장음표시 사용
151쪽
huic mundo rvrsui adhaerere, a sana do. Irina si mel illis tradita discere, baxam
conscientiam amittere, gratiam irritam
facere id vero uti ex Scriptura diligenter inquiratur, utile esse arbitror, simulque etiam necesse fore , ut de eo in primo nostro conventu agamus. Ingenue tamen Assirmo, nunquam me docuisse , quo Vere cre- cns aut totaliter aut finaliter a fide desciat sitque pereat, gitatu vis non dissimulem esse loca Scripturae quae .lvideantur presse ferre ad que responsiones ejusmodi videre mihi non li-ctiit, quae sese mihi per Omnia probaverint, quemadmodum tiam ab altera parte loca quaedam adducuntur observatu tiam illa non indigna. Quantum ad certitudinem salutis, statuo eum , qui credit in Iesum Christum , tam ex actione Spiritus sancti intus ipsum agentis in tructibus fidei, quam ex propria sua conscientia intestimonio Diritus una
cum ea testanteri certum persuasumque
posse esse atque etiam re ipsa certum esse, scor suum se non condemnet, Filium se Dii esse e in gratia Iesu Christi stare,
quin imo cum certa fiducia gratiae
Dei misericordie in Christo ex
hac vita migrare posse de coram tribunali gratiae comparere, Citra an Xium timorem interribilem metum, semper tamen Orare debere, ut Domin B secum non ingrediatur in indicium. Sed cum Donamus malor sit corde nostro e Dominu Conscius. homoq; seipsum non indicet quin imo
etiam quamvis nullius sibi ipsi con latus, in hoc tamen non justificetur, I bd Deus sit qui ipsum iudicet hanc
certitudinem non audeo tanti scire,
quanti est illa certitudo, qua scimus
Deum esse, inquod Christes sit Salvator
An r. 23 mundi. Verumenimvero quousque tandem haec certitudo se extendat, de eo etiam ipso in conventu nostro agi poterit. Praeterea quae jaian dixi , multus
saepe etiam sermo se litur de persilia 2 '
no fidelium sive regenitorum in hac vitae spargorque ego de hac re aliter sentire quam decet, sereque ut Pelagiani videlicet quod regeniti in hac vita praecepta Dei perfecte secretare possint ad hoc vero respondeo , UOd
quamvis ita tentirem , Propecreta tamen pro Pelagiano traberi noni
tum modo videlicet hoc solum adjicerem, id ipsos posse per gratiam chrissi, nequaquam aut Em citra eam: quod tamen fidelis pretecepta Chri iti in hac vita perfeci servare possit, nunquam dixi, sed neque id negavi
semper reliqui contentus diis quae August de hacte dicit, cujus proinde etiam verba multoties in Academia adduxi addito , nihil me habere amplius quod illis adjicerem. Ea autem haec luntra quatuor sunt quae in eis. Jpio nec ita in hoc negotio attendi possis ut
Prima cli virum ullus unquam homo sine peccato fuerit, tu ab inuio vitae sis ad finem illius iisque non pecca Derit. Secisti iae Pl vir: in lingis a m et surrit, etsi, vel esse possit qui non peccet, hoc et i, qui ad eam perfeZiisnem in hoc seculo perveniat, ut non peccet, sed legem Dei perfecte impleat Tertia ess, trμm homini min hoc
seculo sine peccato esse possibile sit. Ouarto, si homo sine peccato esse posit, cur alnnunquamst. Ad primam respondet Augustinus , nunquam talem hominem fuisse aut futtirum esse, praeter Iesum Chri-ylii Ad secundam , nou putare se, ito ullus unquam homo ad perfectionem in hoc seculo perventur. Ad tertium, et hominim
152쪽
12 Drct A RATIOb minem talem esse posse per gratia in Christi di Liberium arbitrium. Ad quar tam , homi nem non facerea nod per stravxiam Christi possit aut quia eum latet quod bonum sit, aut gilia nullam oblecta rio usui in eo ponit. Hinc apparet ipsum Augustinum, qui Pelagianicae doctrinae acerrimus adversariti fuit, in hac tamen sententia fuisse, quod homo in hoc seculo gratia Christi sine
peccato esset it Imo vero dicit Augustinus confiteatur Pelagiti hominem sine peccato esse posse, sed non
nisi gratia Christi pax erit. Sed Augustino hare Pelagi visa fuit esse
sententia , quod homo te rem Dei Praestare quidem eam pos Tit suis propri viribui facilius vero per gratiam Christi. Ouantum vero ab hac sententia absim , jam antea satis superque declaravi quin imo hoc etiamnum dicori me hanc Pelagi sententiam pro haeretica habere, qua que ex diametro cum verbis Chrim is, s sti pugnet , si heme nihil potent facere imo vero etiam quod perni
ciosa sic gloriam Christi gravissi
me laedat. In eo, quod hactenus de me ipsius sententia in medium produxi, videre non possum quidquam tandem contineri, propter quod quis
quam jure metuere possit, quominus compareat eo ram cons ectu Dei tqtie unde metui possit grave malum exsti. tiarum Quum tamen nihilominus
quotidie magis atque magis intelligam de me spargi, quod perniciosas
sententias atque haereses in sinu gestem, cogitare non possum quidnam Plima iacta id tandem esse possit: nisi forte otiiopiam tale m mea de divinitate Fili Dei de iustificatione homivis coram Deo, sententia praetendanta prout etiam is,tantas etes cilco, de utroque hoc capite, maxia
SENTENTO me post ultimam coram suprema
Curiam Etionem mulium sermonem haberi, multaq; iaci. Haec nunc causa est, cur arbitrer nihil inconsultum me facturum, si vestris Celsitud. aperiam, quomodo haec sese res habeat. Quantum ad divinitarem Fil. Dei vocabulum, A. attinet, de quibus in Academia nostra, dismutatu semel fuit; mirari satis non possum,que res aliquos moverit, cur me in hoc negotio suspectum facere aut habere voluerint maxime cum nulla plane probabilitate suspicio haec nitatur, tamq; longe ab omni ratione&veritate absit, ut notorie calumniatorium
esse dici possit,quidquid cum praejudicio mei nominis quoad hanc rem de me sparsu fuit. Contigit in disputatione quadam post meridiem in R-cadcmia celebrata, cum thesis de obolaitate Fili ad disputandu proposita esset, ut studiosus aliquis objiceret, quod Filius Dei esset aeceto deoque suam essentiam a seipso non autem a
Patrea iberet ad quod cum responderetur, vocabulum sturo duobus
modis accipi posse quod significa
ret aut eum qui tremens esset, aut eum
qiii a seipso Deiu esset juxta priore significationem, bene recte Filio Dei attribui, sed non juxta secundam Studiosus ille prosequens argum ntationem suam . vehementer contendebat, juxta secundam maxime significationem Filio Dei competerea, quodque essentia Patris non nisi moroprie dici posset Filio: Spiritui san- csto communicata esse recte vero Scyroprie, Patris, Fili Spiritus Lancti communis esse id aute eo confidentius dicebat, quod hac in re D. rel-cat Iuniorem piae memoriae pro se
haberet, quippe qui de hac re in locis suis communibus eum ad modum
153쪽
scripsisset. Ad haec ego tunc respondebam , hanc sententiam pugnare cum verbo D PS tetere tota Graeca edi Latina Etatilia. quae semper docuisset, quod Filius Deitatem fini a patre ha-peret per aeternam generationem addebam vero insuper etiam hoc ex tali sententia necessario duos secum invicem pugnantes errores sequi Tritheismum Sabellianismum id es . hinc necessario sequi, quod tres Di essent, qui simul collateraliter
divinam essentiam haberent , citra hoc ut una, personaliter scilicet solum ab altera distincta, eam ab alia
persona habeati cum tamen Pro unitate essentiae in trinitate personarum
defendenda , unicum hoc semperfundamentum adhibitum fuerit progreses originti uni in persona ab alia, Fili j scilicet a Patre. Hinc vero etiam hoc sequi, quod Filius Pater esset, ab eoque non nisi nomine solum tenus differat; quae sententia Sabelli erat. Cum enim proprium Patris sit, Deitatem fiam a seipso habere; aut ut rectius loquamur, a nemine habere sit eo sensu Filius dicatur aestos Deu a seipso, sequi, ut Patersit Hec di sputatio quaquaversum sparsa est, etiamque Ams erodamum pervenit: ubi a Ministro quodam, qui iam in Domino obdormivit, quomodo se
haec res haberet interrogatus totam hanc rem plane ut nunc, ei narrabam, rogabamque eum, ait D. Trel-cat piae memoriae de hac re certiorem redderet de sententia scilicet sua emendanda commonefaceret simulque ut impertinentia haec verba in locis suis communibus corrigeret: quod etiam aliquo modo recipiebat
se facturum. Nequaquam igitur ego alicui hic culpae affinis sum,qui veritatem defendi, & sententiam Catho- ARMI mi T. rasilicae orthodoxae Ecclesiae sed ille
potius qui formulam loquendi usurpavit, quae rei veritati quid derogaret. Sed meum hoc infortunium aut quorundam hic Zelus est, ut distidio mi ab e
aliquo oboriente, in me illico om , L ....
nis culpa conjiciatur, atque si mictu S iura ego verax esse possim, quam quilibet alius: cum hac in re agentientem
mihi habeam ipsum etiam D. GO-mar qui non diu post editos a D. Trelcatio locos ipsius communes; disputatione de Trinitate proposita, in suis thesibus ter D. Trelcatio ex diametro contradixerit; quod etiam ipsum Ministro dii Ams erodam . ostendebam, qui etiam id fatebatur. Hisce tamen non obstantibus nemo operam dedit, ut ab hac calumnia
vindicarer . prout quidem laboratum fuit ut molli aliqua interpretatione D. Trelcat excusaretur ut ut ea tamen cum verbis ipsius non posset consistere ullo modo Tantum possunt favor atque Zelu S.
Mollior quae adhibebatur inter pretatio, ea haec erat: quod Filius Dei dici posset aeci.',' sive Desitatem a se ipso habere qua Deus e et eam, qua Filiiti, a Patre hii beat Majoris eg-plicatiotiis gratia dicitur. quod Deus sive essentia divina considerari possit absolute es relate quod absolute, Filius eam a se ipso habeat; quod relate, eam habeat a Patre Sed iam nova loquendi genera sunt Ocno Vae o piniones; eq; consistere etiam nullo modo possunt. Filius enimn qua Filius: qua Deus, Deitatem a Patre
habet; tantummodo cum Deus vocatur quod a Patre sit, non exprimitur sicuti vox Fili id con notat atq;egentia quide Dei titillo modo con-
siderari potest , quin dicendum sit
eam Filio communicaria Patre. neq;
154쪽
Dac LARATI, SENTENTIAE enim ullo diverso respectu dici potest communicata esse ei, non esse communicata ei, cilm ham contradictoria sint quae diverso respectu Irilllatenus conciliari possunt Si eam a seipso habet, qualem rabio lute ea consideratur, non potest illa ei communicari, si ei communicata est, quantentis relate ea consideratur, non potest eam absolute considera. tam a se ipso habere. Rogabor for te utrum non fatear, duo haec distincta inter se esse Filium Dei esse Deum esse. Vtique sane sed cum ulterius proceditur, diciturque quod sicut Filium Dei esse, significata Patre essentiam suam habere, ita Deum esse, nihil aliud significet, quam essentiam suam a seipso habere aut a nemine, id vero pernego: simulque dico magnum hoc esse si clo erepere, Iaon solum in Sacra Theo logia , sed etiam in naturali Philosophia Nam, Filium esse. Deum esse optime inter se haec conveniunt: a Patre vero essentiam suam habere eamque simul a nemine habere, contradictoria sunt seque mutuo seri munt Sed ut ham hallucinatio clarius apparere possit , observandum est bis terna quaedam parallela juxta se posita, aequi pollere, haec scilicet: Abaterno esse, Deus divinam essentiam ab aeterno habens. Anullo est Pater divinam essentiam a nata habens. Patre esse Filius divinam ess n-tim a Patre habens. Vocabulum tuaque Drus significat, quod veram divinam essentiam habeat vocabulum vero Filim , quod eam habeat a Patre, unde recte Devio Dei illiu appellatur,sed quum Pater appellari non possit, dici etIam non potest essentiam a se ipso alit a nullo habere. quidem tamen in hoc recumbitur, haec uti excusentur dicendo, quod cum Filius Dei qua Deus, dicitur essentiam suam a seipso habere, id nihil aliud sit, atque si dicatur, divina essentia non esse ab aliquo. Sed si ita agere visum est, nihil tam prave dici poterit, quod non poterita excusari Quamvis enim Deus restentia divina non
disterant gens A , nequaquam tamen , quidquid de essentia divina praedicari potest , idem de Deo praedicari potest; quia nostro conceptus modo ea distinguuntur ad quem tamen Omnes loquendi modi exigi debent Q cum Tropterea adhibeantur ut per eo recte quid percipiamus. Idque hinc
apparet, quod recte quidem diciamus, Deum mortim esse. Item, essentiam Dei communicari, sed minime, Deum commvicari. Qui dit Terentiam tenet inter concretum S abstractum , de quo inter nos antheranos tam crebro disputatum fuit, facile intelligit, quam multa absurda ConseqUerentur, si ejusmodi explicationes semel in Ecclesia Dei permitterentur. NUllo igitur modo tamquam benedictum excusari sotest o Filium Deistbetossocesse neque vero etiam propria locvii dici esse , cum dicitur, Ventia Dei irrum personarum communis
esse impropria et ero cum ea unita ibi et
altera communicata esse dicituri atque randium est.
hoc quidem quod dico, observari quam maxime velim, ut hinc apparere possit, quantum Valeamus tolerare ita eo , quem hereseos suspectum non habemus, illam contra avide quidlibet arripiamus ad eum gravatadum , quem habemus
suspectum cujus quidem rei hoc
155쪽
exemplum minus est manifestum illud. De Iustificans ne hominis coram Deo mihi conscius non sum, aliud aut docuisse aut sentire, quam quod de ea sentiunt unanimiter Ecclesare- formata se Protestantiis in optimeque
cum sententia ipsarum congruit. ontrodiresias Fuit quidem quantum ad hanc rem ire Pr esse controversia quaedam inter Iohan Rem
.c ilia P qctatorem proseporem Theologia in Aca- a ovico, dinuia afuit , ec Ecclesiis Gallicas: V eaque in hoc posita, utrum obedientia siue institia Christi qua delibu impii ta-rur. atque in qua iustitia eorum coram Deo corum it , obedientia solummodo passiva Christi sit, ut statuebat D. Piscator an vero praeterea etiam ea iistitia actitai bust, quam tota ita sua Leti Dei exhibitit, etiamque sanctitas illla in Sisa conceptiu esst, ut statuebant Ecclesia Gallicae. eotiasti: Sed ego nunquam huic me quae-ume vora in stioni immiscere aut iudicium illius
i . h. h. assumere a Ustis tui; mectam statuens,
Posse eos, qui eandem Religionem profitentur , diversum alios ab alijs in hac re sentire lalva pace Christiana de unitate fidei: quod ipsum utrinque ipsim et iudicare videntur adversari j,
alter alterum tolerante S Neque fraternitatem sibi invicem propterearentantiantes ut ut de eo in patria
nostra quidam aliud iudicium fe-' hic',unt Praeterea vero, quaestio more Ii,i. vetur de verbis Apost Pauli ad Romanos Cap. hisce videlicet Fides imputatur in iustitiam Hutrum nempe ea intelligi debeant imprie, sic ut ipsa filii, tamquam actus juxta mandatum Euangeli praestitus , imputetur coram Deo in silve ad tu titiam, idque e gratia, cum non sit ipsamet iusti tia legis an vero sic intelligi debeant, iit iustitia Christi per fidem p Irehensa nc bis in iustitiam imputetur, id Ir
mtate altius Mali odio erisam sente uis
est figurate atque improprie aut vero etiam sic , ut iustitia , in quam sive ad riam fides imputauir , si dei instrumentale opini sicuti quidam adserunt. Ego priorem sementiam sequutus sum in thesibus demisti casione sub me disputatis; non quidem praecise simpliciter nihil ominus tamen alibi in Epistola quadam. Hanc ob causim iudicor de Iustificatione hοminis coram Deo male sentire: male docere. Hoc vero quale sit, id suo tempore in
collatione mutua licuere poterit. In iras praesentiarum vero brevitor dico, credere me peccatores sola Chri Ili bedientia tu los constitu quod iustitia Christi, sola nient pria caiisa sit, propter quam Dem credentibus pecca inni condonet eosque pro iis lis reputat non alit Datque
legem perfecte impla visent. Qisoniam vero Deiu iustitiam Chiripi nemini in vutatum fidelibus, statuo cessen, benes pro prie dici fidem hamini credenti iniustitiam exarauia imparari: quatenis De Iesum Christum Filium Dum proposuit in bi valgratiae sive propitiationem per fidem insiti omne ipst . Sed quidquid hic R. Psstat sum,
malem hac re lentientem, quin a Abseribe eratus essem mani meae subn statione subscribere illis, ita in tertio Inpitutionum suarum libra de hac re dicit, usque caecis tum me sim ad ijcere.
Atque hi sunt, Nobilis Offatentiss
ordines , praecipui Articuli, vica quos necesse esse iudicavi ut juxta mandatum hujus vestri consessus quid sentiam, declararem. Sunt vero porro noctis lavem Ecclesiarum Belgitarum .in Catechisenium Heidelbergensem quaedam Ct iam a me annotatari sed de his c*mmode
in s nodo nostra agi poterit L quam primo
156쪽
primo quoque tempore consis, Te pro imo vero et Natione vestra speramus : id solummodo Celsit et est reurogo , mihi uti liceat paucis aliquid dicere de clausula quadam, sub qua Npbilis mi e Potent simi ordines Ge. verales in unodum natic nalem in hac Provincia consenserunt : quae haec est, ut m ea Confessio. Catechi tu Ecclestariim elevaru in examini subjiciantur. Displicui vero multis haec clausula, non lotum quod neccsse esse non putant, Consessonem S Catechisens uni examini sublici, sed quod neque id ae quum esse arbitrentUr atque me quidem alium praeterea que I dam magni nominis virum putant esse, qui id apud DD. Ordines G cnerat. Procuraverimus. Sed neutrum horum jure aliquo. Quantum enim ad postremum attinet , tantum ab eo abest, ut nos illius auctores apud
Nobili .. potent s. Ordines Generales
CXtiteramuS, Ut jam ante anno undecim aut duodecim D. Ordines Sis t-
hbllandia SN Vsphrista ad stantiam
maximam Eccisarum , qua nodum nationalem sollicitabant, tandem non aliter consultum iudicaverint decreto suo in eam consentire, nisi uti est in uno id Cois is Ecclestiarum Bel karum examini subiiceretur, nobi ni hi aut consilio aut opere quidquam tale tunc connitentibUS. Vertamcnimvero licet etiam id vel maxime fecissemus, nihil, nisi quod CScij nostri est , fecissemus suum id rarioni consentaneum, sqnem kin hoc rerum statu, tiam vetessarium plane sit ut fiat.
Primo, ut coram toto mundo appareat, O soli Dei verbo cum honorem habere quod indecet ut so lum id extra , quin imo k supra omi es distulaupties statuatur , Omni e Xce-
SENTE ITI .Eptione majus, omnique acceptione dignum.
Secundo, quod hi libelli, scripta sunt
ab hamine prosecta, ac propterea morem
aliquem in s e continere possint unde re deceat inquiri, debite nempe , id est, in uno donationali utrum quid insit illis quod emendatione aliqua
indigeat necne. Primo videlicet utrum lia scripta, cum verbo Dei ex omni parte consentiant , tam quο ad verba modum loquendi , quam quoad rectis msensum. Secnudo, utrum quidquid ad salis temcred; tu et tis trium est, in illis contineatur, ut consequenter salus adscribatur illis, quibus ea non competit.
Tertio, utrum non nimis multa contineat, multaque complectatur creditu ad salutem non necessariam Idisque ut salus juxta illam regulam non abiudicetur illis,quibuS ea competit. Quarto, Utrum in illis non usurpentur verba sive formula loquendi quae diversis moris intoliri possunt, sicque occasionem litibus praebere: t. exempli gratia, in confesto ii artunio I . haec leguntur tam hil erisive ordinatione Dei. Si hac voce ordinationis, significatur orAE nare ut res aliqtia fiat, enunciatum hoc jam male se habet, ex eoque sequitur , Delim auctorem peccati esse : in vero significatur , quidquid fit , id ordinare adbphum Finis , jam recte conceptum est. Os into, Utrum in j pugnantia se
pli gratiam Honoratus quidam in Ecclesia vir litteras ad D. Iohannem Piscatorem professorem Eserborna asso viorum dedit, in jsque illum hortatur,ut quoad doctrina de Iussificatione,
157쪽
permanere in sententia Catechismi He detheetensis velit tacitans hoc fine
tria loca, quae iudicabat cum sententia piscator pugnare; D. Piscator vero respondit in sententia Catethi mi prorsus permanere seri pro probatione suae sententiae decem aut unde isci ex eodem ipso Cate Asmo allegans a. Ego vero sancte assirmo, non videre me quomodo inter se conciliari ea loca postini. Sexto , utrum omnia in illis scriptis, etiam debito ordine digesta sinu prout quidem Scriptura postulat ea constitui.
Septimo, utrum etiam omnia quam appositissime ad contineaedam pacem atque simia imitem caeteris refirmati Ecclesiis consituta sint. Tertia ratio est, quia Natio valia no-dhu hoc fine celebratur; ad dispiciendum, nempe Utrum omnia in Ecclesia recte sese habeant huc autem praecipue omnium pertinet examen doctrina , tam ejus, tiae unanimi consensu a diiussa eli,quam et US, pro qua in Idam Doctores contendunt. Ouarta ratio ili , quia examen hujuscemodi non solum hisce scriptis
auctoritare in conciliabit, Ex quo scilicet post maturum in rigidiam CXamen aut comperientur cum verbo
Dei congruere, aut luxta illud magis atque magis conformabuntur medetiam in animis hominum pretium majus statuet Ministris: quippe quiveritatem in Scriptis ra patefactam percipientur tanti Cicere tamque charam habere, nulli ut labori parcant, quo minus dot trinam suam magis atque magis juxta eam consorment. Quinta ratio, Ur hoc tempore, si un-
Uam alias, necessarium sit, ut quod dicimus fiat, haec est. Quia Primo quidem, inter Ninistros multi sint, ARMINI Io
qui meditationes quasdam habeant in aliqua eorum quae hisce scriptis continentur , qua apud se continent innemini patefaciunt idque, quod sperent de illis in nodo Nationali agendum. Imo vero citam quidam, quod hoc sibi promitteretur, persuaderi se passi simi , quo minus ullas suarum meditationum in lucem
proferrent. Preterea Nationali. nodi scopus hic erit, ut Nobibis S Potentiss. D. Ordinibi placeat Ecclesiasticas quas dam sanctiones auctoritate publica munire, luxta qua quisque teneatur in Ecclesia Dei se componere. HOC
ut ab Illustris. Cebi, divi, impetrari possit , illique bona id conscientia
exequi possint necessarium est, uti intelligant doctrinam in formularii vitari comprehensam , verbo Dei consentaneam csse. Quae causa moverem OS debebat, cur ipsim et Consellionis nostrae Xamen coram Celsisi Orditis etiam ultro praesentaremuS, Osterrem Usque, aut Ostensurum nos eam verbo Dei consentaneam esse, aut eam conformem illi redditurOS. Sexta ratio eli , ab exemplo sociorum Confissonis Auoustana, Ecclesiarum Helveticarum , etiamque id sparum Gallicarum , quae ante duos a Ut tres annos , Consessonem suam toto notio articulo locupletaverunt ramo vero
ipsa etiam Confessio Belgica,ex UO primum edita est, postmodum examin subbi, quibmdam demptu, civibm Am additu, iii bmdam vero aliquo modo
Abira rationes praetereo , quae plu- re numero a diserri possent; quod
iudicem hasce sufficere : idque adprobandum quod clausida de exan .eere revisione ut loquunt Dr , recteta debite in in Brum emo censen tu, cuiui
158쪽
iro DECLARATIO cujus modo mentionem fecimus,liam
serta sit. Contra hac rationes non ignoro tamen produci vicissim alias; ac prae, cipue quidem , ut quae maXime per ora circumfertur omniumque solidissima esse iudicatur atq; ad quam necesse proinde esse duxi ut brevi ter aliquid a me responderetur hanc videlicet , quod doctrina Ecclesia per hujuscemodi examen in dubium O, Cabitur; quod neque deceat , neque debeat fieri. I. uia hare doctrina se fragio multorum gravium .doctorum viroris mapprobata sit, atque strenue adversu Seos , qui se ei opposuerunt , defensa sit. II. Quod antisine tam multoriam mille mari rum obsignata sit. III. Quod ex eo confusio'es, scandala destructio conscientiaris intra
Ecclesiam Drristones vero basimnia Oh criminationes extra eam exstiturae
Ad haec vero omnia respondeo, primum quidem, melius esse, ut odiosa haec loquendi genera, qualia sunt,
in dubium vocare, c. non usurpen
mr, cum de hismano aliquo scripto sermo est , quale errores in se complecti potest quo enim jure dici potest scriptum aliquod in dubium vocari; quod scilicet nunquam indisbium fuit, neque unquam tamquam indisbium haberi debet. Secundo, quod approbatio Doctorum, defensio scripti alicujus adversus adversarios ejusdemque s. niuine Mar-tJrum obsignatio nullam doctrinam
authenticam faciant aut extra dubium omne collocentri cum Doctores Mart res errare potuerium quod in
hoc argumento inficias ire non de
SENTENTI AETertio quod discrimen aliquod
constitui debeat inter ea quae confessove continentur. Quadam enim eorum fundamentum saluti tangi intatque fundamentales Religonu Christiana arti uti sunt, alia vero fundamcnto ine- discantiit atque absolute per se necesI. ria ad salutem non sunt Illa quidem unanimi consensu reformat spum ommmum approbata , si caciterque adversus Omnes contradicentes distensa sunt: de his vero ultro citroque inter se dis utant suntque inter haec quaedam, quae specie non omnino nulla Veritatis ab adversarijs suis oppgnantur. Illa quidem a Mart)ribi sanguine suo obsignata sunt, haec vero minime gentium. Debetque quantum ad hanc rem diligenter observari, quidnam tandem Marvribi nostro tempore propositum sint,atque prompter quid sanguinem suum ipsi fuderint quod si fiet, invenietur de eo quidem, de quo ego iudico aequum esse ut in unodo conferatur , nemo unquam inter eos rogatus fuisse, atque proinde nemo id sanguine suo obsignavisse. Vt exemplum adducam cum quaestio erat de . campite ad Romanos, dicebatur ab aliquo locus iste in margine Confes=nis citatus esse, idque eo sensu quem ille qui hoc dicebat amplectebatur di quodque Mariores Confessionem
sanguine si obsignauissent. Sed respondebatur; quod si vel maxime
tota historia major Mart rum per curratur, prout quidem ea a Gallia edita est, depraehensum iri, nullum unquam Mart rum super eo examinatum fuisse, aut id propter seneni, nem suum fudisse. In summai sanguis Mart tam hoc confirmat, quod
i integritate S simplicitate conscien- t ut fidem suam professi sintra nemquaquam
159쪽
quaquam vero, quod consesso eorum omni repra,ensione sive exceptione maior sit nasi si a Chratio in omnem verita. iem ducti sint, ideoque errare non potuerinta
Quarto, si Ecclisariccte instituta sit de eo discrimine, quod est semperque
esse cbet inter verbum Dei inhumana emnias raptas de ea itemqUe libertate scripta humana omnia ad regulam merbi Dei exigendi , quam Ecclesiata Christiam omnes his bEnt semperque habituri sunt; nunquam In colorquebit se, neque Ctiam ostendetur Propterea , si scripta omnia humana ad lapidem Lydium verbi Dei probari vicebit sed potiti lottaam converi ex eo concipiet multo maXimam, quod Deus tales asores eae. Doctores sibi luc largitus sit, qui suam me ipsorum doctrinam aptem debite uistoqUelcmper ob servato ordine ad Lycium illum la-Pidem verbi Dei exiganta idque ut
Omnibus moesis cum eo congruere atque in minimiS etiam quibusque cum eo consentire examussim possint. Quinto, committi vero non debet quominus docinna semel recepta examini subjiciatur , ut ut etiam vel
maxime metus es et , Inrbas inde ex- Bituras, malevolos id ludificaturos, calumnjaturos, criminaturos, ii in imo vero etiam in rem suam id quam maxime versuros: quasi scilicet qui id ita cerent, in sua sibi Religio Re non con starent satis; cum De ad mandatum sit, scrutamini O probate stiri tui utrum ex Deo sint. Si hujusmodi cogitationc Lutherum, Sitalium atque alios inhibui sient , nunquam doc inamycntificiorum exploravissent atque ex ammi subiecissent meque vero etiam
qui Censessionem Augustianam sequun- ARMI Nir. Vartur , consultum iudicavissent eam
de novo rursum cinamitii sublicere atque in quibusdam etiam mulare Cam Hoc vero factum noS laudami , statuimusque ui herum in exitu vitae
suae a Philippo Melanthone monitum(prout id a nostris scribitur ut
controversam Eutharsicam de Sacramento taetra ad conc3rdiam aliquamma em revocaret, non recte fecisse quod id recusaret, inque Philip pum id reliceret, idque halic ob causam , si uti illum dixi sic aiunt, ne
ex eo ista doctrixa in dubium vocaretur. Si vero porro ejusmodi ra-tIONeSadmitti debent, optimo jure ad Potuisti, aliquando decierUnt Opem ram, Ut impedirent quominu doctrina tot centenis retro ab annis in Ecclesiam receptari in dubium vocaremtur, atque de novo examini sublice
His vero opponitur si doctrina Ecclesiarum toties de novo examin, subjicietur , quoties inocua Nationalis celcbrabitur, nihil unquam habitura est Etalisa, in quo consistat cuique firmiter innuatur, uneque de eiusmodi talis dici poterit, quod Fdem anniversariam habeant , omnigne
coctraita vento huc atque illuc circumferantur. Sed retonso est prima qui leui, quod Erilis semper habeat Moyseno Propheta, imo ver etiam Eliangelissa atque Apostolos, id est, totam Scripturam eieri S Novi Testa menti, quodque haec quidquid ad salutem necessarium est plenes clare compramen dat. Supra hanc Ecclesia fidem sena fundabit, huic tamquam
immobili fundamento innitetur maXime cum equidem , ut ut Confessiones
edi Catechismos habeamus . in hanc Omni tandem in causis fidei attigioni determinatio resolvi debear. et Secundo,
160쪽
Secundo, qadam in Consessione, capita sunt certa atque indubiam de his nunquam quaestio movebitur nisi apud bateticos Sed vero quae dam etiam in ea contenta , de eo genere fiant , ut plane utile sit de eis ter doctos, Dei timentes viros quam amissime conferri' idque hoc fine, ut quam proxime fieri potest , cum indubjs ea articulis concilientur. Tertia , detur ham opera, ut Consessa quam paucissmos habeat articulo . Os iuri quam brevissime conceptos ipstissimis plane Scriptura verbis
ProPonat et omittantur omnes am
pliores explicationes, probationes, diis ressiones , exaggerationes , amplificationes , exclamationes , solumque vecessaria ad sali te in ea tradantur. Ita futurum est, ut propter brevitatem minus erroribus , minus obloquutioni , minusque examini obnoxia sit. In exemplum adhibeatur veter Ecclesiis praTis, quae articulos, quos uidicavit creditu necessa los , quam brevissimis concepit verbis. Verumenimvero quidam inter
Confessibnem O Catechismi, distin
guunt, trantum ad rediJovem, iudicantque, cum Confessio Ecclesiarum B Qitarum propria sit, atque etiam non ita multorum in inanibus Versetur posse eam sine dissicultate m nodo revideri atque examini subiici; sed cum Catechismus non solum noster sit, sed etiam & quidem praecipue Ecclesitarum Palatinarum, omniumque in manibus versetur; examen illius gravi cum periculo conjunc um esse. Sed ego respondeo, si quidem hoc volumus, ut Catechiis, tydelbergensis formula concordia sit inter Eccle tum Docteres, SENTENTIA cuique ipsi subscribere teneantur: necessarium etiam esse ut examini sub j. ciatur. Nulla enim Ecclesiis eo loco a nobis haberi debent , ut ullum scriptum ab ipsis comoositum sic reciperemus . quin simul etiam libertatem servemu id examini subiicienti. Atque hanc praeci Piram causam esse arbitror , cur Ecd Ja diverserum Provinciarum cum infundamentalibus Chridiana doctrinae capiti bis inter se consentirent . in tamen quaeque inlida res Confessi dines conscrioserint. Sed permittatur ut
Catechismis ei deiber ensis formula eiusmodi non concedatur libertas in explicatione illius qua lis decet , necesse non erit Ut revideatur atque examini subiiciatur: onere scilicet subscriptionis sublato .moderata libertate in explicatione illius concesia.CONCLUSIO. Atque hoc est Nobilis patentii Sapientissimi atque prudentissimi Damini, quod habui Cet ud meBris proponendum simul etiam gratias ago
post Deum agnosco me teneri omnium actionum mearum rationem
reddere quod clementer, patienter audire me gravatus non sit: Simul autem etiam sancte at firmo, ex animo paratum me esse, ut dehisce omnibus alijsque, de quibus
controversia aliqua poterit egistere
aut accidere unquam, cum reverendis confratribia meis amicam ct fraternam tollationem instituam, quocunque tempore , ubicunque loci