장음표시 사용
741쪽
vlliretur a Deo. Determinatio enim ista libertatem voluntatjs aufert, vel potius libertatem volitionis Licet enim voluntas in aliis rebus a Deo non determinatis, flexibilis in utrumque maneat ad libera tamen volitio libera non est, quando determinatur praecise ad unum ex con-
Anselmi dictum habet idem quod jam saepe diximus, Distinguendum
inter necessitatem conseqgent in c. sequentia illa praecedit rem, haec sequitur. Tua vero necessitas ex decreto praecedit rem di non sequitur, Anselmiana sequitur: ergo non est eadem. In Gandenti dicio ne v
stigium quidem est eius sententiae
quam tu propugnas. In brevi recapitulatione sententiae
dem nodum non magis solvis. Semper
in dio. enim verum manebit, gratia ad vi- laudum peccatum necessaria negatist nem, peccati causam per modum non dantu
prohibens nec Farin m. Et falsum semper est, illum libere. voluntarie peccare , vivorum pote non peccare Et volκntatem libere sem in issam partem AE a certo Dei S i sexibili decreros determinata. Atque ita fallum, ut cle finitionibus inter se pugnent libertas ta determinatio. Illa enim est ad utrunque Oppositorum, haec ad unum praecise. Quod exemplum Angelorum adfers, qui se necessario ct libere Deo obe
sis viri facis pro tua auctoritate atnoncum probasti quod dicis. Ego vero dico haec duo inter se pugnare, ut, si mihi a firmes Angelos libere Deo obedire, ego fidenter dicturus sim, Angelos polli Deo non obedire. Si contra asseveres, non posse
inta' non L eo obedire, ego audacter in
T, concludam , iam inon libere
tiis inter sedit serunt necessitas libertas, quidem plusquam genere. Et ausim dicere citra blasphemiam. ne Deum quidem omni sua omnipotentia et licere posse , ut quod necessarium est contingens sit aut liberum , A quod necetiario fit, libere fiat. Implicat enim contradictionem; non posse non fieri, posse non fieri, contradictionem oppo sitam primae regeneralissimae notioni mentibus nostras divinitus insitae, de quolibet affirmare aut negare verum est.
Et res non pote semul esse edi non esse, simi hoc Ceo, an esse. Illud autem
non posse Deum , non est impotentia', sed in variabilis potentia signum.
Quod enim res est id quod est, per actualem Dei potentiam est Si fiat ut simul&eodem tempore hoc non sit, jam actualis Dei potentia aut
vincitur, aut habet potentiam a rem sibi oppositarn , qua fit ut res quae per potentiam Dei est, eodem rempore non sit ' Q Hodest absurdorum omnium absurdum maxi
C Eterum quia jam frequens no Petreis
bis mentio facta est permissio- - vum tram
is Peccati, operae pretium ac usi et
liam ce rem, ut spero, tibi perhice, non ingratam, si quid in universum de permissione rupeccati permissione sentiendum esse putem, secundum Scripturas, semel ex professo explicuero. Tu leges, expendes, iudicabis libere lynchre , T cubia veritate aberrasse videbor, in viam revocabis amicam seria moneta. Primum autem agam de permissione universim deinde de permissione peccati.
Permissionem ad genus actioqui fles, spertinere ex ipsi vocis flexione est simiae anotum , sive per se sive reducative, ut X xxx in Scho-
742쪽
in Scholis loquuntur. Cessatio enim ab acturi ad actum quoque est reducenda. causam autem proximam de immediatam habet voluntatem,
non scientiam non potentiam , non
potestatem; licet hista in permittente requirantur. Nemo enim recte ilicitur permittere nisi, sciens quid reui permittat, nisi potens permittere .impedire , nisi denique jus de auctoritatem habens permittendi. Et si forte cuiquam ciermissio tribuitur qui aut scientia ista aUt Potentia, aut potestate destitutus est abusive id res extensive quodi' accurata tractatione ae locum habere non debet.
Objectum permissionis est tum persona,cui permittitur aliquid umactus sub actu volo etiam com- pramensam cessationem ab actu)qui permittitur. In persona cui permittitur, duo ponenda actus istius respectu Primo vires lassicientes adactum praestandum . intellige nisi impediatur. Secundo, propensio adactum producendum citra hanc enim frustra permittitur actus citra illas omnino non permittitur imam
necessirio ad actus praestationem requiruntur: ut ut adsint illae, nisi Propendeat persona, cui permittitur actus, ad actum ipsum, nullo fine
in vagum permittitur ramo nec recte dici potest , quod alicui actus
permittatur , qui actus illius praestandi affectu nullo tenetur Unde apparet permissioni praecedaneam esse praescientiam sive scientiam tum virium sussiciretium, tum propensionis ad actum illum praestandum, in illo cui fit permissio, existentium. Nodus permissionisost suspensio essicientiae alicuius, quae essicietilia, etiam possibilis est permittenti sive secrendum jus sive
tecundum potentiam, vel utroque modo, musurpata circumscriberet,
vel re ipsa impediret achim. Unde generatim definiri potest permissio; , - n.
Actus voluntatis quo permittens es in vete.
ficientiam aliquam sibi possibilem
suspendit quae usurpata actum aliquem eius, cui permissio fit, circumscriberet vel reipsa impediret: ad quem actum praestandum ille idem propensionem habet I vires tussicientes. Hisce accommodatis ad permissionem Dei, qua creaturae rationali actum aliquem petmittit, ita poterit definitio tortarari. Permissio Dei est Actus volunta D, C .istis divinae, quo Deus Scientiam 3, inam is aliquam vel jure vel potentia vel u Tu.troque modo sibi possibilem suspendit, quae efficientiata sit a Deo usur- Paretur, actum aliquem creaturae rationalis vel circumscriberet vel re- ipsa impediret,ad quem actum pra standum creatura eadem propensionem habeti vires lassicientes Caeterum cum voluntas Dei semper a
sapientia ipsius dirigatur, iniri bonum tendat, non potest non in e cum eumque optimum finem permissio illa instituta esse.' Sunt au Elias utem duo sive modi sive species permissionis i quod leni teatum est in definitione, ubi essicientiae , si usurparetur . attributa est distincte vel circumscriptio actus, vel impeditio Consideratur enim voluntas Dei bifariam vel secundum quam creaturis aliquid prescribit iubendo vel vetandori vel secundum quam ipse aliquid vula facere vel impedire. Hincessicientia, de qua hic agitur, duplex est, una praescriptio five latio legis, qua actus aliquis creatum rat circumiscribitur qua circum
743쪽
PRA DE s T. PER RINSI AN scriptione actus ille libertati creaturae adimitur, adeo ut non possit illum citra peccatum praestaret, si vetitus sit, vel omittere, si praeceptus. Altera est positio impedimenti, qua actus aliquis creaturae impeditur. Prirno modo circumscriptus est Uinex arbore vetita, arbore scientiae boluee mali. lectio uxoria ille per prohibitionem, ista per praeceptum. Se cundo modo impeditus est Balaam, ne maleciceret 'aelin Achaei, ne Eliam occideret, A de Racherilia ne Hierosol mam caperet Abimelechm ne se contaminaret contactum congressu Sara uia autem Deus, si ita velit, utramque illam emcientiam, quando& ubi visum est, suspendit; ninc etiam duplex est permissio. una, qua actum aliquem lege non adstringit , sed permittit illum arbitrio: libertati creaturae, sive hoc fiat ob actus ipsius naturam simpliciter, quale est illud Apostoli, omnia inibi licent; sive ob aliud malum verandum, cuius exemplum est libellis repudii Altera est, qua actu alicui impedimentum non ponit action sua, impedimentum, inquam , quoreipsa impediatur actus , non quo possit vel debeat impediri. Sic permisit Adam medere de Euctu clito, Caimim occidere fratrem suum.
Licet enim impedimenta adhibue iit quibus: poterat: debeat impedirit terque actus, tamen non adhibuit, quibus actus impeditus sit. Sed illi uire permissionis modum, qui est per non positionem impedimenti actum impedieutis, licet dividere,
quibus Deus impedire potest , imo .solet actum aliquem , ad quemessiciendum creatura propensa est Ctiam illam unquan intelligi cirraconcursum causae primae varietas autem ista desumitur ex c.msis, per quas creatura rationalis actum aliis quem producit. Causae ristae sunt et,..lo. potentia, curacpeu Grqce dicta, vo pedurex o luntas loquimur enim hic de acti Me erase bus voluntariis, ad quos respectum
habet permissio , de qua agimus de
propterea impedimentum ponitur vel potentiae vel voluntati creaturae rhoc est, essicitur a Deo, ut creatura actum illum proJucere aut non
possit aut non velit. Illo modo impedivit ingressum Adam in Paradisum, isto Iosephum, ne contaminaret se adulteriori congrediens cum uxore Domini sui. At magis particulatim videndum Suhimo quot modis Deus impediat,ne crea pete Da
tura possit aut velit producere actum 'ad quem propensionem habet,
vires sussicientes, intellige citra hoc impedimentum. De potentia impedita prius, inde de voluntate ut creatura aliquid essicere possit, necesse est, ut potens sit, ut potentia nulla maior vel aequalis ipsi opponatur, denique ut objedium habeat in quod agere possit sua potentia. Hinc apparet impedimentum huic causae poni posse quadruplici modo. Primo, ellintiae de vitae, quae sunt fundamentum potenti e ablatione S cundo, potentiae ipsius ademptione vel diminutione. Tertio, maioris aut aequalis saltem potentiae oppositione. Quarto denique objecti substractione, quorum modor Umunusquisque fossicit ad impediendum. Exempla adseremus singulo
744쪽
ectuagies ri e virorum ab Ange a noperpetratam Sic impedita ita ad Achaeram adductio con amplis igne burio viris qui ad illum compraehendendum missi erant. Secundo modo impeditus est Sampsea, ne sepon deroasos capillos liberare posset e manu phili eorum, robore isto Spiritus , quo ante Pollebat, ipsi adempto vel diminuto. Tertio modo moeditus fabrumne iussiret Iebosa , os lex tibi Sacerdoti, M. quemadmodum .impedita abductio Lothio Sodomitarism in Captivitatem, per Abrahamum regibus victoribus cum domesticis suis oc
Quarto modo impeditus Achab ne nocere posset Elia impediti libu- diei qui ApUlolo paulo necem juraverant. Subduxit enim Deus Eliam, Pauli per Tribunum Iudaei substractus est. Sic Christia saepius se subduxit ex manibus illorum, qui illum volebant capere, etiam qui regem creare volebant.
Permissio huic impeditioni con-
raria est etiam per quatuor modostiam Upb istis contrarios, it simul iunctos. Nam ad productionem flecti requiritur causa integrata sufficiente ad erus impedimentum unius causae necessastae absentia. Necesse itaque est, ut, quum Deus potentiae creaturae actum aliquem permittit, creatura illa conserveretur ut sit, vivat, potentia eiusdem permaneat idonea ad actum producendum,nulista major vel aequalis potentia opponaturri objectum denique offeraturi potentiae permittatur. Unde apparet permissionem hanc Dei non esse otiosam, utpote ad quam tot actiones aequirantur Providentiae
tam: potentiam creaturae, administrantis, gubernantis oppositionem potentiae maloris vel aequalis,
inoblationem obiecti. Exempla et '
huiusmodi permissionis etiam adferre liceat. Eic Deus permisit Filium suum potentiae pilatio daornm. . e
riam interfecto tibia bis, Iab oblivi eradi. videamus iam quomodo Deus S md
impediat ne velit creatura actum es istinata producere, ad quem habet propen sistas.sionem vires sufficientes. Poni irassectui: voluntati creaturae rationalis impedimentum a Deo duplici
modo, secundum quem Deus agere potest in voluntatem. Agit enitatua voluntatem vel per modum naturae, vel secundum modum voluntatis libertatis illius Actio qua agit in voluntatem secundum modum naturae, impulsi physica dici potest sequa in eandem agit secundum modum voluntatis inlibertatis ipsius suasio dicetur commode. Impedit ergo Deus voluntatem vel actione physica, vel suasione, ne velit illud ad quod aliquo adsectae propendet. Actione physica impedit voluntatem quando in illam agit se
cundum modum naturae ut necessa ,rio inde existat impeditio actus, ad quem propendet creatura aliquo adfectu suo. Sic videtur impeditus affectus malus Aetnnorum adversus Israelita ex quorundam judicio. Suasione impeditDeus voluntatem, duando argumento aliquo Persuadet voluntati ne velit aclum perpetrare, ad quem aliquo suo affectu fertur,&cui e ciendo vires habet aut habere fibi videtur sufficientes.
divinae, conservantis essentiam,vi- unde non necessario quidem, sed
745쪽
certo impeditur voluntas. Quia vero Deus pro infinitate sapientiae suae praevidit ex propositione istius argumenti persuasum iri animum
creaturae rationalis, ,ex persuasioue exstituram actus impeditionem, necesse non habet ut alio impedimenti genere utatur. Caeterum omnia argumenta, quibus rationi actus
aliquis persuaderi potest ad tria genera reduci possunt: quod facilis sit praestabili set quod utilis, amoenus jucundus; quod honestus, justus, decorus , hinc etiam triplici suasione impedit Deus ne quis actum aliquem perpetrare velit Persuadet enim menti actum esse aut difficilem praestituta vel etiam prorsus impossibilem haut inutilem Minjucundum. aut inhonestum, iniquum, indecorum. Argumento a difficili velim possibili pharisa es principes sacere
tum faene impedititi sunt ne manus
violentas Chrisso inferrent sciebant enim illum a populo ut Prophetam aestimari, qui ista de causa illum defensurus videbatur adversus hostium molitiones Isaelita persequentes regem Moab ut illum praehenderent, quum viderent illum primo genitum suum obtulisse in holocaustnm exque eo cognoscerent illum animum suum obfirmasse discesserunt ab eo, existimantes se nonnisi difficulter
admodum&magna cum clade urbem capere posse Sambalia kTobia , reliqui inimici populi Dei, qui conabantur impedire adiscationem marmum Drnsalem, impedati sunt a proposito quum audisgent Nibemia inpidia innatui'. Desperabant enim, nisi de improviso Iudaeos adorirentur, quidpiam effecturos Argumento
ab inutili impediti sunt milites qui
Christum in mi vim euenim, ne illi ipsi
frangerent quum enim jam mo tuus esset, inutilis erat fractio crurum horsum instituta, fieri solita , ut
mors praematuraretur eo quod tum
temporis Iudaei luxta legem , ante solis occasum cadavera de cruce oblicupiebant. Nolebat autem Deus
ut ullum os eius somminueretur.
Eodem argumento impeditus Pilatis, ne Christum di imiteret. Si hoc dimiri ac, non er u amicui Castru Sicut Eae e. r. etiam Pliarao ne papnium Dei vellet e. dimittere Argumento ab iniquo vel inhonesto impeditus David, ne Saulem , quum in m mus ipsius incidisset, interficeret Absit a me, ut ma-Lyami
num meam mittam in veram Domini.
Sufficit antem ad rimpediendunx actum argumento suasionis, si actus impossibilis, inutilis , iniquus viis deatur iis a quibus Deus illum perpetrari non vult etiamsi reveratalis non sit. Sic Israeliis impediti s. o
sunt ne astenderent in terram promis sem, quum ex speculatori bis intellexissent rabur populorum: urbium munitiones, existimantes fieri non posse ut illos superarent. Sic David immpeditus, ne pro Philissa adversus Saulem ripaelitia pugnaret dicebant enim Philistaei regi suo, ne S- 2s, descendat David nobiscum in pretium , ne fit nc. i. aduersariis in prassio. Sic impeditus est Achae ne peteret figi uin adel, ovata jubente Esaia propheta et
dicebat enim non petam neque tentabo Iebo variet nisi mrte incamus Acha-χum metum Dei simulasse,&ptum ra.
voluisse videri et Deus enim pro rum hibuerat ne quis ipsum tentaret. Ad
postremum hoc argumentum per tinent revelationes divinae voluntatis sive vere divinae sint, sive ta- les falso aestimatae.' Sic David imma. . r. I peditus templum aedificare Domino, S. Nis
746쪽
prohibenteDeo per Nathavem quum tamen statuit litanimo id in gloriam Dei construere. di impeditus Latan ne a bono ad malum loqueretur
cum Iacobo, cui nocere poterat ut
a b it ipse ajebat. Rex Bahel oraculo Deorum suorum, quod consulebat, impeditus, ne moveret in Ammonitas, ivit adversus iudicos, quo SDeus punire volebat Neque singula ista se- Uncta ab aliis usurpantur a Deo ad impediendum actum, quem vult non perpe ratum, sed etiam bina vel terii aliquando junctim proponuntur, prout Deu novit expedire ad impediendum actum, quem vultim pessitum. Quae vero actio illa sit qua Deus argumenta, ad impediendam voluntatem proposita, animo Creaturae ad actum propensae bi ribus pollentis persuadet, hic ex pro- feta non agimus Certum tamen est, qualiscunque illa sit, essicacem esse ad impediendum , certoque impedituram: quae et icaciam certi. tudo non tam ex ipsa omnipotentia aetionis divinae, quam ex praescientia Dei despendet, scienti quae a gumenta is hoc rerum statu&tempore animum sint mettura hominis, eo quo Deus illum inclinatum cupit, sive pro misericordia sua sive
projustitia. Licet tamen meo judicio, actionem illam ita .distinguere, ut unum dicamus esse gratiosae particularis providentiae divinae, Spiritu suo sancto mentem hominis , qua regenitus est illuminantis, voluntatem inclinantis, ut id nolit&velim, quod Deus illum velle nolle vulta quidem ex puro obedientiae erga Deum assectu alteram dicamus esse providentiae generalioris,qua in hominibus agit qua homine sunt vel tantum mortaliter boui.
ut id nolint: velint, quod Deus D
ios nolle, velle vult, licet non hoc eventu ine ut Deo ista sua vel volitione vel nolitione obediant.
Hinc iam permissiouis Oppositae oreb; .
modo desumamus, qui non sepa m sub in m
rati di sunt ut modi impeditionis, sed i
coniungendi. Nam ut linuru argumentum impedire potest voluntatem, ne velit quod Deus vula impeditu multa necesse est ut nullo argumentorum istoriam persuadeatur voluntas ad nolendum, secus per-
milio non fuerit Permissio igitur
qua Deus permittit creaturam a tionalem velle petetrare actum, cui
perpetrando vires habeat idoneas propensionem , est suspensio impediment rum illorum omnium, quibus voluntas perstiadenda erat: re- ipsis permovenda ad nolendum. Persuadenda, inquam rere ipsa permovenda ad nolendum non quibus persuaderio permoveri poterat ad
nolendum. Fieri enim potest, ut Deus actum aliquem voluntati creaturae permissurus, ita totum n gotium administret, ut non modo aliqua dissuasionis argumenta, Uerum omnia simul juncta proponantur voluntati creaturae rationalis; attamen cum cista argumentorum
propositiove persuasio non sit exsti tura, quod etiam praescit Deus, hinc est, quod ista propositio argumentoriam optime cum permissione
istitis, ad ciuem dissuadendum erant ad habita . conveniat. Xem Plis rem et Nar
illustremus Deus permisit fratribis Iosephi, M. deicta re occidendo cogitarent;&tandem ipsum venderem, ora Curantes quod frater esset, quodque
committere vetarentur. Sic quoque
747쪽
mplagium committere vetarentur Sic quoque permisit hostibus illi sui, ut ipsum condemnarent, licet inauditum Om' 'pi dc tandem acciderent, nihili T-stimantes legem qnae ipsis non modo a Deo lata erat, sed Min memoriam a Nilo emo, Iosepho, iliis vocataetra sex not rauranditum quemquam condemitat Subordinarunt si os tepet, compererunt te unonia non es convelliennatantas tamen fecerunt
quod invidia: odium adversus Iesum dictabat. Sic quoque permisit rum IR ' Deus ut Saul Davidem persequeret r, flocci faciens quod filio suo: ipsa experientia de nocentia probitate Davidis doceretur .convinceretur. Ex hisce ita tractatis apparet, discrimen necessario esse ponendum inter impedimentum sufficiens efficax,&permissionem de qua hic agimus ece efficacis impedimenti suspensionem. Sufficiens vero impedimentum, quod Deus certo prael cit nihil effecturum, adhibetur a Deo , partim ut declaret actum istum , ad quem impediendum argumenta ista proponi curat de objici sibi displieere, partim ut inexcusabiles magis sint qui impediri se
non patiuntur et quin etiam ut magis illos pro ipsorum malitia irritet ad actum illum cupide perpetrandum. Habemus itaque hic triplicem permissionem Dei. Dam, qua Deus actum aliquem facit arbitrii creaturae rationalis, non adstringens illam lege: Alinam, qua aetiim permittit
potentiae creaturae Tertiam, qua ad
fectui involuntati eiusdem actum permittit. Quae duae posteriores subjecto disjungi non possunt , licet commoda ratione inter se distingui possint debeant. Necesse enim g st ut .ictus, quem Deus non vult impeditum mpotentiae revoluntati creaturae permittatur, quandoquidem per solam vel potentiae vel voluntatis inhibitionem actu impedimentum ponitur quominu Per Petretur. At dicet aliquis , impedimtionis species sive modos non sufficienter enumeratos essera neque enim actum in causis tantum suis, sed etiam in seipso impediri: quando quidem necesse sit ad actum , ut Deus non modo posse de cv velle. sed etiam ipsum efficere, idque rium mediate. Unde sequatur oportet, actum productum non iri, etiamsi Deus posse et Sc vellesin propterea actum impediri posse, etiamsi
neque potentiae neque voluntati impedimentum Deu Ponat nempe,
si concursum suum sive actum sive motum, qui immediate necessarius est ad actum producendum , creaturae deneget unde porro concludi potest , actum non plene permitti etiamsi potentiae: voluntati creaturae a Deo permittatur, nisi Deo etiam statutum fuerit suo acturi sive moti, sive concursu ad actum eundem immediate concurrere. Resp. non negare me istius concursis sive aestus Dei immediati necessitatem adactum producendum a dico, Deo semel statutum esse creaturis suis concursum suum sive generalem sive specialem non denegam ad actus istos producendos, ad quosta posse: velle creatoras dedit, sive quos potentiae de voluntati creaturarum suarum permisit secus frustra possedi velle dederit, ksine causa actum potentiae: voluntati creaturae permiserit. Addo exemplum
istiusmodi impedimenti dari non posse, quod Deus actum potentiae .volutanti creaturae permissum
748쪽
impedimentum Deus posuerit concursum istum suum immediatum Creaturae denegando. Quare concludo, sufficienter enumeratos modos sive species impeditionis, & propterea etiam permissionis. Caeterum fateor magnam non modo lucem , secta perfectionem accessuram doctrinae de permissione divina si non tantum qIommodo Deus actus, ad quo creaturae rationales propendent .vires habent sufficientes, impediat, Commonstretur . sed insuper qceatur
accurate,quomodo Deu S per creaturas rationales sive bonas sive malas, suos actus suaque opera producat di exsequatur. In quo quidem
multi docti&pii viri sudarunt,
operam non paenitendam postiere: at existimo tam multa restare nucleandam explicanda, ut nullum quantumvis excellens ingenium, omnibus istis sufficere possit, adeoque vere dici possit, puteum huius veritatrs non modo altum raro
fundum esse, sed .inexhaustum. In quem tamen si nos sobrie .sacrae Scripturae filum ductumque sequentes demiserimus , non dubium est , quin tantum haurire dabitur, quantum saluti Ecclesiae nominis sui sanctificationi conducere in hoc mundo novit omnis Ueritatis unicus fons clargitor Deus, eui sit gloria in secula per Iesum Christum. Amen. d.'aeg. His ita de permissione generatim Piso pereati, pertractatis jam de permisuone pec-- 2,-- cati videamus. Initio autem scientem ,. dum peccatum non permitti primo permissionis modo. Nam peccatum est quod lege est vetitum, itaque lege non permissum secus idem e speiaca uinx non peccatu Zλ; ec-
catum qua vetitum, non peccatum qua permissum re non vetitum Attamen cum vere dicatur peccatum permitti a Deo, certum est aliquomodo permitti . qui generatim consider tus, erit suspensio impedimentorum illorum omnium, quibus positis peccatum non fieret a creatura Impedianent autem quibu peccatum , quatenu peccatum est, impeditur, sunt revelatio voluntatis divinae,3 motio sive suasio ad obtemperandum voluntati divinae. Vnde constat permissionem peccati ess suspenfionem illius revelationis vel suasionis, vel etiam utriusque. Huc vero ex generali permissionis definitione adferendum, illam revelationem .motionem sive sua.
sionem tantae esse efficaciae, ut, si adhiberentur .usurparentur, revera peccatum non fieret. Quod idcirco dico, nequis existimet Deum nullum actum praestare peccato impe- diendo sufficientem, quando peccam tum re ipsa non impeditur , atque inde concludat Deum peccatum velle rursus , nequis arbitretur, quum Deus unum aut plures actus producit peccato impediendo su ficientes , illum nolentem peccatum permittere. In quorum altero
videmus crebro falli, qui hanc rem non satis accurate pensitant. Sola enim consideratio efficacis impeditionis, cuius suspensione permissio proprie radaequat definitur, e scit ut intelligamus Deum nec
velle Peccatum propter impedimenta nonnulla licet non efficacia, adhibita, nec tamen invitum permittere , propterea quod praeter illa sufficientia impedimenta, etiam efficacia habet in suo sapientiae potentiae promptuario quibus
749쪽
productis certo de infallibili e peccatum impediretur. Caeterum, ut quod ita generatim nobis dictum est clarius evadere possit, paulo magis particulatim ista explicemus secundum differentias peccati. Est itaque peccatum aliud commissonu aliud omissonu O millionis peccatuita est, quando , quod lege praescribitur 3c lubetur. Ommittitur. Commiissionis, quando quod lege vetitum est, prohibuum .
committitui perpetratur. At quia lege lubente non tantima actiis bonus, sed etiam causa , modus eius finis stem lege vetante non tantillDactus malus prohibetur, sed itidern causa ex finis ornissionis: hinc apparet bifariam tum contra Cgem u.
bentem , tum contra vetantem peccari contra lubentem, Omittcndo
actum ipsum, c actum quidem praestando, at non debito modo in fine:
actum, tactum non quidem committendo, sed non debita causa finique ommittendo. Exempla sunt plana. Omittit quis subvenire Pauperi eleemosynari peccat ornittendo actum praescriptum et subvenit quis pauperi , ut appareat hominibusnpeccat omittendo debitam ciuisam A finem praestationis. Furatur quis, peccat committendo actum vetitum; a furto abstinet ut malitia ista ad tempus recta, postea gravius no .ceat proximo , peccat non bene omittendo actum vetitum. Iam vero
permissio divina singulis tum omis
sionis tum commissionis modis accommodatur. Dsstribuitur enim peccatum ratione causarum in peccatum te orantia, infinitatis, is malitiiset et ligentis,seu incet tantiis a nonnullis additur, tanquam ab istis distinctum: separatum, quod alii tribus istis speciebus immixtaim putant Athas etiam differentias permissio divina attemperatur. Infinitum est et omnes peccati distributiones disterentiasque adferre, commonstrare quomodo ad singula genera permissio divina se habeat. At hoc non omittendum , quod in peccato non id solum, sed tactis illi
commixtus considerandus est, ita ut in peccato sit ouo iis, actra, . ac ni aua Alsi, qua vetiIm vel praescript , cuius praescripti omissio, ut ante didum, est peccates m. Potest autem per nisno considerari vel actu velae , ore et respectu impedim enim precatum impedito actu sine quo peccatum committi nequit. Et rursus actra ille impeditur imperasto peccato , quod necessario actui haeret de adhaeret, adeo ut sine peccato actus iste patrata nequeat. Fit enim ut ab acta, in quem flectu suo fertur, abstineat quis quia is sine peccato perpetrari nequit fit contra ut qui S a peccato abstineat, quia adactum ipsum propensus non est. Quum autem ab acta abstinet quia Miratum est , Perse aperiato abstinet, per accidens ab actu et contra sita peccato abstinet, quia actinibi ingratus tunc enim abacts per te, a peccato absime per accidens.
Et cum actus permittitur qua arim, tum iste per se, peccatum per accidens permittitur cum peccatum permitis inrisi peccatum, ilim istud per se, a vi per accidens stermittitur. Quae omnia diligenter P rmit Ione consideranda,
ut intelligi possit, quam suam efficientiam Deus suspendat in permissione ista sua, quam adhibeat sed
frustrari frustrari inquam , ratione istius eventus, eo quod peccatum non omittatur: non frustra quod ad
750쪽
nae pol issimeque obtein OS. Quamvis auten jarn antea si genere deo tum permissione egerimus non erit u ervacaneum hic de cadet Ianigere quatenu, actus
isti sunt peccato immixti reesicatum illis licet interim potissimus hoc tractatu respectus sit ad permis.sionem peccati, qua tale est. Quums, ista duo ita inter se connexa sint,
ut subjecto non disse parentur, necessitas ipsia cohaerentiae postulare, i. detur, ut de permissione utriusque junctim dicamus, licet de permissione peccati, per se, de altera, per accidens Uerum enimvero, quia Peccati ratio omnium planissime apparet in actu comm so contra legem vetantem, adeo ut omissio boni saepe sub eo comprehendatur synecdo-ChICias, quemadmo tum in definitionibus ipsis Peccati di peccatum es t quod it comtra sedem item . et concupistum dictam, factum contra legem non erit abs re si commonstremui timo , quomodo Deus illud peccatum , sive qua tale, sive qua ac tus est permittat sive etiam utroque modo. Istos autem modos permisclionis a contrariis impeditionis mo-Exemiathis dis desumemu ut antea. Cades eoi partim quam Achab se Iesabel Helia propheta
actu phram intentabant, actus erat, qui Per Detravius uitam ademisset Helia, ct peccatum est contra VI. Dei mandatum. Impedivit Deus istam isdem, monqua peccatum erat,sed qua actis Quod apparet ex modo impeditionis: nunc enim subduxit Helia e manibus Acha-bi: nunc confvinppit igne celitis demisso. t. Ru.ry comprehes denas m prophetam erant .Re.i emissi. Quorum modorum ille est
quartus, iste primia, potentie Achai i et Eta A, E qbi opposittas, atque in causa illa ecfectum impediens chiuid instigatus Sam.a a suis ut Saulem persecutorem suum Sc hostem, qui iam in manus ipsius inciderat, interficem, noluit, impeditus ab isto actu non qua acta est sed qua peecatum Absit Dum,inquit, a me,
ut magum meam mittam in uncisci domini. Modus impeditionis fuit per revelationem divinae voluntatis in suasionem ad obtemperandum, qui
est proprius peccati impeditionis quatale vitiatio Sara uxor Abrahamia sis.cio. quum ad Abimelathain esset deducta, erat actus, qua Sara castitas violata fuisset magno dolore Abrahami peccatum adversus VII legis praeceptuma impedita a Niem fuit divinitus, si modum impeditionis consideres,
somno illi revelavit quod mantata esset, de sine scelere illam cognoscere non posset Si vero finem .causam impeditionis regamines, tum
quate iura imi tum quaten peccatum.
Quatenus astrums, quia ille Mahamo intulisset dolorem indelebilem divo luit autem parcere suo famulo Deus quatenus peccasum, quia Deus ciens quod Abimelech r in integritate cordii
sis hac fecisset, prohibuit ne peccaret, uxorem proxumi sui tangen
videamus oppositos Permissionis Eombia modos in exemplis itidem ex Scri mea opposita inura petitis. Tenditio Ioseph a seisi i - I
hui illii iactari a flvit ratre peccatum, Gene 3
Item ad lictio qua Satan Iobum virum . i. dia Dei tentabat id pimissa utraque a
Dio an qua peccatum . an vero qua
actis 3 Hoc ex permissioni modo colligi nequita omnibus enim modis impediendi abstinet Deus permittens Tiod ni faceret, impediret, de per consequens neque acts neque