ι is Quod Romanus Pontifex non habeat a Deo se in Sacra Scriptura concessam sibi majorem auctoritatem aut si jurisdictionem in hoc regno Angliae, quam quivis alius Epis-
CANTU ARl ENSIS Archiepiscopus tanquam Regni Primas, his omnibus non istum adsentiebatur, verum etiam tanquam Actor primarius omnem illam inflabat tibiam.
EBORACEN SIS Archiepiscopus, Eduardus' , una eum Synodo sua provinciali idem illud iisdem paene Verborum s -λrmulis asserebant. Deeanus re Capitulum Ecclesiae cathedralis S. Pauli in civitate LONDINENSI se 'ro, Prior & Capitulum VIGOMNIENSE d) itidem, ditertis verbis Papae Romani auctoritatem
proscribebant, summamque Regis ec definitoriam di Legislatoriam in rebus Melesiasticis asserebant Potestatem , Simul vero etiam semet obstringebant, is quod in nulla vel privata vel pu- bliea concione quicquam G S. Scripturis desumtum ad alie- num frustim detorquere vellent 3 se inin potius, se ipsum Christum, ejusque verba di facta, fimpliciter, aperte . sincere, ad Notinam seu Regulam Sacrarum Scripturarum di vere Catholicorum 8c Orthodoxorum Doctorum praedicaturos esse Catholice di Orthodoxe. Extat etiam nunc Abdicationis quaedam formula a Sex Proceribus totidem domuum religiosarum signata, atque Regi exhibita, quam nobis conservavit Ill. BURNETUS. Unicus autem inter Episcopos, qui tamen dc aetate & uominis celebritate ceteris excellebat, Io. Fischerus Romensis, octogenarius, adseruiri reliquis nola , quae rea, di quod cum puella
309쪽
Cantiensi quaedam ipsi intercesserat familiaritas, non ita multo polt, eum α carceri mancipavit, diui capitis supplicium lueret, effecit, invidiosa Henrico caede. s. LXXVI. Quidquid sit, prodierunt tum in lucem varii Traeistatus & Scripta varia, ex quibus, uti dc ex Concionibus tempore isto ab Episcopis habitis, aliisque authenticis monumentis, uim in mam argumentorum, quibus decreta sua superstruxerunt Angli,
congessit BURNETUS atque suae inseruit Historiae. a Inter ea Scripta b cum primis erat ipsius REGIS liber se ,
sui tanto magis Romanum irritabat Episcopum, quanto luculentius in eo, cum Tyrannis tum Ustirpatio Romani Pontificis depingebatur: Dus Titulus erat: De Potestate Christianorum Regum in suis Ecclesiis contra Pontiscis tyrannidem horribilem impieta
Deinde liber ab Eduaris Axo Episcopo Herelardiensi compositus, sub titulo De vera disserentia Regiae potesatis V Eousae,
qui A. Is q. primum Vulgabatur, at vero temporibus Eduardi VI. Regis Angliae tantopere aestimabatur, ut tum quoque in Anglicum idioma dc converteretur & recuderetur, & singulari addita praefatione Henrici Staffordiensis commendaretur.
Accedebat liber, quem citat IACOBUS I. in ejus pro Iur mento fidelitatis Apologia d) sub titulo Christiani hominis LVi rio, qui lc decretus in Synodo publica, di ejusdem Auctoritate
est editus. Nam ca) BURNET. Hist. Res L. II. Vol. I. p. 8 . seqq. b) vid. STRYPE Ecclesiasticat Memorials Vol. I. Cap. XX. pag.
149. IN. e Quod enim Rex ejus sit auctor, non tantum omnes tradnnt An olicarum rerum scriptores, sed & ipse Rex A. Is 33. in sua cum Gul. Bellayo Galliae legato consultatione, inter alia id testatur, ρυ' il avola compos En liore sur P autorite usurpee des Eveques de Mome, es' far Iesprero asives des Guverains, mais qu' il ne is publieroit potus, jus α' aee qae iI ne vir plus aucune esperance ae accommodement. teue Rapin. T, - rae. Vol. V. p. 3I s. qui tamen observat, librum ipsum necdum terminata causa, Romam delatum Papam Vehementer exacerbavisse. p. 3a I
310쪽
Nam dc Steph. Garrinarus, Episcopus Wintoniensis eodem tempore libellum de Vera Obedientia sa) edidit, cui adnexa suit Boaneri Episcopi Praefatio de summo absoluto Re s Imperio. Stoe estieus vero etiam Episcopus Londinentis & Cuthb. Gustasius b Dunelmensis pro desensione causae Regiae prolixam ad Reginaldum Polum paulo post Cardinalem, scripserunt Epiitolam.
eximiam Regique cumprimis probatam edidit Tractationem, sive Orationem, docet, uti habet titulus) hortatur, admonet, omnes poti mum Anglos, Regiae dignitati cumprimis ut obediant, quia Verbam Dei praecipit; 'Ocopo Romano ne sent audientes, quia nullo jure divino in eos quicquam Potestatis habeto postquam ita jubet Rex, ut illi non obediant. Rui contra fecerit, eos praecipuὸ docet, Legem divinam contemnere. Non es ergo quod sibi timeant Angli de humana quavis potestate Episcopi Romani, qui aliam quam humanam, hoc est, humano consensu non habet. Obediant igitur Deo non homini. Apud Thomam Barthelet, cum privilegio.
Et placuit is liber tantopere Regi d), ut eum prae reliquis
a Hunc libellum Argentorati, curante W. F. Capitone Is36. 8'. r culum, excerpsit Doctiss. SCHELHORNIUS in Amoenit. Historieo- Eecies. Tom. I. pag. 837. seq. qui tamen simul, quam idem ille Gardinerus fuerit versipellis, ostendit, quamque, eum Maria Papae studiosissima in solium esset evecta, non solum sententiam mutaverit, sed & eos, qui ex animo eadem quae tum asseruerat sentiebant, atrocissime vexandos ac fune, ferro, flamma compes udos Censuerit.
b) BURNET. Hist. Ref. Lib. II. Vol. I. p. 8O. e Hunc libellum long8 ratissimum , ipsique Doctiss. Schelhornio desideratum, cum STRYPIUS inseruerit Documentorum Collectioni ad
Tomum I. Num. XLII. p. I - 18. eundem inde depromere atque Documentis nostris inserere voluimus Num. XXX.
d) Et fuit ille Rich. Sampsenis ob eandem hanc Orationem in Indie bus librorum prohibitorum, inter primae classis haereticos relatus. Anno tamen IsqO. eum commercii cum Pontis Romano suspectum in Turrim Londinensem fuisse conjectum, sed, cum Reg i se subjecisset, veniam eum libertate impetrasse, ex Burneto docet Cl. SCHELHORNIUS in Amoenitat. Hist. Eccles. I. p. 6 I. Caeterum Erasmus eundem inter pro cipuos suos patronos retulit. vid. Erasm. Epistolar. Vol. I. Diuitiam by Corale