장음표시 사용
211쪽
LIBER PRIMUS. AEPISTOLA III. 43
ego nec fieri potuisse, nec narrari debere arbitror arate tempestate in aula Coloniensis Antistes vir ut m
morant sanctitate et sapientia clarus, nec non comit
tus et consilii regii prima vox qui domini sui statum
miseratus, ubi animadVeriit humanis remediis nihil agi ad Deum versus illum assidue precari, in illo spem reponere, ab eo finem mali poscere multo cum gemitu. Quod cum diu secisset, nec desiturus videretur, die quodam illustri miraculo recreatus est. Siquidem ex more sacrificanti, et post devotissimas preces pectus et aram lacrimis implenti de coelo Vox insonuit sub extinctae mulieris lingua suroris regii causam latere. Quoisitor mox peracto sacrificio, ad locum ubi corpus erat Se proripuit, et iure potissimae familiaritatis regia introgressus, o digito clam scrutatus gemmam perexiguo anulo inclusam sub gelida rigentique lingua repe tam sestinabundus avexit. Nec multo post rediens
Carolus, et ex consuetudine ad optatum mortuae OngreSSum properanS, repente aridi cadaveris spectaculo concussus Obriguit, exhorruitque contactum, auferri eam
quantocius ac sepeliri iubens. Inde intus in antistitem conVersus illum amaro, illum colere, illum in dies arctius amplecti donique nihil nisi ex sententia illius agere, ab illo nec diebus nec noctibus avelli. Quod ubi sensit Vir iustus ac prudens, optabilem sorte multis, sed onerosam sibi sarcinam abiicere statuit, Veritusque ne si vel ad manus alterius perveniret, vel flammis consumeretur, domino suo aliquid periculi afferret, anulum in vicinae paludis praealiam voraginem demersit. Aquis sorte tum rex cum proceribus suis habitabat, ex eoque tempore cunctis civitatibus sedes illa praelata est. In ea
212쪽
nil sibi palude gratius, ibi assidere, illis aquis mira cum Voluptate, illius odore velut suaVissimo delectari. Postremo illuc regiam suam transtulit, et in medio palustris limi immenso sumptu iactis molibus, palatium templumque construxit, ut nihil divina vel humanae rei eum inde abstraheret. Postremo ibi vitae suae reliquum egit, ibique sepultus est cauto prius ut successores sui primam inde coronam, et prima imperii auspicia capesserent; quod hodie quoque Servatur, Serv biturque quamdiu Romani fraena imperii Teutonica manus aget Longior sui in hac narratione, quam debui. Sed quoniam peregrinatio longinqua librorum solatio destituta est, et in hoc perpetuo motu facilius est multa cogitare, quam grandia, iustum epistolae modum implere seriis non Valens, eam ut vides obviis quibusque
consarcio Vale. Aquis, XI Kal. Iulii.
FRANCISCUS ETRARCA IOHANNI COLUMNAE CARDINALI S. P. D. Germanicum iter enarrat, et diem festum Io Baptistae apud Colonienses describit.
Aquis digressum, sed prius, unde ortum oppidi nomen putant, aquis Baiano more tepentibus ablutum, excepit Agripppina Colonia, quas ad sinistrum Rheni latus sita est locus et situ et flumine clarus tu pulo. Mirum in terra barbarica quanta civilitas, quae urbis Species, quae virorum gravitas, quae munditiae
213쪽
LIBER PRIMUS. - EPISTOLA V. 45
matronarum Forte Iohannis Baptistae vigilia erat, dum illuc applicui et iam ad occidentem sol Vergebat. Confestim amicorum monitu nam ei ibi amicos prius mihi fama pepererat, quam meritum ab hospitio traducor ad fluvium, insigne spectaculum Visurus. Nec fallebar: --nis enim ripa praeclaro et ingenti mulierum agmine tegebatur Obstupui. Dii boni quae forma quae facies iquis habitus amare potuisset quisquis eo non praeoccupatum animum attulisset. In loco paulo altiore constit ram unde in ea quae gerebantur intenderem. Incredibilis sine offensione concursu erat Vicissimque alacres, pars herbis odoriseris incinctae, reductisque post cubitum manicis, candidas in gurgite manus ac brachia lavabant, nescio quid blandum peregrino murmure coli quentes Vix nunquam clarius intellexi quod Cicoroni placet, et veteri proverbio dici solet inter linguas inc gnitas omnes propemodum Surdos ac mutos esse. Unum mihi solatium gratissimorum interpretum non deerat. Nam et hoc inter cuncta mirabere coelum illud spiritus Pierios alere. Itaque dum miratur Iuvenalis quod Gallia causidicos docuit facunda Britannos, miretur itidem Docta quod argutos aluit Germania Vates. At, ne me auctore saltaris, scito ibi nullum Maronem esse, Nasones plurimos ut dicas Verum fuisse praesagium,
quod in fine libri Metamorphoseos multum Vel Steritatis gratiae vel ingenio suo fidens ponit. Siquidem qua Romana potentia, seu Verius, qua Romanum nomen d mit orbe se porrigit, plausibiliter nunc mentis populi ore perlegitur. His ego comitibus ubi quid audiendum,
214쪽
46 DE REBUS FAMILIARIBLSseu respondendum incidit, pro lingua et pro auribus
usus sum. Unum igitur ex eo numero admirans, et ignarus rerum percontaius Virgiliano illo versiculo Quid vult concursus ad auinem, Quidve petunt animae' responsum accepi PerVetustum gentis ritum esse vulgo persuasum praesertim semineo, omnem totius anni cal
mitato imminentem fluviali illius diei ablution pu
gari, et deinceps laetiora succedere. Itaque lustrationem esse annuam inexhausto semper studio cultam colendamque Ad haec ego subridens, nimium felices, inquam, Rheni accolae, quorum ille miserias purgat nostras quidem nec Padus unquam valuit purgare, nec Tibris. Vos vestra mala Britannis Rheno vectore, transmittitis; nos nostra libenter Afris atque Illyricis mitteremus.
Sod nobis ut intelligi datur pigriora sunt flumina Commoto risu, sero tandem inde discessimus Proximis aliquot diebus a mane ad vesperam civitatem iisdem duci bus circumivi haud iniucundum exercitium, non tam ob id quod ante oculos erat, quam recordatione BOStrorum maiorum, qui tam procul a patria monumenta Romanae virtutis tam illustria reliquissent. In primis autem occurrebat Marcus Agrippa coloniae illius auctor, qui licet multa domi, multa soris praeclara construxerit, illam tamen ex omnibus dignam censuit, cui suum nomen imponereι, aedificator ac bellator egregius, dignusque habitus, quem Augustus in generum ex toto orbe deligeret, qualiscumque filiae virum , sed dilectae, sed unicae, Sed augustae. Vidi tot simul trunca millia sacrarum Virginum, et terram generosis dicatam reliquiis ac degenerum ut
215쪽
aiunt cadaverum expultricem. Vidi Capitolium, ominem nostri nisi quod pro senatu illic pacis ac belli consilia
agitante, hic formosi iuvenes ac puellae mixtim nocturnas laudes Deo concinunt aeterna concordia ibi rotarum et armorum strepitus, ac gemitus captivorum hic quies
et gaudium, et iocantium voces denique illuc Milicus, huc pacificus triumphator ingreditur. Vidi templum urbe media pulcherrimum quamvis inexpletum, quod haud
immerito summum vocant Magorum ibi regum corpora ab ortu ad occasum tribus Saltibus transVecta, quos aethereum quondam regem ad praesepia Vagientem cum muneribus Veneratos legimus, Venerabundus aspexi. Parumper hic, pater optime, et pudoris mei metas excessisse Videor, et plura collegisse, quam necesse erat.
Utrumque fateor sed mihi nil tam necesse est, quam ut imperi tuo paream. Inter multa sane quae abeunti iusseras, hoc suit extremum ut de terris ad quas ibam, et de singulis quae vidissem audivissemque, perinde te
certiorem scripto sacerem ac verbo soleo, nec calamo parcerem, nec brevitati Vel ornatui studerem, nevera
ridiora decerperem, sed cuncta complecterer denique Tulliano Verbo usus, seribe, dixisti quidquid in taeeam venerit Promisi me facturum; promissum crebris ex itinere litterulis implesse videor. Si iussisses loqui de altioribus, temptassem nunc epistolas ossicium reor, non ut scribentem nobilitet, sed ut certifico legentem. Quod si initu videri volumus, ostendamus nos in libris, in epistolis colloquamur. Procedo. Mis Kalendas Iulias Colonia discessi tanto sole ac pulvere, ut saepe a inus nives ae frigora Rheni a Virgilio requirerem. Indera duennam silvam scriptorum testimonio pridem mihi co-
216쪽
gnitam, sed visu atram atque horrificam transivi solus,
et quod magis admireris belli tempore. Sed incautos
ut aiunt Deus adiuvat. Ac ne longum iter vix equos ractum calamo remetiar, multis ego regionibus ambitis, hodierno die Lugdunum perveni. Nobilis et ipsa Romanorum colonia est paululumque Vetustior Agrippina Duo hic noti amnes in nostrum mare currentes, Rhodanus Ararisque comeniunt Sonnam incolae appellant. Sed doliis nihil amplius iuncti enim ad te properant, alteri genti, alter coacto similis, et AVenionem, ubi te nunc acgenus humanum Romanus Pontifex detinet, permixtis Vadis abluunt. Huc ego cum mane perVenissem, et intranti sorte familiaris hic tuus occurrisset, mille eum quaestiunculis ut mos est peregre redeuntium aggredior. Ille autem nihil ad reliqua sed praeclarissimum Datrem tuum, ad quem maxime properabam, Sine me Romam petiisse naremit. Quo audito, quaerendi Veniendique a dor repente desectuit. Hic igitur expectare in animo est, donec et aestas ipsa deserVeat, quam hucusque non senseram, et me Vegetiorem quies faciat, qui me sessum
esse hoc ipso primum loquente perpendi. Nulla quidem satigatio maior quam animi est quod si reliqui itineris taedium subierit, Rhodanus mihi pro Vehiculo erit. Interim ut noris ubi sum, haec tibi festinante nuntio transcurrere sic non piguit De fratre item tuo duce olim, nunc da dolori veniam desertore meo, nusquam alibi quam apud ipsum conqueri Visum est. Quam querelam ut sibi quam primum mitti iubeas oratus laciis. Et valenostri memor.
217쪽
LIBER PRIMUS. - EPISTOLA V. 49
Familiariter conqueritur quod eo non expectato, Romam petierit. Multa de fide et taciturnitate commemorat.
Revertebar e Germania, et iam Lugdunum perVeneram, precum tuarum et desiderii mei uncis retrahe tibus, non tam poetico aut physico, quam cursorio more festinans. Illi cursui meo molestissimum lasenum adhibuit insperatus rumor aufugisse te, absentiae meae Velut opportunitate captata, et sine me Romam petiisse: quod profecto nunquam facturum esse promiseras. Quid dicam Amante non amat nil reor esse miserius seu modo autem te, seu quibus primum Verbis aggrediar 'SuSpitiosum ne an tuorum contemptorem putem Nihil moribus minus tuis convenit obliviosum querar, mir
tor ipse memoriae tuae Fidefragum dicam sed notissima fides tua est. Quid ergo Tu culpae nomen inVenies, et te ipsum condemnabis, vel si libet absolves apud tribunal tuum locum agitur tu idem et reus et testis et iudex eris. Sede igitur, et mecum aliquantisper aequo iure discepta AEquat enim amor imparia quod si O tra me sorte lingua tua pronuntiaverit, ad conscientiam proVocabo. Responde dolori meo quaerenti: Cur tui
mae, ego in Gallia sum' Quid tanto divortio dignum feci An ut inutilis et inamoena sarcina in tergum abiicior' De utilitate quidem videris de reliquo quoniam dolor i gens libertatis assertor esse solet ipse pronuntio. Nulla igitur si te novi amoenior, nulla curis tuis opportunior
218쪽
iocum est Laelii mei et caeterorum pace dixerim, quibus ut me aequare audeam superba sorsitan ortuna illorum cogit, et dolor mei. Ego enim te mundo praetuli tu mihi, quaeso, quid non praesers' An timuisti ne secretum
tuum ex me in Vulgus erumperet Ita ne rimosum expertus es, ita infirmi ac sutilis animi, cui tam facile commissa dimuerent 'agisti incaute, qui mihi totiens graviora credideris. Sed crede mihi quoniam hodie ut
video dolor verecundiam superat crede, inquam, mihi, pater optime, nullius quem quidem ego noverim fido silenti secundus sum. Nem me ideo quod secreta non teneam, ne dicam fideli amicitiae, sed vel senatorio M dui, vel sacerdotio Cereris inhabilem arguerit. Legimus apud Persas nihil fide sancitus, nihil pulchrius silentio, nihil loquacitate deformius. Itaque illud vel morte cust diunt, hanc morte castigant. Non est qui, quocumque supplicio sui regis pandat arcanum. Si quis sorte contra secerit, nullo non supplici dignus habetur. Praeclare. Quid enim omnino facilius quam tacere Ad quid ergo utilis, aut cui magnae rei sit habendus idoneus, qui rem longe facillimam implere nequiverit Moer occupationes meas interrumpere noluisti Conversatio igitur
longaeva quid prosuit' Nondum intelligis non esse me de illorum grege, qui ut ait Flaccus brevi sortes iacula
tur aevo mulia, qui terras alio calentes sole permutant,
qui penetrant aulas et limina regum, velut Virgilius ait, qui animum suum in rusta discerpunt, huic arrident, illi serviunt, neminem ex integro diligunt, nulli plene confidunt Certe ego qui sim nescio. Valde enim in iudicio rerum nostrarum fallimur; sed ut sim de grege nihil optantium, magnopere laboro de multis nunquam
219쪽
sperari sciebam enim quod qui paucorum similis fieri studet, multis fiet invisus Spes et occupationes meae in
te hactenus siue erant. In quo si me diutius errare non es passus, perurbane mecum agi non negaVerim, quod alienationem animi tui non contumelioso quidem actu, non Verbo aspero, non graVi supercilio, sed lagae silentis inditi perceperim. Sin experiri aut inflammare d siderium meum cogitasti, vide ne adversus imbecillem animum nimis aculeatum ludi genus elegeris. At sorte indulgenti causa est pepercisti, arbitror, labori meo, veritus ne lassidio pelagi impar essem, et, quoniam id tibi quoque restat iter per siticulosam Apuliam, sub aestivo sole deficerem. Sed quaeso nonne hoc tu de me iudicio iniuriosus es famae meae Ubi ego hanc opinionem merui quis me labor fregit aut terruit Sola videndi dulcedo per ignotam me barbariem circumducit: per Italiam, cedo, pulchra necessitas non duxisset Sub Pyrenaeis olim collibus ut tibi comes essem, nisi meminisse pudet, quantis me precibus ac blanditiis onerasti'Quamquam ut verum latear sequebar ego prope cupidius, quam detrahebar. Quid ita nunc sub Apennini iugis comes esse non merui, nisi sorte inertiam meam illa peregrinatio patefecit Tu vero quotidie mirabaris unde ea laborum patientia in litterarum otio mihi nato ac nutrito praesertim cum et anni tempus esset adVersum, et vepricosum iter, et inculta regio quodque super omnia nos angebah, conversatio dura et multum nostris moribus aliena. Sed sorte quoniam sensim ratiocinatio ad verum ducit non quaecumque potuimus, possumus. Dies auget, dies imminuit ab ea peregrinatione quarta nunc aestas agitur triennio senior actus sum; quod
220쪽
52 DE BEBUS FAMILIARIBLStempus non tantum mutando corpusculo mortalis hominis, sed evertendis imperiis atque urbibus late patet. Ludo tecum ut vides). Magnus interdum dolor, ubi lamenta desuerint, in iocos vertitur. Omnis quidem dies,
lateor, gradus est ad mortem, et vagientes in cunabulis insanies crescendo pariter senescunt. Neque tamen ea aetas est mihi, quae naturale detrimentum sentiat, quippe quae nondum plena est. Itaque crescentibus actu annis provehor, multoque et membris et animo validior in dies fio quamvis non ignorem quid sequetur Viator enim quo altius ascendit, eo descensui proximior fit, et si dici fas esset quodammodo ascendendodoscondit. Idem mihi accidit. Interim tamen ascendo. Quae cum ita sint, idoneam facti tui causam sorte tuis veris; ego eam palpitabundus inquiro, nec invenio. Et hoc uno vel maxime amare me intelligo quod amantium
mos est primis quidem Offensionibus moveri mox, ubi flammam extinguere non datur, ad excusationum medicamenta confugere, et quod acrius actum dolent, vel nequaquam factum, si liceat, et bono animo factum di cere. Hoc igitur ago si possum, ut iure desertus videar.
Quod utinam mihi persuadeam. Et profecto fieri posset,
ut tu nec prosectionem meam impedire Volueris, nec ρο- tueris reditum expectare et cum me ab amplexu tuo lacrimantem dimitteres, novam mihi emendi materiam inculcare nolueris Vellem inclementior fuisses pietas enim tua in contrarium Versa est. Inexpectat nil hoste nocentius, et intempestiVa quaelibet graviora sunt. Unde si absque fletibus esse non poteram, melius tunc flevissem quoniam natura hoc habet, ut abeuntium potiusquam redeuntium comites lacrimas Videamus. Tu, Pr