장음표시 사용
351쪽
LIBER TERTIUS. AEPISTOLA Ix. 183
facili saltu ab imis rerum ad altissima conscendamus a Gallis Senonibus incensam restituere maiores qua in re Camilli auctoritas, tribunis contra nitentibus, omine etiam adiuta praevaluit Iidem illi maiores nostri, post Alliam, post Ticinum, post Trebiam, post Trasimenum in aciem redierunt, posta Caudinae pacis ignominiam
gloriosissimas victorias retulerunt. Et post Cannas, gravissimum, ac paene mortiferum reipublicae vulnus, ne ab ignavis civibus derelinqueretur Italia, contra sententiam Caecilii Motolli, sulgens Africani gladius obtinuit.
Quod nisi invicta spes unius, eiusdemque admodum adolescentis, multorum senum labantes firmasset animos, actum erat de imperio, nulla hodie Romani nominis memoria, nulla Romanae potentiae Vestigia superessent.
Facient enim ut Flor historici verbis utar de Italia Asricam Hannibale, profecto non Latini, sed Αει coloni Italiam possiderent. Et si quis sorte mansisset Italici
sanguinis tantis superstes cladibus, non aliter quam dulcis aquae rivulus pelago mixtus, in peregrinos mores Victricemque barbariem concessisset. Quod non sumus
igitur, et quod sumus, lateamur ingenue spei bonae dumtaxat unius hominis debemus. Et de nobis quidem hactenus. Quid Lacedaemonios, quidve Carthaginienses
memorem, qui sperare non prius quam esse desierunt' Quid Saguntinos, qui dum sera a nobis auxilia sperant, extremas a crudelissimo hoste miserias acceperunt 'Longum est per cuncta discurrere. Itaque, ut unde est ortus, illic sermo desinat, ultima iactatae naVis ancora spes est, quam si quis in hoc procelloso mari labora tibus absciderit, nulla os ad vitam via, nullus ad requiem portus, nullus reditus ad salutem. Miraris nunc
352쪽
quid tam longa sibi velit oratio Scilicet unum ago, ut
amicum tuum subscribas exemplorum turbae, raras et sorte anas, sed firmas spes habentem. Et haec mihi quidem curiosius explicanda erant, ut affectum scribentis agnosceres. Caetera in silentio intelligis. Vale. EPIST0L XX.
FRANCISCUS PETRARCA LAELIO SUO S. P. D. Dolet amici silentium commendat ei negocium, illudque petit ut Cardinali Columnensi ipse commendet.
Saepe te litteris ad colloquium elicere nisus suminossicaciter ad hanc diem. Pergam silentium tuum i terrumpere Pudebit amici tot clamores tacitum audire. Labellum clausum vel in indignationem sorte, vel inrisus aperiam, vel in verba. Non magni facio quid rescribas modo loqui incipias, victor sum. Si occupationeste veteres tenent, novas ingeram si segnitie calamum amisisti, sedulitate restituam. At si sorte superbia exisseleris, et quod suspicari ne tenuiter quidem possum amicis affatibus indignum me censes, humilitate mihi ab illo animi fastigio detrahendus, et in aequum eampum amncitiae retrahendus es. Itaque sic tibi persuade Inculcare querelas et lamenta non desinam, donec mihi vel antiquum inter nos commercium litterarum restituas, quamdiu saltem tam propinqui sumus, ut nuntiorum P nuriam praetendere neuter possit, et quasi per manus ab altero ad alterum sit epistolarum transitus Vel pr
353쪽
babilem causam tantae mutationis expedias. Nuntius alter alterius Vestigia urgebit. Litterarum mearum acerviante oculos tuos erunt Amici digitum et anulum n sti intactas abiicere amor et verecundia non sinent.
Aperios licet nolis ipsae tibi blandientur, ut perlegas. Ita qui brevis scripturae laborem fugis, longae lectionis fastidium non evades. Si quid igitur mihi credis, culos tuos digitorum auxilio libera, et ignobiliores corporis tui partes nobilioribus servire doce Arripe calamum; non insueta suadeo calamus ab insantia gladius tuus est. Adulta aetas, et patriae status ad alia te deinceps
arma rapuerunt. Demum ad Romanorum Pontificum quietiores aulas, retrahente sato, et ad antiqua studia
rediisti. Quid igitur peto Fac quod quotidie dicis:
scribe aliquid lac itidem quod nunquam lacis scribe mihi Mox nempe subsistam, et vel rarius scribam ipse, vel brevius. Vicisse et de ista silentii tui arce te dei cisse sufficiet. Hic tamen sci cui loquor vetor illo et vulgari clypeo tectus occurres Quid quereris, frater' nihil habeo quod scribam. Ego vero, etsi in tanta r rum copia talibus ingenio eloquiove nunquam delaturam scribendi materiam crediturus suerim, facile persuaderi mihi patiar quamlibet seu veram seu fictam causam, potius quam oblivionis nebulam tibi silentium induxisse. Hoc igitur saltem, quod multi ab amicis petierunt, sed eorum quos ego legerim primus omnium Cicero, scribe, te nihil habuisse quod scriberes. Hoc ipsum scribe, sed aliis tamen verbis. Alioquin quod intemtionis meas non fuit breve nimis et apertum evadendi tibi iter stendi evades si te novi saltu unico, et in uno Verbo redimes, auctore me. Sic ego, quod multis
354쪽
accidit, consilio meo ludar. Sed iam satis superque querelarum est, nisi quod ad ullionem tendo, et taciturnitatem tuam loquacitate punio. Ut vero aliquid etiam familiarium curarum huic epistolae includam, quaeso ne pigeat apud communem dominum pro felici
rerum mearum exitu intercedere Voco autem quemlibet elicem, modo liquis sit multum est, rater, Vana expectatione liberari. Ignorant homines quid lucri est supervacua et infinita desideria proiecisse Perdita satiant, possessa cruciant miserorum animos, pluribus inanibus quam solidis occupatos et tanta est insania)extricari ab erroribus, ut fiat vero locus, metuunt, dum sibi prosperos rerum praegrandium exitus pollicentur. Sibi quippe placentes ac superbi, et iniqui rerum suarum iudices, dignos se finxerunt, quibus ad nutum universa succederent. Ita, quod in amatoria materia dixit aso
Dum sibi quisque placet, credula turba sumUS,
iam medium vitae communis late delirando perduximus. Ut enim eleganter a Tullio dictum est, Metelli spersuquisque sibi fortunam Quot autem in hac vanitate salluntur, imo Vero quam pauci, quam paene nulli non falluntur Hinc sice advertere, quod, si Veterum scria piorum testimonio stamus, ex omnibus saeculis felix ille Metellus nonnisi unicum comitem, eumque ipsum non domi, sed procul et extra Italia terminos, dicitur inV nisse qui tamen ipsi quam rite elicitatis hoc inane nomen usurpaverint, locus iste non recipit, et fortasse aliud dicendi tompus adveniet. Nunc ut coeptum Pera gam si, quod omnes sperant, nullus assequitur, quam
355쪽
multos vitae somniis elusos expectantesque mors oppresserit, quotque in finem oppressura sit, cogita. Quibus ego territus, hanc ipse mihi legem statui: altiora me non quaerere paria Vero, pauca quiadem et modeste quibus scilicet et obtentis sobrie gaudeam, et amissa seram sortiter, et repulsasta lore non torquear Ad hanc legem ita me formavi, ut Vix rei cuiusquam Verear eventum, modo expectationis fastidia detrahantur. Quamobrem per omnes te coelic las, frater, oro, ab hac quamprimum perplexitate dissolvi Aufer mihi expectationem: quidquid erit, aequanimiter seram. Finem facio cum illo, cuius hoc mihi placet inter caetera pars beneflati est, quod petitur si belle neges. Vale.
FRANcISCUS PETRARCA LAELIO SUO S. P. D. Commendat adolescentem, aliquid humani amoris causa perpesS in , eique Cardinalis Columnensis patrocinium invocat.
Impletum est plane in nobis quod de Pompeio tuo
Corneliaque sua scribitur neuterque recedens sustinuit dimisse vale. Sed nec multis inter nos verbis opus erat, quae nil aliud quam animorum et passionum quae in eis habitant, notae sunt, cum animi nostri, licet in silentio, Vicissim pateant. Unum est quod te nunc agere, si possibilitas adest velim. Iuvenis quidam Virginom, cuius amore languebat, ipsa non obluctante, cognoVit, matriamonii pactis interpositis. Idque, quod magis in aures tuas intret, nescio an et in oro, cerm apud horum
356쪽
accidit Loci dominus nobilis dicam an rusticus' iuvenem ipsum, quem gravi et antiquo di prosequitur, ad capitale supplicium vocat Mulier sactum excusat, nihil se contra quam optaverit passam dicens, et promissas amantis nuptias effagitat. Annuit ille, si liceat, sed ca cere conclusus sub iniquissimo iudice causam dicit. Ca terum, ubi compedes amoveantur, soluti ambo, et aetate et animis et fortuna pares, optatissimas nuptias celebrabunt. Haec ut ad me indignantis primum populi Vocibus, deinde etiam amicorum precibus et lacrimis perlata
sunt, tu primus omnium occurristi, a quo morbi talis auxilium peteretur. Et nos aliquando, frater, arsimus, et opem ferre decet ardentibus. Dominum autem n strum, etsi talia sublimem eius animum non attingant, non tamen usque adeo serreum aut inhumanum reor, ut humanis non misereatur erroribus. Nec est quod parcius ardere ruricolas suspicemur. In omne genus
hominum par imperium habet arcipotens illo puer. Scio apud Virgilium scriptum esse, quod subita incautum dementia cepit amantem, et sequitur Ignoscenda quidem; sed terret quod in fine subiungit scirent si ignoscere manes. Vereor enim ne durior ille Bellerophon nihil humanitatis habens, insuper ira accensus sit, sanguine Sitientior quam oportet. Utcumque succedat, nos partes nostras implebimus. Ego apud te, tu apud dominum, ut ipse a praelat Thori domino, gratuitum munus, captivum illum per litteras suas petat. Cuius nomen et rei gestae seriem villicus hic noster, ob hoc unum ad te
missus, exponet nihilo narrain urbanior, quam amatoris, cuius amentiae modo veniam postulamus. Vale.
Ad sontem Sorgiae VI Kal. Maias.
357쪽
FRANCISCUS PETRARCA LAELIO SUO S. P. D. De eadem re cuius in superiori epistola sermo fuit: deque mira eloquentiae i.
Quid tibi vis dicam Sic est, ut audieram et legeram. Nullum est tam asperum ingenium, quod non m rum Verborumque dulcedine mitigetur. Sic Africanus meus ille superior Syphacem regem barbarum atque, ut Livii verbis utar, romanis moribus insuetum, et quod mirabilius fuit, Asdrubalem quoque Carthaginiensium ducem, non barbarum modo sed etiam immitem romani nominis inimicum, inter cenandum suavi convictu et comi mansuefecit alloquio Sic Iulius Caesar Amyclam algis et aequoreis spumis aspersum, nudumque et in pem piscatorem tam leniter sando cepit, et illius a sareae facundiae retibus circumvolvit, ut inaudit verborum sono, et ignoti hospitis admiratione susponsus, confestim, iubente illo, fragilem atque imparem pelagi minis cymbam de tuti litoris statione dissolveret, parendique studio sciens ac volens ad interitum proper ret. Ac ne semper Asricanos et Caesares loquamur, ille philosophorum princeps Plato Dionysium conciliare sibi tui Syracusium tyrannum Archelaum vero fac doniae regem Euripides poeta. Nec aut illi tyrannici spiritus rigor, aut huic immanitas obstitit barbarica: utramque duritiem ingenio et eloquentia molliverunt; et quod huius generis omnia monstra transgreditur, Orator Aphthonius saevos carnifices ad se occidendum
358쪽
missos, et iam strictis mucronibus irruentes, blanda oratione compescuit, Vicissetque crudelitatem eloque tia nisi unus ex eo numero, qui eum loquentem non audiverat, caeteris iam digressis, superVeniens, velut aspis, incantatoris Voce non audita, Virus in illum scol
sti ministerii effudisset. Sed quid hominum exempla conquirimus Ursos videmus, pardos ac leones atque alias truces et praevalidas belluas blanditiis delinitas parvi domitoris imperium patienter excipere nexus i
super carcerem, minas et Verbera Volucres coelo gas, contra primaeVam naturae suae legem, humanam s
cietatem anteponere libertati, vitam in vinculis agere. Operis capite, praereptoque etiam patriae natalis aspectu, samem suam nutritoris arbitrio moderari, de illius m nibus cibum sumere, Vocem iubentis agnoscere, clamoribus obedire, ire ad emittentis arbitrium et reverti, optimasque praedas non sibi sed domino reportare. De piscibus nihil tale, quod meminerim, legi nisi quod delphinos nescio qua humano generi familiaritat coniunctos serunt. Unde et Arionem quondam tergo huius piscis insidentem per tumidos fluctus mari evasisse historica seu potius sabulosa narratio est. Vect rem ipsum fidibus canentem laciunt, quo navigationi facilior fides sit, mulcente auras musica, et navigium sublevante. Visum est enim sabulam non admitti, nisi color mendacio quaereretur gubernaculum, malus, Vela, rem deerant pro his omnibus unius musicae suaVitas subrogata est. Sed quorsum haec tam peregrina' e contaberis. Ut intelligas, me ingenium tuum summis inserere, qui non homines, non seras aut volucres, sed aquaticum hoc animal odncatum inter sontos et flumina,
359쪽
LIBER TERTIUS. - EPISTOLA xll. 191
escam de scopulis eliciens, contactu ac sermone in amicitiam pellexisti. Rediit equidem ad me sui immemor, tui memor. Cum multa de domino, multa de amicis quaererem, nil nisi de Laelio respondebat illius Ormam illius mores, illius linguam, illius denique domicilium atque habitum admirari illum mihi, quasi incognitum, ruralibus et terricrepis Verbis extollere de illo mihi
saepe licet interrumpenti, longissimas narrationes texere.
Cumque saepe Terentianum illud obiicerem: ut mihi ultim latitas ille eo magis ab exordio cuncta retexere. Quid plura Intellexi illico, te tuis artibus meum mihi villicum abstulisse nec indolui, lateor, nec invidi; sed obstupui plus te una hora, quam me toto decennio potuisse Mirum est, nisi tu colloquiis tuis aliquid etiam magicae artis immisceas. Nunc igitur captus amore tui cum his litteris iterum ad te redit simul, et per te dominica interventionis auxilium sperans, per quod amicum suum de quo pridie tibi scripsi, iam extremissortunae laqueis arctatum expediat, nisi iudicis animo, quod iam ab initio verebar, ad supplicium obstinato,
non sit precibus locus Fama enim est, eum dolore sumulis invidia dolibat virginei floris insanire ad quem
ipse sitienter, ut memorant, aspirabat indignantemgrmiter, plus in amoris regno pauperis blanditias, quam suas ineptas divitias valuisse. Quod si accidat ut o structis auribus verba sundantur, domin tamen partus erit integer misericordiae suae, tibi benevolentias tuae fructus Iste quoque agrestis amicitiae suae debitum, me opitulante, persolverit. Ille autem amator infelix, si alia ter esse non potest, amoris sui dulcedinem quod multis erunt mortis acerbitate pensabit. Hunc sane quo-
360쪽
nam humilium amicorum loco numeres, tuum erit ipse te dominorum suorum inter primos numerat aliqua loque mihi de tua gratia iam quam de Veteris amici vita videtur solicitior. Itaque ut se tibi prorsus insinuet, et allegorico munusculo animum suum suavissime tibi deditum ostendat, liquoris omnium mollissimi, olei vasculum tibi affert quod sponte sua, et, ut aiunt, Virginitate servata, nullo premente, defluxit e baccis arborum nostrarum, quae in collibus istis sunt, ubi posthabitis Athenis, repertricem oleas Minervam habitare dicerem, nisi eam iampridem Ianuensi litore ad portum Veneris, atque Erycem collocassem, in Africae meae libris Vale.