장음표시 사용
321쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM I. o 85 Uilbentioris vitae ita ali vero iiii adseri ista sententia saeenim te animiani interire, ut eorpus num igitur uliquis dolor aut omnino post mortem sensus in corpore est inomo id quidem dieit, etsi Democritum insimulat Epicurus, Demoeriti negant ne in unimo quidem igitur Sensus remanet; ipse enita nusquam est ubi igitur malum est, quoniam nihil tertium est an ipse anini dis- Cessus a corpore non fit sine dolore ut credam ita esse, quam est id exiguum sed falsum esse arbitror et sit
Plerumque Sine EDSU, non numquam Etiam eum Voluptate totumque hoc leve St, qualesiumque est fit enim ad punctum temporis illud angit vel potius excruciat, a discessus ab omnibus iis, quae Sunt bona in vita viden a malis diei verius poSSit quid ego nune lugeam vitam hominum vere et iure posSum; sed quid nece8se est, cum id agam, ne OSt mortem miSero nos putemUS fore, etiam vitam efficere deplorando miseriorem fecimus hoc in eo libro, in quo nosmet ipso quantum potuimus consolati sumus a malis igitur mor abdusiit, non a bonis, verum Si quaerimus et quidem ho a Cyrenaico IIege8ia sic copiose disputatur, ut i a rege Ptolemaeo prohibitus esse dicatur illa in scholis dicere, quod multi iis auditis morient sibi ipsi consciscerent. Callimachi si quidem epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est, quem ait, eum ei nihil accidisset adversi, e muro se in mare abieeisse lecto Platonis libro eius autem, quem dixi, Hegesiae liber est D εο-ρτερ υν, in quo a Vita quidam per inediam discedens revoeatur ab amisiis, quibus
reSpondens Vitae humanae enumerat incommoda. POSSEm idem facere, etsi minus quam ille, qui omnino viVere expedire nemini putat mitto alios etiamne nobis expedit qui et domesticis et forensibus solaciis ornamentisque privati certe si ante oecidi3semus, mor no a muliS, DON: bonis abstraxiSSOt.
Sit igitur aliquis, qui nihil mali habeat, ni illum adoro 'tuna volnus acceperit. Metellus ille honoratis quattuor filiis, at quinquaginta Priamus, e quibus Septemdeeim iuSta uxore natis in utroque eandem habuit fortuna potestatem, Sed usa in altero est Metellum enim multi filii siliae, nepotes neptes in rogum inpo8uerunt, Priamum
322쪽
tanta progenie orbatiam, Cum in aram confugisset, hostilis manus interemit hic si vivis filiis incolumibo mo occidiSSet,
tectis caelatis, laqueatis, utrum andem a bonis an a malis discessisset tum profecto videretur a bonis. at certe ei meliuS Venisset nec iam flebiliter illa canerentur: haec omnia vidi inflammari, Priamo vi vitam evitari, Iovi aram sanguine turpari: quasi vero i8ta vi quicquam tum potuerit ei melius aeoidere quod si ante eoidisSet, talem eventum omninon misisset: hoe autem tempore SenSum amisit malorum. Ad Pompeio, noSiro familiari, cum graviter negrotaret Neu poli, melius est factum coronati Neapolitani fuerunt, nimirum etiam Puteolani volgo ex oppidi publice gratulabantur ineptum sane negotium et Graeculum, Sed tamen fortunatum utrum igitur, Si tum esSet exstinetuS, a bonis rebus an a malis diseessisSet certe a miseris.
non enim cum Socero bellum gegsisset, non inparatus Anna SumPSiSSet, non domum reliquisset, non ex Italia fugiSSet, non exercitu aniisSoranidus in servorum ferrum
et manus incidisset, non liberi defleti, non fortunae
omne a Vietoribus poSSiderentur qui, Si mortem tum
obisset, in amplissimis fortunis oecidisset, in Propagatione Vitae quot, quanta S, usim incredibilis hausit cala-36 mitates hae morte estugiuntur, etiam Si non Venerunt, tamen, quia OSSunt evenire; sed homines ea sibi necidere poSSe non cogitant Metelli sperat sibi quisque fortunam, Proinde quasi aut plures fortunati sint quam infelices aut certi quicquam sit in rebus humanis ut sperare Sit prudentius quam timere. 8 Sed hoc ipsum concedatur, bonis rebus homines morte PriVari ergo etiam arere mortuos vitae commodis idquee38 migerum certe ita dicant necesse est an pote, is, qui non est, re ulla arere tristo enim est nomen ipsum Carendi, quia subicitur haec vis habuit, non habet de- Siderat, requirit, indiget hace, opinor, inCommoda Sunt CarentiSta caret Culis, odiosa caecitas liberis, orbita8.
323쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM I. 86 so et is
valet ho in vivis, tortuortim nutoni non modo Vitae commodis, Sed no vita quidem ipsa quiS sunm Eurot demortuis loquor, qui nulli sunt nos, qui sumus, iam aut
cornibu caremus ut pinnis ecquis id dixerit certe nemo quid ita quia, cum id non habens, quod ibi nec
usu ne natura Sit aptum, non arens, etiam si sentias te non habere hoe Promendum etiam atque etiam est argu 38
mentum consuinato illo, de quo, si mortales animi sunt, dubitare non possumus, quin tantus interitu in morte sit, ut ne minima quidem SuSpitio SenSus relinquatur: hoc igitur probo stabilito et fixo illud exeutiendum est, ut elatur, quid Si carere, ne relinquatur aliquid erroris in verbo carere igitur Oe Signineat, egere eo, quod habere velis inest enim velle in carendo, nisi cum sieiam quam in febri dicitur, alia quadam notione verbi. dieitur enim alio modo etiam carere, cum aliquid non habeas et non habere te sentias, etiam si id facile patiare t en rere in morte non dicitur ne enim esset dolendum dieitur illud bono carere, quod est malum. Sed ne vivus quidem bono caret, si eo non indiget sed in vix intellegi tamen potest, regno te carere, diei autem hoc in te satis subtiliter non potest, po3set in Tarquinio,
Cum Pgn CSSet expulsus at in mortuo ne intellegi quidem carere enim Sentientis St, ne SenSu in mortuo ne carere quidem igitur in mortuo est.
Quamquam quid opus est in hoc philosophari, cum
rem non magno opere philoSophia egere videamus quotiens non modo duetores nostri, sed universi etiam exercitus ad non dubiam mortem coneurrerunt quae quidem si timeretur, non L. Brutus areens eum reditu tyranniam, quem ip3 expulerat, in proelio concidiSset, non iam Latinis decertans pater Decius, eum Etruscis filius, Cum Pyrrho nepos se hostium telis obieeissent, non uno bello
Pro niria eadentis Scipiones Hispania vidisset, Paulum et Geminum Cannae, Venusia Marcellum, Litana Albinum, LUCani Graechum num quis horum miser hodie ne tum quidem post spiritum extremum nee enim poteSte8Se miSer quiSquam Sensu perempto at id ipsum odio PoSUm St, Sine Sensu esse odiosum, Si id SSet carere; cum vero perspicuum it nihil posse in eo e3se, qui ipse
324쪽
non sit, quid pote8 CSSe in eo OdioSum, qui nec careatne sentiat quamqvana lio quidem nimi Saepe, Sed eo, quod in lio inest omisi animi contractio ex metu mortis. qui enim satis viderit, id quod est luce clarius, animo et corpore Consumpto totoque animante deleto et facto in
teritu universo illud animal, quod fuerit, factum CSSe. nihil, is plane perspiciet inter Hippocentauriam, qui numquam fuerit, et regem Agamemnonem nihil interesse, nee pluris nune fustere M. Camillum hoc civile bellum, quam ego illo vivo fecerim Romam captam cur igituro Camilliis doleret, si haec post trecento et quinquaginta fere annos eventura putaret, et ego doleam, si ad decem milia annorum gentem aliquam urbe noStra Otituram putem quia tanta carita patriae St, ut Enni non d sensu nostro, sed salute ipsius metiamur itaque non deterret Sapientem mors, quae propter DCertos CnSUS cotidie imminet, propter brevitatem vitae numquam pote8 longe abeSSe, quo minu in omne tempus rei Publicae suisque consulat, ut OSteritatem ipSam, cuiu Sen- Sum habiturus non sit, ad Se putet pertinere qua reiectetiam mortalem esse animum iudicantem aeterna moliri,11on gloriae cupiditate, quam sensurus non sit, Sed virtutis, quam neceSSario gloria, etiam Si tu id non agas,
Natura ero i e sic habet, ut, quo modo initium
nobi rerum omnium ortu noSter adferat, Sic exitum
mors ut nihil pertinuit ad nos rente ortum, si nihil post mortem pertinebit in quo quid poteSt 33 mali, cum mor ne ad vivos pertineat nec ad mortuos alieri nullis Sunt, ultero non attinget quam qui leviorem faciunt somni simillimam volunt esse quasi vero quisquam ita
nonaginta anno Velit vivere, ut, cum SeXnginta Cons
cerit, reliquos dormiat; ne sui quidem id velint, non modo ipse. Endymion vero, Si fabullas audire volumUS, ut nescio quando in Latino obdormivit, qui est mons
Cariae, nondum opinor, est cxperreetus num igitur eum Curare censes, cum Luna laboret a qua consopitus Putatur, ut eum dormientem seularetur quid curet
autem, qui ne sentit quidem habes somnum imaginem mortis eamque cotidie induis, et dubitas quin sensu in
325쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM I. I sci Uis
morte nullus Sit, eum iii ius simulacro vi deas 38 nullum sensum
Pellitiatur ergo istae ineptiae ineno aniles, ante tem dctPus mori miserum esse quod tandem tempus naturaene ut ea quidem dedit usuram vitae tamquam poeianiae nulla praestituta die quid est igitur quod quorare, si repetit, eum volt ea enim eondistione nosteperaS. idem, si Puserpnrvus occidit, o suo animo ferendum putant, si vero in CuniS, ne querendum quidem atqui ab hoc noerbius exegit natura quod dederat. nondum gustaverat' inquit ita suavitatem hi autem iam Persi lint magna, quibus frui coeperat.' at id quidem in ceteris rebus melius Putatur, aliquam Partem quam nullam attingere cur invita secus quamquam non male ait Callimachus multo saepius lacrimasse Priamum quam Troilum eorum autem, qui exacta aetate na oriuntur, fortuna laudatur cur nam, si reor, nullis, si vita longior daretur, OSSet esse iucundior;
nihil enim est profecto homini prudentia duleius, quam,
ut cetera auferat, adfert Oerte Seneetu8. une ero nefas
longa est aut quid omnino homini longum nonne
modo pueros, modo adule8eenti in cursu a tergo insequCIIS ne opinantis adsecuta est
senectus sed quia ultra nihil habemus, hoc longum dicimus omnia ista, perinde ut cuique data sunt, Pro rataliarte aut longa aut brevia dicuntur apud Hypanim fluvium, qui ab Europae parte in Pontum influit, Aristoteles ait bestiolas quasdam nasei, quae unum diem vivant ex his igitur hora oetava quae mortua St, ProVesitanetate mortua est; quae vero Oeeidente Sole, desii epita, eo magis, si etiam solstitiali die oonfer nostram longissimum aetatem eum aeternitate in eadem Prope modum brevitate qua illite ostiolae reperiemur. ContemnamVS igitur omnis ineptias, quod enim lenius huic levitati nomen inponamy- totamque vim bene vivendi in animi robore ne magnitudine et in omnium rerum humanarum eontemptione a despicientia et in omni virtute ponamus; nam nune quidem ogitationibus mollissimis effeminamur, ut Si ante mor adveniet, quam Chaldaeorum promissa confestuti sumus, spoliati magni quibusdam bonis,
326쪽
s inlusi destitutique videamur quodni exspectando et desiderando pendemus animi, crueiamur, angimur, pro di inmortales quam illud iter tueundum e38 debet, quo confecto nulla reliqua cura, nulla sollicitudo sutura siti quam me delectat Theramenes quam elato animo est letsi enim flemus, cum legimus, tamen non migerabiliter
vir clarus emoritur: qui cum coniectus in carcerem triginta iussu tyrannorum Venenum ut sitiens obduxi8set, reliquum si e poculo eiecit, ut id reSonares, quo Sonitu
reddito adridens propino inquit lio pulcitro Critiae, qui in eum fuerat taeterrimus Graeci enim in conviviis solent nominare cui poculum tradituri sint lusit vir
egregiu extremo Spiritu, cum iam praecordiis conceptam mortem contineret, Vereque ei, cui venenum praebiberat, mortem eam refit auguratuS, quae brevi onSecuta est.
si quis hane maximi animi aequitatem in ipsa morte laudaret, si mortem malum iudicaret vadit in eundem earcerem atque in eundem pauci poSt annis seyphum Socrates, eodem scelere iudicum quo tyrannorum Theramenes. quae egi igitur eius oratio, qua fasti eum Plato usum apud iudices iam morte multatum ei Magna me inquit spes tenet, iudices, bene mihi evenire, quod mittar ad mortem neces3 egi enim itulierum de duobus, ut aut Sensus omnino omni morSauferat aut in alium quendam locum ex his locis morte migretur quam ob rem, SiVe enSu exStinguitur mor8que ei Somno similis St, qui non numquam, etiam Sine ViSi Somniorum, placatissimam quietem adfert, di boni, quid lucri est emori aut quam muli dies reperiri po8Sunt, qui tali nocti anteponantur, cui si similis suturae8t perpetuitas omnis conSequentis temporis, qui mes beatior sin vera sunt quae dicuntur, migrationem ESSE mortem in ea oras, qua qui e vita excesSerunt incolunt, id multo iam beatius est tene, cum ab iis, qui se iudicum numero haberi volunt, evaSeris, ad eo venire, qui vere iudices appellentur, Minoem, Rhadamanthum, eam cum Triptolemum, convenireque eos, qui iuSte et eum fide vixerint hae peregrinatio mediocris vobis videri pote8t ut vero conloqui cum Orpheo Musaeo HOniero, i Iesiodo liceat, quanti tandem aestimatis equidem tepe
327쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM I. 6 IOI et ii
emori, Si fieri posset, Vollem, ut ea, quae dico, mihi liceret invenire. itanta delestiatione autem adsieerer, Cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquo circumvontos convenirem temptarem etiam summi regiA,
qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixi Sisyphique prudentiam, nec ob eam rem, eum hae exquirerEm, sicut hic iaciebam, capite damnoror ne VOS Uidem, iudices ii, qui me absolvistis, mortem timueritis nee senim cuiquam bono mali quicquam evenire potest CeViVo nec mortuo, ne umquam eius res a dis inmortalibus neglegentur, ne mihi ipSi Oe neoidit fortuito nec vero ego iis, a quibus aecuSatu aut a quibus condemnatus Sum habeo quod suSeenScam, ni8 quod mihi nocere se crediderunt. et hae quidem hoc modo nihil autem meliu extremor sed tempta est' inquit iam hinc abire me, ut moriar, VOS, ut Vitam agatis utrum autem sit melius, di inmortales sciunt, hominem quidem scire arbitror neminem.
Ne ego haud paulo uno animum malim quam eorum 2 omnium fortunas, qui de hoe iudicaverunt etSi, quod Praeter deo negat Seire quemquam, id scit ipse utrum sit meliu - nam dixit ante, sed suum illud, nihil ut
adfirmet, tenet, extremum nos autem teneamu8, ut Iob nihil censeamus esse malum, quod sit a natura datum onmibus, intellegamu8que, Si mor malum it, ESSE Sempiternum malum. nam Vitae miSerae mors finis esse videtur mors si est misera, finis 33 nullus potest. Sed quid ego Socratem aut Theramenem praeStantis viros virtutis et sapientiae gloria commemoro cum Lacedaemonius quidam, cuius ne nomen quidem Proditum St, mortem tant Opere contempSerit, ut, cum ad eam duce
retur damnatus ab ephoris et esset voltu thiri atque laeto dixis8etque ei quidam inimicus contemni3ne leges Lycurgi ' responderit: ego vero illi maximam gratiam habeo, qui me ea poena multa Verit, quam Sine mutuatione et sine verSura po33em dissolvere. o virum Sparta dignum ut mihi quidem, qui tam magno animo fuerit, innocens damnatus esse videatur talis innumerabilis os nostra civitas tulit sed quid duces et principe nominem, cum legiones scribat Cato Saepe alacris in eum
328쪽
locum profestinS, unde roditura Se non arbitrarentur 3
pari animo Lacedaemonii in liermopylis occiderunt, in quo Simonides: die, hospes, Spartae nos te hic vidisse iacentis,
dum sanctis patriae legibus obsequimur: quibus unus, cum Perses ho3tis in conloquio dixissot glorians solem prae ineuiorum multitudine et sagittarum non videbitis, 'in umbra igitur' inquit 'pugnabimus Io viros commemoro qualis tandem Lacaena quae cum filium in proelium misisSet et interfectum audi8Set, idcirco inquit genueram, ut 8Set qui pro patria mortem 3 non dubitaret occumbere. esto, forte et duri Spartititne, magnam habet vim rei publicae disciplina quid Cyronaeum Theodorum, philosophum non ignobilem, nonne miramur cui eum Lysimachus rex russem minaretur, istis, quaeso, inquit ista horribilia minitare purpuratis tuis Theodori quidem nihil interest humine an sublime putescat . cuius hoc dicto admoneor, ut aliquid etiam de humatione et sepultura distendum existimem rem non difficilem, iis praesertim cognitis, quae de nihil sentiendo paulo ante dicta sunt de qua Soerates quidem quid senserit adparet in eo libro, in quo moritur, de quo iam tamio multa diximus cum enim de inmortalitate animorum disputavisset et iam moriendi tempta urgueret, rogatuS a Critone quem ad modum sepeliri vellet, multam vero' inquit operam, amici, frustra consumpsi Critoni enim
nostro non persuaSi me hinc avolaturum neque mei quic- quum relieturum. Verum tamen, Crito, si me adsequi potueri aut Sicubi nanetus eris, ut tibi videbitur, sepelito. Sed, mihi crede, nemo me VeStrum, cum iii EXCESSETO, COIISEquotur. praeclare id quidem, qui et amico
permiSerit et se ostenderit de hoc toto genere nihil labo-1bi rare durior Diogenes, et is quidem idem sentiens, Sed ut Cynicua asperius, proici e iussit inhumatum tuniamici: volitoribusne et seris ' minime vero,' inquit sed bacillum propter me quo abigam ponitote.' qui poteris 8'illic non eniti senties.' quid igitur mihi ferarum laniatus oberit nihil sentienti ' praeclare Anaxagora8, qui, Cum Lampsaci moreretur, quaerentibus amici VelicinCChigomenas in patriam , si quid accidisset, auferri, nihil
329쪽
TUSCULANAI IM DISPUTATIONUM I. 162 Ioi Uis
necesse est; in iiii fundi sue nini ad inferos tintiandem viae est. tota sue de ratione humationis uniani tenendum est ad Corpus illam pertinere, sive oesti derit animus Sive vigeat in eoi pore autem Perspicuum est vel exstincto animo vel elapso nullum residere sonSum. Sed MPlena Errorum sunt onmin. tralii Hectorem nil currum religatum Achilles lacerari eum Et Sentiro, Orodo, utut .
ergo hi ulciseitur, ut quidem ibi videtur ni illi sicutaeerbissimam rem noret: vidi videro quod sum PnSS ROgerrumo, Ilectorem eurru quadriiugo raptarier.quem IIectorem aut quam diu illo erit Hector molius Aestius et aliquando sapiens Achilles: immoe enimvero corpus Priam, reddidi, Iectorem abstuli. non igitur Hesitora traxisti, sed corpus quod fuerat Hectori8. esse aliu exoritur e terra, qui matrem dormire 1od non sinat: mater, te appello, tu, quae curam Somno SUSPEIISamleVR83 neque te me miseret: surge et sepeli natum fremit.
hae cum pressis et flebilibus modis, qui totis theatris maestitiam inserant, constitiuntur, difficile est non eos, qui inhumati sint, misero iudicare priu quam ferae
- metuit ne laeeratis membris minii bene utatur; ne conbuStib, non extimeSeit neu reliquiaS qucteSO meas toris denudatis ossibus per terram sanie delibuta foede divexarier.non intellego quid metuat, cum tam bonos Septenario Ioifundat ad tibiam. tenendum e8 igitur, nihil curandum e38 poSt mortem, eum multi inimisto etiam mortuo poeniuntur. EXSeeratur luculenti sane Versibus apud Ennium ThyeStes e primum ut naufragio serent Atreus. durum hoc sane talis enim interitus non St in gravi selisia illa inania,
330쪽
non ipsa Saxa magi senSu omni vacabluit quam illo lasere pendens, cui se hie meiatum cenSet optare. quae SSent dura, Si sentiret, nulla urit sine sensu illud Ver Perquam inane: neque sepulelirum quo recipiat habeat, portum corpori8, ubi remissa humana vita corpus requie3cat malis. vides quanto hae in errore VerSentur: portum ESSE Orporis et requiescere in epulchro putat mortuum, magna
culpa Pelopis, qui non erudierit filium nec docuerit quatenus esset quidque curandum.
5 Sed quid singulorum opiniones animadvertam, AtiOniam Vario errore perspistere cum liceat condiunt Aegyptii mortuos et eos servant domi Persae etiam cera
circumlitos condunt, ut quam niaxime permaneant diuturna eorpora Magorum mos est non humare Orpora
suorum, nisi a feris sint ante laniata in Hyrcania plebs publicos alit eanes, optumates domestistos nobile nutem genus canum illud scimus esse, Sed pro sua quiSque facultate parat a quibus lanietur, eamque optumam illi ESSE EDSent Sepulturam permulta alia conligit Chrysippus, ut Et in omni historia curiosus, sed ita taetra sunt quaedam, ut ea fugiat et resormidet oratio totus igitur hic locus est contemnendus in nobis, non neglegendus in nostris ita tamen, ut mortuorum corpora nihili' sentire vivi sentiamus quantum autem con8uetudini
famaeque dandum sit, id curent vivi, sed ita, ut intellegant nihil id ad mortuos pertinere.
Sed profecto mors tum aequissimo animo oppetitur, cum suis se laudibus vita occidens consolari potest nemo parum diu vixit, qui virtutis perfectae per et functu8 est munere multa mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt, Uam utinam potuissem obire nihil enim iam
adquirebatur, cumulata erant officia vitae, cum fortuna bella restabant qua re, trip3a ratio minus perficiet ut mortem neglegere oggimus, at vita acta perficiat ut satis
Superque vixiSSe Videamur quamquam enim SenSUS
abierit, tamen uis et propriis bonis laudis et gloriae,
quamVi non sentiant, mortui non carent etsi enim nihil habet in se gloria cur expetatur, tamen Virtutem ammtio quam umbra Sequitur. verum multitudinis iudicium de