[Opera] ...

331쪽

CAPUT XV.

Er non erit ibi insans dierum moriens, nec senex non implens dies suos, quia insans centum annorum morie-ylum .s ilam diuturnam significat, ne ante centcSim Umanniam Cum morte commulaudam. Omnia nimirum Deus populo Suo pro Spera eVentura praenuntiat, et duratura Ad centum n nos, id est longissimo tempore ui peccator centum annorum maledicetur ualenta non properabitur Priena peccantibus, sed ad annos plurimos diutissime protendetur uit an loquam clament, exaudiam eo ', n e Stoolim contrarium protes latus sim dicens Cum Clama 3 Verint ad aure mea voce magna, non exaudiam s. Lupia S Et gnus pascentur simul A. Res ipsa in Ecclesia exhibita est, umbra in Synagoga Iupi namque cum agni Simul morantes tyrannos designant, quos justi inimicos et perSecutore ante habuerunt, o Si habuere Socio sit contubernaleS.

CAPUT XVI.

Ilaec dixit Dominus si Caelum sedes mea St, terrua Sen bellum pedum meorum Pedibus Sub Strata meis, di inae natur: immensit litoni ostendit cum Ergo in lum

332쪽

piunt Ergo Quae est ista domus, quam aedificabitis mi h lii' phic quod numque aedificium suo utique osmi tum

ambitu contineat immensum p Ita est templa superborum hominum acta manu De parva sunt, et angu Sta En Stejus natura, et pari a corda illi ampla sunt et talo, ea est ejus honitas, si tamen hun)ilia sunt et mansueta, qualia

praetulit Ecclesia gentium. Qui immolat bovem, quasinqui interficit virum, et qui mactat agnum, quasi qui ju-3gulat canem ' a Consentiunt illa Molachiae V Dispergam

Super vultum Vestrum stercus solemnitatum vestra rima'. hJudaeorum sacrificia Propholoe declarant immunda fuisse;

quae ergo Esaias hoc loco hominum canumve cadaveribu Sarquiparat, Malachias Prophetarum ultimus ani in alium retrimenta vocat, non osserenda Deo, sed ostepentium in oracum opprobratione rejicienda . Ilii e elegerunt in viis suis,3 et in idolis suis anima eorum delectata est .h Id est, hiScelamenta udari gaudent sacriticiis, et vana religione sibi ipsi illud init u Unde et ego delectulso in illusione eorum'. Quare sicut illi sibi illudunt et mihi, ego vicissim illorum expectationem eludam, et illis calamitatibus involvam, quas ejusmodi religionis umbra prohibere moliuntur. Re petit Prophela, quo Sub initium prophetiae leguntur, et alii Prophetae, Sed et Prophetarum Donisinus Judaeis in Evangelio frequenter inculcabant, nihil videlicet eis pro suturas

legis C Bremonias peccantibus, et legem ipsam priuVaricantibus. Idcirco si ustra etiam eos Deo moliri templum non Saxa, Sod corda hominiam petenti. Vox lumulius dehcivi late si, hostibus ad eam obsidendam promoventibu S, UVox de templo , a vel sacerdotum Dei opem ero implorontium, Vel civium eo frustra pro sugientium, dum premen,

333쪽

ix ESAIAT PROPII ET A M. Olytibias u orgo inimicis ibidem asyliin quoerunta e Vox Do i niti reddentis retributionem inimicis Sui S , bini pii Judaeis legem praevaricantibus deinde populis, qui pios dii.daeos Babylone revorso inses lare ausi Sunt Ante irruptionem gentis Gog, quae postea in Judaeam incubuit u Ante x quam parturiat, pariet rara id est, antequam moveant

gente S, quae, ZOrobabel educe, repreSS e Sunt, Et antequam, apparoant signa vicini partus, liberabitur, et pariet mas-hculum'. Ilo dicit de laetitia, qua ex insperato asIicienda erat dudaeae provincia eo tempore, quo populum Babylono reducem accepit, quam talem futura in ait, qualis mulieri masculii in parienti accideret calumniam passo a Zelotypo conjuge, quae quidem tanta S S Solet, ut CPP-bissimos partus dolores extingust, et amicti criminis memoriam oblitteret stridui audivit unquam tale Numquid, parturiet terra in die una, Negat id unquam socium, ut ager uno die excipiat Somen, et essundat ruges. Nuο-hniam a quatuo venti revertentur filii Sion, et una hora, parietur populus . Significat urbem Sion suis quondam orbatam si heris, iterum multiplici prole una die donandam. Ego qui dedi spem istam non parianis dicit Dominus . Ego qui populo meo reditum post anno Septuaginta suturum promi Si, num promiSSum Solvere non potero ei subgatis ab ubere consolationis ejus 2.3Id est, etiam Solvam,

Daboque Jerusalem ubera plena deliciarum', re inibus hauriant aegri et debiles pinguedinem v Et cognoscetur x manus Domini servis suis, et perdet inimicos suos s. 5 IdeSt, interea manifestabitur simul vindicatrix Dei justitia adversus impio Judaeos. Ecce Dominus in igne venit, et v qua Si turbo quadriga ejus Gentile utroque symbolο

334쪽

designat, quoriam opera Deu legis Suae contenaptores punire

decreverat. Quia in igno Dominus diiudicabit et in gladio

v Su ad omnem carnem Id est, talium inimicorum opera castigabit omnem carnem siliorum Ierusalem, Et, multiplicabuntur intersecti a Dolnino, qui sanctificaban-ntiae ad consu Sionem, et mundo se faciebant in hortis al-hter post alterum in medio'. Significat palam et impudentissime Siliae omnia eos perpetra S See Alterum OSt alteriain, a Vel quo alter alterius exeniplo ad illa commit tenda duceretur, vel Significat neminem talia ausum non sui SSe, cum alter alterum ad haec maleficia alacer et laetus Sequeretur ei qui comedebant carneua Suillam, et rep-xtile, et glirem Et quoniam ista ad transgrediendam legem isthar prohibentem omnes simul conspirarunt, uideo omne Simul con Sumentur, po Si quam Venero ad COII-ygreganda omne gente s. Ulla sortasse de Signat, quas

Erechiel Gog Mago appellat, et adducenda S, ait, ad Onte Israel, earumque interitum describit eodem ordine, quem ii observat Esaias, vel qua Esdras recen Set, Et narrat adversus Judaeos Bubylone reverSo undi liae in SurrexiSSe, et a Zorobabel repres Sae suerunt vel quas Per Sarum reges, vel Antiochia ejusque Successores GP eci in Judaeam postea immiserunt et a Judaeis, atque a Juda Machabaeo, ejusque patribus attribue sunt, et a Romani ton dein penitu deletae istarum porro gentium opera impiorum Judaeorum peccata se vindicaturum hic Deus denuntiat illas certe gentes hoc loco Propheta manifesto designat, quarum interitum sibylonicae captivitatis soluti anteceSSit a Judaeorum et gentium salus per Christum, ejusque Apostolo consecuta est. U Et in lecticis adduce 3 mini, et Super genua educabimini, et Sicut si mater con-

335쪽

iv ESAIAM Illo PiIETAM. Sis, soletur silium Suuna, Sic ego con Solabor vos Pios modo Iudaeos Deus alloquitur, et promittit facientibus voluntatem ejus e assut uelim et quaSi filios regi magni sic e tractaturum, ut quemadmodum isti famulorum humeris geStantur, et Super genua accipiuntur, Sic se illos perinde portaturiam, et nutriturum in deliciis, de ut a luculo omnium bonorum copia praetor ita damna sibi abundantis- Si me compensat videantur uit Venient, et videbunt glo-hriam meam V Moc dicit do gloria, ad quam Deus extuli tdomum Israel post interitum suorum per Secutorum uata ponam in eis qui salvati fuerint signum Notam, quam vidit Egechiel impressam spontibus Judaeorum, qui a communi gentis excidio excepti suerant. Vel signum terroris ad conciliandam scilicet sibi gentium, ad qua mittebantur, Venerationem et reverentiam. o nimirum Signo

tremefactus est Felix audiens Paulum de justitia et casti lato, usit de suturo judicio disputantem . Et mittam ex heis quasi miraculum in Tharsis, ct in Thubal, et in

Iavan set ad caeteras provincias, quae Venerunt in auxilium domus Gog ad pugnandum contra Zorobabelem, Christum videlicet, cujus typus suit Zorobabel dux populi

ad terram haereditatis, Domini soluta captivitate, revertentis Genlium ergo advorsus Zorobabelem motus illud designabant, quod Propheta de Christo vaticinatur dicens:

ii Stiterunt lege torme, et principes inierunt consiliumhsiunii adversu Dominum et adversus Christum ejus V., Et annuntiabunt gloriam meam in gentibus tanta est, mirabilia, iis a me facta Sunt, ethnicis praedicabunt, quod quidem Apostoli iecerunt ei adducent omne fratre veS-3 eos de claticiis gentibus oblationem Domin in equis, et his curribus, et in carrucis', n id est, non in Vit OS, UO-

336쪽

modo vos Babylonem dueemini, Sed volentes cum honore, et reverentia, qua eum dona Deo deserri solent ussit sicut

inserunt silii Israel similam in vasis mundis in domum Do-hmini . Et quidem istud cogitabunt, qui illos adducent

propter Deum. Et ex eis SSumam in Sacerdotes et Levin ta Go, ali modο, ut ex ei accipiam sacerdotibus et, Levitis , Subintellige u decima Pu ei Sit ergo est, vel

quod patres Judaeorum reducenta suturi erant de filiis populi, a quibus accipiendae erant decim de Statutae sacerdotibus et Levitis et vel potius gentiles Propheta designat illos deducentes, jamque ad Christum conversos, et hujus fidei communione a Judaeis pariter credentibus in secit res

oscitos. Stos itaque ait ad domum Domini venturos dona Deo parite serentes. Et erit utra tempore mensis in hinensem, et a lempore Sabboti in Sabbatum veniat ona-hnis caro, Ut adoret coram me, dicit Dominus . , Solemnitatum et sacrificiorum conStantem et perpetuam Succo S sionem promittit, quae antea abylonica servitute ad annos septuaginta interrupta fuerat ei venient et videbunt hcada Vera virorum, qui praevaricati sunt in me s. v Id est,

post interitum populi Gog, Judaei, et gentiles ad Christi

fidem conversi conVenient, et egredientUr simul ad campos, ubi illi occubuerunt, divinam in eos vindictam spectaturi, ut verum sit illud D Laelabitur Justus, cum viderit, vindictam lavabit manus suas in sanguine peccatoris .hVermis eorum non morietur et ignis eorum non extin-hguetur . Ipsum Ju Storum coetum vermi comparavit, ut

supra illud: Noli timere vermis Jacob Vermem porro immortalem dicit et perpetuum ignem, e quod Christi Ecclesia nunquam interibit. Et erunt miraculum omni3 carui'. 3Id est, res vi Su mirabilis omnibus, qui ex Ju-

337쪽

im ESAiAM PROPRETA M. Saldai eo nopulo, vel ex gentili sactum Spectaturi accedens Jain si dicant e Quando nam ex dispania congregati suimus nam ispaniam Propheta hic expresse indicat discant Scripturas in magnis in Si Sic re, quia norunt parva magnis contineri Cum ergo aliis in locis narrent Cyri edictum, quo babylonica captivitas Soliata fuit, ad omne provincios manasse, et a Judaei in remotissima quasve regiones divulgatum, palam sit ejus rei famam in Ilispaniam pervenisse, ut verum Sit aliquo ex illorum patribus inde reductos suis S c tempore, quo captivitas babylonica sinit suis ouanquam multo congruentius vaticinium istud exponetur, si quod cum historia, et Prophetae verbis plane et ex toto cohaeret, ista, quae de Judaeortim re Stitutione narran tu hoc loco et apud Egechielem' ad Christi adveniunt, et Evangelii promulgati tempus reserantur.

339쪽

SYRI .

COMMENTARIA IN EREMIAM PROPIIETAM.

ARGUMENTUM.

JEnsivi, patria Anathothites Taphnis Egypti urbe ali opulo lapidibus oppressus interiit. Si tus est in eo loco, ubi Phaea quondam domicilium habuit 'oc nimirum honore aegyptii acceptorum ab ipso beneficiorum memores ejus reliquiaSprosecuti sunt. Postmodum Alexandrium translatae ibidem magnifice collocutae suorunt. Duobus Supra quadraginta anni prophetavit, exaginta Ver Supra quingentos Christi in carne adventum anteceSSit.

CAPUT I.

V Elin Ueremiae filii Ilelciae do sacerdotibus Anathothyin terra Benjamin. Factum est autem verbum Dominix stiper cum in diobus Josiae sidii Amon rogis Juda . Icre

340쪽

busi s. EPI T SI EImias ergo sub Jo Si rege prophetandi munus Suscepit, ejusque vaticiniorum argumenta fuere Iudaeorum captivitas Per aegyptios, quam innuit Jeremias illis verbis me Filii quoque Mempheos, et Taphnis concutient lo caput, a. 5put . Captivitas altera, quam iidem passi sunt a Babyloniis doti imi regis tempore. Tertia sub rege de chonia. Generalis demum omnium Judaeorum in Chaldaeam deportatio, Sedecia regnante. Item captivitas simitimarum Judaeis gentium, et Babylonis excidium Postremum populi reditus in Judaeam, et Judaeorum reipublicae restitutiora scilicet, quos Deus in aegypt Servos olim libertate donaverat obputrum Suorum merita, OS dem iterUm nunc, ut alios, Saepe

servituti subjecit propter toties iterata ipsorum celera, quae utique justa severitate vindicari dignum fuit u Ante quam sormarem te in utero, novi te idoneum soropopuli hujus Prophetam : Et ontequam ex iros de vulva sanctificavi te iselegi, et Prophetam gentibus designavi.

Noli dicere viae sum : quoniam ad omnia, quae mittam xle, ibis, et imiVersa, quae mandaver libi loqueris. Ne ti-hmea a facie eorum, quia ego lecum Sum ., Quamobrem

allegandus ad reges tibi insciis os, et ad principes, et pseudoprophetas tibi inimicos, ipsisque denuntiaturus, quae de captivitate, same, et mortalitate a me decreta sunt, tibique deinceps erunt significanda Vide ne quempiam illorum

formides. Ac Simul porrecta manu, u Dominus o meum te-htigit, dicens : Ecce ego dedi verba in ore tu : Ecce constitui te cum potestate', praesidem popul tuο, et huic,

sinitimis gentibus, quin et populis procul ab eo dissitis .essit

evella et destruas, et dissipes, et disperdas, et aedifices, et plantes'. h Non ista efficiendo, sed praedicendο, vel consulendo, vel praecipiendo. Quibus distincte aperteque de