장음표시 사용
181쪽
DE FINII IIS BONORUM ET MALORUM II. G so. adspoiuitate temporis vita beata diei solet, nec appollaturoninino vita niSi confestia atque tibSoluta, nee pote t quiS-quani alias beatus esse, nitiis miser: qui enim existimabit
cepta Semel At beata vita, tam permanet quam ip8a illa osteetrix beatae vitae sapientia neque exspectat ultimum ten laus aetatis, quod Croeso Seribit IIerodotus praeceptum a Solone. at enim, quem ad modum tute dicebas, negat Epicurus diuturnitatem quidem temporis ad beate vivendum aliquid adferre, nec minorem Voluptatem Percipi in brevitate temporis, quam si illa sit empiterna. lino dicuntur inconstanti8sime cum enim Summum O 88 num in voluptate ponat, negat infinito tempore aetatis voluptatem fieri maiorem quam finito atque modico qui bonum omne in Virtute ponit, is potest dicere perfici beatam vitam perfositione virtuti8d negat enim Summo bono adferre incrementum diem: qui autem effici voluptate beatam vitam putabit qui sibi is conveniet, Si negabit voluptatem respere longinquitates igitur ne dolorem quidem in dolor longi8simus quiSque miSErrimu8, Voluptatem non optabiliorem diuturnitas facit quid est igitur cur ita semper deum appellet Epicurus beatum et aeternum dempta enim aeternitate nihilo beatior Iupiter quam Epicuru8; uterque enim summo bono fruitur, id est voluptate. at enim ii etiam dolore. at eum nihili facit ait eniti se, si uratur, quam hoc suavel dicturum. qua igitur re ab deo vincitur, si aeternitate non vincitur in qua quid At boni praeter sumniam voluptatem et Eam sempiternam quid ergo attinet gloriose loqui, nisi on Stanter loquare in voluptate corporis .isidam, si vis,
animi, dum ea ipsa, ut voltis, it ex corpore, Situm Stvivere beate. quid ristam voluptatem Perpetuam quid pote8 PraeStaro Sapienti iam quibus rebus efficiuntur Voluptat , ne non sunt in potestate sapientiS; non enim in ipsa sapientia positum est beatum Sse, sed in iis rebu8, qua Sapientia comparat ad voluptatem. totum autem id externum est, et quod externum, id in caSu St.
ita fit beatae vitae domina fortuna, quam Epicurus ait
Sunt sapientem loeupletat ipsa natura, cuius divitias Epi-
182쪽
euriis iambilic Se docuit hae bene lietiritur, nee ego repugno, Sed inter Sem PS Pugnant negat enim tenuissimo fietu, id est contemptiSSimi escis et potionbbufi, minorem Voluptatem percipi quam rebus ex suisitissimis ad epulandum huic ego, Si negaret quiequam interesse ad beate vivendum, quali uteretur Cetu, concederem, laudarem etiam Verum enim diceret, idque Socratem, qui Voluptatem nullo loco numerat, audio dicentem, ibi Pondimentum eSSe famem, potioni sitim;
sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, loquitur ut Frugi ille Pim, non audio nec eum quod si Sentia dioere existimo naturali divitias dixit parrabiliseMe, quod parvo ESSet natura Contenta: Certe, tibi volti-Ptatem tanti aestimareti3. non minor inquit voltiptas Perei tur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis.'hoe est nota modo cor non habere, Sed ne palatum ii dem qui enim ob aptatem ipsam contemnunt, iis licet
dicere eraeipenSerem maenae non anteponere cui vero in voluptate summum bonum,St, huic omnia Selmu, non
ratione sim iudieanda, eaque dicenda optima, quae int
te non modo amo Sed per me nihilo, Si potest Si vo-hipta non minor in naStureio illo, quo VeSe Persa esSesositos seribit Xenophon, quam in SyracuSanis menSiS, quae a Platone graviter vituperantur sit, inquam, tam facili8, quam voltis, comparatio voltiptatis quid de dolore distemus eisius tanta toramenta sunt, ut in iis beata
vita, si modo dolor Summum malum,St, ESSE VO POESit.
ipSe enim Metrodorus, paene alter Epicurus, beatum ESSE deseribit his fere verbis: eum corpus bene OnStitutum sit et sit exploratum ita futuraim. an id exploratum cuiquam poteSt,SSe quo modo se hoc habiturum sit eo Pt , non die ad annum, sed ad vesperum dolor igitur, id Ot summum malum, metuetur Semper, etiam Si non aderit iam enim adeSSe poterit. qui potest igitur abrum tam in beata vita summi mali metus traditur' inquit ab Epimri , ratio neglegendi doloris. iam id ipsum ni Surdum, maximum malum neglegi sed quae tandem ista ratio est maximus dolor' inquit brevis est. Prminum quid tu diei breve deinde dolorem quem maxi-
183쪽
DE FINIBUS BONORUM ET MALORUM II. I s6 ad imum quid enim stinianus dolor lituris dies manere non potest vide ne ei lana mensos nisi forte eum dicis, qui simul ni suo adripuit intersistit quis istum dolorem timet Filium mallem levares, quo optinium utque inritannissi immavirum Cn. Oetavium, Marci filium, stamiliarem cum, consi ei vidi, nee vero semel ne ad breve tempus, sed et saepe et plane diu quos ille, di inmortales cum omnes
artus ardere idorentur, erueintus Perferebat nec tamen miser esse, quia Summum id nium non erat, tantummodo laboriosus videbatur ut miser, i in flagitiosa atque vitiosa vita adflueret voluptatibus quod autem magnum 'dolorem brevem, longinquum levem esse dieitis, id non intellego quale sit vide enim et magnos et eosdem bene longinquos dolore8, quorum alia tolerati est verior, qua uti vos non- potestis, qui honeStatem PSam por se non amatis fortitudinis quaedam Praeeepta Sunt a paene leges, quae effeminari virum et an in dolore quam ob rem turpe putandum St, non isto dolere, nam id quidem interdum est neceSSe , sed axum illud Lemnium clanior Philoctete funestare: quod eiulatu, que8tu, gemitu, fremitibus
resonando mutum flebilis vostes refert. lini Epicurus praecentet, Si Pote St, Cum viperino morSu Venae ViSCerum veneno inbutae taetro erueiatus cientisi Epicurus 'Philocteta si gravis dolor, brevis. atiam destinium annum in spelunca iaceti si longus, levis;
dat enim intervalla et relaxat. primum non Saepe, de Psinde quam 3 ista relaxatio, cum et praeteriti doloris memoria resten est et futuri atque inpendentis torquet
timor moriaturi' inquit fortasse id optimum, sed ubi illud 'plus semper voluptatis' si enim ita est, vide ne
Cinus aetas, cum mori suadeas potius ergo illa dicantur, turpe CSSe, viri non ere debilitari dolore, frangi, Suocumbere. nam ista vestra si gravis, brevis si longus, levis disitata sunt virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet. Audi, ne longe abeam, moriens quid die ut Epicurus, dout intellegas facta eius cum dictis discrepare Epieurus
Hermarcho Salutem. cuni ageremus' inquit vitae bea-
184쪽
tum et Pimilem Supremum diem, seribebamus haec tanti aderant vesicae et torminum morbi, ut nihil ad eorum magnitudinem Po8set aecedere. miserum hominem si dolor summum malum est, diei aliter non potest sed audiamus ipsum: compensabatur' inquit tamen cum his omnibus animi laetitia, quam capiebam memoria rationum inventorumque noStrorum. Sed tu, ut dignum est tua erga me et philoSophiam voluntate ab adulescentulosi suscepta, ne ut Metrodori tueare liberos. non ego iam Epaminondae, non Leonidae mortem huius morti ante-POno, quorum alter Cum ieiSSet Lacedaemonios apud Mantineam atque ipse gravi volnere exanimari se videret, ut primum dispexit, quae8ivit alvu3ne esset clipeu3 eum Salvum esse flentes Sui respondiSSent, rogavit essentne fusi hostes cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat tran3fixus, ha3tam ita multo sanguine profuso in laetitia et vietoria est mortuus Leonidas autem, rex Lacedaemoniorum, Se in Thermopyli trecentoSque eo8, quo eduxerat Parta, cum esset proposita aut fuga turpi aut gloriosa mors, opposuit hoStibus praeelara mortes sunt imperatoriae; philosophi autem in suis lectuli plerumque moriuntur: refert tamen, quo modo. heustis sibi videtur esse moriens magna laUS compensabatur' inquit cum sum-s mi doloribus laetitia.' audio equidem philosophi vocem, Epicuro sed quid tibi dicendum sit oblitus es primum
enim, si Vera Sunt ea, Vorum recordatione te gaudere dicis, hoc est, si vera sunt tua Seripta et inVenta, gaudere non potes nihil enim iam habes, quod ad corpus
referas; Si autem a te semper dietum nee gaudere quemquam nisi propter corpus ne dolere. praeteritis' inquit gaudeo.' quibusnam praeteritis Si ad corpus pertinentibus, rationes tuas te video compensare eum istis doloribuS, non memoriam corpore Perceptarum Voluptatum; sin autem ad animum, falsum est quod negas animi ullum esse gaudium, quod non referatur ad corpuS. Cur
deinde Metrodori liberos commendas quid in isto egregio tuo officio et tanta fide, si eniti existimo adii corpus refers hue et illuc, Torquate, vos verseti licet, nihil in liuo praeclara epistula scriptum ab Epicuro On-
185쪽
DE FINIBUS II ONORUM ET MALOI UM II si Io2 disgruens ot conveniens decretis eius reperieiis ita rodarguitur PS a Se Convincunturque Seripta eius Probitate ipsius ne moribus nani Sta commondatio Puerorum, memoria Pt caritas amicitiae, summorum ossiciorum in Oxtremo Spiritu conseruntio indicat innatam esse liomini Probitatem gratuitam, non invitatam voluptatibus OePraemiorum mercedibus ovoeniam quod enim testimonitin Iunius quaerinin8, quae honesta et recta sint ipsa esse optabilia per sese, cum videamus tanta ossicia morientis sed, ut epistulam laudandam arbitror cum, qUnm ostmodo totidum sere verbi interpretatus una, quamquamea cum summa eiu PhiloSophiae nullo modo congruebat, si eiusdem testamentum non solum, philosophi gravitate, sed etiam ab ipsius sententia iudico discrepare. scripAit enim et multis Saepe verbis et breviter aperteque in eo libro, quem modo nominavi, mortem nihil ad nos pertinere quod enim di33olutum sit, id Ase Sine SenSU, quod autem sine sensu sit, id nihil ad nos pertinere omnino hoc ipsum elegantius poni meliuSque potuit; nam quod ita po3itum est, quod dissolutum it, id esse sine sensu, id eiu modi est, ut non satis plane dicat, quid sit dissolutum; sed tamen intellego, quid velit quaero 1o1 autem, quid it quod, cum dissolutione, id est morte,
SonSUS Omnis exstinguntur et cum reliqui nihil sit omnino, quod pertineat ad no8, tam accurate tamque diligenter caveat et sanciat, ut Amynomaehus et Timocrates, heredes Sui de Hermarchi sententia dent quod satis sit ad diem agendum natalem suum quotanni mEDSEGamolione itemque omnibus mensibus vicesimo die lunae dent ad eorum epulas, qui una secum philosophati Sint ut et sui et Metrodori memoria colatur. haec ego non POSSUm io2 dicere non esse hominis quamvis et belli et humani, sapientis vero nullo modo, physici praesertim, quem e ille
QSSe Volt, utare ullum CSSe cuiusquam diem natalem.
quid idemne potest esse dies saepiu8, qui semel fuit
Certe non poteSt. an eiusdem modi ne id quidem, nisi multa annorum intercesserint milia, ut omnium siderum eodem, unde profecta sint, fiat ad unum tempus reverSio.
nullus est igitur cuiusquam dies natalis. at habeturi' et ego id scilicet nesciebam sed ut sit, etiamne soSt
186쪽
mortem coletur idque testamento cavebit is, qui nobis quasi oraculum ediderit nihil ad nos pertinere post mortem hae non erant eius, qui innumerabilis uvidos
infinita3que regiones, quarum nulla SSet ora, Ulla CX- tremitas, mente peragravisset. Dum quid tale Democritus it alios omittam, hune appello, queri ille unumtos Secutus est quod Si dies notandus fuit, eumne potius, quo natuS, an Eum, quo Sapien factu egi non potuit, inquies, fieri sapiens, nisi natus esset isto modo ne invia quidem eius nata non 8Set re tota, Torquate, non doetorum hominum, velle po3t mortem epulis celebrari memoriam sui nominis quos quidem dies quem admodum agatis et in quantam hominum facetorum Urbanitatem incurraiis, non dico nihil opus est litibus tantum dico, magis fuisse vestrum, agere Epicuri diem natalem, quam illius, testamento avere utangeretur.32 Sed ut ad propositum revertamur, de dolore enim cum dioeremus, ad istam epistulam delati sumus , nunc totum illud concludi si licet qui in summo malo PSt, ictum, cum in eo est, non Si beatus sapiens autem Semper beatu8 3 et Si aliquando in dolore non est igitur summum malum dolor iam illud quale tandem PSt, bona praeterita non effluere sapienti, mala meminisse non oportere primum in nostra ne est potestate quid meminerimus Themistocles quidem, cum ei Simonides an qui alius artem memoriae polliceretur, oblivionis inquit mallem; nam memini etiam quae nolo, oblivise nonios l)oSSum quae Volo. magno hie ingenio, Sed res se tamen
sic habet, ut nimis imperiosi philosophi sit vetare meminisSe vide ne ista sint Manliana vestra aut maiora etiam, Si imperes quod taeere non possim quid, Si etiam iucunda memoria est praeteritorum malorum ut Proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata Volgo
enim dicitur iucundi acti labores, nec male EuripideS:
coneludam, si potero, Latine Graecum enim hiane ver-
Euavis laborum est praeteritorum memoria. Sed ad bona praeterita redeamus. quae si a vobis insia dicerentur, qualibus C. Marius uti poterat, ut CXPutSUS, egens in saltides domorsu3 tropaeorum accordatione
187쪽
levaret dolorem sui ini, tuli rein t Pinno Probarona nossoni in absolvi boni a vita sapientis neque ad Oxitum e due poterit, si prima quaeque bene ab eo consulta atque sueta ipsius oblivione obruciatur sed villii Voliiptatum io6lioreoptarum CCordatio vitam beatam noli, et quidem Corpore Perce Iitarum; nam Si quae sunt aliae, salsum est omnis animi voluptatos osse e corpori SoeiotntP. Corporis nutem voluptas si etiam Prasti Orita delectat, non
intellego, Cur Aristoteles Sardanapalli elligramma tanto opere derident, in quo ille rex Syriae glorietin omnis seseeum libidinum voluptates abstulisse; quod enim ne vivus quidem' inquit diutius Sentire poterat quam dum fruebatur, quo modo id potuit mortuo permanoro ' fluit igitur volutitas corporis et rinia quaeque avolat neptusque relinquit cau8am Paenitendi quam recordandi itaque beatior Africanus cum patria illo modo loquens, desine Roma tuo hostiS reliquaque PraCClure, nam tibi moenimenta mei peperere laboreS. laboribus his praeteritis gaudet, tu iubes voluptatibus Pthie se ad ea revocat, e quibus nihil umquam rettulerit ad corpus, tu totus haere in corpore.
Illud autem ipsum qui obtineri potest, quod dicitis p
omnis animi et voluptates et dolores ad corporis voluptates ac dolores pertinere nihilne te deleotat umquam video, quieum loquar, te igitur, Torquate, ipsum per se nihil delectat omitto dignitatem, honestatem, SPQ-eiem ipsam virtutum, de quibus ante dictum est, neelCviora Ponam: OOma, orationem eum aut scribis ut legi8, eum nullum faetorum, eum regionum conquiriS
historiam, signum, tabula loeus amocnuS, Udi venatio, villa Luculli jam si tuam dicerem, latebram haberes: ad eorpii disteres pertinere , sed ea, quae dixi, nil COI PUSne PDrS, an est aliquid, quod te sua sponte deleetet aut pertinaeissimus fueris, si perstiteris ad corpus ea, quae dixi, referre aut deserueris totam Epieuri voluptatem, Si negaveris quod Pro a te disputatum est maiores esse voluptates sit dolores animi quam Corporis, quia trium temporum Partieeps illinus Sit, CorPOre autem praesentia solum Sentiantur, qui id probari potest,
188쪽
id M. TULLI CICERONIS ut is, qui propter me aliquid gaudeat, Plus quam ego
ipse gaudeat V animo voluptas oritur propter voluptatem corporiS, et maior St animi Voluptas quam corporis ita fit ut gratulator laetior sit quam is, cui gratulatur. Sed, dum efficere voltis beatum sapientem, cum maXimn Sanimo voluptate Percipiat omnibusque partibus maiores quam Corpore, quid occurrat non videtis animi enim dolores quoque pereipiet omnibus partibus maiores quam corporis ita miser sit aliquando neceSse est is, quomvo beatum Semper voltis QSSe, nee vero id, dum omnia ad voluptatem doloremque referetis, efficieti umquam.1os qua re aliud aliquod, Torquate, hominis summum bonum reperiendum est voluptatem bestiis concedamus, quibus vos de summo bono testibus uti soletis quid si etiam bestiae multa faciunt, duce sua quaeque natura, Partim
indulgenter vel eum labore, ut in gignendo, in educando perfacile adpareat aliud quiddam iis propoSitum, non
voluptatem partim cur8u et peragratione laetantur; Ongregatione aliae coetum quodam modo civitatis imitan-11 tur videmus in quodam volitorium genere non nulla
indicia pietatis, cognitionem, memoriam in multi etiam desideria videmus ergo in bestiis erunt Secreta, Voluptate humanarum quaedam simulastra virtutum, in ipsis hominibus virtus nisi voltipiatis causa nulla erit et homini, qui ceteris animantibus plurimum PraeStat, rno 3 cipui a natura nihil datum esse dicemu3 nos Vero, Si quidem in voluptate sunt omnia, longe multumque SUPE-ramur a bestiis, quibus ipsa terra fundit ex sese PaStus varios atque abundantis nihil laborantibus, nobis autem aut Vix aut ne vix quidem suppetunt multo laboro quaerentibuS: ne tamen ullo modo summum pecudis bonum
et hominis idem mihi videri potest quid enim tanto
opus S instrumento in optimis artibus comparandiS, quid tanto concursu honestissimorum studiomam, tanto Virtutum comitatu, si ea nullam ad aliam rem nisi ad 112 voluptatem conquiruntur ut, si Xerxes, cum tanti ClaS-8ibus tantisque equestribus et pedestribus copiis, Helle8ponto iuncto Athone perfosso mari ambulaviSSet, terra naVigavisset, si, cum tanto impetu in Graeciam
189쪽
DE FINIBUS BONORUM ET MALORUM II ios lib. dirum antique belli, mel se auferreo ex II otio voluisse diceret, certe sine Pausa idoretur tanta Conatus Sie OS sapientem plurimis et gravissimis artibus atque virtutibus instructum et ornatum non, ut illum, maria pedibus Peragrantem, classibus DioniiS, sed omne caelum totamque cum universo mari torram mente conplexum, Voluptatem petere si dicemus, mellis causa dicemus tanta molitum. ad altiora quaedam et magnificentiora, mihi crede, Tor iis quate, nati sumus, ne id ex animi solum partibus, in quibus inest memoria rerum innumerabilium, in te quidem infinita, inest coniectura consequentium non multum
a divinatione differens, inest moderator cupiditati pudor, ine8t ad inmanam societatem iustitiae fida custodia, inest in perpetiendis laboribus adeundisque periculis firma et stabilis doloris mortisque contemptiori ergo haec inunimi8, tu autem etiam membra ipsa senSuSque OnSidera, qui tibi, ut reliquae corporis artes, non Omit ESSolum Virtutum, sed ministri etiam videbuntur. quod si a Min ipso corpore multa voltiptati praeponenda sunt, ut vi-rCS, Valetudo, 'eloeitas, pulchritudo, quid tandem in animi reenses in quibus doetissimi illi veteres inesse quiddam caeleste et divinum putaverunt. quod Si SSet in voluptate summum bonum, ut dicitis, optabile SSet maxima in voluptate nullo intervallo interiecto dies no-etisque Versari, eum omnes ensus dulcedine omni quasi Perfusi moVorentur. quis est autem dignus nomine hominiri, qui unum diem totum velit esse in genere isto voltiptatis Tenaici quidem non recusant, vestri haed verecundius, illi fortasse eonstantius sed lustremus animo snon a maximas artis, quibus qui carebant inertes a
maioribus nominabuntur, sed quaero num existimES, non
dico Homerum, Archilochum, Pindarum, sed Phidian, Polyelitum, Zeuxim ad voltiptatem artis suas direxisse ergo opifex ptu sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad faetorum pulchritudinem quae autem Stasia enuS Erroris tanti tam longe a teque diffusi, nisi quod i8, qui voltiptatem summum bonum esse decernit, non eum ea parie animi, in qua inest ratio atque consilium, Sed cum eupiditate, id est cum animi levissima
190쪽
parte, cleliberat quaero enim de te, si sunt di, ut vos
etiam putati8, qui Po8Sint 38 beati, cum voluptates corpore Pereipere non OSSint, aut i in eo genere voluptatis beati sunt, cur similem animi usum in apiente' esse nolitis lege laudationes, Torquate, non eorum, qui sunt ab Homero laudati, non Cyri, non Agesilai, non
Aristidi aut Themistocli, non Philippi aut Alexandri:
lege nostrorum hominum, lege vestrae familiae neminem videbis ita laudatum, ut artifex callidus comparandariam voliti fatum diceretur non elogia monimentorum id significant, velut o ad portam: VNUM HUNC PLURIMAE CON-11L SENTIUNT GENTES POPVLI PRIMARIVM FVISAE VIuvM idne
consensisse de Calatino plurimas genti arbitramur, primarium fui83 populi, quod praestantissimus fuisset in conficiendis voluptatibus ergo in iis adulescentibus bonam spem esse dicemus et magnam indolem, quo suis commodis in3ervituros et quicquid ipsis expediat facturos arbitrabimur nonne videmus, quanta perturbatio rerum omnium OnSequatur, quanta confusio tollitur boneficium, tollitur gratia, quae sunt vincla concordiae nee Enim, Cum tua causa cui commodes, beneficium illud habendum est, sed aeneratio, ne gratia deberi videturci, qui Sua cauSa commodaverit maximas vero Virtutes iacere omnis neceSSe Si voluptate dominante sunt etiam turpitudine plurimae, quae, nisi honestas natura plurimum Valent, cur non cadant in sapientem non est facile ii defendere ac, ne plura conplectar Sunt enim innumerabilia , bene laudata virtus voltipiatis aditus intercludat neee33e Si quod iam a me exspectare noli tute introspice in mentem tuam ipse eamque omni cogitatione pertraetan Pereontare lage te, PerpetuiSne malis voluptatibu Perfruen in ea, quam Saepe Su abnS, trun-quillitate degere omnem aetatem sine dolore, adSumpto
etiam illo, quod vos quidem adiungere soletis, sed fieri
non potest, Sine dolori metu, an cum de omnibus Ontibus optime mererere, eum opem indigentibu salutemque ferres, vel Hereulis perpeti erumnas. Si PIIim maiores nostri labores non fugietidos tristi8simo tamen iit' verbo aerumnas etiam in deo notitinaverunt CXigerem LX te cogeremque ut responderes, nisi vererer Ise Oreu-