장음표시 사용
521쪽
IN APHOR. HI Pr i. 6sicat celeritate. Itaque Hippocrates me Tito de eo conqueritur: nam & asseclis ipsius idem accidit. Ars medica consistit in Philosophia,Astronomia,Alahy tDia dc Physicaemerito igitur dicere potest,artem esse longam: multum enim temporis requiritur ad quatuor has cullumnas medicinae discendas & perscrutandas . & sicut volatus absque pennis nullus est, ita &in medicina:priusquaigitur nascantur, multum temporiS elabitur,donec ars perfecta sit.Aegroto ars longa est,tarde enim per eam curatur: tamen disserunt ars & medicina, la est, scilicet ut agnoscamus morbos & eorum remedia: medicina autem est celer, in causa sunt medici-ns errores & ambages: sed ut verum dicam, ars breuis cst, sed discere longum est. Notatu vero dignum est, errores
Hippocratis quoque temporibus suis p rtire' se, hinc dicit,ars est longa, hoc est plus adhibetur quis opus eii:ars breuis est, i ' caeid ottendit notitia veri medici , ars ve- et xon is ro erronea est longa: ad nullum enim ambagibus certum terminum unquam peruene, versit r.
522쪽
a THEOPHR PARA C. loco dixit, non sine causa dixit: inquia
sitio enim apud ipsum fuit,donum autem finis no ei concessum fuit: ideoq; Hippocrates ante artem mortuu Sest, ars est longa,vita vero breuis: ubi auteD O N v M F I N I s est , ibi ars est. hreuis:vita vero longa,si artico feratur. T E M P V S A C U T V M. Sicut hominem nudum tempus asstigit, modo hyeme, quae eum frigore, modo aestate, quae eum calore urit: ita modo pluuias,modo niues,modo hinmiditatem, modo siccitatem tempus affert, modo placidum, modo vento sum aerem efficit: similiter et lari 1 in tus in homine ista operatur influentia: influentia enim est tempus, & tempus gignit . Influentia autem multiplicis est Virtutis in suis radiis & impressionibus, sicut Hippocrares, utpote peritus Astronomus bene sciuit & considera, uit, nempe interiora ab exterioribus regi, ideo tempus acutum est : omnes enim morbos parit, omnia symptomata , & omnes aduersitates. vult igitur hoc dictum , medicum debere esse Astro
523쪽
IN APHOR. HI PRAstronomum, tempusq; obseruare,ut tempus norit,quomodo scilicet domunetur & dominaturum sit, & per quae, '& non sussicere diem hodiernum con templari,sed & crastinu,& omnes venturos post eum, a principio usq; ad finem, ut ex tempore medicus colligat, quid sibi faciendum sit,nec ita temere tempus negligat,suamq; inscitiam deetegat. Si enim tempus,pluuias & rosas Medicu afferre potest, flores & alia a primo ad sit vltimum perficere nullo prohibente, domu etia morbos iuxta suum placitu finiet. Cum igitur tempus h qc possit,medico certe id considerandum erit, ut quid
possibile, quid impossibile sit, sciat, &quid taciendu sibi sit, intelligat, ne ars criminetur,qua De' creauit,& qgrotus peius habeat,id quod Deus minime cupit.Tempus acu tu est: singulis enim horis aliquid noui affert,sicut hominis cogitationes omnibus horis alie atq; aliqsunt iuxta duodecim horas diei, nemo scire eas potest, nisi unus solumodo. ita etia tempus semper aliquid noui affert. Quis acumen propositu & secretum
consiliu ipsius animaduertere potest t
524쪽
φ THEOPH. PAR A C. ideoque medicus non sibi nimium antribuat, cogitans dominum esse se altiorem & potentiorem, nempe tempus , quod cum medico ludit,ut catus
EXPERIMENTUM FALLAX. Dicit Hippocrates experientiam posse esse fallacem,quasi diceret,ne nimiufides experientiae tus: ea enim perinde est in medici manu, ac cor meminae in manu amatoris, qui credit se illud habere, sed saepe non habet: nihil enim fidendum est foeminae, ita nec expcT mentis: haec est sententia Hippocratis. Nihilominus experientia est ars & a xilium aegrotorum: non igitur falsiam eam esse oportet,imo eam certam esse& usitatam oportet,nam & ipsa & medicus a Deo creati sunt: quod si autem medicina fallax esset,hoc non comentdaret medicinam,imo esset diminutio existimationis ipsius, atque ita ex medicina nullitas efficeretur, quod longo absit. Sicut uxor fideliter debet vivere cum marito suo in coniugio:ita etiam
525쪽
iN APHOR. HIPP. medicina fide connubiali debet esse
iuncta medico, tunc minime est fallax. Quid autem coniugium confirmat'&quid est coniugium' nil nisii cordis cognitio, haec est principium & finis: ita etiam medicus & medicina ibin uicem agnoscere debent, tunc nihil fallaciarum ijs in erit: ubi autem: intellectus non est, ibi utrinq; dolus & falsitas est. Tempore itaque Hippocratis non ita se habebat medicina,imo colocynthis omnibus equis adhibita fuit, uni prosuit,alterum prodidit,ideo ab eo sallax
vocata est: in causa est, quod mutua v- utriusque notitia defuit: quin egerunt sciri medici pustularn,qui una unctione omnes ungunt. de tali dolo Hippocrates hic loquitur. Hoc modo se habuit medicina in principio, ut nullam theoriam habuerit, sed solum experibentiam , hoc laxat, hoc constipat: quo modo autem & cur, ignoratum fuit, ideo unus saluatus est, alter perditus. Nunc aute cum theoriam habeat modicina, non amplius ita se habet, imo scientia adest & non amplius experiamentum fallax est,sed verax,id quod sa-
Experietia disque r tione nihil
526쪽
cit theoria medica, quae quatuor coolumnis innititur, Philosophiae, Astro. nomiae,Alchymiae &Physicae. IVDICIUM DIFFICILE.
Sententia Hippocratis est,quando quidem dixit vitam esse breue, ut meis dicus iam cito perfici nequeat in arte
su a, sed tardius veniat, ita ut tempus ei praedominetur,nec certa sit in manu ipsius medicina, hinc sequitur nullum honum iudicium ferri posse: in omnibus enim principalibus capitibus artis dubium est dc non certitudo. Quando
autem quatuor supradict*columnae a. licui bene notae sunt,tunc longe aut caires se habent: vita enim longa est, ars breuis , tempus flectitur & regitur, experimentum freno innexum est, atque
hoc modo iudicium ferri potest non
dubium, periculosum, aut temerariu, sed certum, quo medicus sanitatem re- stituere potest. Medicina ars est, cum igitur ars sit, tam rotundam eam esse oportet , quam est circinus, ita ut omnia ea, quae in circino considerata da veniunt, etiam in medicina consid
527쪽
siderentur: sicut igitur circinus suum opus essicit, ita etiam medicina suum perficere decet: qualis enim ipsis inest potentia, sed non similiter discunt.Cirecinus est visibilis, ut ex opere ipsius pa- ter, medicina non est viii bilis, hoc suae habet rationem: nihilominus & circianus & medicina ad opera destinata sui. Cum igitur Hippocrates non in ani- Medi in mum induxerit circinu , eumq; medi- tam certa cinae compararit, sequitur desperatio, debet esse,nem in medicina esse oportere: quod sit GPm fumaute conditio & ratio medicinq,qualis est in Geometria deduceretur, quis, si1 modo vellet, errare posset, aut dubius Tesi xt qui autem circini modo nona. gunt, ij nolentes quoq; errant,sicut i
picidae, fabri lignarit: ita etiam med cus in sua professione. Vec verosat e uumfecisse officium , nisi si um quos aegrotu suum astantei faciat,
inis externa rite comparata, Vult Hippocrates, ut aegrotus obtemperet, omnia ea faciat, quae ei praecipiuntur de praescribuntur a m
dico:sed nec ipse solum suum ossicium
528쪽
facere debet,chan sit una tantum per sona,imo alij quoque qui curam ipsius gerunt, qui ipsit ministrent, coquunt, eum hinc inde portant, lectu sternunt, ut scilicet illi, aegroti cor , animum de desiderium in se habeant, ita ut in v. niuersum sit unum & idem cor. Est autem pium& aequii hoc dictum, tu ta illud, Dilige proximum tuum sicut teipsum:cum itaque tibi qui ministrat,
aegrotus sit proXimus, merito unum cor cum ipso habere debes,ita ut aegroto ea facias, quae tibi fieri velles, si tadecumberes. Cui uis aestimare licet,cur Hippocrates hunc Aphorismum s ripserit,nempe ob ea, quae nunc qUC , multis accidunt: saepe enim aliquis ab grotat, quem libenter uxor eius mori videret, aut ipse uxorem, seruus domi.num,dominus seruum, frater fratrem, sodalis sodalem:cur: non opus est enuis
merare. Quando igitur familia hoe modo aduersatur patrifamilias, quid sperabit ibi medicus' etiam sit enim aegroto bene velit, & bona praescribat,ut debent stingula fieri: attamen cum illi, de quibus dictum est,aliter sint anima
529쪽
tur,aegrotus rerii tur, haeredes gauder, medicus laeditur, ars dehonestatur. unum igitur cor esse oportet, tunc adigrotorum salus incipit it necesse est Gnim ut auxilium feratur &ministretur aegroto ab ipso met, a medico,& ab his, qui in domo sunt vivunt, qui omnes
simili corde praediti esse debenti P u O R I S M V sIn turbationibus alui s vomitionisuae, quassante fiunt qualia oportet urgem unconfert O facile ferunt an minus contra sit. Sic or vasorum inanitio sic Datim feri oportet fiat co fert,es facile runtan
minus contra accidit. Proinde S rettoniae,
O temporis, ct aetatis, O morborum habenda eo ratio, pro quiluue talia vacu ri conueniat nec ne
Hippocratis sententia est omnia prinfluuia & vomitus per superiora, quae per se absque purgatiuo Oboriuntur, considerari debere, an opus sit ea pus
530쪽
gari nec ne,&ubi natura nimium expellere deprehendatur, ut non adi uetur, sed si statur, Placet mihi a tem hoc dicium: in dysienteria enimium ma medicina est medicamento vehemecti per inferiora dehcere: ita enim dyssenteria utilissime sanatur: similiter in vomitu vchementissimis vomitivis rem aggredi decet. Ipsa enim experientia probat in quolibet fluxu per superiora & inferiora, si medicina illi materiae conueniens administretur,quod praesens adsit auxilium. Oportet autem in tali cura magnam cognitionem ec obseruationem adecla, ut illud ipsum medicamentum a icipiatur, quod aptum sit fluxum illum expellere , ne aliud expellatur, alias
morS importaretur, nec non ut terminus quantitatis non excedatur, ita ut
do sis par sit morbo in effcacia.Notandum quoq; est,si signa virium nimium recessi sient,& non adessent,sed deficeret, nou debere tunc seruari hunc princessum, imo constipatio fiat & costructio citissima. Ideoq; recte hoc loco Hippocrates dixit, di si ei obtemperes