장음표시 사용
341쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM II. Is 2o. Usleurus vero ea dieit, ut ni illi quidem risus aptare vi lon- tur adfirmat enim quodam loco, si uratur Stiluens, Si crustietur, exspoeta fortasS dum dient, Patietur, Perferet, non Suessumbet magna mora Iercule laus et eo
ipso, Per quem iuravi, Ilercule digna; sed Epicuro,
liomini aspero et duro, non est hoc satis in Phalaridis tauro si erit, distet: quam suave est quam ho non eurol Silave etiam an Parum est, si non amarum at id quidem illi ipsi, qui dolorem malum ASe negant, Non solent distere, cuiquam SuaVe esse eruciari; asperum, di nolle odiosum, contra naturam distunt, ne famon Rhim: hie, qui solium ho malini dicit et malorum omnium extremum, sapientem CenSet id SuaVe dicturum ego nos te non postulo, ut dolorem eisdem verbis adficias quibus Episturus, homo, ut eis, voluptarius ille dixerit sane idoni in Phalaridis tauro, quod, si esset in lectulo; ego tantam vim non tribuo sapientiae eontra dolorem. Si fortis est in perferendo, offiei satis est ut laetetur etiam, non postulo tristis enim res est Sine dubio, Spera, amara, inimica naturae, ad patiendum tolerandumque difficillis uspice Philoctetam, Qui constedendum S gQ Ismenti; ipsum enim Herculem viderat in Oeta magnitudine dolorum eiultantem nihil igitur hune virum sagittae,
quas ab Hereul noeeperat, tum ConSOlantur, Cum viperino morsu Venne iSeerum veneno inbutae taetros crueiatus cient. itaque exelamat auxilium expetens, mori stupienS:
heu quis salsis fluctibus mandet
me CX Sublimo vertie saxi iam iam absumor conficit animam vis volneris, ulceri aeStUS.
difficile dictu videtur eum non in malo ESSE Et Ignoquidem, qui ita lamisre cogatur. sed videamus Herou diem ipsum, qui tum dolore frangebatur, eum inmortalitatem ipsa morte quaerebat quas hie voces apud Sophoclem in Trachiniis redit L cui tum Meianira sanguine Centauri hinctam Iunicam induisses inhaesissetque ea viseeribus, ait illo:
multa dictu gravia, PerPESSU RSpera, Iune Corpore Xanclata atque animo pertulit
342쪽
2s M. TULLII CICERONIS nec mihi Iunonis terror inplacabilis
nec tantum invexit tristi EuryAtheus mali, quantum una necors Oenei partu edita. haec me inretivit ve3te furiali inscium, qua lateri inhaerens morSi lacerat ViScera, urguenSque graviter pulmonum haurit spiritus:
iam decolorem Sanguinem omnem EXSOrbuit.
si corpus clade horribili absumptum extabuit: ip8 inligatus peste interemor textili. hos non hostilis dextra, non Terra edita moles Gigantum, non biformato impetu Centaurus totus corpori inflixit meo,
non Graia vig, non barbara ulla inmanitns, non neVa terri gens relegata ultimis, qua peragran undique omnem ecferitatem expuli, sed feminae vir feminea inter Emor nianu. nate, vere hoe nonien Suri a Patri, neve occidentem matris Superet caritaS. huc adripe ad me manibu abstractam piis: iam cernam mene an illum Potiorem put PS. 21 Perge, aude, nate inluerim Patris pe3tibus, miSerere gentes noStra flebunt miserias.
heu virginalem me ore ploratum EdEro, quem vidit nemo ulli ingemescentem malo lecfeminata virtus adflicta occidit.
necede, nate, adSiste, miserandum aEpice eviscerati corpus laceratum patris lvidete, cuncti, tuque, affleStum utor, iace, ObSeero, in me vim coruscam uti Dinisi nune nun dolorum anxiferi torquent vertice3, nune serpit ardor ante tetrico manuS, 22 O Pectora, o terga, O assertorum fori, VOStrono PreSSu quondam Nemeaeus leo
frendens efflavit graviter extremum halitum haec dextra Lernam taetra mactata XCetrapaeavit, hac bicorporem adflixit manum, Erymanthium hae vastificam abiecit beluam, hae e Tartarea tenebrica abStraetum Plaga tristipitem eduxit Hydra generatum Canem,
lino interemit ortu multiplicabili
343쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM II. I 25 UOI
multa alia victrix nostra lustravit DinnuS, nec quiSquam e nostris spolia cepit laudibus. POSSumVSnebo contemnere dolorem, uni ipsum IIorculein tam intoleranter dolore videamus veniat Aeschy ibius, non Pocsta Solunt, Sed etiam Pyllingoreus; Si CniuineeepinniS: quo modo fori apud uni Prometheu dolorem, quem exeipit ob furi uin i omnium lundo ignis cluet mortalibus clam divisus eum doctu Prometheus elep8isse dolo poenasque Iovi fato expendiSS SUPTEmo. has igitur poena penden8, adfixus ad Caucasum, dicit haec: Titanum suboles, socia nOStri sanguiuis, generata Caelo, aspicite religatum asperis vinetumque fixis, navem ut horrisono freto noctem pavente timidi adnectunt navitae. Saturnius me si infixit Iupi,iter, Iovisque numen Mulciber adscivit manus. hos ille cuneos fabrica crudeli inserens Perrupit artu8 qua miSer sollertia transverberatus castrum lio Furiarum incolo. iam tertio me quoque funeSto die tristi advolatu aduncis hieorans unguibu8 Iovis satelles pastu dilaniat foro.tum iecore opimo sarta et satiata adfatim changorem fundit vastuni et sublime avolans
pinnata cauda nostrum adulat anguinem. Cum vero adeSuni inflatu renovatum S iecur, tum rurSum taetro aVida Se ad paStu refert. si hane custodem maeSti crueiatus alo, quae me perenni vivum foedat miseria. namque, ut Videtis, vinetis constrictus Iovisareere neque diram voluerem a pectoro.si me ip8 viduus peStis excipio anxias, bauiore mortis terminum anquiren mali.
sed longe a leto numine aspello Iovis. atque hae vetusta Saeolis glomerata horridis luctifica clades no8tro infixa Si corpori,
344쪽
e quo liquatae solis ardore exeidunt guttae, quae Saxa adSidue instillant Caucasi. vix igitur posse videmur ita adfectum non mi8erum dicereii et, si hunc miserum, certe dolorem malum. I. Tu quidem adhuc meam causam agis, Sed hoc mox videro interea, unde isti Versus non enim adgnosco M. Dicam hercle etenim recte requiris. Videsne abundare me otio
I. Quid tum M. Fuisti saepe, credo, cum Athenis e33es, in scholis philosophorum. I. Vero a libenter quidem M. Animadvertebas igitur, etsi tum nemo erat
admodum copiosus, Verum tamen versus ab iis admisceri
orationi. I. Ac multos quidem a Dionysio Stoico M. Probe dicis sed is quasi dictata, nullo dileetu, nulla elegantia Philo et proprium noster et lecta poemata et
loco adiungebat itaque postquam adamavi hane quasi senilem declamationem, studioSe equidem utor noStris poetis; sed, sicubi illi defecerunt, verti etiam multa de GraeciS, ne quo ornamento in hoo genere disputationis 2 careret Latina oratio sed videsne poetae quid mali adferant lamentantis inducunt fortissimo viros, molliunt animo nostros, ita sunt deinde dulces, ut non legantur modo, Sed etiam ediscantur si ad malam domesticam disciplinam vitamque umbratilem et delieatam cum acce3Serunt etiam poetae, nervos omni Virtutis elidunt recte igitur a Platone eiciuntur ex ea civitate, quam finxit ille, cum optimo mores et optimum rei publicae fatum exquireret a vero nos, docti cilicet a Graecia, haec a
pueritia et legimus et discimus, hanc eruditionem liberat lem et doctrinam putamus sed quid poetis irascimur virtutis magistri, philosophi, inventiniant, qui Summum
malum dolorem dicerent. at tu, adulescens, cum id tibi paulo ante dixis3es videri, rogatus a me etiamne maiuSquam dedecus, verbo de sententia destitisti roga hoc idem Epicurum maius dicet esse malum medioerem dolorem quam maxumum dedecus in ipso enim dedestore mali nihil esse, nisi sequantur dolores quis igitur Epicurum sequitur dolor, cum o ipsi uti dicit, summum malum esse dolorem quo dedecus maius a philosopho nullum EXSPeeto qua re satis mihi dedisti, cum respondisti
maius tibi videri malinii dedecus quam dolorem hoc PSum
345쪽
TUSCULANAIRUM DISPUTATIONUM II. 26 si Ussenim si tenebis, intelleges quam sit obsistendum dolori;
nee iam quaerendum est dolor malumno sit quam firmandus animus ad dolorem serendum concludunt ratiunculas sStoiei cur non sit inlum, quasi de verbo, non de re laboretur quid me decipis, Zeno nani cum id, quod mihi horribilo videtur, tu omnino malum Og i CSSO, eapior et seire cupio quo modo id, quod ego miserrimum exiStimem, ne malum quidem sit. nihil est inquit malum nisi quod turpe atque vitiosum est.' ad ineptias redis illud enim, quod me ungebat, non Eximis Seio dolorem non esse nequitiam desine id me docoro hoc doce, doleam necne doleam nihil interesse. numquam quicquam' inquit ad beate quidem vivendum, quod est in una virtute positum; Sed Si tamen reiciendum. cur asperum St, contra naturam, diffisiile perpessu, triste, durum.' aeo Si copia Verborum, quod omnes uno verbo ematum appellamus, id tot modis posse dicere definis tu mihi, non tollis dolorem, cum diei aSPerum, Contra naturam, vix quod ferri tolerarique possit, nee mentiris; sed re succumbere non oportebat, verbis gloriantem. nihil bonum nisi quod honestum, nihil malum nisi quod turpe optare hoc quidem,St, non docere illud et melius et Verius, omnia, quae natura aspernetur, in malis QSSe, quae adSeiSeat, in boni8. hoc posito et verborum concertatione Sublata tantum tamen excellet illud, quod recto amplexantur Sti, quod honeStum, quod rectum, quod decorum appellamus, quod idem interdum virtutis
nomine amplectimur, ut Omnia Praetorea, quae bona Orpori et fortunae putantur, perexigua et minuta videantur, ne malum ullum, ne Si in unum quidem locum conlata omnia sint, cum turpitudinis malo comparandum.
qua re si, ut initio conce83iSti, turpitudo peius est quam idolor, nihil At plane dolor nam dum tibi turpe nec di tum viro videbitur gemere, eiulare, lamentari, frangi, debilitari dolore, dum honestas, dum dignitas, dum decus aderit, tuque in ea intuens te continebis, cedet Profecto virtuti dolor et animi inductione languescet aut enim nulla virtus Si aut contemnendus omnis dolor. Prudentiamne Vi QSSe, sine qua ne intellegi quidem ulla virtus pote8t quid ergo ea patieturne te quicquam
346쪽
s adoro nihil proficientem et frustae laborantem, an temperantia sine te inmoderate facere quicquam, an coli iustitia poterit ab homine propter vim doloris enuntiante eommissa, prodente OnSeioA, multa offieia relinquente sa quid fortitudini comitibusque eius, magnitudini animi, gravitati, patientiae, rerum humanarum despicientiae quomodo respondebis adflictusne et iacens et lamentabili voce deplorans audies o virum fortem l ' te vero ita ad etiam noe virum quidem quisquam dixerit. amiti tenda igitur fortitudo est aut sepeliendus dolor ecquid noscis igitur, si quid de Corinthiis tuis amiseris, posse
habere te reliquam supellectilem salvam, virtutem autem si unam amiseris, etsi amitti non potest virtus, sed si unam confesSus eris te non habere, nullam esse te ubis furum num igitur sortem Virum, num magno animo,
num patientem, num graVEm, num humana contemnontem pote dicere ut Prometheum aut Philoctetam illum a te enim malo discedere, sed ille certe non fortis, qui iacet in tecto umido, quod eiulatu, que3tu, gemitu, fremitibus,
reSonando mutum flebilis voces refert. non ego dolorem dolorem esse nego, cur enim sortitudo desideraretur sed eum opprimi die patientia, si modo est aliqua patientia si nulla est, quid exornamuS philosophiam aut quid eius nomine gloriosi sumus pungit dolor, vel fodiat sane si nudus es, da iugulum; intectus Volcaniis armis, id est fortitudine, resiste hace enim te, nisi ita facies, custos dignitatis relinquet et de-3s Seret Cretum quidem leges, quas io Iti 'iter ive Minos sanxit de Iovis quidem sententia, ut poetae erunt, itemque Lycurgi laboribus erudiunt iuventutem, Venando currendo, Suriendo Sitiendo, algendo aestuando Spartae vero pueri ad aram si verberibus asseipiuntur, ut multus e vi3ceribu sangui EXCat, non Umquam etiam, ut, cum ibi essem, videbam, ad
DECEm; quorum non modo nemo exstin maVit Umquam,
sed ne ingemuit quidem quid ergo hoc pueri POSSunt, viri non poterunt et mos valet, ratio non valebity
347쪽
TUSCULANANU I DISPUTATIONUM II. 32 38 Ubi
Interest ii sui Vinio laborem et dolore ni sunt sint libtina: onni inii, sed inmen disserunt aliquid labor est iunctio quaedam vel anini vel corporis gravioris operis et inuneris, dolor nutem motus asper in corpore alienus a sensibus hae duo Graeeuli, quorum copiosior est ingua via an noStra, uno noniine appellant itaque industrios homines illi studiosos vel potius amantis doloris appel-hint, nos commodius laborioSos aliud est enim laborare, aliud dolore o verborum inops interdum, quibus abundare te semper putas, Graecia aliud, inquam, est dolore, aliud hiborare eum Varisio festabantur C. Mario, dolo bat eum neStu magno ducebat agmen, laborabat est inter lineo quaedam tamen Similitudo consuetudo enim
laborum perpessionem dolorum effiei faciliorem itaque dilli, qui Graeciae formam rerum publiearum dederunt, corpora iuvenum firmari labore voluerunt; quod Spartiata etiam in seminas transtulerunt, quae ceteri in urbibus mollissimo cultu parietum umbris occuluntur. illi autem voluerunt nihil horum simile esse apud Lacaena VirginES, quibus magi palaeStra, Eurotas, Sol pulVi8, labor militiae studio est quam fertilitas barbara. ergo his laboriosis exercitationibus et dolor intercurrit
Itori numquam inpelluntur, feriuntur, abiciuntur, cadunt,
et ip8 labor quasi callum quoddam obducit dolori mi istitiam vero, nostram dico, non partiatarUm, quor amprocedit i ad modum nil tibiam nec adhibetur ulla sine anapaestis pedibus hortatio , noStri Xeroitu primum unde nomen habeant vides deinde qui labor et quantus agmini8 ferre plus dimidiati mensis cibaria, ferre si quid
ad usum velint, ferre vallum; nam Seiatum, gladitam, galeant in onere nostri milites non plus numerant quam
una ErOS,IRCOrtOS, manus arma enim membra militi esse
dicunt quae quidem ita geruntur apte, ut S USUS erat, abiectis oneribus, expediticarinis ut membri Iugnare po8Sint quid P exercitatio legionum, quid L ille cur8us, ConcurSUS, Clamor quanti laboris est V ex hoc ille animus in Proeliis paratus ad volnera adduc pari animo inex-
Orcitatum militem mulier videbitur. cur tantum interest binior novum, veterem Xercitum, quantum EXPCrti Su-
348쪽
mus aetas tironum Plerumque melior, Sed ferre laborem, contemner Volnu c( Suetudo docet quin etiam videmus casti efferri Saepe auetos, et quidem rudem illum et inexercitatum quamvis levi ictu ploratus turpissimos edere a vero ille exercitatus et vetus ob eamque rem sortior, medicum modo requirens a quo Obligetur, E. o Patricoles,' inquit ad vos adveniens auxilium
peto, Priu quam OPPEt malam pestem mandatam hostili mania, neque Sanguis ullo poti QS passio profluens consistore, si qui sapientia magis vestra mors devitari potest. namque Aesculapi liberorum saucii opplent porticuS: non potest accedi. v. certe Eurypylus lite quidem. hominem exercitum les ubi tantum luctus continuatur, vide quam non flebiliterreSpondeat, rationem etiam adferat cur aequo animo sibi serendum sit: E. qui niter exitium parat, eum Scire oportet sibi paratum peStem ut participet
abducet Patricoles, credo, ut conlocet in cubili, ut volnus obliget si quidem homo esset, sed nihil vidi minus. quaerit enim quid actum sit:
E. non potest laesari stantum dictis, quantum saetis Suppetit
quiesce igitur et volitus adligat etiam si Eurypylus pos-Set, non POSSE AESOPUS. E. ubi fortuna Hectoris nostram aerem aciem incli
et cetera explicat in dolore; te est enim intemperan8 militaris in forti viro gloria ergo haec veteranus mile8faeere poterit, doetus vir sapiensque non poterit ille ' Vero melius ne non Paulo quidem sed adhuc de coram Suetudine rexercitationi loquor, nondum do ratione et
349쪽
TUSCULANARUM DISPUTATIONUM II 3s 3 Usssapiontia anteulae saepe inediam biduum aut iridii unis erunt: subdit cilium untini diem athletae Iovem Olympium, eum ipsum, cui Se exercet, inplorabit, ferre non liosse e clamabit. Consuetudini magna vi CSt Pernoctant venatores in nive in montibus uri se patiuntur
Indi pugiles caestibus contusi ne ingemeScunt quidem . sed quid hos, quibus Olympiorum victoria consulatus ille diantiquus videtur gladiatores, aut perditi homines aut barbari, qua plaga perferunt quo modo illi, qui bono
instituti sunt, accipere pingam malunt quam turpiter vitare quam Saepe adparet nihil eos malle quam vel donii no satis facere vel populo mittunt etiam volneribus
confecti ad dominos qui quaerant quid velint si satis iis
factum sit, se velle decumbere qui mediocris gladiator ingemuit, qui Voltum mutavit umquam quis non modo stetit, verum etiam decubuit turpiter quis, cum decubuisset, ferrum recipere iussus ollum contraxit tantum exercitatio, meditatio, consuetudo Valet ergo hoe
Poterit Samnis, spureus homo, vita illa dignus locoque:
vir natus ad gloriam ullam partem animi tam mollem habebit quam non meditatione et ratione conroboret crudele gladiatorum spectaculum et inhumanum non nullis videri solet, et haud seio an ita sit, ut nune sit cum vero sontes ferro depugnabant, auribus fortasSe multae, oculis quidem nulla poterat esse sortior contra dolorem et mortem disciplina.De Xereitatione et consuetudine et commentation ' dIXI. go, SIS, IIII de ratione videamus, nisi quid vis
ad lineo. I. Egone ut te interpellem ne hoe quidem vellem ita me ad redendum tua ducit oratio M. Sitne igitur malum dolere necne Stoici viderint, qui contortulis quibusdam et minutis conclusiunculis nec ad SenSUS permanantibus effici volunt non 33 malum dolorem. ego illud, quicquid est, tantum esse quantum videntiar non puto, salSaque eius visione et specie moveri homines dico vehementius doloremque omnem esse tolerabilem. unde igitur ordiar an eadem breviter attingam, quassmodo dixi, quo facilius oratio progredi possit longius
inter omni igitur hoc constat nec docto homines Solum,
350쪽
sed etiam indoetos, virorum 8Se fortium et magnanimorum et Patientium et humana vincentium toleranter dolorem pati, ne vero quiSquam fuit qui eum, qui ita pateretur, non laudandum Putaret quod ergo et po3tultitur a fortibus et laudatur, cum sit, id aut extimescere Venion aut non ferre praeSens nonne turpe Et atquin vide ne eum omne recine animi adfectiones virtutes appellentur, non it Oe proprium nomen omnium, Sed ab ea, quae una ceteris excellebat, omnes nominatae sint appellata est enim ex viro virtus Viri autem propria maxime est fortitudo, cuius munera duo sunt maxima, mortis dolori3que eontemptio utendum est igitur his, si virtutis eoinpotes vel potius si viri volumus 3Se, quoniam a viris virtus nomen est mutuata quaere for-tnSSe quo modo, et reote talem enim medicinam philo-: sophia profitetur venit Epicurus, homo minime malit8 vel potius vir optimus tantum monet, quantum intellegit. neglego' inquit dolorem. quis hoc dicit idem qui
dolorem summum malum. Vix Satis ConStanter audiamus. si summus dolor est,' inquit brevem nece33e Et
non enim satis intellego quid summum dicas e8Se quid breVe. SUmmum quo nihil sit superius, breve quo nihil brevitas contemno magnitudinem doloris, a qua me revitas temporis vindicabit ante paene quam Venerit. Sed si est tantus dolor quantus Philoctetae bene plane magnu mihi quidem videtur, sed tamen non summus nihil enim dolet nisi pes possunt stuli, poteSt caput, itera, Pulmones, Po8Sunt omnia longe igitur abest a summo dolore ergo inquit dolor diuturnus labet laetitiae 5 plus quam molestiae. hune ego non possum tantum hominem nihil sapere dicere, sed nos ab eo derideri puto.Qgo Summum dolorem, Summum autem dico, etiam Sidecem atomis Si maior alius, non continuo esse leo brevem multosque Possum bono viros nominare, qui conpluris annos doloribus podagrae crueientur maximis. Sed homo catus numquam terminat nec magnitudini nec
diuturnitatis modum, ut sciam quid summum dicat in dolore, quid breve in tempore. omittamus hunc igitur