장음표시 사용
431쪽
LIBER QUINTUS. - EPISTOLA Iv. 263
unquam amen ut constantissima omnium opinio est)vel ioco vel serio rigida mulieris attentata virginitas, metu magis, ut memorant, quam reverentia prohibente Corpus illi militare magis quam virgineum vires corporeae probatis militibus optandae rara et insueta dexteritas. Virens aetas, habitus ac studium viri sortis. Non telas illa, sed tela non acus et specula, Sed arcus ei spicula meditatur. Non illam oscula et protervi dentis lasciva Vestigia, sed vulnera cicatricesque nobilitant. Praecipua armorum cura est animus serri mortisque contemptor Bellum cum finitimis hereditarium gerit, quo multi iam ultro citroque periere. Interdum
Sola Saepe paucis comitata, manum cum hoste conseruit ubique ad hunc diem Vicit Praeceps in proelium ruere, lenta discedere, animos hostem aggredi, caute insidias texere samem, sitim frigus, aestum, somnum, lassitudinem incredibili patientia perserre, sub dio pernox et sub armis agere humi requiescere, herbosum caespitem, Vel substratum clypeum in deliciis habere. Inter tam continuos labores multum brevi tempore, lata est. Quantulum est enim quod me Romam ac Mapolim ad regem Siculum iuvenilis studium gloriae attraxit Prosecto quam tunc inermem videram, hodie
armata et armatis septa cum ad me salutandum a cesSisset, miratus sum, et Velut ignoto viro salutem
reddidi, donec risu eius et comitum monitu pressius intuitus, vix tandem sub casside torvam et incultam Virginem recognovi. Multa de illa sabulis similia a rantur ego quod vidi reseram. Convenerant e diversis mundi partibus viri sortes, et armorum exercitio durati, quos alio tendentes illic fortuna deposuerat auditaque
432쪽
mulieris fama, experiendi Vires cupiditas incesserat. Itaque magno consensu omnium in arcem Puteolanam ascendimus. Sola erat, et ante templi sores nescio quid cogitans obambulabat adventu nostro nihil mota est. Instamus orare ut Virium suarum aliquod nobis experimentum praebeat. Illa diu excusata brachii valetudine, inndem gra e saxuni ac ferream trabem iussit anserri quam cum in medium proiecisset, ut tollerent
atque experirentur hortata est. Quid multa Longa ibi,
ut inter pares, contentio, et magno res acta certamine,
spectatrice quidem illa, et singulorum vires in silentio aestimante Postremo facili iactu adeo se superiorem amprobavit, ut reliquos stupor ingens, me etiam pudor invaderet Denique ita inde discessum est, ut Vix culis fidem dantes, subesse aliquid praestigii putaremus Fama est Robertum, summum illum et Virum et regem, his quondam litoribus magna classe pernavigantem, permotum talis seminae miraculo, videndi gratia, substitisse Puteolis. Quod ideo apud me veri aciem non habet, quia in tanta vicinitate terrarum evocaturus illam fuisse videatur. Sed fortassis aliam ob causam cum illuc applicuisset, rem novam spectare voluit ardens et noscendi cupidum illud ingenium. Verum huiusce rei fides, ut caeterarum quas auditui credimus, penes narratores maneat mihi quidem seminae huius aspectus credibiliora essicit quaecumque, non modo de Amagonibus e samos illo quondam regno semineo, sed et quae de bellatricibus italis virginibus traduntur, duce Camilla, cuius inter cunctas celebre nomen est. Quid enim
in multis opinari prohibet, Mod in una, nisi Vidissem, essem forsan ad credendum segnior Et illa quidem
433쪽
LIBER QUINTUS. - EPISTOLA IV. 265
vetus non procul liinc Priverni scilicet, tempore Iliacae ruinae, haec recentior Camilla Puteolis, nostris temporibus orta est, quam tibi interim litterulis meis testatam
FRANCISCUS PETRARCA IOHANNI COLUMNAE CARDINALI S. P. D. Horrendam tempestatem in laeto eapolitano describit.
Insignem tempestatem describens satyricus, ut multa paucis clauderet, poeticam tempestatem Surrexisse ait. Quid enim brevius, quid expressius Nihil iratum coelum aut pelagus potest, quod non aequet Verbis ac superet poetarum stilus et ne manifesta in re supervacuis utar Homericam tempestatem nosti, et allisum scopulo ducem, atque omnem Caphare montis insultum, quem imitati nostri metae, aquarum montes ad sidera sustulerunt. Nihil sane Vel pingi eloquio, vel animo fingi potest, quod non hesterna dies impleverit, imo procul excesserit: singulare quoddam, et Omnibus saeculis inauditum malum. Itaque Homerus Graiam AEoliam Maro, Lucanus Epirensem, alii alias tempest te canant. Mihi si unquam Vacuum tempus erit, eapolitana tempestas carminis materiam abunde tribuet, quamquam non Neapolitana tantum, sed totius superiatque inseri maris, et universalis quodammodo tempestas, ut opinantur, uerit mihi Neapolitana est, quia me eapoli graves moras agentem reperit. Sane, quan-
434쪽
tum inter praesentis temporis angustias et festinationem nuntii loqui datum, hoc tibi persuade, nihil unquam ho ribilius, nihil concitatius visum esse. Praevenerat quidem, mirum dictu instantis mali fama, religioso quodam piscopo, astrorumque curioso, e Vicina quadam insula aliquot ante diebus periculum nuntiante sed ut
sere nunquam coniecturis ad verum penetrant, non maritimum sed terrestrem motum praedixerat, ruituramque Neapolim a. d. septimum kalendas decembris millesimo trecentesimo quadragesimo tertio. Et usque adeo miris cuncta terroribus impleverat, ut magna pars populi, peccatorum poenitentiae et sub mortem mutando vitae statui intenta, omne aliud negotii genus abiiceret, multis contra vanos metus irridentibus, eoque magis
quod per eos dies non parvis quibusdam tempestatibus in die erratum, et tota vaticinii fides absumpta videbatur. Ego nec spei plenus, nec timoris, ut ad neutrum prolapsus, sic ad utrumlibet pronus eram, sed proniora timorem Nam et sere hoc in rebus est, ut segnius sperata quam formidata proveniant, et multas eo tempore coeli minas audieram ac Videram, quae gelidis in regionibus habitare solito, monstri instar, hyemali frigore, in metum, ac paene in religionem verteram. Quid plura Nox aderat, quam lux suspecta sequebatur. Trepidula seminarum turba, periculi potius quam pudoris memor, per Vicos plateasque discurrere, atque ad ubera pressis insantibus, supplex et lacrimosa templorum liminibus obversari. Trepidatione igitur publica permotus, prima vespera domum redii. Solito quidem tranquillius coelum erat; qua fiducia, qui mecum sunt maturius in cubiculum concesserant. Mihi expe-
435쪽
ctare Visum est, contemplaturo qua luna ronte occumberet; erat autem, nisi fallor, septima. Institi igitur ad occasum spectantibus senestris, donec eam obvolutam nimbis, et moesta facie, ante medium noctis proximus mons abscondit. Tum demum et ego lectulum meum, dilatum soporem excepturus, ingredior. Vix dum totus obdormieram, cum repente horribili fragore non tantum senestrae, sed murus ipse saxea testudine solidus, ab imis undamentis impulsus, tremit et nocturnum lumen, sopito mihi vigilare solitum, extinguitur Excutimur stratis, et in locum somni vicinae metus mortis ingreditur. Ecce autem, dum inter tenebras alter alterum quaerit, et beneficio dira lucis ostensos trepidis invicem nos vocibus cohortamur, religiosi viri quorum in aediabus habitamus, et sanctissimus eorum prior, quem h noris causa nomino, David, qui ex more ad nocturnas Christi laudes surgebant, repentino malo territi, crucibusque ac sanctorum reliquiis armati, et alta voce Dei
misericordiam implorantes, thalamum ubi ego eram praelatis facibus irrumpunt. Revixi tantisper Omnes inde ad ecclesiam pergimus, ibique essus multis cum gemitibus pernoctamus, cum iam iam adlaturum finem
et ruitura circum omnia crederemus. Longius eam, Si
omnem illius infernae noctis horrorem verbis amplecti velim et quamvis longe citra verum sistat, veri tamen fidem transcendet oratio. Quis imber, qui Venti, quae
fulmina Quis coeli fragor Quis terrarum tremor Quis mugitus pelagii uis hominum ululatus Cum in hoc
statu, quasi magicis carminibus geminat noctis spatio, ad auroram vix tandem venissemus, et diei vicinitas magis coniectura animi, quam lucis inditio appareret;
436쪽
amicti sacerdotes sacra altaribus instaurant, et nos coelum nondum intueri ausi, in uda et nuda circum tellure prosternimur. Caeterum cum iam haud dubia, licet nocti simillima dies esset, et omnis repente clamori minum superiore urbis parte siluisset, sed de litorea regione magis magisque crebresceret, neque percontando quid rei esset appareret, desperatione ut fit in audaciam Versa, equos ascendimus, et ad portum visuri
moriturique descendimus. Dii boni quando unquam talo aliquid auditum est Decrepiti nautae rem sine
exemplo asserunt. In ipso portus medio laedum ac triste naufragium, sparso aequore miseros, et Vicinam terram manibus prendere molientes unda saxis impegerat, et ceu totidem tenera ova disiecerat Totum elisis, et adhuc palpantibus resertum cadaveribus litus erat. Huic cerebrum, illi praecordia fluebant. Haec inter, tantus Virorum strepitus, tantaque mulierum eiulatio, ut maris coeliquo fragorem vincerent. Accedebat aedium ruina, quarum multas funditus violentior fluctus evertit cui nullus die illo limus, nulla vel humanae manus reverentia, vel naturae statutos fines et litora consueta transcenderat; et iam moles illa ingens studio hominum aggesta, quae obiectu laterum, ut ait Maro, portum et ficit, quam Omnis Vicina mari regio undis obruta et
ubi planum siccis pedibus iter fuerat, periculosa navigatio lacta erat Mille illic Vel eo amplius Neapolitani equites velut ad exequias patriae convenerant. Et ego tu bae immixtus iam parcius timere coeperam, tanta cum acie periturus. Dum novus repente clamor tollitur; ο-cus ipse in quo stabamus fluctu subter penetrante domitus, ruebat. Eripuimus mos in editiorem do-
437쪽
cum non erat oculos in altum mittere raratam ο- vis coeptuni aciem mortalis acies non serebat.
Mille inter Capreas atque Neapolim fluitabant undarum
montes. Non coeruleum aut quod in magnis tempestatibus solet nigrum, sed canum horrifico spumarum candore fretum cernebatur. Regina interim iunior nuda pedes et inculta comas, et cum ea semineum ingens agmen, expugnata periculis Verecundia, regia egrediu tur et ad Reginae Virginis templa sestinant, orantes veniam rebus extremis. Sed tanti iam paVoris exitum pavide, nisi salior, expectas. Egre nos in terris evasimus nati navis nulla par fluctibus inventa, ne in portu quidem tres Massiliensium longas naves quas galeas O-cant , quae Cypro reduces, et tot maria emensae mane navigaturae in anchoris stabant, illacrimantibus universis, nemine autem serre auxilium valente, fluctibus
mergi, nautarum atque Vectorum ne uno quidem sal-Vο, vidimus. Aliae quoque maiores et omnis generis naVes, quae in portum Velut in arcem tutissimam confugerant, pari fine consumptae sunt. Una de tam multis sola supersui onerata latronibus, quibus iustum supplicium remissum erat, ut in expeditionem Siculam mitterentur, et huic gladio erepti, in illos inciderent. Horum ingens quaedam et sortissima, et taurinis coriis armata naVis cum usque sub occasum solis vim pelagi pertulisset, tandem et ipsa Vinci coeperat. Illi vero u dique satiscenti carinae, supremis urgentibus periculis, Occurrunt. Erant enim, ut aiunt, quadringenti numero, turba classi, nedum naVigio, sussiciens, et erant Viribus pollentes, et qui a morte liberati nil iam gravius sormidarent, eoque pertinacius atque animosius obsisto-
438쪽
rent. Itaque dum differunt sensimque merguntur, usque ad proximae noctis partem naufragium traxere. Tum victi, desertis armis, in superiora naVis eruperant. Dum ecce praeter spem et coeli Vultus serenari, et sessi, ris ira lentescere coepit. Ita cunctis pereuntibus, pessimi
omnium evasere, sive quia servat multos fortuna noeentes, ut Lucanus, sive quia iis aliter visum est, ut imgilius ait, sive ut intelligi detur, illos inter mortis pericula tutiores, quibus vilior vita est. Haec hesternae historiae summa est quae ne frustra digitos meos auresque tuas detinuerit quamvis humanorum discriminum amplam praeferat materiam, de quibus multa quidem saepe, sed pro rei qualitate pauca semper a sapientibus dici solent), hoc unum mihi certe praestiterit, ut te obsecrem ne me unquam amplius vitam Ventis ac fluctibus credere iubeas. Hoc enim est in quo neque tibi, neque Romano Pontifici, neque patri meo, si ad
lucem redeat, parere Velim. Aerem Volucribus, mare piscibus relinquo terrenum animal terrestre iter agam. Dum pes meus terram calcet, nec pharetratum Sarm
iam, nec ludentem in hospitibus aurum adire renuo. Mitte me quo vis, ne Indos quidem excipio Alioquin, parce consesso, non decembribus tantum saturnalibus, sed toto anno libertate utar. Quid enim, oro mihi, amplius suadeas, aut quibus unquam me Verbis aggrediaris ut navigem Firmam puppim, doctos nautas elige; at his utrumque contigerat. Cum sole portum pete, noctu ancoram demitte, hostis occursum caVe, lege litoris oram; at ii diurnis horis in portu, ancora are' ni tenacibus affixa, et paene litus ipsum remigio tangentes, inter tot millia miserantium amicorum periere
439쪽
Haec ego non legi, non audivi, sed oculis meis vidi. Itaque desine iam tandem, et in hoc saltem, pavori meo pudor tuus ignoscat. Scio quid adversus haec a doctioribus disputetur. Ubique par periculum, etsi in mari clarius appareat. Sit ita tu tamen ingenue feceris, si in terris ortum, in terris mori permiseris Vix ullum inter nos mare est, cuius non saepe naufragus fuerim, cum tamen inter laudatas Publii sententias illa sit: Improbe Neptunum accusat qui iterum naufragium facit.
FRANCISCUS PETRARCA IOHANNI C0LUMNAE CARDINALI S. P. D. Ludos gladiatorios detestatur, nunciatque se Neapoli
Abscivi gravibus occupationum laqueis sperabam; et successisset ut arbitros, nisi constrictos pietate animos serpens ille tabificus resolvisset. Non ore Psyllus promptius quam ego aure Virus agnovi. Institi occurrere, Sed iam Vereor ne lethale malum sit. Retentabo tamen, donec ullae spei reliquiae supersunt. Et forsan heri ad vesperam Vel repulsae gratiam meruissem, nisi concilium diremisset sestinata nox, et domum maturius coegisset immedicabilis aegritudo huius urbis, quae multis in rebus praeclarissima, unum hoc obscurum habet et obscoenum et inveteratum malum. Nocturnum iter hic, non secus atque inter densissimas silVas, anceps ac periculis plenum est, obsidentibus vias nobilibus ado-
440쪽
lescentibus armatis, quorum licentiam nulla unquam vel patrum disciplina, vel magistratuum auctoritas, Vel regum maiestas atque imperium frenare quivit. Quid autem miri est si quid per umbram noctis, nullo teste, petulantius audeant, cum luce media inspectantibus
regibus ac populo, infamis ille gladiatorius ludus in urbe itala celebretur plusquam barbarica seritate ubi
more pecudum sanguis humanus unditur, et saepe, plaudentibus insanorum cuneis, sub oculis miserorum
parentum infelices filii iugulantur, iuguloque gladium
cunctantius excepisse, infamia summa est, quasi prorepublica, aut pro aeternae vitae praemiis certetur Illuc ego pridem ignarus omnium ductus sum, ad locum urbi contiguum, quem Carbonariam Vocant, non indigno Ocabulo, ubi scilicet ad mortis incudem cruentos labros denigra tantorum scelerum ossicina siderat Regina, et Andreas Regulus, puer alti animi, si unquam dilatum diadema susceperit. Aderat omnis eapolitana militia,
qua nulla comptior, nulla decentior vulgus certatim omne confluxerat. Ego itaque tanto concurSu, tantaquΘclarorum hominum intentione suspensus, ut grande aliquid visurus, oculos intenderam dum repente, quasi laetum quiddam accidisset, plausus inenarrabilis ad coelum tollitur Circumspicio, et ecce formosissimus adolescens, rigido mucrone transfossus, ante pedes meos corruit Obstupui et toto corpore Ohorrescens, equo calcaribus adacto, tetrum atque tartareum spectaculum effugi comitum fraudem, spectatorum saevitiam, et lusorum insaniam identidem accusans. Haec gemina pestis, pater optime, quasi per manus tradita a maioribus ad postero Semper crescend pervenit, eoque progressa