Aureoli Thephrasti Paracelsi eremitæ, ... Operum Latine redditorum tomus 1. 2.

541쪽

IN APHOR. HIPP. Grabsque omni auxilio recedit.

Victus tenuis S exquisitus in morbulongis semper, in acuto ubi non conuenit, parum tutus eE: O rursum victus,qui ad extremam peruenerit tenuitatem, moi sim elisi quidem quae adsummum peruenerint repletiones molest uni. 'Sententia Hippocratis est, quod in Ubi diaeta difficili mis & maxime diuturnis mor- his mediocris & decens diaeta seruarim debeat: quod sit id non satisfaciat, peri- culum esse ne aeger difficulter curetur: quod si ad extremum diaetam adhuc subtilius & arctius constringere velis, metuendum esse, ne illud quoque frustra fiat: &postremo si repletio inducatur,ita ut morbus seipsum repleat,&non dista, illud quoque malum esse signum . Verum certe est , quemlibet morbum, siue mortalis sit, siue alias diuturnus, non indigere peculiari diae ta: naturaenam cibum no appetit,irro morbi adeo plena est: idcirco quando

542쪽

Ma THEOPHR PARA C. dieta mediocris non iuuat, signum est, non dicta, sed medicina agendum esse:vbi enim morbus seipsum pascit,ibi dieta non opus est, sed sola medicinae morbi enim seipsos replent perinde ac si quis seipsum nimio cibo obrueret,ita etiam morbus saturatur. Hippocrates tamen hoc in loco de nulla medicina loquitur, nec morborum nomina apponit, sed solummodo generalem aphorismum facit,qui omnibus morbiS conueniat , quasi diceret, si in magnis morbis contingat, die iam nihil proficere,tunc diete non est studendum, quin potius medicinae omnis opera impendenda est: natura enim seM .psam pascit adeo ut & plena sit. aliud nihil docet hic aphorismus P ΗORISMUS

In tenui victu peccant aegroti, quo fit, eis magis sedantur quidem quodvisperacatum grauim hic, quam in paulo pleni re victu esse solet: eadem de causa sano etiam valde tenuis sataeque es exquisiis M

543쪽

ia victus ratio parum tuta: quia errata grauim ferunt. stuare tenuia exactusique victis paulo pleniore eximi maxima ex

parte periculosor. Vult hoc in loco Hippocrates qgroe Non cintos non debere uti saeuera dieta, aut stam . multum ei tribuere: qui vero contra da morbi faciunt, & per dietam multum essice.. curandi. re volunt, ij magis se corrumpunt.Obseruate autem causam quare id dicat: Morbus qui tali dieta curatur, non curatus est: desinente enim dieia r dit morbus & crescit denuo. non enim dieta, sed medicina curare debet: idcirco aegroti in seipsos delinquunt, cum morbos fame pellere conantur: morbus enim nulla fame pellitur: die ta quidem seruari debet, non ut cura, sed ut naturam idoneam conseruet, Dicta quivi su as actiones eo melius perficere

possit. Siquidem quod ae peccatum grauius hic, quam in paulo pleniore victu me Aeto

Quando igitur peccatum aliquod

544쪽

THEOPH. P A R A C. committitur m medicina,sicut de dimia dictum est, tunc non parua mala coficiet, imo magna incommoda inumhet,&maiora quidem si aegrotus per se subtilis sit,quam ii crassus lit: notate igitur crassum melius esse hic quana Vbi ut subtile: crassities enim plus roboris ha- liberatur bet quam subtilitas. Vbi igitur robur ibi pergendum est, illudque minio me denegandum: siligitur in rapis plus est , quant in , tunc rapte dari debent non , hoc est, aegrotus non subtilibus diaetis sanari debet, sed potius elusim di cibis,in quibus plus virium est.

Eadem de causa sanis etiam valde re., nutae claras e usu a victuue ratio parum

tuta: quia errata grauiu erunt. Quin & hoc vobis pro admonitione accipiendum est, ne sanos homines adeo subtili diaeta nutriamus, sed potius cibo e actori , nec ad amussim seruari diaeta, aut iuxta numerum dismnsum,imo varia concedere permittamu, non certa quaedam . Quando enim in morbo, incidunt,eo meliu cibo, crassiores ferre possunt, & citius sanh

545쪽

IN APHOR. HIPP. 6sssanabuntur, quam subtiles homines. Qualis igitur est cibus, talis etiam fit natura, quae si a cibo subtili nutrita sit,

in medicina parum adiuuat: si vero Icibo robustiori sit pasta, tunc medicinam egregie subleuat.ctuare tenuis exactus, victu3 paulo

pleniore eximi maxima ex parte peri

Idcirco medicus non multum studebit dietis subtilibus , nec multu pereas emcere conabitur,quin potius hoc cogitabit,dietas esse fallaces, medicum sue decipere, quando subt: les sunt:a xilium enim medicinae debitum negligit. Non igitur docet Hippocrates,ut medicus vel aegrotus dietae incumbat.& per eam multum essicere conetur, sed ut dieram praescribat, quae naturae sit conueniens ad eam roborandam, eaque sit crassior dieta: studium a tem praecipuum collocet in medicina, quae potestatem habet sanandi ae- Srotum,haec ad id creata est,non dicta.

546쪽

THEOPH. PAR A C.

sextuS. extremos morbos extrema requissie comparata remedia optima sunt. Hoc in loco Hippocrates quandam propheriam ponit,nempe quod postremis temporibu S, extremae medicinae

adhibebuntur, idq; ita intelligendum estia principio suo usque ad finem res qualibet semper fit magis magisq; ad

ultior, robustior, pervicacior, oc quo propior est fini, eo est vehementior.exempli gratia, seritur glans in terram, illa igitur magis magiSque crescit, donec tandem post multos annos magna fiat arbor. Haec igitur arbor in inlatio cultro poterat excindi,nempe clari adhuc esset ferula: post vero magna opus est securi ad eam secandam. in iniistio puer eam potuisset dissecare, post vero duo vel tres viri adulti satis laboris habent, ut eam excindant. in initio momento oculi distissa fuisset:pbst vero vix in aliquot septimanis dissecari& findi potest. Ita etiam se res habet cum mordis, qui incipiunt oboriri leuiuscule, s

547쪽

uiuscule, oc tandem adeo adolescunt,& vehemetiores magis, magisq; si unt, donec tandem in EXALTATIONEM suam deueniant. in principio leuis medicina eos curasset, post vero minime potest. Dicit igitur HippocrateS,medicinam adhiberi debere lux.ia gradus, hoc est, morbo primi gra- Gradus dus , primi gradus medicina: mediomedij , extremi extrema & fortissima medicina debetur. Scitote autem gra ' 'dationem medicinae it ta hoc exem- 'plum debere intelligi, si quis laboraret hydro petisque esset in initio: hinc sequitur leui & facili via eum curam. dum, nempe per pitulas de serapino, de gummis,&c. quando autem morbus augetur,& ad medium peruenit, tuinorque fit maior, tunc medicina prior non amplius valet: oportet igitur aliquid fortius adhiberi morbus enim est fortior,& praeterea aliqua symaptomata habet, quae & ipsa respicien

da sunt in cura: quando autem ad sun mum gradum peruenit, tunc aegrotu totu, tum et , breuis est anhelitus eius,

548쪽

8sS THEOPR. PAR A C. omnia simul considerari debent, & ita

praeparanda est medicina, quaesiti, anhelationi,& omnibus membris con ducat,illaque erit extrema medicina. Differunt itaq; medicinae morborum

cum in principio sunt, ab iis quae in Gne sunt: aliter enim se habet principiu,

aliter medium, aliter finis: scire igitur decet medicum , quomodo medicinae eo redigenda sit, ut&in extremis morbis valeat: exempli gratia, pitulae de se. rapino & de myZereo iuuant in initio, sed non in fine: si autem eas in quintam essentiam transmutes,& in altio-

Exaltatis ri gradu colloces,tunc & extremo morme sta' medebuntur. Si enim morbus ali- .mmtyr m Dis usque ad extremum crescit, &in initio medicinam suam habet naturalem, scitote certo quod illa medicina per artem etiam exaltari possit,ut semis per in pari gradu sit cum morbo. Me..dicus igitur scire debet id, quod media cina patefacit, sibi imitandu esse,nem. pe per Alchymiam, quae ars haec omnia praeparare & pe

ficere docet.

549쪽

Cum itaque morbus peracutus ia, extremos protinus labores habet ,summeque tenui victu ect mendum e cum vero non infe leniorem victam licet exhibere . tantum de extrema vis 3 tenuis ratione remtittendum est , quantum morbis extremo est remissor.

Quilibet morbus acutus, qui cum summa angustia ingruit qua ii mors, qualis est pestis, mania,& alij plures, in morbuquando invadit aliquem,statim secum repentinis inducit extremos languores, summos et intensisque dolores: exempli gratia, febris in L p te principio mitis est: vis autem ipsi uc 'μ' -- magis magisque augetur, donec tan, dem pessima fiat: ita de his morbis in . telligendum est, quando inuadunt ali quem, tunc statim summi dolores in initio aduint,ita ut morbus & dolor in initio & sine unum & idem sint,hoc est statim cum principio adest mors cum omnibus suis conditionibus. Dicit igitur Hippocrates, quando eiusmodi

550쪽

gco THEOPHR. PARA C. acuti morbi incipiunt, qui initio pessimi sunt,tunc cibo tenuissimo & leuiosimo pascendus est qgrotus: causa est, quod ubi talis morbus est, ibi omnes

naturq vires pugnat cum morbo: si igia tur natura non ordinario cibo& caute pasceretur, tunc cibus digeri non posset. natura enim aegrotum in pugna cum morbo non deserit: quod si autem cibus indigestus remaneret in ventriculo, alius inde morbus sequereturidi morbus ita duplicaretur. Cibus i gitur dandus est tenuis & leuis, qui sponte sua pertranseat, non indigens multa digestione, quales sunt iusculadi legumina ac pultes, tales naturam 'in cursu& pugna sua non impediunt:

. si autem non tanta siti vehementia

morbi, ibi pro ratione aegroti cibus dari potest liberalius. Necesse autem cibus repo unum scire, quanquam eius ira in L Hippocrates nullam faciat mentio- mulis meo nem , nempe quod in eiusmodo mordio s. his dieta vel cibus debeat simul es Iemedicina,quae naturam adiuuet. exempli gratia, si peste quis correptus esset veI pleuresi, tunc cibum oportet expelleret,