장음표시 사용
531쪽
ita esse experieris . exempli &testim nn gratia haec affero: Sc A MONEA curat dyssenteria: alcati de S E R A P I- N O curat profluuium: S P L E N cais strati sistit fluxu menstruum: extractio HELLEB ORI vomitum phlegmaticum tollit: atque haec omnia per ex- Fulsivam virtutem operantur. Testa, tur quoque Hippocrates, si per se om/ .nia sint expurgata, ita ut nihil amplius adsit, quod constipatio fieri debeat: illa autem fiat per S P I R I T v M vl-N I sumptum cum fragmentis pretiosis S corallis, qui haec omnia sistit. Quin & hoc verum est, alia constipan- quae tali constructioni minime adhiberi debent, contra ordinem natum me post suam constiparionem colicam Parere tumores, hydropem, paralysin, di plures similes morbos: ideo aptistiam is constructi uis utendum est, ut haec
. Sic dr vasorum inanitio , qualem si ri oportet sat, confert,ct facile'run ira
Quando in homine inanitio acci
532쪽
d r T EI E o P R. P A R A C. dit , quae quidem tam est possibilis, aefluxiones oriri, tunc similiter accum' fluxibus procedi debet, nempe si aliquid exiccandum restat, & exhaurienisdum,fieri id debet, sin, impediri id debet. Saepe enim natura in seipsa sit perfluum aliquid inuenit idque per se consumere nititur & exiccare: hac autem, operatione incipiente, grotus corpore dccrescit, quod non debct fierit me. dicus tamen non debet conari,ut hanc consumptionem impediat, imo potius naturam adiuuare debet, ut meolius propositum finem assequi possit,
atq; ita consumptio ista medicina est, quae nullo modo impediri debet. ' . Quod si autem natura nimia esset in consumendo, tunc auerti debet,&ab
illo proposito in aliud dirigi. Hippocrates itaque hoc loco egregiam doctrinam tradit, sed medicamenta hu- Naturae ius doctrinae non adiungit: ego autem c ortatio. ex medica experientia hoc ei testimo nium do, NATURAE AUXIM OvM IN AURO CONSISTERE, SI ILLUD PER P Roc ESSUM UINI FORTI SI N
533쪽
Proinde ratio habenda e*s temporis. In hae autem medici operatione iuxata doctrinam huius aphorismi, Hippo: m virum crates admo .aitionem suggerit, quid medico consideranda sit, nempe tempus & hora, scilicet quomodo quaevis hora, non una solli m,per se constitutast: mutantur enim quotidie tempora, nec non quid ferat natura, quid medicina, quid signa, ut iuxta illa se omnimode componat, illis resistat vel o sequatur, non temere & fortuito, sed eum prudentia, scientia & bono intel 'lectu verae de idoneae medicinae
Astra tempus regunt: astra autem insunt elementis,& in elementis habi tant, sicut anima in carne dc sensu inri& sicut spiritus in corpore, & medicina in herba: herba enim non est medi. Ula rit Cina, corpus non est anima,ita nec ele m rur in hienta sunt astra, nihilominus oper
534쪽
tio &effectus procedit ex quatuor corporibus clemetaribus. Ideo medicum decet esse peritum Astronomu,ut sciat quid tempus ferar, auferat, integret, frangat in rebus naturalibus, ut illi r
ET REGIONIS. Porro etiam considerandum mediaco est, quali in regione aegrotus sit,hoc est, quam singularem proprietatem de naturam regio illa habeat: una enim prouincia differt ab altera,vna terra ab alia : sic& lapides, vina, panis, carneb,&c. hoc est quaelibet regio peculiarem naturam & specificam habet ultra generale proprietatem,quam totus mundus habet, hanc proprietate bene considerare debet medicus. Idcirco etiam Cosmographu & Geographum eum esse oportet , easque artes optime nouisse: quales autem ills sint,& quid doceant,vn cum Astronomia, non opus est in commentario describere: nam in suis voluminibus haec quaerenda sunt, quomodo scilicet ad medicum pertineant. V N m
535쪽
Huius rei eiusmodi exemplum acciapite, pono casum, puerum laborare finbri quartana, similiter adolescentem, virum,senem, horum quilibet peculi
rem curam requirit, cum tamen cura
per se sit una eademque, nihilominus discrimina aliqua sunt in addendo vel detrahendo. Medicus igitur distribu
tionem aetatum hominis considerare debet, nec non aetatis medicinae, aetatis morborum, & aetatis ipsius temporis: cum enim mundus fuisset annos mille,facilius curari homineS potuerunt, 'ante duo millia annorum melius,ante tria millia adhuc melius ,& quo propius nos acceditur, eo deteriores fuerunt morbi Omnes igitur aetates bene considerari debent, videlicet horarum, temporis hominis, mundi, mor
ET MORBORUM. Similiter etiam morbus per se considerari debet , quid sit, qualis sit, atque haec exacte cognoscantur,
536쪽
non opinando aut putando: dicit enime A, Aedirup, id quod medice est delibrarare, cognoscere, scire, non dubitare, ambigere: ubi enim non est certitudo haec,ibi etiam cura incerta est.
'clasto, Vult autem Hippocrates medicum ita intelligere supradictos quinque a ticulos, non in hoc solvin aphorismo, imo in omnibus alijs morbis isti articuli sunt necessarii. Norit igitur medicus ubi diligetiam adhibere debeat, ubi non, quado dc quando non,ne diligens et curiosus sit ubi non opus est, de ubi opus est negligens sit. Talem igitur decet esse medicum,ut artem smin exerceat cum bona dc recta contemplatione eorum, quae ad aegrotum pertinent, idq; a studio aegrotum sanandi, fruetur ita contemplatio bono succ surasupremo enim medico regitur,qui e m fortunal, dc recta semita deducit.
tertius, C thletarum plenior eo oro babitus,
si adsummum sit perduectus plenitudinis
gradum, lubracis est. neque enim eodem re
537쪽
permanere aut consectere potest: cam verbnoe consimi, nec tam posit in melius proficere,superia ut rec dat in deterim. Euamobrem plenior iste corporis habitus haudeunctanterest oluendus, quo corpus noua nutricationi, invium capiat: non tamen Pacuando eo visi, per i velim, ut vasa in sepentius considant hoc enim tutum non m se quatenus natura feret, eo progredi oportet. Sic ct extremae vacuationes Periculos: contras repletiones extrema Amiliter peraculo unt.
Cum Hippocrates de morbis loquatur, in hoc aphorismo etiam eorum, morborum mentionem facit, quaevsaque ad summum tendunt,& quando in t immo gradu sunt, tunc mitescunt di tolerabiles fiunt in speciem, sed fallaces sunt: tandem enim redeunt. nauis enim eiusmodi aegroti videane inorbor
tur esse hilares, tamen in illa quiete dc quies r laetitia permanere nequeunt, & qui eb pentina illa si quae adest, non in bonum cedit, non bon sed in peius: in morbi enim tyrannidem recidunt. Scitote igitur Hippocratem hoc in loco recte locutum:qub
538쪽
6.8 THEOPH. P A R Aetlibet enim grauis morbus , qui alienis ignis praeditus est, dissiculter curatur: exempli gratia, epileptici qua primuincipiunt quiete frui cum icto indicio,
tuc cito morbus redit: similiter inmorbo S. Viri,quando morbus est in supremo gradu, tunc exultant ,& sic in alijs morbis plurimis, qui ad mortem tendunt, ubi cum optime valent, morS lecto astat. Mors enim & quies si utatis non possunt simul esse: quod autem qpies venit, id fit ratione naturae , quae existimat se mortem aut morbu superasse,quiescete interim morte vel morbo,& expectante terminum propositi
sui: cum autem aegrotus laetatur, tunc
morbus rur sum consurgit, & contra sanitatem pugnat:quando hoc modo aliquantultum progressus est morbus, tunc iterum quiscit, & videtur adesse hona valetudo,sed fallax ea est. Hi laeti habitus signa sunt morbi diururni
Suamobrem plenior ilea corporis habitudo cunctanter es oluenda.Cura igitur iuxta sententiam Hippocratis
539쪽
IN APHOR. HI PRpocratis,est, ut laetia illa signa,quae tam bonae spei sunt, frangantur, hoc est, ut
in morbum transmutentur, ita ut nihil laeti conspiciatur amplius,idque cito faciendum. Sive enim ad mortem, siue ad fixum morbum res inclinata est. properandum est : quam primum enim in fixis morbis signa dimidium annum durant, non amplius vulgari, bus medicamentis subnciuntur: quod si in morbis letalibus ter redeant, usque ad mortem durant. Idcirco statim omnia in morbum sunt conuertenda,
qui cur obsequitur,& alicuius spei est.
Vt corpud noua nutricationis initium captat, Causa cur properandum sit, est, ut corpus ex natura sua prius cibum accipiat,quam morbus accedat,& cibum inficiat priusquam fruatur eo : si enim corpus in cibi sumptione posterius sit, tunc peruerse res agitur: ita enim mor hus passe et corpus & non natura, sicut ordinatie fieri debebat: 1 morbo au'aem nutrirctotum corpus inficit.
540쪽
Pon tamen vacuando eo usue per velim, ut vasa in se penitus considant hoe enim tutum non minia quatenui natura feret, eo v que progredi oportet: sic=M- tremae vacuationes periculo uno
Non bonum est etiam signum sicut su periora , si compressio fiat vel coangustatio, siue a morbo siue a medicibna similiter si purgatio fiat propter accidentia, ea quoque non conueniret: morbus enim vel ad mortem,vel ad fixam naturam dispositus est. Quod si igitur illa accidentia tollere coneris, ea quae in toto corpore sunt,ad cor penetrabunt, & res peior erit quam prius.
Et contra repletione extrema fuerint, citer peraculosae sunt. Quamuis post sumptam medicinam
sanitas aliqua cosequeretur, ea tamen
non est constans: quam primum enim aliquod priorum signorum redit, nemo ea iterum delere potest ut in principio, Imo ita rem relinquere & Deo committere oportet: natura enim hic atteritur, debilitatur & evanescit, reabse