장음표시 사용
71쪽
PRO ARCHIA POETA ORATIO. 57 quum ei libellum malus poeta de populo Subjecisset, quod
epigramma in eum sectSSet tantum modo alternis versibus longiusculis, Statim ex ii rebuS, qua tum Vendebat, ubere ei praemium tribui, Sed ea condicione, ne quid poStea scriberet. Qui sedulitatem mali poetae duxerit aliquo amon praemio dignam, hujus ingenium et virtutem in scribendo et copiam non expeti SSet 8 Quid a Q. Metello Pio, samiliarissimo suo, qui Civitate multo donaVit, neque Per Se neqiae per Lucullos impetravisset qui PraeSertim usque eo de suis rebus Scribi Cuperet, ut etiam Cordubae nati posetis, 10 pingue quiddam Sonantibu atque Peregrinum, tamen aureS suas dederit. XI. Neque enim est ho dissimulandum, quod obscurari non poteSt, Sed prae nobi ferendum trahimur omnes studio
laudi et optimus quisque maxime gloria ducitur. Ipsi illi Iophilosophi etiam in illis libellis, quos de contemnenda gloria
Scribunt, nomen uiam inscribunt in eo ipSO, inritio praedicationem nobilitatemque despiciunt, praedicari de Se onominari volunt Decimus quidem Erulus, Summu vir et imperator, Attii amicissimi sui, Carminibus templorum ac 20 monumentorum aditu exornaVit Suorum. Iam vero ille, qui cum Aetolis Ennio comito bellavit, Fulvius, non dubitavit Martis manubias Musis ConSeerare Quare, in qua Urbe imperatore prope armati poetarum nomen et Musarum delubra coluerunt, in ea non debent togati judices a Musarum 25
honore et a poetarum Salute abhorrere.
Atque ut id libentius faciatis jam me vobis, judices, indicabo et de meo quodam amore gloriae, nimi ueri ortaSSe, verum tamen honesto, vobis confitebor Nam qua re nos in ConSulatu noStro vobiscum simul pro salute hujus urbis 80 atque imperii et pro vita civium proque Uni VerS re publica geSSimias attigit hic versibus atque inchoavit quibus auditis, quod mihi magna res et jucunda visa est, hune ad De siciendum adhortatus sum. Nullam enim virtus aliam me Cedem laborum periculorumque desiderat praeter hanc laus 35
dis et gloriae qua quidem detracta, judices, quid est quod
72쪽
58 PRO ARCHIA POETA ORATIO. in hoc tam exiguo vitae turriculo et tam brevi tantis nos in
laboribus exerceamus Certo, si nihil animus praesentiret in OSterum, et i, quibus regionibus vitae patium circumScriptum St, eiSdem omne cogitatione terminaret Suas, nec tantis se laboribus
si angeret neque tot curis vigiliiSque angeretur nec toties de ipsa vita dimicaret. Nunc insidet quaedam in optimo quoque VirtuS, quae nocte ne die animum gloriae Stimulis concitat atque admonet, non eum Vitae tempore SSe dimetien- 10 dam commemorationem nomini noStri, Sed eum Omni posteritate adaequandam. XII. An vero tam parvi animi Videamur OSSO Omnes,
qui in re publica atque in his vitae periculis laboribusque
VOLSamVr, ut, quum Sque ad Stremum Spatium nullum 1 tranquillum atque otioSum Spiritum UXerimVS nobiSeum simul moritura omnia arbitremur 3 An Statua et imagines, non animorum Simulacra, Sed corporum, StudioSe multi Summi homines reliquerunt consiliorum relinqUere ae Virtutum nostrarum effigiem nonne multo malle debemus, Summis in-20 geniis expressam et politam 3 Ego ero omnia, quae gerebam, jam tum in gerendo Spargere me a diSSeminare arbitrabar in orbi terrae memoriam empiternam. Haec Vero Sive a me SenSu PΟSt mortem absutura eSt, Sive ut Sapientissimi homines putaverunt, ad aliquam mei partem pertine-25 bit, nunc quidem certe cogitatione quadam Speque delector. Quare conservate, judices, hominem Udore eo, quem amicorum videtis comprobari quum dignitate tum etiam vetustate ingenio autem tanto, quantum id convenit Oxistimari, quod Summorum hominum ingenii expetitum esse 30 videatis causa vero ejus modi, qua beneficio legiS, auctoritate municipii testimonio Luculli, tabulis Motolli comprobetur. Qua quum ita Sint petimus a vobis, judices, Si qua uota modo humana, verum otiam divina in tantis ingoniis commendatio it , ut eum, qui vos, qui vestros ii 35 peratores, qui populi Romani re gestas Semper ornavit,
qui etiam his recentibus nos Liris sitisque OinOStici Periclin
73쪽
PRO ARCHIA POETA ORATIO. 59lis aeternum se testimonium laudis daturum esse profiteliar, Stque X e numero, qui Semper apud omnes sancti sunt habiti itaque dicti, Sic in VeStram accipiatis fidem, ut humanitate vestra levatus potius quam acerbitate violatus esse videatur. Quae de CaUS pro mea consuetudine brevi 5 ter simpliciterque dixi, judices, ea confido probata esse omnibus quae a sorensi aliena judicialique consuetudine et de hominis ingenio et communiter de ipsius Studio locutus sum, ea judices,' Obi Spero SSe in bonam partem aecepta, ab eo, qui judicium exercet, certo Seio. 10
74쪽
I. QUAMQIIΛM mihi Semper frequens ConspectUS VOSter multo ueunctissimus, hic autem locus ad agendum amplissimus, ad dicondum ornatissimus Si visus, Quirites, tamen hoc aditu laudis, qui Semper optimo cuique ma Xime Patuit, non me me voluntas adhuc, Sed isne meae ratione ab ineunte aetate susceptae prohibuerunt. Nam quum antea Per aetatem nondum hujus auctoritatOm loci attingere auderem Statueremque nihil huc nisi persectum ingenio, elaboratum industria asterri oportere, omne meIam temPUSimicorum 10 temporibus transmittendum putavi. Ita neque hic locus VaCUUS unquam fuit ab iis, qui vostram cauSam defenderent, et meu labor, in privatorum periculis CaSi integre Iiae Or-SatUS, O VOStro judicio seu tum os ampliSSimum OnSecutus Nam quum proptor dilationem Comitiorum ter raOI im primus Conturiis cunctis renuntiatu Sum sapite intellexi,
Quiritos, et quid de in judicarotis et quid aliis praescriboroetis. Nunc, quum o auctoritati in me tantum sit, quantum vos bonoribus inaudandis Osso voluistis, ei ad agendum sucubiniis funium, quantum homini vigilanti oc forensi usu 2 prope quotidianu dicendi exereitatio potui assurro, certo es
75쪽
DE IMPERIO CΝ. POMPEI ORATIO. 61 si quid auctoritatis in me est, apud eos utar, qui eam mihi dederunt, et Si quid in dicendo consequi possum, iis ostendam potiSSimum, qui ei quoque rei fructum suo judicio tribimendum esse duxerunt. Atque illud in rimis mihi notandum jure esse ideo, quod in hac insolita mihi ex hoc loco ratione dicendi cauSa talis oblatu est, in qua ratio deesse nemini possit. Dicendum est enim de Cn. Pompeii singulari eximiaque virtute ; hujus autem orationis dissicilius est exitum quam principium invenire. Ita mihi non tam copia
quam modus in dicendo quaerendu CSt. 10II. Atque ut inde oratio mea proficiscatur, Unde lineo omnis cauSa ducitur, bellum grave et periculoSum vestris vectigalibus a sociis a duobus potentissimis regibus inseditur, Mithridate et Tigrano, quorum alter relictus, alter lucesSitus oecasionem sibi ad oecupandam Asiam oblatam 15 esse urbitrantur. Equitibus Romanis, honestissimis viris, asseruntur ex Asia quotidie litterae, quorum magnae TOSaguntur, in QStris Vectigalibus exercendi occupatae qui ad me Pro neceSSitudine, quae mihi est cum illo ordine,
causam rei publiene ericulaquo rerum Suarum detulerunt 20 Lithyniae, quae Uno veStra proVincia St, leo exUSLOS OSSe ComplureS; regnum Ariobarganis, quod finitimum est
vestris vectigalibus, totum esse in hostium potestate L. Luoullum magnis rebus gestis ab eo bello discedere huic qui uoceSSerit non Satis esse paratum ad tantum bellum 25 administrandum unum ab omnibus sociis et civibus ad id bellum imperatorem deposci atque expeti, eundem hune
unum ab hostibus metui, praetere neminem.
Causa quae sit videtis : nunc quid agendum sit considerate. Primum mihi videtur de genere belli, deinde de mag- 30nitudine, tum de imperatore deligendo esse dicendum. Genus est belli ejus modi, quod maXimo veStro animo CXeituro atque inflammare ad persequendi studium debeat in quo agitur populi Romani gloria, quae vobis a majoribu quiam
magna in omnibus rebus, tum summa in o militari tradita 35OSt agitur Salu Sociorum atque amicorum, Pro qua multa
76쪽
62 DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO. majores Vestri magna et gravia bella OSSerunt agUntur certissima populi Romani vectigalia et maxima, quibus amiSSi et pacis ornamenta et subsidia belli requirotis; aguntur bona multorum civium, quibus OS a vobis et ip-
Sorum et rei publicae caUS CODSulendum. III. Et quoniam semper appetente gloriae Praetor Cetera gente atque avidi laudis suistis, delenda est vobis illa macula Mithridatico bello Superiore concepta, quae PenitUS jam insedit ac nimis inveteravit in populi Romani nomine I quod is, qui uno die tota in Asia, tot in civitatibus, uno
nuntio atque una Significatione litterarum cives Romanos necandos trucidandoSque denotavit, non modo adhuc Oenam nullam Suo dignum scelere suscepit, sed ab illo tempore annum jam tertium et ieeSimum regnat, et ita regnat, I ut se non Ponti neque Cappadociae latebris occultare velit, Sed emergere ex patrio regno atque in vestri Vectigalibus, hoc est in Asiae luce versari. Etenim adlluc ita nostri cum illo rege contenderunt imperatores, ut ab illo insignia victoriae, O victoriam reportarent. Triumphavit L. Sulla,2 triumphavit L. Murena de Mithridate, duo fortissimi viri et
Summi imperatores Sed ita triumpharunt, ut ille pulsus SuperatUSque regnaret. Verum tamen illis imperatoribus laus est tribuenda, quod egerunt, venia danda, quod reliquerunt; propterea quod ab eo bello Sullam in Italiam ros
2 publica, Murenam Sulla revocavit. IV. Mithridatos autem omne reliquum tempus non doblivionem votoris belli, sod ad comparationem novi Contulit: qui postea quam maximas nodissica SSO OrnnSSOtquQClaSSOS OXercituSquo Permagno quibuSeiamque X gentibus
20 ΡοSset comparaSSet et o Bosporanis, initimis suis, bollum insurre simularet, usque in IIispaniam legatos ac littoras misit ad os duces, quibuSeum tum bellum gerebamias, Ut,
quum duobus in locis disjunctissimis maximoque divorsis uno consilio a biriis hostium copiis bollum torra marique ax miretur, vos uneipiti contentione districii de imperio im
77쪽
DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO. 63 Sod amon alterius artis Periculum, Sertorinnae atque HispanienSis, quae multo tu Drmamenti a roboris habebat, Cn. Pompeii divino con Silio a Singuluri virtute depulsum est in altera parte ita re u L. LUCUllo, Summo viro, est administrata, ut initia illa rerum geStarum magna atque praeclara non felicitati ejus, Sed Virtuti, haec autem X- trema, qua nuper Beeideriant, non Culpae, Sed fortuna tribu-onda esse videantur. Sed de Lucullo dicam alio loco, otita dicam, Quirites, ut neque vera luia ei detraeta oratione mea neque sal Sa affeta SSe videatur. De vestri imperii 10 dignitate atque gloria, quoniam is S OXorSus rationiS meae, Videte quem obi animum SUSCipiendum putetis. V. Majore noStri Saepe, mercatoribus aut naviculariis nostris injuriosius tractatis, bella gesserunt vos, tot milibus civium Romanorum uno tantio atque uno temPore ne 15
Catis, quo tandem animo esse debetis di legati quod orant appellati superbius, Corinthum putres vestri, totius Graeciae
esse patiemini, qui legatum populi Romani ConSularem vinculis ac verberibus atque omni Supplicio Xeriaciatum ne 20 cavit Illi libertatem civium Romanorum imminutam non tulerunt: Nos vitam reptam negligetis Ius togationis verbo violatum illi persecuti sunt vos legatum omni Supplicio intorso tum relinquetis idolo no ut illis pulctierrbanum fuit tantam vobis imperii gloriam tradere, Si vobis 25 turpissimum sit id quod accepisti tueri of OnSerVare non
Quid quod salus ociorum Summum in Orieulum ne diSerimen oeatur, quo tundem animo serre debetis 3 Rogno OS OXpul Sus Ariobarzanes rex, ocius populi Romani at 30que amicus imminent duo reges toti Siae, non Soliam vobis inimicissimi, sed etiam vestris sociis atque amicis;
78쪽
Sine Summo perieulo osse arbitrantur. Vident et sontiunt hoc idem quod vos, Unuin virum OSSO, in quo Vmma Sint omnia, et eUm propter CSSe quo etiam carent aegriUM: cujus
adventu ipso atque nomine, tametsi ille ad maritimum bel lum venerit, tamen impetu hoStium repressos esse intelli non retardatoS. Hi vos, quoniam libere loqui non licet, taeit rogant, ut e quoque, Sicut Ceterarum provinetarum Socios, dignos exiStimeti quorum Salutem tali viro commendetis atque ioc etiam magis, quod cetero in rovin- 10 ciam ejus modi homines cum imperio mittimus, ut etiam si ab hoste defendant, tamen ipsorum adventus in urbes Sociorum non multum ab hostili expugnatione disserant. Huno audiebant antea, uno praesentem vident tanta temperantia, tanta mansuetudine, tanta humanitate, ut ii 1 beatissimi esse videantur, apud quos ille diutiSSimo Com
VI. Quare, Si propter socios, nulla ipsi injuria lacessiti, majores nostri cum Antiocho, cum Philippo, Cum Aetolis,
cum Poenis bella gesserunt, quanto vos Studio Onvenit, 2 injuriis provocatos, Sociorum Salutem una cum imperii vostri dignitate defendere, praesertim quum de maximis QStris vectigalibus agatur 2 Nam ceterarum provinciarum Vectigalia, Quirites, tanta sunt, ut iis ad ipsas provineia tutanda vix contenti esse possimus Asia vero tam opima est 2 a sertilis, ut tibertate agrorum et varietate ruetuum tmagnitudine pastionis et multitudine earum rerum, Ua OXportantUr sacile omnibus terris antecellat. Itaque haec
vobis provincia, Quiritos, si et belli utilitatem o pacis dignitatem retinere Vultis, non modo a calamitato, Sed etiam a
' metu calamitatis os defendenda. Nam in ceteris robuS, quiana Venit calamitas, tum detrimentum accipitur at invectigalibus non solum adventus mali, sed etiam metus ipSeresseri calamitatem. Nam quum hoStium copia non longe absunt, etiam Si irruptio nulla sueta est, tamen Poma relin-
ἰῶ , quuntur, regri Cultura deseritur, mereatorum navigatio Onquiescit lla uoquo portu neque ex documis neque
79쪽
DE IMPERIO CN. POMPEII ORΛTIO. 65 scriptura vectigal conserVari PoteSt quare saepe totius anni fructus uno rumore perietati atque uno belli terrore amittitur. Quo anciem unimo SSe Si Stimati aut eos, qui eotigalia nobis penSitant, aut eoS, qui exercent atque Xigiant, quum duo rege cum maximi Copii propter adsint 2 quum una excurSio equitatu perbreVi tempore totius anni vectigal auferre possit 3 quum publicani familia maximas, quas in saltibus habent, qua in agriS, qua in Ortubia atque US-todiis, magno perieulo Se habere arbitrentur 3 Putatisne vos illis rebus frui poSSe, niSi OS, qui Obi fructui sunt 10 ConServaritiS, non Solum, ut ante dixi, calamitate, Sed etiam
Calamitatis formidino liboratos VII. Ac ne illud quidem vobis negligendum St, quod
mihi ego Xtremum Proposueram, quum essem de belli genere dicturus, quod ad multorum bona civium Romanorum 15 pertinet quorum obi pro VeStra Sapientia Quirites,4 benda est ratio diligenter. Nam et publicani, homines honestissimi atque ornatis Simi, Sua rationes et Copia in
illam provinciam contialerunt, quorum pSorum Per Se re et sortunae vobis curae esse debent; etenim si vectigalia ner 20 vos esse rei publieae Semper duximus, eum Certe ordinem, qui exorcet illa, firmamentum Ceterorum ordinum recte eSSe
Deinde ex ceteris ordinibus homines navi atque industrii partim ipsi in Asia negotiantur, quibus os abSenti 25bus consulere debetis, partim eorum in ea proVinoin pecunias magnas Collocatas habent. Erit igitur humanitatis
VeStrae magnum numerum eorum Civium Calamitate prohibero Sapientiae videre, multoriam Civium Calamitatem re publiea Sejunctam esse non posse. Etenim primum illud 30 parvi refert, nos publicani amissis eoiigalia postea victoria recuperareri neque enim iiSdem redimendi facultas erit propter calamitatem nequo aliis Voluntas propter timorem.
Deinde, quod nos eadem Asia atquo idem isto Mithridatos initio bolii Asiatici docuit, id quidem certe calamitate 35 doeli memoria retinere debemus Nam tum, quum in Asin
80쪽
60 DE IMPERIO XX. POMPEII ORATIO. 1 O magna Permulti miserant, scimus Roma solution. impodita fidem concidisse. Non enim OSSunt una in Civitate multi rem ne ortuna amittere, ut non Plure Secuna in eandem iratiant calamitatem. A quo periculo prohibeto 5 rem publicam, et mihi credite, id quod ipsi videtis: haec fides atque haec ratio pecuniarum, quae Omne, quae in soro verSatur, implicata est cum illis pecuniis Asiaticis ot cohaeret. Huere illa non POSSunt, ut haec non eodem labo- saeta motu concidant. Quare videte num dubitandum vobis 10 sit omni studio ad id bellum incumbere, in quo gloria nomini veStri, Salu Sociorum, Veetigalia maxima, fortunae plurimorum iVium conjunctae cum re publica defendantur.
VIII. Quoniam de onere belli dixi, nunc de magnitudine pauca dicam. Potest enim hoc dici belli genus Osso1 ita necesSarium, ut Sit gerendiam, non eSSe ita magniam, Ut sit pertimescendum. In quo muXime laborandum St, ne forte ea vobis, qua diligentiSSimo providenda Sunt, Contemnenda esse Videantur. Atque ut omnes intelligant in L. Lucullo tantum impertire laudis, quantum sorti viro et sa-20 pienti homini et magno imperatori debeatur, die ejus adventu maximas Mithridati copia omnibu rebus ornatas atque instructas fuisse urbemque ASiae clariSSimam nobisque amicissimam CVZicenorum, ObSeSSam OSSO ab PS rege maxima multitudine et Oppiagnatam VehementiSSime, qUam 25 L. Lucullus virtute, assiduitate, ConSilio Summis obsidionis periculis liberavit ab eodem imperator ClaSSem magnam et ornatam, quae ducibus Sertoriani ad Italiam studio inflammata raperetiar, Superatam OSSO atque dOPrOSSamri magnas hostium praeterea copias multis proeliis esse deletus 30 patefactumque nostris legionibu QSS Pontum, qui an lonPopulo Romano ex omni aditu clausu suisset Sinopenuique Amisum, quibus in oppidis erant domicilia regis,
omnibus rebus ornatas ni Ue resertas, cetera Sque urbes
Ponti et Cappadociae permultas uno aditu adventuque CSSea captas rogem spoliatum regno Patrio atque avito ad alios se reges reique ad alias genios supplicem contulisse reique