장음표시 사용
431쪽
, Interea Cancellarius , quum per imprudentiam , ineonsultis collegia, muneris sui curam & jus aliis mandasset sa) ea usus ratione, quod rebus politicis jam nimium distringeretur, illo M
nere, ex sententia iurisper toruin, qui de hoc ipsius facto conis sulti, continuo privabatur, dcnuncinia illi insuper mutetiti, sed quae dein videtur remissa. Ea certe re, aulae Romanae fautores ingente patrono Rerunt orbati, dux autem Somςrsohamia i 'Commodo molestoque aemulo iure liberatus. b, At vero ne Gai inerus quoque di Bonnerus sc) resermationem sacrorum quae in Par amento, quod instabat perficienda erat, sua auctoritate impedirent, in cuti iam ambo sunt dati su , quanquam mox a soluto Partamento, venia plerisque dc in iis,
bis quoque, per Amnest iam data, dimissi e sint.
Ad Mariam autem, cum dc ea ad Protectorem literas'exaras .set fὶ, atque nihil in religione novari debere, per minorem Eduardi aetatem asseruisi et, quod adtinet, ei luculenter respondit Protector, se eo adduci non posse, ut has literas is Maria fg Proprio Marte scriptas fuisse credat, sed illas a quibusdam male affictis hominibus suggestas fuisse persuasum habere, De reliquo,
insinuabat, ,, non est e hanc, quum meditabantur, innovaticinc mis reli8ionis appellandam , quippe cum continuatio saltem ac ,, perrectio esset operis ejus, quod ingratiis Pupistarum jam su- ,, lceperax Henricus, di cui supremam mbnum h imponere t
is men nequivisi et, cum nunc ea dies allucescat, quam magni,, aestimare debeant omnes boni, ut non offendi deheat Prin- ,, ceps ea rerum catali rophe, quin potius accurata mentis inis,, tentione ac deliberato consilio expendere, quid verum sit,
is quidve cum Verbo Dei convςniat, quippe quod Omne prono
432쪽
,, animi obsequio si recipiendum, idque animo mansueto deis implorato prius divinat a-Ilio. s. CXU. Atque ita cum jacta teliciter esset Reformationis assi, deessent vero adhuc Viri Docti ac graves, quorum Coninsilio atque opera, quae deficiebant, perficeremur, & quorum docti. in holis praecipue dc Academiis imbueretur juvemus in spem Ecclesiae matureicens, evocati sunt, luasu Ec auctoritate Thomm Cranmeri, ex Germania, sin quam se primum receperant, sed quae tunc misere affigebatur,) Petrus MARTYR, Velini liu, , dc Bren. OCHlNUS Itali, deinces LASCO Polonus, tandem vero etiam Martinus BUCERUS &Pouus F., GlUS, qui omnes peregrini Licet, Anglicanae Reformariotu intervistunt, ne jam . de Prancisco DGandro, Johanne is ovis sa in Valerando Potimo, Mart. Mortinis atque aliis dicamus. Peimus MARTYR b) Florentiae natus erat in Augustinorum coenlabib educatus , primum Patavii linguae Graecae &philosophiae plenam cognitionem adeptus, dein Bononiae Hebraicarum. literarum & Theologiae studiis gnaeviter incubuit; unde illius ordinis sodalium facilὰ princeps habitus, cum in
mores eorum severius animadverteret, magna invidia laborare
coepit, Quam ut amoliretur, Neapolim prosectus, comite conis siliorum Iohanne Hadriso Hispano, clam coetum instituit praeci vi nobilisatis tam viris quam sceminis celebrarum, in quo-xum numer etiam recensetur Victoria Colamna Ferdinandi Asali Mai chioni, Piscariensis quondam uxor c), ingenio pietate modestia cum paucis comparanda. Sed cum non diu, re in vulgus manante, ibi consistere posset, Lucam profectus, & inc idem instituto perseverans , socios ibi habu It In manuclem Tremellium Ferrariensem, genero Hebraeum sed profestione Chri .stianum, qui Hebraeas lueras, Celsum Mur inerium, qui Grae-
a) STRYPE. Memorials Eccles Vol. II. sol. 78. b vid. THUAN. Histor. Lib. III. XVI. pag 12Ο. Vitam ejus prorsus memorabilem, eleganter descripsit Jos. SIM LERUS, Theologus Tigurinus, quam propter eximiam rerum omnis generis copiam nα- per admodum Scrinio meo Antiquario T. IlI. Ρ. l. inserendam curavi.
433쪽
is, HISTORIA EVANGELII A. im .
cas, & Paulum Lascium, Veronensem, qui Latinas doceret,
ac denique Hieronymum Zanchium Bergomatem. Verum ne heic quidem quiescere potuit, cumque illac Paulus III. Pontiis sex Buxeto rediens iter habiturus esset, ut periculo praeverteret, relicta Italia comite profectionis Bernardino Ochino Senensi, de de quo statim) Tigurum Helvetiorum concessit. Tiguro deinde Basileam, ac denique procurante Martino Bucero Argentinam migravit, unde postremo in Angliam profectus, ex Regis voluntate Sacris Scriptis interpretandis Oxoniae praeficitur. Bernardinus UCHINUS a , Senensis, in coenobio Francissicanorum oducatus, Iuvenis adhuc, Fratrum Capucinorum, quorum tunc celubrari coeperat nomen, sibi sumsit habitum atque vivendi austeritatem. Ac tanta brevi post existimatione fuit b), ut
Unus optimus totius Italiae concionator haberetur, ut qui admirabili quadam cum actione tum linguae facundia, auditorum animos, quocunque vellet, raperet, ac tanto magis quod vita do trinae consonaret. Cum igitur maximam sibi Eloquentiae Sacraeparasset famam, mittebatur per universam fere Italiam, ut concionibus suis pro more illorum temporum erudiret populum, habens comitem Gothostedum Varaglium itidem Concionatorem eximium, qui & postea pontificiorum erroribus cognitis ad Helvetos transit, a quibus etiam receptus, tandem Taurini in Galliis Iss7. combustus. Huic tamen ossicio Cum aliquantisper navasset operam Ochinus, atque cumprimis doceret ex lege κοβ esse
jusitiam, sed per Pesum Christim sc), eaque doctrina Pontificios
exacerbasset, inprimis, cum & apud Veronenses, in praelectionibus in Epistolas Paulinas alia dogmata a Romanae ecclesiae placitis aliena traderet, sicque ipsius Pontificis odium incurreret, anno Is42. relicto monasterio pariter atque Italia, in Helvetiam migravit una cum Petro, ut retulimus, Martyre d)1 Primum autem Italia discedens Genevam se contulit, fugam ejus adjuvante a vid. Ohfero. Halens Tom. V. n. I. p. q o. seq.
b) BZOVIUS in Annalib. & Flor. R EMUNDUS in Historia de
ortu proossit ac ruinis haeresiam XVI. Seculi Lib. III. cap. V. p. 2q7. O v. ALEAR A ct. in Pontifices Rom. & eorum assedias. p. 67.
434쪽
vante Ducissa Ferrariensi, vestes aliaque necessaria ipsi suppeditando, Apud Helvetios autem tunc agens, ad puriorem doctrinam se convertit, principio Genevae, deinceps Augustae Rhaeticae ςommoratus, ac in utrisque locis conciones aliquot suas sa) evulgavit. Discedenti vero in Angliam Martyri comes adhaesit de se Ochinus ib), ad Oxonientem Academiam ablegatus.. Iohannes a LASCO, Polonus, nobilis ille erat Ecclesiarum Oostfri sicarum Reformator, de quo alibi sc , Is instinctu P. Martyris & Tumeri Medici, rogatus suit, ut Emda, cujus Ecclesiae pastorem tunc praecipuum agebat, relicta, in Angliam ad Ordinem Ecclesiasticum suti loquuntur ibi constituendum contenderet, quod di secit, Anno i s 8. Venia ad breve tempus ab Ennonis vidua, Anna Oldenburgica, quae tunc Frisiam regebat, impetrata, Quapropter etiam sequenti anno d), confecto in Anglia negotio, rediit, maxime quia turbatissima tunc erat Ecelen Emdana, totaque Frisia per interimitticas turbas lacera- hiatur, Quanquam is brevi post Emdam denuo relinquere atque in Angliam contendere debuerit, ibi usque ad regnum Mariae, quae Eduardo successit, mansurus. Martisus BUCERUS, Selestadii in Alsatia natus, de ipse multis nominibus praeclaram in ecclesia laudem adeptus, Argentinensi Ecclesiae & Scholae suam jam serme per viginti quinque
annos addixerat operam, variisque interfuerat colloquiis de religione institutis, atque eIiam nunc nuper apud Augustanos Libro Caesareo Interim Papisticas doctrinas incrustanti subscribere renuerat, in odium ea propter Pontificiorum lc cum primis Caesaris magis magisque incurrens, in Anglium honorifice est invitatus, atque una cum Paulo FAGlo ad Cantabrigiensem Academiam traductus, ut ibi sacrarum literarum arcana explicaret, ubi tamen biennio post cum morte vitam commutare debuit, multorum Z E car-
435쪽
carminibus epitaphiis celebratus, ac praecipuit duorum Suffo, Cimum fratrum, Prorum mater semper aevocantis aὶ assedis ita omnia humanitatis officia praestitit: paulo antequam morer tur, cum Germaniae statum deploraret, vereri se, iispius dixit. in in tanto multorum ardore Deum cognosc/no,' vis e ivia
randae, desciente disciplina , qua improbi eafligarentur ω ενδε in miniserio servaretur, lauda les rerum conmus Ma aut feliciso procederent; Ιtaque optare unice se, ut quae ad Edinirdum R iem de disciplina constituenda scripto comprehendisset b , per Λωgliae Regnum locum haberent, dc religiose observarentur. . Paulus FAGIUS sc) ad Tabernas Rhenanas in Palatinatu natus, itidem emendatae doArinae jam a juventute innutritus & apud Isnenses ic apud Argentinenses ministerium sacrum magna cum fidelitatis eruditionis & eloquentiae laude obiverat, atque dei ceps in Wolfgangi Fabricii Capitonis apud Argentoratenses A. Is i. defuini locum', ordinarium obtinuerat Pastoratum, de Bucero, Martyri ac Hedioni percarus, extraordinario Proseminris Theologi munere etiam functus erat, in Hebraicis, ut ea serebant tempora, versatissimus, Is igitur, cum illa sphyris I terimistica Germaniam vexaret, & ipta in Angliam vocatus, eo
tanquam in tutum receptum Commigrare, tanto minus abnuit,
quanto conjunctior erat Bucero, illuc ut vidimus itidem evocator Et fuerunt hi duo , cum inter Anglos Versarentur , ante omnia, auctore Cranmero, in praeclarum opus intenti, ut integra Biblia non tantum proprietate sermonis, sed brevi interis pretatione, locorumque pugnantium aut difficilium enodatione illustrata ederentur. Ac Bucerus quidem in explicatione Novi Testamenti, Fagius in Veteris elucidatione elaborabant: sed progressum hujus laboris morbus utriusque mox intercepit se & Fagii mors insperata A. Is .i prorsus evertit. i
b Leguntur ea in M. Buceri Scriptis Anglicanis, ubi ejus Liber eximius de Runo orsi reperitur, in quo officia pastorum & populi prae
Honoris dec. I. n. U. p. I7. seq. l . - .
436쪽
is., C I. Prara MiIRTYRI autem Praecipue acceptum ferre debes Ecclesia Anglicana, quod de S. Eucharistia deiscatiorem M.que ab omni fermento papistico repurgatam accepit doctrinam , Tametsi jam ante quoque plerique, eorum qui Martyrii coronam acceperunt, ii doctrina, de reali corporis Christi praetentia, qua non Pontificii solum, sed bc Lutherani tanto fervore urgent, fuerunt alieni. Is enim, uti Helvetiorum sententiae erat addic. Iissimus, , eamque propagabat, , ita statim ab initio in Aindemia in oriensi enarravit Epistolam Pauli ad Corinthios priorem, quod eam iudicaret ca), ad illorum temporum controversias esse accommodatissimam, ut huius Epistolae doctrina semel stabilita, omnibus vitiis, quibus Ecclesiae sinccritas corrupta est medendis apta videretur, atque simul comparata ad omnes abusus atque i superstitiones Papisticas revincendas. Deinceps versea iam, cum doctrina, de Eucharistia: sacramento ab omnibus erroribus, di corruptelis defaecata ib), non posset non exosa est Pontificiis, hique lacertos moverent, atque publicam polliceren xur tationem , eam quoque post aliquot tergiveristiorum au rilaue Regiat quarto Nonas Maji I s. s. habitam suisse. Amydocent publica. cc Nam, Martyr quia adversarii multa silis di eonficta de hac disputatione in vulgus spargebant, eorum improbitate, di praeterea amicorum precihus id , qui hoc assidue Bagitabant., coactus , Disputationem hanc in publicum edidit. Qua autem fide ac diligentia hoc secerit, ollo it testimonium Regiorum Legatosum e) libro ab ipsis additum. Neque id tan-T E a , tum, a SIMI ER. in Vita Martyr. l. c. q. XU. XVI. b) vid. BURNET. l. c. fol. TO. e SIM LER. l. c. g. XVI. cons. BURNRT. Tom. II. sol. II. d) Est ea non tum solummodo speciatim edita, verum etiam deinceps subjecta operi praestantissimo P. MARTYRIS de Eacharisia adorerus
Stephanum Gardinerum edito. Tiguri Is63. sol.
e) Illustrissimi enim Regiae Majestatis Legati qui disputationi praelaetant in posi-fatione diserie testantur se se diligenter perlegisse, quae hie a se Petro Martyre exhibebantur; seque hoc, nominis sui tute ritate in xa- dimonium posita, lectoribus confirmare, si summam rei di ipsam dispuis lationis substantiam spectent, Petrum Martyrem nihil mutare, imo pene
437쪽
364 HISTORIA EVANGELII A. tr '
tum, verum etiam Petri Martyris cura fuit conspieua in eonis scribendis Ecclesiae Anglicanae Legibus, quas Cranmerus, Hadindonus a), & Rotandus Titylerus Jureconsultus calamo consignarunt, quaeque magnam etiamnum laudem habent apud Omnes
pios & doctos. Quid vero Bern. OCHINUS, Petri Martyris comes ad promovendam puriorem doctrinam di pietatem minime fucatam pem egerit, & quibus gavisus fuerit successibus, equidem multis re latum non legimus, nisi quod ejus Upus adoersus Ponti em Romanum, novem dialogis Lingua Latina conscriptum atque Eduinardo Regi dedicatum, tanti tum fuerit habitum, ut a Phanua Poneto, viro doctissimo in Anglicum converteretur sermonem, atque Londini is D. 4. ederetur b), avideque legeretur ab omni
bus, Quid Z quod BULLINGERUS apud Box hornium c test
tur, eum, posteaquam ex Anglia rediisset, ecclesiarum doctorumque praecellentium testimoniis ornatum, Tigurinam Ecclesiam multis modis aedificasse, veraeque& piae eruditionis laudem obtinuisse, Certe Jo. BALAEUS dὶ Anno i s67. ita alloquitur Henr. Bullingerum & Tigurinam urbem , ,, Deum immortalem, qua-- les illi duo senes peregrini, quos in urbem vestram recepistis, se Petrus Martyr & Bemardinus Ochinus p quae duo lumina p,, Quorum alterutrum si aliae haberent ecclesiae, magno thesaurori di ornamento ditatae & beatae viderentur. Felix Anglia, dum is haec paria habuit, misera, quae amisit. M Tametsi idem Ochinus, non ita multo post a recto veritatis tramite deciaendo atque in errorum sive Unitariorum sive Anabaptistarum praecipitia ruendo illam laudem refertur commaculasse est, quae res hujus non est loci. s. CXVll.
is iisdem in scribendo mi verbis, quibus in disputando, vel ille vel eius is antagonistae usi sunt; nusquam quicquam additum, vel quod causam ὐ illius juvet, vel quod adversariis fraudi essse possit. ,, a SIM LER. l. c. XVII. cons. Florileg. libr. rarior. p. 23 . b) STRYPE EeeleC Memor. Tom. II. sol. I 89. e) BOXHORN. Hist. Univ. p. Iqq. d Jo. BALE. Praef. ad Acta Politificum Rom. lit. b. I. e) Io. Henr. HOTTINGER. Hist. Eccl. Tom. IX. Sec. XVI. Parti V. e. 3. p. 47s. seq. cf. lue AYLE in Dictionar. v. Ochinus. GRATIANUS in Vita Commendoui l. II. c. 9. p. Iso. seq. Disitiroo by Corale
438쪽
-o s. CXVII. Martini BUCERI autem multifaria ad Anglicanae Reformationis promotionem, & Regiminis ecclesiastici constitutionem, disciplinaeque restitutionem suscepta conamina satis ex variis ejus Scriptis eam in rem editis colliguntur; quod verbo jam a nobis est praemonitum, quippe cujus singularis industria&accuratio in Liturgia Anglicanae Eccusiae emendanda, atque abi omnibus Papismi reliquiis repurganda, fuit conspicua, ut, modo vitam ejus prorogasset divina providentia, ejus labores mirum in modum potuissent esse Anglis proficui ac salutares. Paulum FAGIUM, nisi mors insperata praevertisset, multis modis Resormationi Λnglicanae promovendae insudantem arguebant omnia, Ipse saltem ita ad Theologos Argentinenses die as. -Iulii i s s. inter alia scribebat: se Magna b adhuc proh dolor ,, est confusio, indigestaque moles, multum certe est laborandum di sudandum, quod nos minime subterfugeremus, si aliquid hic per nos staret. Messis quidem est copiosa, sed operarii reis vera pauci, & qui pro operariis habentur, frigide admodum,' operantur paucissimis exceptis. Non tantum rari sunt hic comcionatores, sed etiam apud ipsos concionatores rarissimae conis omnes aut plane nullae inon video, quomodo deis hoc regnum consistere possit, nisi majore studio & pietate se Christo subjiciant Nos libenter faceremus, quicis quid possemus, sed quia linguam ignoramus, non videmus,
,, quomodo multum prodesse possimus, neque enim concionari, ,, neque cum hominibus locrui valemus, . . . Apud Reverenis dissimum facimus quod lsumus, quia revera pius & sanctuso vir est, & optime consultum vult causae Chri lii, plus facit, ,, quam nemo alius, multum tamen imrditur propter negotia D aulica, quibus plurimum obruitur. Expectamus ut brevi ad ,, Academiam Cantabrigiensem transferamur. ,, Et quomodo cum Bucero in id fuerit intentus, ut Sacra Dei eloquia dc intelligerentur facilius ic exponerentur dilucidius, novam suscipiendo cum interpretationem tum expositionem sc) li-
e) PΛNTALEON de vitis Illustrib. Germ. P. III. sol. 3I3.
439쪽
hrorum Sacroriam, dc cum primis motando rica dissicula di m ciliando quae secum invicem magnetae videbantur, jam a nobis est monitum sa), ut dubium ut nullum, dc eundem, nisi aliter Deo visum fuisset, commoda multa Anglicanae Ecclesiae aliarurum fuisse, quae nunc inopina morte, cum ViX per semestre spatium inter Anglos convertatiis esset, velut intercipiebantur.
De Iohannis autem a LASCO in Resormationem Anglicanam praeclaris meritis di cum primis de Ecclesia peregrim,rum sub
ejus inspectione stabilita & mirificis Guardi Regis privilegiis
ocitata & exornata, quo minus hic multa reseramus, opus erit,
cum jam in Historia Reformationis Belgicae b) hanc causam a tigerimus, & extet clarissimum laboris ejus ac prudentiae Eccle salticae Documentum, Forma-Ratio rata Eccusastici Ministὲ-rii, in illa Peregrinorum Εαissa Landinens &c. Id enim certum est, Tohannem a Lasco aeque ac Petrum Ma erem suis ratiociniis & argumentorum pondere id effecisse , ut quam plurimi qui antehac corporalem Christi in Sacramento E charistiae praesimi iam asseruerant se , meliora eo icti abinde pu-xiorum Reformatorum sententiam amplexi, eamque parilita Privatimque tuiti fuerint. Certe Ririvus pariter atque merus non alio ducti, quam purae veritatis rationibus corro boratae studio eam sunt amplexi, inprimis, posteaquam se grami
concernit, quippe qui, cum Io. Lambertum condemnaret vid. g. ACI. pag 18s. non Lutheranam fovebat sententiam, quin potius Papis immeIlle vero Catechismus Anglica s is 8. editus, quem p. 8 si adducit LOESCHERUS, quemque Grai mero adstribis, non erat mimeri,i sed Pusi Ionae. Doctoris Lui rani, quem hi Anglicanum idioma transferii Curaverat Cranmerus. unde nee mirum, quod SALIG. in Hist. Aug. Consess. P. II. Lib. IV. c. II. p. 6. dicat, plura & optima ex Lutheri Catechismo fuisse retenta, atque iii primis illam de sacramento Eucharistiae quaestionem; Uti nec mirum, quod ingens occurrat variatio inter Catechismum illum, ct tuter Catechismum Cranmeri, qui Λ. Is 3. paulo ante mortem Edualdi Regis est editus. cons. BV RNET. l. s. p. a M. Diqiligod by Gorale
440쪽
positis omnibus praejudiciis perlagermi, & excussis utrinque rationibus tandem veritati accedendum esse judicaverant , BURNETUS a , ea de re hunc in modum : ,, Berirami liber deis I. C. corpore oc sanguine inscriptus, Rudleyi animo primum, , laggessit, ut exacte dominἱ nostri carnis & sanguinis in Eu-- c riitia praesentiae opinion rur perpenderet. Miratus est eam tam acriter nono seculo impugnatam fuisse, & unum ex illius is temporis Doctoribtis extitisse, qui tam docte in eam scripse-M rit, ut populum ab ea averteret. Illinc conclusit corpoream praesentiam, inter fidei veterum articulos recensendam non .esie, sed eam recenter natam esse, illudque dogma non ameis Bertrama tempora admissum esse, Cum ibam mentem Canisse tuariensi Archiepiscopo aprauisset, utraque illi indagandae misse muM Wylicuerunt. D. Enimvero Cranmerus usque hue Papisticam de corpore & sam guine Christi, carnaliter & corporrum in modum sub speciebus panis & vini praesente, foverat sententiam, quod ne quis dubitet, diserto ore professus est, in examine quod subire deis buit temporibus Mariae, In eo enim, cum Inquisitor Pontificius ipsi doctrinae circa Eucharistiam variationem exprobraret, ac inter alia hunc in modum b quaereret: cum eondemnares Lamis bertum Sacramentarium in pnaesentia Regis , σuamnam tum docebas doctrinaun ρ Respondet Cranmerus: Tum Avisuam sustia bam doctrinam. Cum pergeret atque inquirerer, Numne Iusti Ionae Catechismum edidisset ζ Respondebat Cranmerus, Omnino: Cum amplius urgeretur, Gare tandem musianam omnium se am
. 9ὶ vid. BURNET. l. e. sol. 73. qui & in Document. ad Part. II. sol. 4. s. seq. Diarium Eduardi Regis exhibet, in quo inter alia ad Amnum Regni II. annotatur, se quod tum memoranda ae Sacramento dispu-- tatio suetit habita in Curia Comitiali. - Cujus tamen Λcta, quantum constat, non supersunt amplius. bὶ v. FOX. Acts and Monuments e. Vol. III. sol. sso. Mariae. What domine tauri rou When Foae condemned Lambera the ramentam in the Eius preseuce in I ito sie crasmis. I. maintaine. Me Psi