장음표시 사용
91쪽
DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO. 77tione Xquirere poSSumus Veritatem atque hoc facilius, quod ea omnia, quae a me adhuc dicta Sunt iidem isti voraeSSe concedunt, et neceSSarium bellum OSSe et magnum et in uno Cn. Pompeio Summu OSSO Omnia.
Quid igitur ait Hortensius Si uni omnia tribuenda
sint, unum digniSSimum SS Pompeium, Sed ad unum tamen omnia deserri non oportere. obsolevit jam ista oratio, re multo magis quam verbis refutata. Nam tu idem Q. HortenSi multa pro tua Summa copia ac Singulari lacultate dicendi et in Senatu contra virum fortem, A. Gabinium 10 graviter ornateque diXiSti, quum is de Uno imperatore contra praedone conStituendo legem promulgaSSet, et ex hoc ipso loe permulta item contra eam legem verba fecisti.
Quid rium, per deos immortales, Si liis apud populum Romanum auctoritas tua quam ipsius populi Romani salus 15 et vera causa Valui Sset, hodie hanc gloriam atque hoc orbis terrae imperium teneremus' an tibi tum imperium hodeSSe Videbatur, quum populi Romani legati, quaeStores Praetoresque capiebantUr quum ex omnibus provinciis Commeatu et privato et publico prohibebamur 3 quum ita 20
clausa nobis erant mari Omnia, ut neque pri Vatam rem transmarinam neque publieam jam obire possemus 3 XVIII. Quae civitas antea unquam suif-non dico Atheniensium, quae Sati late quondam mare tenuisse dicitur, non Κarthaginiensium, qui permultum lasso a maritimis brebus valuerunt, non Rhodiorum, quoriam USque ad noStram memoriam disciplina navali et gloria remanSi quae civibta unquam ante tam tenuis, quae tam parva insula fuit, quae non portu Suo et agro et aliquam artem regionis
atque orae maritimae per Se ipsa defenderet herout 30 aliquot annos continuos ante legem Gabiniam ille populus
RomanuS, Cujus Usque ad noStram memoriam nomen invi tum in navalibus pugnis permanSOrit, magna ne multo maxima arte non modo utilitatis, sed dignitatis atque imperii
caruit os, quorum majores Antiochum regem classe Per 35 Semque Superariant omnibusque navalibus pugnis artha-
92쪽
78 DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO.ginienSes, homines in maritimi rebia exoret taliSSimos par tissimosque vicerunt, ii nullo in loco jam praedonibus pares CSSe poteramUS NOS, qui antea non modo Italiain tutam habebamus, Sed omne Socios in ultimi ori nuctoritate nos-5 tri imperii salvo praeStare poteramuS, tum, quum inSula Delos, tam proeul a nobi in Aegae mari OSita, quo Omnes undique cum mercibUS atque oneribu Commeabant, inserta divitiis, parva, Sine muro, nihil timebat, iidem non modo provinciis atque Oris Italiae maritimis a portubus 10 nostris, sed etiam Appia jam via carebamus. Et iis temporibus non pudebat magiStratus populi Romani in hunc
ipsum loeum Scendere, quum Um nobis majores noStrioxuviis nautiet et clasSium Spoliis Ornatum reliquiSSent. XIX. Lono te animo tum Q. HortenSi populUS O-15 manu et CeteroS, qui erant in eadem Sententia, dicere oXistimavit ea qua Sentiebatis Sed tamen in Sulute communi idem populus Romanus dolori suo maluit quam auctoritati vestrae obtemperare. Itaque D DIOX, Unu Vir, unUS annUS non modo nos illa miseria ac turpitudine liberavit, sed etiam 20 o cis, ut aliquando Vere Videremur omnibus gentibus nonationibus terra marique imperare. Quo mihi etiam indignius videtur obtrectatum CSSe adhuc Gabinio dicam anno
Pompeio an utriquo, id quod St VeriuS, ne legaretur . Gabinius Cn. Pompeio expetenti a PoStulanti Utrum illo, 2 qui postulat ad tantum bellum legatum quem velit, idoneus non est qui impetret, quum ceteri ad expilandos socios diripiendasque rovincias suos voluerunt legatos duxerint an ipso, cuju lege alia ac dignita populo Nomano atque omnibus gentibus con Stituta ost, XPors CSSe debet gloriae z0 jus imperatoris atque ju oxercitus, qua consili ipsius ad
perieulo os constitutus Am C. Tuldidius, Q. Metellus, Q. Caelius uisui sis, Cn. Lentulus, quos omnes honoris causa nomino, quum tribuni lubis suissent, anno proximo logni esse potuerunt in uno Gabinio Sunt tum diligentes, a qui in hoc bello, quod lege Gabiniu geritur, in hoc imporum foro atque exercitu, quem Por vos ipso constituit, uitium
93쪽
DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO. 79 praecipuo jure esse deberet De quo legando consules spero ad Senatum relaturos. Qui Si dubitabunt aut gravabuntur, ego me profiteor relaturum, neque me impediet cujusquam inimicum edietum, quo minu fretia Vobis veStrum jus beneficiumque defendam, neque praeter intereeS 5 Sionem quidquam audiam de qua, ut arbitror, Sti ipsi, qui minantur, etiam atque etiam quid loeat considerabunt.
Me quidem Sententia, Quirites, unus A. Gabinius belli
maritimi rerumque gestarum Cn. Pompeio ocius adscribetur, propterea quod alter uni illud bellum Suscipiendum 10 vestris suffragiis detulit, alter delatum USceptumquo Gn- socii. XX. Reliquum est ut de Q. Catuli auctoritate et sen- fonti dicendum esse videntur. Qui quum ex Obi quaereret, Si in uno Cn. Pompeio omnia poneretis, Si quid eo 15 laetum Sset, in quo Spem essetis habituri, Cepit magnum suae virtutis fruetum ac dignitatis, quum omne una rOPevoce in ipso os spem habituros esse dixistis. Etenim talis est vir, ut nulla res tanta sit ac tam dissicilis, quam illo non et consilio regero et integritate tueri et virtute conficere 20 possit. Sed in hoo ipso ab eo vehementissime dissentio, quod, quo minu certa Si hominum a minus diuturna ita, hoc magi re publica, dum per deos immortales licet, frui debet summi viri vita atque Virtute. At enim ne quid novi fiat contra exempla atque instituta 25 majorum Non dicam ho loco, majores noStro Semper in pace consuetudini, in bello utilitati paruisse, semper ad
modasse non dicam, duo bella maxima, Punicum atque HispanienSe ab uno imperatore esse consecta dua Sque urbe 30 Potentissimas, quae huic imperio maXimm minitabantur, Karthaginem atque Numantiam, ab eodem Scipione CSSedeletnS; non Commemorabo, nuper ita vobis atribuSque VeStri QSS ViSum, ut in uno C. Mario Spes imperii ponere'
tur, ut idem cum Jugurtha, idem cum Cimbris, idem Cum 35 Teutonis bellum administraret. In ipso Cn. Pompeio, in
94쪽
80 DE IMPERIO CN. POMPEII MI TI0 quo novi constitui nihil ut Q. Catulus, quam multa sint nova summa Q. Catuli voluntate Constituta recordamini. XXI. Quid tam novum quam adoleSeentulum Privatum exercitum dissicili rei publicae tompore conficere Consecit. Huic praeesset Praefuit. Rem optiine ductu suo gereret Gessit. Quid tam Praeter Consuetudinem quam lomini peradoleScenti, cujus aeta a Senatorio gradu longe abeSSet, imperium atque exercitum dari, Siciliam permitti atque Africam bellumque in ea provincia administrandum Fuit 10 in his provinetis singulari innocentia, gravitate, Virtute;
bollum in Ahica naeimum Confeeit, Victorem Xereitum deportavit. Quid vero tam inauditum quam equitem Romanum triumphare 3 At eam quoque rem populus Romanus non modo Vidit, Sed omnium etiam Studio visendam et 1 concelebrandam putavit. Quid tam inuSitatUm quam quum duo consulo ClariSSimi sortiSSimique SSent, ut eques Romanus ad bellum maximum sormidoloSiSSimumqU Pro Onsul mitteretur 3 Missus St. Quo quidem tempore quum CSSet non nemo in Senatu qui diceret, non Nortere mitti 20 hominem privatum pro consule L. Philippus dixisse dicitur, non se illum sua ententia pro On8ule, ed pro con-θultibus mittere. Tanta in eo rei publica bene gerendae Spe ConStituebatur, Ut duorum ConStalum unu Uniu adolescentis virtuti committeretur Quid tam Singulare, quam 25 ut ex senatus consulto legibus Solutus ConSul ante toros, quam ullum alium magiStratum per leges capere licuisse, quid tam incredibile, quam ut iterum eque Romanu ex senatu consulto triumpliare, Quae in omnibus hominibus nova Post hominum memoriam ConStitiata Unt, en tam 20 multa non Sunt quam haec, quae in hoo Uno homino idomus. Atque haec tot oxempla, tanta ac tam nova, lirosecta sunt in undem hominem a Q. Catuli atque a colororum
Husdem dignitatis amplissimorum liominum auctoritate. Xll. Quare videant, ne sit periniquum et non seren-35, dum illorum auctoritatem de in Pompeia dignitate a vobis comProbatam son or CSSO, vostrum ab illis de codem homi
95쪽
DE IMPELAO CN. POMPEII ORATIO. 81no judicium populique Romani auctoritatem improbari; praesertim Uum jam Suo jure populus Romanus in hoc homine suam auctoritatem Vel contra Omne qui dissentiunt possit defendere propterea quod iisdem istis reclamantibus vos unum illum ex omnibus delegistiS, quem bello prae 5 donum praeponeretis. Hoc Si vos temere fecistis et rei publicae parum Consuluistis, recto Sti Studia veStra suis consilii regere conantur Sin autem O plus tum in ropublica vidistis, vos hi repugnantibus per VOSmet ipsOS dignitatem uio imperio, salutem orbi terrarum attulistis, 10 aliquando isti principes et sibi et ceteris populi Romani univerSi auctoritati parendum eSSe lateantur. Atquo in hoc bello Asiatico et regio non solum militaris illa virtus, quae est in Cn. Pompeio Singularis, Sed aliae quoque virtute animi magnae et multae requiruntur. Dissici 15lo est in Asia, Cilicia, Syria regnisque interioriam nutionum ita VerSari noStrum imperatorem, ut nihil aliud nisi do hostono de laude cogitet. Deinde etiam si qui Sunt pudore olemperantia moderatioreS, tamen OS OSSo tale propter multitudinem cupidorum hominum nemo arbitratur. Dis 20 scito est dictu, Quirites, quanto in Odio Simia usu eXteras natione propter eorum, quo ad ea Perino anno eum imperio misimus, libidines et injurias. Quod enim sanum putatis in illis terris nostris magiStratibia religioSum, quam civitatem anotam, quam domum uti ClauSum a munitam 25 suisses Urbos jam locupletes et copioSae requiruntUr, quibus causa belli propter diripiendi cupiditatem inseratur. Libenter haec coram cum Q. Catulo et Q. HortenSio, Summis ot clarissimis viris, disputarem noverunt enim Soeiorum Vulnera, rident eorum culamitates, querimonia audiunt. 30 Pro sociis vos contra hostes exercitum mittere Putatis, an hostium Simulatione contra Eooios atque amieo. Quae
civitas QS in Asia, quae non modo imperatori aut legati, Sed unius tribuni militum animos a Spiritu capere poSSit 3 XXIII. Quare etiam si quem habetis, qui collatis ignis 5
CXCrCitia regio superare posse videatur, tamen, DiSi erit
96쪽
82 DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO. idem, qui S a pecuniis ociorum, qui ab eorum conjugibus ac liberis, qui ab ornamentis sanorum atque Oppidorum, qui
sit, non erit idoneus qui ad bellum Asiaticum regiumque mittatur. Ecquam putati ciuitatem Pacatam suiSSe, quae locuples sit ecquam esse locupletem, quae Stis aeuta esse vidcatur 3 Ora maritima, Quirites, Cn. Pompeium non Solum propter rei militari gloriam, Sed etiam propter animi continotitiam requisivit. Videbat enim praetore locuple-
10 tur quotannis pecunia Publio Praeter aucOS, neque COS
quidquam aliud assequi classium nomine, nisi ut detrimentis accipiendis majore assici turpitudine videremur. Uno qua cupiditato homines in provincias et quibu jacturis, quibus condicionibus proficiscantur, ignorant videlicet Sti, qui ad
15 Unium deserenda omnia esse non arbitrantur; qua Si ero Cn. Pompeihim non quum suis virtutibus, tum etiam alienis vitii magnum esse videamus. Quare nolite dubitare quin liuio uni credatis omnia, qui inter tot anno unu inventuS sit, quem Socii in urbe Sua cum Xercitu VeniSSe gaudeant. 20 Quod si auctoritatibus hanc cauSam, Quirites, confirmandam putatis est obi aultor Vir bellorum omnium maximarumque rerum P0ritiSSimUS, P. 2rVilius, cujus tanta ros geStae terra marique XStiterunt, ut, quum de bello deliburetis, uoto Vobi gravior nemo OSSO Joboat; ost C. Curio, 2 summis vostris enosicii maXimiSque robus gestis, Summo ingenio o prudentia praeditus; S Cn. Lentulus, in quo omnes pro ampliStimis Ostris honoribus Summum ConSilium, Summam gravitatem OSSO cognovistis OS C. Cassius, integritate, virtute, constantia Singulari. uaro videto, 30 rumno auctoritatibus illorum orationi, qui diSSOntiunt, responder POSSO Videamur.
XIV. Quae quum ita sint, C. Manili, primum istam tuam et legem ei voluntatum o sontentiam laudo Aorsura Lissimeque comprobo deinde si tortor ut auctore popima lo romano maneas in sententia novo cujusquam vim aut minus pertimescas. Primum in De satis osse Mimi perseve-
97쪽
DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO. 83rantiaeque arbitror deinde quum tantam multitudinem cum tanto studio deSSe videamuS, quantam iterum uno in
eodem homine praeficiendo videmus, quid est quod aut dore aut de perficiendi facultate dubitemus 3 Ego autem, quidquid est in me studii, consilii, laboris, ingenii, quidquid shoc beneficio populi Romani atque hae PoteState praetoria, quidquid auctoritate, fide, ConStantia OSSUm, id omne ad hanc rem conficiendam tibi et opulo Romano Polliceor ac desero testorque omne deo et eo maxime, qui huic loco temploque praeSident, qui omnium mente eorum qui ad 10
rem publicam adeunt maXime PerSPieiunt, me O neque rogatu facere HuSquam, neque quo Cn. Pompeii gratiam mihi per hanc causam conciliari putem, neque quo mihi eX cujusquam amplitudino aut praesidia perieulis aut adjumenta honoribus quaeram Propterea quod pericula facile, 15 ut hominem PraeStare oportet, innocentia tecti repellemus, honorem autem neque ab uno neque ex hoo loco, sed eadem illa nostra laboriosissima ratione vitae, Si VeStra Voluntas
Quam ob rem, quidquid in hac causa mihi susceptum 20
est, Quirites, id omne ego me rei publicae causa SuSoepiSSeConfirmo, tantumque abest ut aliquam mihi bonam gratiam quaesiSS Videar, ut multu me etiam simultates partim obscuras, partim apertas intelligam, mihi non necessarias, vobis non inutiles suscepisse. Sed ego me lio honore prae 25ditum, tantis vestris beneficiis assectum futui, QuiritΘS, VOS-tram voluntatem et rei publicae dignitatem et Salutem provinciarum atque Soeiorum meis omnibu commodis et Diionibus praeserre Portere.
98쪽
I DIUTURNI Silentii patre Sion Scripti, quo oram hiS temporibu USUS, non timore aliquo, Sed Partim dolore, partim verecundia, sinem liodiernia dies attulit, idemquo initium
quae vellem quaeque Sentirem me priSi in more dicendi. 5 Tantam enim manSUetudinem, iam inUSitatam inauditamque clementiam, tantum in Umma PoteState reriam omnium modum tam denique incredibilem Sapientiam ac paene divinam tacitus nullo modo Praeterire OSSum M. enim Marcello vobis, patre ConScripti, reique Publicae reddito, non I solum illius, sed meam etiam Vocem et auctoritatem et vobis ot o publicae ConServatam ne QStitUium Puto. Dolebam nim Patro ConSeripti, et Vehementer angebar virum talom qiliam in adem a USI, inmian Ogo, UiSSet, non in i id om Ss fortuna nec mihi PerSuadere Poteram 1 no sus Osso ducobum vorsari mo in noStro veteri Curriculo, illo aemulo atque imitatore studiorum a laborum corum
quasi quodam odio mei comite distracio. Ergo o mihi pristina xcitae eonsuetudinem, C. Caesar, ni elusam omissi ii his omnibus ad bono do omni re publica po-20 raudum, quasi signum aliquod sustullisti. Intellectuna est enim mihi quidem in multis ui maxime in in ipso, sed paulo
99쪽
PRO M. MARCELLO ORATIO. 85 ante omnibus, quum M. Marcellum Senatui populoque Ro
te auctoritatem hujus ordinis dignitatemquo rei publicae tuis vel doloribus vel suspicionibu anteferre. Ille quidem fructum omnis ante actae vitae liodiorno die
dicio tuo gravissimo et maximo. Ex quo profecto intelligis, quanta in dato beneficio Sit laus, quum in a coepto tanta sit gloria. Est vero ortunatu ille, cujus ex Sullate non minor Paene ad OmneS, quam ad ipsum Ventura sit, laetitia 10 pervenerit. Quod quidem ei merito atque optimo jure contigit. Quis enim est illo aut nobilitate aut probitato aut optimarum artium studio aut innocentia aut ullo genere laudis praestantior II. Nullius tantum flumen est ingenii, nullius dicendi 15
aut Scribendi tanta vis, tanta copia, quae non dicum XOr-nRro, Sed narrare, C. CaeSar, re tua gestas possit. Tamen assirmo, et hoc Paeo dicam tua nullam in his esse laim dem ampliorem quam eam quam hodierno die consecutus es. oleo Saepe ante oculos ponere, idque libenter crebris 20
USUFare SermonibUS, Omno ΠΟStrorUm imperatoriam, OmneSexterarum gentium potentiSSimorumque PopUlorum, OmneSClariSSimorum regum re geSta Cum tui nec contentionum magnitudine nec numero proeliorum Deo Varietate regionum
Deo celeritate consciendi nec dissimilitudine bellorum poss0 25 conserri; meo vero disjunctissimas terras itius passibus HUJUSquam potuiSSe peragrari, quam tui non dicam CurAbbus, sed victoriis IuStratae Sunt. Quae quidem ego nisi ita magna eSSe fatear, ut en Vix cujuSquam mens aut Cogitatio capere poSSit, umen Sim 30 sed tamen sunt alia major Nam bellica laudes Solent
quidam extenuare verbis easque detrahere ducibUS, OmmuniCure Cum multis, ne propriae Sint imperatorum. Et Certe in armis militum virtus, locorum opportunita S, auSilia Soeiorum, CluSSOS, Commentia multum juvant; haXimam 35Ver Partem quaSi suo jure fortuna sibi vindicat et quid-
100쪽
quid prospere geStum eSt, id paene omne ducit suum. At vero liujus gloriae, C. CaeSar, quam C Paulo ante adeptus, socium habes neminem. Totum hoe, quantUmeiamque QSt, quod Certe maximum est, totum St, inquam, tuum. Nihil sibi x ista laude centurio, nihil praefectus, nihil cohors, nihil turma decerpit Quin etiam illa ipsa rerum humanarum domina, Fortuna, in Silia Se ooietatem gloriae non ossori, tibi cedit, tuam SSe totam et Propriam latetur. Nunquam enim temerita Cum Sapientia commiSeetur, noc10 ad consilium casus admittitur. III. Domuisti gentes immanitate barbaras, multitudino innumerabiles locis infinitas, Omni opiarum genere abundantes Sed tamen ea ieiSti, quae naturam et condieionem, ut vinci possent, habebant nulla Si enim tanta vis, quae 15 non ferro ac viribus debilitari frangique possit. Animum vincere, iracundiam Cohibere, Victoriam temperare, adverSarium nobilitate, ingenio, Virtute praeStantem non modo Qxtollere jacentem, sed etiam amplificare ejus pristinam dignitatem 'aeo qui faciat, non ego eum cum Summi viris 20 comparo, Sed Simillimum deo judico. Itaque, C. Caesar bellicae tuae laude celebrabuntur illae quidem non solum noStriS, Sed Pa One Omnium gentilam litteris atque lingui nec ulla unquam aetas de tuis laudibus conticeSoet Sed tamen ejus modi re neSeio qUo modo, 25 etiam quum leguntur, obStrepi Clamore militum videntur ottubarum Sono. At vero quum aliquid clementer manSuete, jUSte, moderato, Sapienter factum, in iracundia praesertim, qua os inimio ConSilio, et in victoria, quae natura in Solon et Superi, i est, audimus aut legimus, quo Studio incon-30 dimur, non modo in gestis robus, Sed otiam in ictis, ut eos Saepe, quo nunquam VidimVS diligamuit Te vero, quom
, mus, ut quidquid belli fortuna reliquum rei publicae socorit, id esse salvum velis, quibus laudibus offeremus 3 quibustudiis prosequemura qua benevolentia complect murre arietes, medius sidius, ut mihi videntur, hujus curiae tibi