장음표시 사용
232쪽
cuiusdam officii Et non per oti, quod cadere in nonnullos insipientis poteSt tertium autem, omnibUS aut
maximis rebus iiS, quae Seeundum naturam Sint fruet tem vivere hoe non Si positum in noStra actione conpletur enim et ex eo genere vitae, quod virtute fruitur, et ex iis rebus, quae Sunt Secundum naturam neque Sunt in nostra potestate sed hoe summum bonum, quod tertia
significatione intellegitur, eaque vita, Vae ex Summo bono degitur, quia coniuncta ei Virtus St, in sapientem solum cadit, isque finis bonorum, ut ab ipsis Stoicis scriptum Videmu8, a Xenocrate atque ab Aristotele constitutus est itaque ab iis constituti illa prima naturae, aqua tu quoque ordiebare, his prope verbis exponitur:
omnis natura Volt esse conServatrix sui, ut et SalVa Sit et in genere conserVetur Suo ad hane rem aiunt artis quoque requiBituS, quae naturam adiuvarent, in quibus ea numeretur in primis, quae egi vivendi ars, ut tueatur
quod a natura datum sit, quod desit acquiras, idemque
diviserunt naturam hominis in animum et corpuS. Cumque eorum utrumque Errae expetendum e3S dixisSent, virtute quoque Utriusque eorum per se expetenda ESSE dicebant, et cum animum infinita quadam laude anteponerent corpori, Virtutes quoque animi bonis corporis n- 1 teponebant. Sed eum Sapientiam totius hominis ustodem et Procuratricem esse vellent, quae QSSet naturRE COIDES et adiutrix, hoc sapientiae munus 38 dicebant, ut, cum eum tueretur, qui constaret ex animo et corpore, in utroque iuVaret eum a contineret; atque ita re simpliciter primo conlocata, reliqua subtilius perSequenteS, CorPOriS bona facilem quandam rationem habere censebant de animi bonis accuratius exquirebant in primisque reperierebant esse in iis iustitiae semina, primique ex omnibUS philosophis natura tributum esse docuerunt ut ii, qui
Procroati ESSent, a procreatoribus amarentur et id quod i Emporum ordine antiquius est, ut coniugia virorum et uxorum natura eoniuncta esse dicerent, qua EX Stirlae
orerentur amistitiae cognationum atque ab his initiis Profecti omnium virtutum et originem et progreSSionem Persecuti Sunt ex quo magnitudo quoque animi EXSi8tem
bat, qua facile po33et repugnari obsistique fortunaC, quod
233쪽
DE FINIBUS BONORUM ET MALORUM IV. 16 2o. I8bmaxi inae re ossent in Potestate Sapientis varietates nutem iniuriasque fortunae facile veterum philosophorum praeceptis inStituta vita Superabat. Principii autem ara, natura datis amplitudines quaedam bonorum exstitaliantur, Partim Profectae a contoria liliitione rorum CCultarum, quod erat insitus menti cognitionis amor, si quo etiam rationis explieandae disserendique cupiditas consequebatur, quodque lio Solum animal natum est pudoris aevereeundiae Partie 3PS adl)etensque convictum hominumue societatem, animadVOrtonSque in omnibu rebuS, qua8ngeret aut diceret, ut ne quid ab eo fieret nisi honestone decore, his initiis et, ut ante dixi, Seminibus a natura datis en s ierantia, mode3tia, iu8titia et omnis honestas perfecte abSoluta St. HabeS, inquam, Cato, formam eorum, de quibus to quor, PhilOSophorum; qua eXPOSit Scire Cupio, quae Causa Sit, cur Zeno ab hac antiqua constitutione desolverit, quidnam horum ab eo non sit probatum quodne
omnem naturam CongerVntristem ut dixerint, an quod omne animal pSum ibi commendatum, ut se Salvum in suo genere incolumeque vellet, an quod, cum omnium artium fini i8 33et, quem natura maxime quaEreret, idem statui debere de totius arte vitae, an quod eum EX animo conStaremii Et corpore, et ne ipsa et eorum virtute per Se ESse Sumendas an vero displicuit ea,
quae tributa est animi virtutibus tanta praestantia an, quae de l)rudentia, de cognitione rerum, de coniunctione generi humani, quaeque ab isdem de temperantia, de modestia, de maguitudine animi, de nini honestate di euntur satebuntur Stoici haec omnia dicta esse praeelare
neque eam auSam Zenoni deSciscendi ui3Se alia quasi 2odam distent, redo, magna antiquorum ESSE PECCatu, quae
illo veri investigandi cupidus nullo modo ferre potuerit: quid enim perver3ius, quid intolertibilius, quid stultiusquam bonam valetudinem, quam dolorum omnium VneVitatem, quam integritatem oculorum reliquorum III SCII-8uum Onere in bonis potius, quam dicerent nihil omnino inter eas res iisque contrarias interesse ea enim omnia, quae illi bona dicerent, Praeposita ESSE, non boni , itemque illa, quae in corpore excellerent, Stulte antiquOS
234쪽
dixisse per Se 8S EXpetenda, Sumonda potiu quam ex petenda, ea denique omni Vita, quae in Virtute una consisteret, illam vitam, quae etiam ceteri rebuS, quae Ssent Secundum naturam, abundaret, magi expetendam non ESSE, Sed magis Sumendam, cumque ipsa virtus efficiat ita beatam vitam, ut beatior 8Se non POSSit tamen quaedam
deesse sapientibus tum, cum in beati33imi itaque eos id agere, ut a se dolores, morbos, debilitates repellant. magnam vim ingenii cauSamque iustam cur nova exsisteret disciplina perge porro. Sequuntur enim ea, quae tu eiensisSime conplexus es, omnium inSipientiam, iniustitiam, alia vitia similia esse omniaque Pesicata ESSE Paria, OSque, qui natura doctrinaque longe ad virtutem
proce83i3sent, nisi eam Plane eonSessuli SSent, Summc ESSE IDiSeros, neque inter eorum vitam et inprobissimorum quicquam omnino interesse, ut Plato, tantus ille vir, si sapiens non fuerit, nihilo melius quam quivis inprobissimus nec beatius vixerit hae videlicet est correctio philosophiae veteris et emendatio, quae omnino aditum nullum habere potest in urbem, in forum, in curiam. qui enim ferre posset ita loquentem eum, qui e nuciorem Vitae graviter et Sapienter agendae profiteretur, nomina rerum commutantem, cumque idem sentiret quod omnes, quibus rebus eandem vim tribueret, alia nomina inponentem, Verba modo mutantem, de opinionibus dia nihil detrahentem patronusne causae in epilogo pro reo dicens negaret esse malum exsilium, publicationem bonorum haec reicienda esse, non fugienda nec misericordem iudicem Ese oportere in contione autem Si loqueretur, si Hannibal ad portas venis8et murumque iaculo traieCi8Set, negaret e38 in malis capi, venire, interfici, patriam amittere an senatus, cum iriumphum Africano decemoret,
QUOD EIVS VIRTVT aut FELICITATE posset dicere, si neque
virtus in ullo nisi in sapiente nec elicitas vere dici potest y quae e8 igitur ista philosophia, quae communi more in foro loquitur, in libelli suo praesertim cum, quod illi suis verbis significant, in eo nihil novetur, eaedem re Dan nonni 2 ali modo quid enim interest, diadtias, opes, valetudinem
bona dicas anne praeposita, cum ille, qui ista bona dieit, nihilo plus iis tribuat nam tu, qui eadem illa praepo8ii a
235쪽
DE FINIBUS BONORUM ET MALORUM IV. I i. abi
nomitias itaque homo in primis ingentius et gravis, dignus illa familiari into Scipionis et Laelii, Panaetius, cum ad Q. Tuberonem de dolore patiendo scriberet, quod Sse
caput debebat, si probari posset, nusquam OSuit, non esse malum dolorem, sed quid Sset et quale, quantumque in eo esset alieni, deinde quae ratio esset perferendi; cuius quidem, quoniam Stoicus fuit, sententia condemnata mihi videtur esse inanitas ista verborum. Sed ut propius ad ea Cato, necedam, quae a te diei loSunt, PrOSSiu agamu eaque, quae modo dixisti, cum iis conferamus, quae tui antepono quae Sunt igitur communia vobis cum antiquis, iis te utamur quasi concesSiS, quae in controverSisin veniunt, de iis, si placet, disserannis. mihi vero' inquit phicet agi subtilius et, ut ipse dixisti, Pro8Sius; quae enim adhue protuli8ti, popularia Sunt, ego autem a te elegantiora desidero.' a men tu 'inquam sed tamen enitar et, si minus multa mihi occurrent, non fugiam ista popularia. Sed positum it Primum 25
nosmet ipso commendatos esSe nobi Primamque ex natura hanc habere adpetitionem, ut OonSerVemus OSmetipsos hoc convenit: equitur illud, ut animadvertamus qui simus ipsi, ut nos quali oportet ESSE SerVEIIIUS. Summus igitur homines ex animo onStamu et Corporo, quae Sunt cuiuSdam modi, noSque oportet, ut prima adpetitio naturalis postulat, haec diligere constituereque ex his finem illum summi boni atque ultimi quem, Si prima
vera sunt, ita EsnStitui neceSSe St, earum rerum, quae sint Seeundum naturam, quam plurima et quam maxima
adipisci hunc igitur finem illi tenuerunt, quodque ego 26 pluribus verbis, illi brevius, Seeundum naturam i Ero, hoc iis bonorum videbatur extremum age nune isti do liceant vel tu potius, quis enim ista melius 8 , quonam modo ab Adem principiis profecti efficiatis ut honeste
vivere, id est enim vel e virtute vel naturae congrUenter Vivere, Summum bonum sit et quonam modo aut quo loco corpus subito deserueritis omniaque ea, quae, Semeundum natUram cum sint, abSint a nostra poteState, ip8um denique officium quaero igitur, quo modo ne tantae commendationes a natura profestiae Subito a Sapientia relictae sint. quod si non homini Sumnium o 2I
236쪽
num quaereremUS, Sed UiuSdam animantis, is autem
esset nihil nisi animus, liceat enim fingere aliquid eiusmodi, quo verum saetitu reperiamus, tamen illi animo non esset hic vester finis degideraret enim valetudinem, vacuitatem doloris, adpeteret etiam eonservationem sui earumque rerum custodiam finemque sibi constitueret Secundum naturam vivere, quod St, ut dixi, habere ea, quae Seeundum naturam Sint, vel omnia vel plurima et e maxima cuiuSeumque enim modi animal constitueris, neceSse est, etiam Si id in corpore it, ut fingimus, tamen esse in animo quaedam Similia eorum, quae Sunt in Orpore, ut nullo modo, nisi ut exposui, constitui possit
finis bonorum Chrysippus autem exponens disserentius
animantium ait alias earum corpore excellere, sin autem animo, non nullas valere utraque re deinde disputat, quod cuiu8que generis animantium statui deceat extremum cum autem hominem in eo genere poSuisset, ut ei tribueret animi excellentiam, summum bonum id con-Stituit, non ut exstellere animus, sed ut nihil esse praeteri animum videretur uno autem modo in virtute sola Summum bonum recte poneretur, Si quod Sset animal, quod totum ex mente constaret, id ipSum tamen Sisi, ut ea mens nihil haberet in se, quod Eset secundum natu
2 ram, Di valetudo est sed id ne cogitari quidem potest quale Sit, ut non repugnet ipsum sibi. Sin dicit obseurari quaedam ne adparere, quia Valde Parva Sint,no quoque concedimus: quod dicit Epicurus etiam de
Voluptate, quae minimae in Voluptates, eas obscurari Saepe et obrui. Sed non sunt in eo genere tantae commoditate corporis tamque productae temporibu tamque multae itaque in quibus propter eorum exiguitatem Ob-Seurati conSequitur, Saepe necidit ut nihil interesse nostra fateamur, sin illa necne sint, ut in sole, quod a te dicebatur, lucernam adhibere nihil interest aut eruileium ab adicere Croesi pecuniae quibus autem in rebus tanta obgeurati non sit, fieri tamen potest ut id ipsum, quod intereSt, non Sit magnum; ut ei, qui iucunde vixeritannos decem, Si aeque vita iucunda menstrua addatur, quia momentum aliquod habeat ad iucundum CCOSSio, bonum it; rei autem id non concedatur, non continuo
237쪽
DE FINIBUS BONORUM ET MALORUM IV 28 32 8s
vita beata tollitiir bona autem corporis tui sunt, quod posterius Posui, intiliora habent enini uestessionem dignam, in qua elaboretur, ut mihi in hoc Stoici oestri videantur interdum, cum ita distant, si nil illam vitam,
clune eum virtute degatur, ampulla nut strigilis aecedat, Sumpturum Sapientem eam vitam potius, quo haec ad ieeta sint, ne beatiorem tamen ob eam causam fore hoe disimile tandem est non risu Potius quam oratione ieiendum ampulla enim sit neone sit, qui non iure optimo inrideatur, si hiboret ni vero ravitate membrorum et crueiatu dolorum si qui quem levet, in gnam ineat gratiam, nec si sapiens ad tortori eculeum a tyranno ire cogatur, similem habeat voltum et si amputiam perdidisset, sed ut magnum et difficile certamen iniens, cum sibi cum capitali adversario, dolore, depugnandum videret, excitaret omnis rationes fortitudinis a patieritiae, quarum
praesidio iniret difficile illud, ut dixi, magnumque Proelium deinde non quaerimus, quid obScuretur aut intereat, quia sit admodum parvum, sed quid tale sit, ut CXPlent Summam una voluptas e multis obscuratur in illa vita voluptaria, Sed iumen Ca, quamVi Parva Sit, sirSest eius vitae, quae OSita 8 in Voluptate nummus in Croesi divitiis obseuratur, pars est tamen divitiarum.
qua re obseurentur etiam haesi, quae Eeundum naturam
esse distimus, in vita beata sint modo parte vitae beatae. atquini, ut convenire debet inter nos, est quaedam ad id
petitio naturalis ea, quae QCundum naturam Sunt, adpeten8, Porum omnium est liqua summa taetenda quo
constituto, tum lioebit otio3 ista quaerere, de magnitudine rerum, de excellentia, quanta in quoque sit ad beate vivendum, de istis ipsis obseurationibu8, quae propter exiguitatem vix aut ne vix quidem adpareant quid de quo nulla dissensio est nemo enim est qui aliter dixerit Uin Omnium naturarum Simile esset id, ad quod omnia
referrentur, quod est ultimum rerum adpetendarum omnis enim est natura diligen Sui quae est enim quae eumquam deserat aut partem aliquam sui aut eius partis habitum aut vim aut ullius earum rerum, qua Seeundiam
naturam Sunt, aut motum aut statum quae nutem natura
suae primae in8titutionis oblita est es nulla profecto,
238쪽
3 quin suam vim retineat a Primo ad Xtremum quomodo igitur evenit ut hominis natura Sola Sset, quae hominem relinqueret, quae obliViSceretur corpori8, quae summum bonum non in toto homine, sed in parte hominis poneret quo modo autem, quod ipsi etiam fatentur ConStatque inter . Omnis, OnSerVabitur, ut simile sit omnium naturarum illud ultimum, de quo quaeritur tum enim esset simile, si in ceteris quoque naturis id cuique esset ultimum, quod in quaque excelleret tale enim vi-3a Sum est ultimum Stoieorum quid dubitas igitur mutare principia naturae quid enim omne animal, simul atque sit ortum, adplicatum e8se ad se diligendum esseque in SE CODServando oecupatum quin potius ita dicis, omne animal adplicatum esse ad id, quod in eo it optimum, et in eius unius oecupatum eSSe Eustodia, reliquaSque naturas nihil aliud agere nisi ut id conservent, quod in quaque optimum it quo modo autem optimum, si bonum Praeterea nutium Si Sin autem reliqua adpetenda Sunt, cur, quod Stillimum rerum adpetendarum, id non
aut ex omnium earum aut ex plurimarum et maximarum
adpetitione concluditur ut Phidias potest a primo instituere Signum idque perficere, pote8t ab alio insilioutum accipere et absolvere, huic Similis est sapientia non enim ip8a genuit hominem, sed coepit a natura inchoatum: hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signumas absolvere qualem igitur hominem natura inchoavit et
quod Si munus, quod opus sapientiae quid est quod ab ea absolvi et perfici debeat si nihil in quo perficiendume, praeter modum ingenii quendam, id est rationem, neee8Se Si huic ultimum esse ex virtute agere rationiSenim persectio est virtus si nihil nisi corpus, Summa erunt illa valetudo, vacuitas doloris, Pulsthritudo, cetera.
nunc de hominis summo bono quaeritur quid ergo dubitamus in tota eius natura quaerere quid sit effectum Zeum enim Constet inter omnis omne officium munusque sapientiae in hominis cultu 33 ooeupatum, alii meme existimes contra Stoicos solum dicere, a Sententias adferunt, ut summum bonum in eo genere Onant, QUO Sit extra nostram potestatem, tamquam de inanimo
aliquo loquantur, alii contra, quasi corpii nullum it
239쪽
DE FINIBUS : ONORUM ET MALORUM IV. 33 3 I si
holitinis, ita Pi teter nitimum nihil curant, cum Praesertim ip8 quoque ininuis non inane nesei quid it meque enim id possum intellegere , sed in quodam genere torporis, ut ne is quidem virtute una Contentus Sit, Sed adsiet ut vaeuitatem doloris quam ob rem utrique idem iustiunt ut si laevam partem neglegerent, dexteram Uerentur, aut ip8ius animi, ut fecit Erillus, cognitionem
amplexarentur, netionem Olinquerent. eorum enim Omnium, millia Practormittentium, dum eligant aliquid, quod Se suantur, quaSi curta Sententia ut vero illa perfecta atque Plena eorum, qui tum de diominis summo mono quaererent, nullam in neque animi neque corporis partem vacuam tutela reliquerunt vos autem, cato, di pila virtus, ut omne fatemur, altissimum loeum in 1omine et maxime excellentem tenet et quod eo8, qui n-pientes sunt, abSOluto et perfecto putamus, asilom animorum nostrorum virtutis splendore si nostringitis in omni enim animante At summum aliquid atque optimum, ut in e suis, in canibus, quibus tamen et dolore vacare
opu8 St et valere sic igitur in homine perfectio ista in eo poti88imum, quod est optimum, id Et in virtute, laudatur. . itaque mihi non satis videmini considerare, quod iter sit naturae quaeque Progressio non enim, quod facit in frugibus, ut, cum ad spicam perduxerit ab herba, relinquat et pro nihilo habeat herbam, idom facit in homine, cum eum ad rationi habitum perduxerit semper enim ita adsumit aliquid, ut ea, quae prima dederit, non deserati itaque sensibus rationem adiunxit , ratione 38 essecta sensus non reliquit ut si cultura Vitium, citius hoc munus St, ut efficiat ut vitis cum omnibu partibus suis quam optime se habeat , sed sic intellegamus, licet enim, ut VOS quoque soletis, diligere iliciuid docendi causa : si igitur illa cultura vitium in vite insit ipsa, cetera, Credo, Velit, quae ad colendam vitem attinebunt, Sicut antea, Se autem omnibus vitis partibus praeferat Statuatque nihil esse melius in vite suam se V similiter SenSIIS, Cum necesSit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam e tuetur, cum autem adsumpta Si ratio, tanto in dominatu locatur, ut omnia illa prima naturae huius tutellae Subietantur itaque non di3cedit ab eorum cura act
240쪽
tione, quibus praepoSita vitam Omnem debet gubernaro, ut mirari satis istorum inconStantiam non Po8Sim naturalem enim clpetitionem, quam Oeant Oρμήν, itemque officium, ipsam etiam virtutem volunt ESSE Earum rerum,
quae Secundum naturam Sunt cum autem ad summum
bonum volunt pervenire, transiliunt omnia et duo nobis opera pro uno relinquunt, ut alia SumamuS, alia expetamuS, Otiu quam uno sine utrumque concluderent. ab At enim iam dicetis virtutem non posSe eon Stitui, Si ea, quae extra virtutem Sint ad beate vivendum pertineant: quod totum contra est introduci enim virtus nullo modo potest, nisi omnia, quae leget quaeque reissiet, num referentur ad Summam nam Si omnino si neglegemuS,
in Aristonea vitia et peccata incidemus obliviscemurque, quae virtuti ipsi principia dederimus; in ea non Oglegemus neque tamen ad finem summi boni referemus, non multum ab Erilli levitate aberrabimus duarum enini vitarum nobis erunt instituta capienda facit enim ille
duo seiuncta ultima bonorum, quae, ut ESSED VETA, Oniungi debuerunt: nune ita separantur, ut diiuneta Sint, 1 quo nilii pote3 esse perVergius itaque contra Si ne dieitis; nam constitui virtus nullo modo poteSt, ni8 ea, quae Sunt Prima naturae, ut ad Summam pertinentia tenebit quaesita enim Virtus est, non quae relinqueret naturam, Sed quae tueretur: at illa, ut vobis placet, partem quandam tuetur, reliquam deserit atque ipsa institutio hominis si loqueretur, hoe diceret, primo SuOS qua8i coeptus adpetendi fuisse, ut se eonserVaret in ea
natura, in qua ortu ESSEt nondum autem explanatum
Satis erat, quid maxime natura vellet explanetur igitur. quid ergo aliud intellegetur, nisi uti ne quae Par naturae neglegatur in qua si nihil est praeter rationem, sit
in una virtute finis bonorum; sin est etiam corpuS, Sta explanatio naturae nempe ho effecerit, ut ea, quae ante explanationem tenebamus, relinquamus. ergo id est On- 2 Onionter naturae vivere, a natura discedere ut quidam Philo8ophi, cum a sensibus pro et maiora quaedam Et diviniora vidis8ent, sensus reliquerunt, si iSti, Iam X adsietitione rerum virtutis pulchritudinem aspexi8Sent, Omnia, quae Praeter Virtutem ipsam viderant, abiecerunt,