장음표시 사용
371쪽
verbia Ecclesiastes, Cantica, Dan et, tamentationes Ieremiae. Hi sunt v. Test. Novi, sequuntur I v. Euaria gelistae Actorum I. III. Epist.P.iuli, H br. Iacob r. P
pocalypsis Iohanni . quorum alijm dubitate habiti pro authent cis de nonnullis ver aliquando dubitatum fuit susti tente tamen illorum numero de quibus nunquam dubitatum fuit
U II. Causa primaria istorum ii bi cur Drus est in Filio suo per Spiritum sanctam Instrumentales sunt rusti Dei homines, qui non proprio arbitratu sed actim inspirati a Spiritu libros istos consignarunt, sive verba illis inspirata fuerint, sive dictata sive ab illis divina directione administrata.
VIII. Materia Scriptura seu obi tum est Religio, ut jam dictum est. Forma essentialis .interna est vera voluntatis Dei de Religiones eniri cantia: externa est forma seu character sermonis, Ut contemperatus est dicentis dignitati hinaturae rerum: hominum capacitati ac
IX. Finis est instructio hominis ad ipsi ut salutem mei gloriam.
Instructionis totius partes docuina, redargutio, institutio, correctio, consolatio comminatio.
VEibi divini, quod Scripturis V.
sum est auctoritas est tum in veracitate totius, irrationis omniumq;enunciationum, sive de rebus praeteritis sint sive de presentibus, futuri situm in potestate nian atorum prohibitionum, quae eodem con
II Auctoritas utraq: non potest aliunde pendere quam a solo Deo praecipuo verbi istius auctore sum quia illa verax est citra .ilsitatis su- soicionem ttim quia potestatis irrem
fiagabilis. III. Qui de causa sola notitia
verbi, quod divinum sit obligat ad credendum,&obediendum , atque ita fortiter ut obligatio illa nulla externa auctoritate augeri possit. U. Ecclesia qualicumqUe Id seu respectu considerata nihil huic auctoritati firmandae facere potest Unam Vipsa isti verbo omnem suam auctoritatem debet ' Ecclesia non est nisi iam ante verbo isti tanquam divino fidem adhibuerat, Obedientiam spoponderit. Quare auctoritatem Scripturae ab Ecclesia suspendere ulla ratione, est negare Deum esse sufficientis veracitati v Ck suprema' potestatiq, ipsamque Ecclesiam esse Ecclesiam. V. Varijs autem modis robatur verbiim ' divinitus esse profectum vel signi verbi enuntiatio ni adhibitis qualia sunt mira la. Praedici nes, divina apparitiones; vel argumentis in si verbo insitis, qualia sunt res tota stultisae character sermonis, conseiam in singulis Si omnibus partibu . Vipsius, verbi efficacia et Denique interna irtas Dei per finirinim sanctum est dicatione. Quidus omnibus secundariam probationem addimus testi
372쪽
monium illorum qui illud verbum pro divino acceperunt. I. Hujus postremi testimonij
vis mesticacitas tota humana est, tanti momenti quanta est sapientia, probitas, constantia testiuna. Et propterea auctoritas Ecclesia nullam aliam fidem quam humanam facere potest, quae praeparatoria esse potest ad divinam in generandam. Ergo Ecclesiae testimonium non modo non est solum quo nobis certitudo Seripturae confirmatur, sed ne praecipuum quidem, imo vero omnium maxime imbecille. II. Nulla argumenta excogitari possunt ullius verbi divinitati adstruendae, quae huic verbo iustissima ratione non competant di nulla vicissim excogitari possunt quae hujus divinitati destruendae vel probabili ratione scivire possunt. VIII. Quanquam ad salutem
necessarium absolute non sit, Cret-dere hunc vel illum librum esse ejus Scriptoris cujus titulum praeserti tam me id ipsum certioribus argumentis adstrui potest quam illa sunt quae ulli ali scriptori suum opia arrogant. IX. Scripturae eo ipso quod Divine sunt, sunt Canonicae,quia continent regulam fidei chari ratis spei,
omnium actuum nostrorum internorum&externorum. Non ergo indigent auctoritate humana ut Canonem vel pro Canone recipiantur: imo respectus inter Deum creatura postulat, ut ejus verbum sit
X. Dicimus ad Scripturarum N .v. Testamenti diviri tatem adstruendam, hanc disjunctivam irrefutabiliter atqrem Scriptura aut
est divina, aut absit dicto blasphe-
ma, sive ab homine, sive a malo Spiritu profecta esse dicatur. COROLLARI v M. I. Afirmare quod Scriptura alictoriivi pendet ab Eccle a, eo quod Ecclesia sit Scripturi antiquior, en mendacium, phl-.tiloquiκm, contradictionu multiplicuimplicatio denique bliphemia. II. Auctorii poni cis Ron si adit deah dum de Scripturar m divinitate minor est cuiu i Episcopi ipsa sapientioris, melioris, constantior .
SCripturae lacra', persectionem
appellamus omnium rillorum quae Ecclesiae scitia,creditu, factu, speratu ad salutem necessaria fuerunt, sunt, erunt, compraehensio
II. Hanc adversus inspirationes, visiones, somnia 3 quosvis novos enthusias mos defensuri dicimus nullam ullius rei ad salutem vel cuipiam singulari homini, vel Ecclesiae necessarie inspirationem, post tempora Christit Apostolorum in terris versantium factam esse vel homini ulli vel caetui hominum cuicunque, quae res non sit in Scripturis sacris plenem perfectissime compre
III. Dicimus etiam nullum dogma ad saluter necessariurn ex illis ipsis Scripturis deductum esse posterioribus seculis, quod ab ipso Christianae Ecclesiae initio non fuerit explicite cognitum creditum.
373쪽
DispvTAT,Ab adscensu enim Christi in coelos
adulta fuit Ecclesia Dei, quae cresceret quiQVm potuit m notitia in fide
rerum a salutem necessariarum, icta Lovorum Articulorum accestiones caperia non potuit hoc Eii, cres cse Potuit in hiae qua cretes tantur capita 1 eligionii, non in tace quae Ic-
num vi cui obtinent tantum, quaei Iae ctiam non mouo cum Scripturi iugii cnon aeuuerunt, lea X pii, bcripturis deiuvienuae uerunt, iacias auctoritatemnabere non ac be-b. 1.L, Icci potius errori viculae lucii-LaLIU Lanta enim cit non proposi-iliata iam uioclo, leui explicationum in Pro attonuiu in Scripturi conmPIcnun latum periectio. v. Compendiosistima Liam culus HS c nuntiati cis ualcandi iacit,11 aispiciatur an eius uos iactum de Priataicatum vel expleti vel aequi-POilenter in Scripturi, contane iaruo alterutrum non conuncatiar ab ma ut non necessarium ad salutem rclici pote it tine ullo salutis dilacn-pio: tale autem esie potest praeuicatum, utilii subjecto tributum sine dii pendio saluti, recipi non possita
E. G. Papa Romanus est caput Ecclesiae, Maria est mediatrix gratiae.
TIEtspicuitas Scripturae est ei tan-I quam sigilo competens qualitas,
SEPTIMA. 3 Ssecundum quam apta est ad conceptus , quorum signa lunt verba Scriptura compraehensa clare patefaciendos ijs,quibus illa secundum be-ncvosar Dei providentiam admi-
I. Ulam Scripturae competere ex causa ejus . sine probatur. In caula conlideramus sapientiam
bonitatem auctoris: in secundum
illam scivit,in secundum hanc voluit lenta mentis suae bene enuncia re. In fine est necessitas corii in ad quos Scriptura diligitur, qui sine notitia ista salutem adsc qui ncque uia ex decreto Dei.
III. Perspicuitas illa distincto
consideranda venit tum objecta tum subsecti ratione dieque enim aeque omnia re omnibu perspicua sunt,
sed in Epist. Pauli nonnulla difficilia sunt, in Evangelium tectum et ijs qui percunt, in quibus Deus huius
IV. Illi vero sensusqUOrUmnotitia&fides simpliciter est ad salutem necessaria, ita plane in Scripturis patefacti sunt, ut etiam a simplici silmis, ocio Usurationis polleant, percipi pol stillat. V. Sed illis tantum perspicui sunt qui Spitatus . tum me collustrati oculos habent ad videndum , evmentem ad intelligendum: discernendum Color enim quantumvis lumine satis collustratus non videtur nisi ab oculo qui videndi velut lumine interno preditus est.
I. Verum: in iis quae ad salutem cognitu Sc creditu sunt necessariam distinguenda est lex ab Euangelio, praesertim ea parte quae de Ieria Christo crucifixo est C resuscitato. Nam legis opus etiam gentiles alieni a Christo inscriptum
374쪽
salutare non sit nisi accidente illuminationem inspiratione Dei interna sermo de cruce animali homini stultitia .scandalum, sine Spiritus revelatione non percipitur. VII. Sunt autem in Scripturis nonnulla ita dissicilia intellectu, ut
perspicacissima ingenia in i j intelligendos toto vitae cursu habeant quod laborent: Sic Deo temperante illas, ut neque inutiliter legi, neque cum fastidio repelli possint in si nities lactae Grelecta'.
Sensibus, interpretatione Scripturae lacrae.
Ensus legitimus .genuinus S, Scripturae is est, quem author ipsius Spiritus sanctus intendit, qui ex verbis ipsis sive proprie sive figurato acceptis, colligitur, id est grammaticus, ut loquuntur, sensus.
II. Ex hoc solo sensu essicacia argumenta peti pol sint ad dogmatum probationem. III. Propter vero rerum corporearum, carnalium, animalium, terrenarum , hujus vitae analogicam cum rebus spiritualibus, caelestibus, futuris haeretilis similitudinem, fit ut ijsdem Scripturae verbis duplex uterque certus, i auctore intentus sensus subsit, quorum unus typicus alter typo figuratus seu alle goricus appellatura ad quem allegoricum etiam anagogicum, tanquam
I Acopi ARMINO pari modo ad typicum collatum, re
IN. Ab hisce sensibus inhiolo gicus intropologicus qui dicuntur
non differunt, quum ille causam reddat sensus grammatici, iste accommodationem ejus contineat, ad circumstantias personarum, loci, temporis, &c. V. Interpretatio Scripturae tum verba ejus tum sensum respicit. VI. Interpretatio verborum est vel singulorum , vel conjunctorum;&Utraq;vel eorum in aliam linguam translatio, vel per alia verba ejusdem linguae explicatio.
VII. Translatio ita adstricta esto, ut si originalis sermo ambiguitatem habeat, ille in quem transfertur eandem retineat, aut si fieri nequeat, marginali adscriptione comis pensetur.
VIII. In explicatione quae per
alia verba fiet, danda opera ut ex ipsi Scriptura verba explicantia petantur; quorsum utilissima erit synonymiae .phraseologiae observatio. X. In sensuum interpretatione conandum ut sensus reormae fanorum sermonum conveniat, scopo seu intentioni authoris isto loco
sit accommodatus equo praeter Ver
borum intellectum facit locorum aliorum Scriptur sive similium sive dissimilium collatio , ipsius contextus diligens intuitus in quo potissimum occasio, finis, antecedentium .consequentium connexio, circumstantiae etiam personarum, temporum, locorum adnotabuntur.
X. Ium Scriptura non sit private seu propriae explicationis, conabitur Scripturae interpres ut sensus in illa habeat exercitatos,quminterpretatio Scripture quae prophetia nomi-
375쪽
nomine in Scripturis venit, ab eodem Spiritu proficiscatur qui ipsam prophetiam Scripturae primitus In spiravit.
XI. Nullius vero vel hominisve Ecclesiae Trophetas G di Apostolos excipimus eanta est
auctoritas, ut tuam interpretatio Dei populo pro authentica obtrudere postit semper sudicio eius cui Proponitur sublecta est hucusque, Ut nonnisi quatenus robore argumentorum fumata est, illam recipere te
XII. Qua de causa neque Patrum consenius,qui ci Ficulicr nonstrari pote it, neque Pontificis mani auctoritas Pro norma Nerpretationi recipi tabent. XIII. Neque volumus licentiam mvectam, qua cuivi sive propheta: sive idiotae, liceat interpretiariones quasvis sive ab uno Propheta, sive a pluribus factas sine causa reficere, sed libertatem prophetandi iii Ecclesia sartam tectam cupimUS: quam ipsam judicio tum ipsius Dei, tanquam vita necis potestatem habentis, tum Ecclesiae seu praesulum estis ligandi de solvendi potestate praeditorum, subjicimuS.
Dei situ pronuntiati live scripti agitur, semper Spiritus sancti pr.ecipuam inconcurrentem efficacitatem; illi adjungimui. l
II. Objectumessicaciae illius est homo , sed vel ut subjectum in quo
ei Macia operetur, ut Objeci Um circa quod ei ficacia ista versetur consid*randUS.
III. Subjectum illius est caciae
in quo est homo secundum intellectum: affectum, tanquam capacitate sive activa sive passiva praeditus Secundum intellectum, quo verbi sensa intelligeres pro veris sibique bonis apprehendere potest secundum aflectum quo in verum Asbonum monstratum appetitu ferri, idipsum amplecti, ec in eo acquiescere potest. LV. Efficacitas illa non est tantum Praeparatoria, qua intellectus affectus praeparentur ad aliud insuper verum: bonum apprehendendum, quod verbo isto externo non comprehenditur, sed est coiisummat Ouea qua intellectus maffectus
humanus sic perficiuntur , ut in hac vita ulteriorem perfectionem obt neIe nequeat homo Ergo rejicimus illos qui Scripturam litteram mortuam dicunt, servire tantuin homini praeparando ut internum aliud verbum capere possit.
. Ista efficacitas, in Scripturis ter binis actibus pulchre circumscribitur. Primo docendi quod verum est, refutandi quod falsum est. Secundos adhortandi ad bonum , dc- hortandi a malo, Vcorripiendi si Praeter aut contra officium factum fuerit. Tertio, consolandi Spiritum contritum, comminandi elato. I. Essica ae objectum circa quod est idem homo ante tribunal judici divini constitutia S, ut secundum verbum illud sententiam vel justificatoriam vel conademnato-
376쪽
Religiones ejus princi- p ijs Scriptura V.&N.
Testamenti comprehensis generatim egimus, jam strictius de
cesse est illam fundari in mutua relatione quae inter Deum: hominem est quam si variari contingat modum quoque Religionis variari necesse est, manentibus semperactibus x Religionis cujusque substantiam pertinentibus notitia, de amore, timore fiducia, metu, obedientia.
II. Prima inter Deum hominem relatio est ex hujus ad imaginem Dei creatione ,secundum quam
Religio ipsi praescripta est lege illa
comprehensa, quae mentibus hominum est impressa. postea decem Praeceptis per Moseu repetita: cui Deus probandae obedientiae causa
adiunxit symbolicam legem do fructu arboris scientiae boni hali
II I. Per peccatum hominis alia introducta inter Deum Ipsum re latio est, secundum quam homo condemnationi Dei obnoxius, gratia restaurationis indiget: quam si Deus praestet homini jam etiam in illo actu praeter creationem , sun- danda est Religio homini praescribenda. Qui actus quum peccati a gnitionem gratiarum pro liberatione actionem postulet, adparet hic Religionis modum variari oportere: quemadmodum etiam ex Dei instituto variatus est reipsa.IU. Hanc variationem Deo sic administrare visum est, ut non statim istam gratiam plene exhiberet, sed aliquantisper hominem sub reatus obsignatione contineret addita tamen promissione gratiae suo tempore exhibendae munde disertimen existit Religionis a Mose populo Israelitico praescriptae, via Christo suis tradite: quarum illa veteris Testamenti a dis hia haec . est Euangeli j illa Iudaica, hq Christiana appellatur. V. Vtramque istam Religionem vel Religionis modum multis actibus differre docet clarissime legis ceremonialis sub Mose usurpatio, ejusdem sub Christo abrogatio et Uerum cum hoc tempore Christiana Religio obtineat, hilla nobis sit obeunda de hac porro agemus, ita tamen ut, illius prime vae sistius Iudaicae suis locis mentionem inter jicimus , quatenus illa Christianae Religionis explicationi servire potesti debet. I. Nolumus autem illud di crimen eo usque extendi, ut ijs qui sub v. Test parilagogia, . -νs- , ae fide Deo serviverunt salutis sine Christi interventu adeptio attribua
missionis obtiuuit illud: Nullum nomen sub caelo datum est in quo oporteat homines salvari quam nomen D. nostri Iesu Christi.
VII. Hinc apparet MA.γM falsum
377쪽
falsum esse illud dictum a nonne-nrine veterum usurpatum Hommes primum lege Natute inde lege Mosis denique lege gratiae Salvatos esse: quin&hoc: Confusionem Religionis Iudaicae & Christianae qualem Mahume invexit , dispensationi Dei prorsus esse contrariam.
Religione Christiana,&primum de voce ejus
IV. Et do in quitem reliqvis omnibus doctoribuq Moseri Propheti, imo in Angelis ipsis praecellentior, tum a d perceptaonis, turn doctrinae eminentia. Modo perceptionis, quia ille in sinu Patris existen S ad Omnium Patris se- vetonim ita miris visito item admi ius, Spiritui qua plenitudine donaturum vidit SI audivit coram quae o duitur re testatur illi vero secundum modum certum spiritu donati, vel per visionem vel per somnia, vel per altaquium ore ad os . et Angeli interventili et rceo erunt quae aliis nunciare debebunt qui se Spiritus etiam Christi Spiritus di
V. Doctrinae excellentia superior fuit, quia ipsus D itatis pleuitudinem , totamquet, postremam patris de salute hominum voluntatem simulo semel hominibus pate- et E Religione Christiana porro II tractaturi, primum quae nominis sit ratio expediemus . inderem Iipsarn Religionis istius ordine con fecit , adeo ut nihil ad finem usque siderabimuS. II. Religio Christianari quam heresin Naiaraenorum vocabant Iudaei, a Iesu NaZareno, quem Deus an licum Magistrum constituit nobis, Si Christum ac Dominum fecit; nomen sortita est. III. Duplici autem ratione nommen illud e competit, a causa, crabobjecto A causi, quia Iesus Christuq ut doctor a Deo datus, illam Relietionem praescripsit, tum sua vocequum in terris versaretur, tum pera nostolos in universam terram
emitas. Ab objecto, quia ipse idem Religionis illius secundum Deum oblectum est jam exhibitus&plene seu perfecte manifestatus quum antea a Mosem Prophetis tantum
ut venturus promitteretur istae nunc Iaretur. seculi neque secundum rem neque secun bim expositionis elatitatem
addi queat aut opta sit. V I. Ab illiu Religioni fide e professione professores illius Christiani dicti sunt Actor. II. 26. I. Pet. . vers. I S. Cuius raminis ex cellet iam competere alicui vere pos
sit, non farficit ut Christum Doctoremn Prophetam divinitus dictum agnoscat sed necesse est ut illum etiam tanquam obiectum eiusdem doctrinae religiose agnoscat stolata quanquam illa notitiam fides
huic sit praecedanea Mab illa sola aliquando nonnulli . in Chi istum credidisse dicantur. X, i THE-
378쪽
busvis variatae modis oblectum Deus sit , etiam huius objectum Deum esse necesse est. At praeterea eius de objectum est Christus secundum Deum, utpote a Deo&Patre crestitutus Rex Dominus universi Vcaput Ecclesiae suae.
II. Qua de causa in Religionis Christianae tractatu ordine haec nobis sunt consideranda Primo objectum ipsum in quod fides di cultus religiosus tendere debet. Secundo causa propter qua fides cultus objecto praestari possit: debeat. Tertio ipse fidei: cultus actus, modusque utriusque secundum praescriptum Dei Christi Quaxto salus ipsa, quae ut promissa indesiderata cause impellentis vim habet, ut obtenta praemium est praestite Religionis, unde Dei Christique glaria exsurgit sempiterna. III. Homo vero cui Religio ista Praestanda est, peccator est, sed cui peccatorum remissio .reconciliatio jam impetrata est, ut distinguatur etiam hac nota a Religione Iudaica,quam etiam peccatoribus praescripsit Deus , sed tum temporis i mi E Dquum remissio peccatorum nondum HUC IO' I HIIIa aes cinligionis;
erat impetrata qua de causa: modus Religionis tum alius fuit, praesert ii quoad ceremonialia. IV: Haec Religio, quod ad Omnia quae in illa consideranda diximus, est omnium Religionum prestantissima, seu potius modus Religionis praestantillimus. Objectum enim excellentissimo modo in illa proponitur,adeo ut nihil illius mens humana percipere possit quod istius Religionis doctrina non exhibeatur. Omne enim bonum suum Deus
cum illa explicuit, inclitasto intuendum dedit. V. Causa propter quam Religio isti objecto praestari possit debet est omni modo Scacissima , adeo ut nihil ex gitari posti cur alicui Numini Religio praestari debeat&possit, quod inessicacitate illius c hae non sit modo praecellenti comprehensum. I. Actus ipse fidei: cultus, modo maxime insigni requisitus praestandus, salusque ex actu isto ex stens maximam gloriosillima, tum quod Deus se plenius inperfectius videndum praebebit quam si per aliam Religionis formam salus impetrata fuit Iet, tum etiam quod Christum , qui frater hominum est, caput in aeternum sunt habituri conspecturi qui salutis particepserunt, quo ipso in salutis adeptione .possessione ipsis quodammodo Angelis sumus futuri superioreS.
379쪽
I Eligionis Christianae objectum
est , in quod fides S cultu hominis religiosi tendere debet. Illud objectum est Deus e Christus esuS.
Deus Plancit taliter Christus subordinate lub Deo; Deus per se Christus uda Deo Religionis illius obje
II. In Deo pinnario Chra innae Religionis objecto tria ordine considerancti, Primo Natura Dei,
cujus ea est excellentia dc bonitas, it Religio illi honeste: utiliter praestari possit Secundo, Aetiones Deipi opter quas illi Religio praeliari debeat. Tertio, Volesialas Dei, qua vult sibi praestari Religionem, praestantem ipse remunerari, contraque negligentem punire. III. Tractatrii de natura Dei praemitti oportet Religionis omnis primum de summum axioma, De Im esse e sine quo inane est quicquid de natura Dei inquiritur , utpote qua nullam existentiam habens purum putum phantasma sit futura conceptus humani. IN. Deum esse quanquam omni creaturae rationili significatum elu voci percipienti deque isto significato cogitanti notum sit, tamen argumentis variis demonstrari potest:&primo ab axiomati nonnullis theo reticis, quae propterea quod
terminis tantum intellectis vera esse cognoscuntur notionum insitarum
nomine appellari meremur. V. Primum axioma est Nihil esse aut esse posse a se ipsoa sic enim esset simuli non esset, seipso prius inposterius esset,suique ipsius causata effectus esset. Ergo oportet unum aliquod ens esse necessario pta existens, unde ut a causa prima cla suprema ortum ducunt omnia reliqua. At hoc est Deus. I. Secundum axioma est Omnem Causam metrentem primariam suo eflecto praestantiorem e se. Unde sequitur, quum renentes omnes creata sint in ordine e lectuum , Unam aliquam esse supremam .Lapientissimam metatem, a qua Oragl-ginem habent. At haec est Deus.
VII. Tertium axioma est; Nullam vim finitam aliquid facere ex nihilo, natura primam est ex nihilo factam siectis enim ab efficiento
mutari neque Potuit neque debuit.
Et sic ex illa nihil fieri potuit Vnde sequitur aut omnia quae sunt cile ab aeterno Sorantia prima, Ut unum esse ensitam ima de hoc est Deus. VIII. Probat idem axioma practicum seu conscientia quae OmlΠ-bus creaturi rationalibus inest, benefactis excusat rex hilarat, in malefactis excusati cruciat, et Iam in iis quae in nullius creaturae notiotiam venerunt aut venient uri Uam.
quod manifesto indicio est aliquem
judicem supremum , qui requiae cc judicabit. At ille est Deus. IX. Quintum argumentum nomdis suppeditat ipsa rerum existenti iam magnitudo,perfectio, multitudo, varietaS, concordia quae clamat
ab alr me ab uno esse omnia ista
non autem a multi . At hic est Deus.
X Sextum argumentum est ab ordine qui in rebus est ab ordinata omnium ad mer ispositione
380쪽
Wdifectione, etiam earum rerum quae lationis exsorte propter finem agere , aut saltem finem intendere non possunt. Omnis autem orco ab uno est, indirectio in finem a sapiente lono. At hic Deus est. XI Septimum argumentum suppeditat societatis Politicae, Ecclesiasticae, Moeconomicae inter homines conservatio, quae in tanta Satanae malorum hominum perversitate habie stabilis esse non posset, nisi ab uno praepotente sarta tecta praestaretur. At ille est Deus. XII. Octavum argument Uinsumimus a miraculis quam facta esse credimus, fieri videmUS, UO-rum ea est magnitudo ut totam cretati universi vim solentiam longis si me excedant. Ergo necesse est causam esse quae ipsum universum ejusque potentiam superet. At ista est Deus. XIII. Praedictiones rerum futurarum de contingentium, earUmque accurata .stricta impletio non unas suppeditat argumentum, utpore quae a nullo quam a Deo proficisci potuerUnt.
XIV. Accedit denique perpetuus reniversalis omnium populorum consensus, qui instar legis, imo oraculi divini habendus est.
COROLLARIUM.An ex motu qui in mundo aptaret, O ex re quod quicquid movetur ab alio move, eo nundis it Deum esse, propter virorum doctis moram dissensiones, disquiri permittim M.
iecto duo cognos cnda, tum isatura ejus, seu quid, vel potius qualis sit Deus tum quisiit sive cui ista natura tribuenda sit ne quid insultum vel inconveniens Deo tribuatur, neve Deus alius vel alien is proxero habeatur. De priore primo aliquot disputationibu pertra
cognoscere non possim VS, ex analogia natura quae rebus creatis,
S potissimum in nobis ipsis est ad imagine in Dei conditIS, aliquo modo ali equi possumus addito semper
analogiae illi oco eminentiae secundum quem Deus Intelligitur perfectiones rerum creataltim infinite excederet. III. Clim in tota rertam natUra,
in homine ejus compendio, dilotant in considerari possint essentialia , sive subsecto disieparata, sive in eodem subsecto ordine quodam inter se connexa subordinata, essentia scilicet: vita naturam Dei V que secundum duo ista naturae momenta intuebimur. Nam Uatuor. isti gradus, esse, IVere sentire, intelligere, qui a multis ponuntur ad duo ista momenta restringuntur, quum vivere ipsum sentire de intelligere in se complectatur. IV. Essentiam Dei primum natura divina momentum esse sci
mus, quo Deus pures simplicitet
esse intelligitia r. V Illam cur tota rerum natura secundum sientiam in corpus
Spiritum distribuatur spiritualem, esse dicimus, mecilla Deum Spirituma eo quod fieri non possit ut primula