Reliquiae sacrae, sive, auctorum fere jam perditorum: secundi Tertiique saeculi post christum ...

61쪽

oellum διενεγκών. Sed Marinus odex adstipulatur Mediem : item instianus et Savilianua. VALGIDa. Αὐdidit Disso . iactu Strothius, dieam No olo stricia eri

exemplum, ego. uno adnumera oodd. ceteros Burton praeter Regium etiam virum . Ρ. l. l. 7. καὶ ψευδολογας κώ τας ιν. m. Musi. asu

attulit. Ibid. πρὶν ἀκοινωνησίαν Ita loqui idotu Cornelius propter peculiarem Novatiani opinionem quam Eusebi

ruata at strein m et inhvman mam vocat quia videsiost haereticus iste lapsi communionis ac pacis spem ninomadimobat. Eadem Merosis ot apud Cyprianum in motatu ad ovatianum, et ab Hieronymo initio epistola ad o-num, Coiana Meraria appellatur, licet divorsa quadam ratione. Sic nemps nuncupatur a praedicti motatus scriptore, quia nonnisi tantin oeotiare steriit ab Hisronymo autem, quia Caino similis do oranti ac dicenti, Mais os iniquis με

qtiam in v iam merear, peccatis nonulli veniae spem Promaus negat, adeoque dicit aliqua os poenata, quae Christus non possi pumare sanguino M. GUSTANT. Ibid. l. O. -- μὰν ἐπισκώπων, c. Quinquo diuisas Epist. i. n. a. epist superioris pag. 18. dicuntur. irum est tantum hi presbyteros memorari, no taceri diaconos ali vo clericos, praesertim cum lato etiam adsuerint. In epistola quidem vi. n. a. dicitur presbyterium hac occasions contractum Sed hoc vocabulo olori coetus a potiori jus parte, ignari solebat. Forte etiam indom ratione iopresbyterorum nomine totus clerus significatur. CoUMANT.

62쪽

φοβερῶν. m. Nomolo. Sed lectionem sanam, quae scepta est, vetus interpres Rusara invenias videtur. P. a. l. a. τὸ τὸ omittit d. to . Set mi. Editioni Step4. D u. addas ot codd. Regium Parisiensemquo utrumque in Burioni usum collatos. Ibid. l. 3. σπερ ἐκ μαγγάνου τινοςJ Hoc loco ἐκ μαγγάνου idem est quod ἀπὸ μηχανῆς quae proverbialis locutio Do-quens est apud Graecoa. an μάγγανον idem si cmachina. Quod miror nec musculo, no a Christophori

sono animadversum fuisse. VALGIUs. μγκάνου cum

sisibo m. Mini seu Boia. Ibid. l. 4. οἶτος γάρ - ὁ δογμιατι mis c. Christophor- sonus hoc Latino ita convortit: a moti seri inventor, et doctrinas Musiclinicos, si Deo placet, propulistor Valesius vero Is qui a doctorem et ecclesiasticae disciplino prop---ιorem ferebat. Vox δογματι h et aliquid amplius quam doctorem, et nonnihil minus quam novo secto inrentorem sonat. alam est Novatianum hic ecclesiastiea disciplini ρου auorem, otium. 3. Enangelii vindicem ironico p dicari; quia nimirum ipso praeclarum hunc titulum affectabat. Quocirca Cyprianus supra piat. i. n. a. do illo ejus lusa oclis scribit: Si serua riores evangelii Christi confitentur, prius ad Metiriam reo tantur. Nominatimque ovalianus, uti alosius observat, suum do cibis Judaicis librum plebi in evangelio persistenti inscripsit. En quos imitantur ictatis nostrae novatores, qui cum ab avita fido discesserint, seso puri vangolii vindies jactitar non verentur. GUSTANT.

Sod similis os allocutio praemissa libro inter Pseudo-Cyprianicos De Specta sis, quae sic habot, Plebi in Mangelio

Manti, nimirum, non lapsae saluum. Ceteriim, si ovatianus optimum illum libollum De Trinitate, sivo De Regula Fidri, iis temporibus quibus haec posuit Cornutius, conscripsisset, haud malua tunc ille Oxtitit δογματι hs scu

not. supra ad Epist. II. o si ad Cyprianum, p. a. Divinitus, hoc eat logitimo, ordinatus eat ornotius, qui

63쪽

Ibid. l. I . τις δη ποτε ον Γητι-δηποτου unico Vocubulo M. Sio . STROTA. Habet Synceg ως η τις πασα pro Asδῆθεν πασα ητι δή ποτε ουν. Paulo unis παραγίνεσθαι pro παραγένεσθαι scriptum est in cod. Florent priori, et secunda manu in posteriori.

Ibid. l. 16. ος παραγενομένους Thoodoritus in libro iii. Haereticarum Fabul. cap. 5. scribit Novatianum ipsum in Italiam prosectum esse, ut episcopo illos Romam adducoret deinde cum in vicum quondam una cum tribus illis episcopis porvenisset, coegisse eo ut sibi manum imponorent idquo illos conqueηtos emo cum Romam Venissent. Sod hanc narrationsm resellit omeli epistola. VALEAlus. Ibid. I. 17. A δενθημεν 4, λιγημεν ed. Steph. Recepta loetio extat in Christoph. Lecti et M. Vadesii. STROTH. Addas his M . - omnosis Synoe . Habet προέ4γημεν m. Nomolo. mox τουτέων πονηρῶν pro τῶν r. idem MSIbid. l. 8. ραδιουργίαν ραδιουργίας M. Sis . TUTH. Addo meritum si scriptos codicos omnes praeter Orbis. apud quem atque Synoelium statim post hahes τεταραγμένων

Pro τεταγμένων et αυτου dat Synceu pro α--.Ρ. 23. l. I. μεθύοντας κώ κραιπαλῶντας Hoc quasi εν διὰ δυοῖν cum altera locutions Qq δεκάτη intolligendum est. Νsque enim temere credendum sat eos revera temulentos suis . Omne enim occlesiastici actus anto meridiem fioridebobant pomeridiano tempor sacile fieri potest, ut quia

nimio vino usus ossicium suum non rito agat. Hostia nposse ad fieri concludor sibi permittit; in Cornelius

idom quod jam dixerat Qq. δεκάτη, περβολικ- mPetit, ud-don μεθυοντας καὶ κραιωαλῶντας. STROTH. Probabilia haeo sunt; at μεθυοντας Minos hic significaro haud putem, sed homines no um solito liberius. Quemadmodum in Go a. xliii. 35. et Ioan ii Io vocabulum μεθύειν Potum Paulo

64쪽

hilariorem significat quod non solum ortum esse ex Hebraica verum otiam Graeca loquendi consustudino doctissimi viri ibi ostendunt.

bratam ot cassam illam Novatiani ordinationem vocat Cornotius, quod sacta osso ab ulterius provinciae episcopis,

non ab iis qui consecrandi Pontificis Romani jus habobant, oujusmodi orant ostionsis aiburtinus si alii quod a tomulentis facta quod per vim quod hora diei decima quod

non praesente populo noc loro quod denique alio jam episcopo legitinio ordinato. Porro cum Cornelius ipso tum hi tum in Epistola ad Cyprianum testρtur, ovatianum a tribu episcopia consecratum sui e miror quod scribit Pacianus in Epistola a. ad Sempronianum. An Novatianus, quam Meriton e istola episcopum Minit 8 quem eo ecrantentiu linterem sedes coopit. Et paulo post do eodem ita loquitur, sin consecratione temtima episcopum factum, ideoque e factum p r epis Olam eorum qui se confemores me stimularavi. Ex quibus Ρaciant verbis colligi videtur, ovatianum absontem uias ordinatum episcopum per epistolam

quorumdam consessorum, odsm modo quo magistiritus uprincipe mandari solebant per epistolam Lintoatum oro aedem appollat Ρacianus pontificalem cathedram, eo quod linteis atomoretur. Quod stiam testatur Augustinus Epist. am. Injurum Dei jussirio, nos iamri gradiam, nec o αε- m elatov. dem testatur opistola synodica episcoporum

AEgypti quam rosor Athanasius in Apologia πῶς δὲ οἱ τον

θρόνον τον ἐστολισμένον ἐπισκοπικῶς μυρόμενοι, &c. Ceterum

ianua ita um Comolio conciliari potest, si dicamus Novatianum, primo quidem a consessoribus in carcere positis episcopum per epistolam designatum misso postea vero a tribus illis opiscopis ordinatum. ALMIUs. Ibid. l. 7. v καὶ ἐκοινωνήσαμιενῶς λαῖκ optime Rufinus vorti hunc locum, o in ommunionam uioam popia aliam ο - .nterveniant aviae tua M. Quibus orbis innuit melius, episcopum illum qui Novatianum oum aliis duobus collegis ordinaverat, a s depositum esse, et in

lareorum ordinem redantum Cum enim excommunion

65쪽

illum volist, utpoto nesarii chasmatis auctorem, a populo rogatus idem Cornelius, laicam i communions indulsit, id os ut inter laicos communicaret, permisit. Reliquivor episcopi qui Novatianum ordinaverant, non solum depositi, verum etiam a communione totius ecclosiae separati

sunt. Ita Cyprianus in pistola ad Antonianum do Trophim loquena piscopo, qui ima schisma scisso in

oleatu Romana, postea consessus errorem, et turbam fratrum quos abduxerat ocum in ecclesiam reducens, n

melio ausospina at Sio tamen, inquit, admissus est Trophimus, ut Mima vinmuniori, non qu- locum sacerdotis usurpet. Hunc Trophimum, illum ipsum sas existimodo quo in hac opistola loquitur Comolius, unum ex iis qui Novatianum ordinaverant. Nam Cyprianus illum aco dotem, id sat piscopum vocat o fraternitatem prius ab ecclosia abstraximo testatur deindo revorsum cum humilitato veniam potiisse, et a Cometio ad uacam communi nem susceptum. orro alter ex episcopis qui ovatianum

ordinarent, Evaristus suisse videtur, ut colligo ex epistola Comoli Papae, quae intor Cypriani pistola 48 habotur. In actis supposititiis martyrii Novatiani quae citantur ab Eulogio in lib. vi Novatianus episcopus Romae actu esas dicitur a duobus episcopis, Marcello Aquileiensi et Agamomnone revirensi. Ceterum in codice Mag. Med. Fuk. et avitii legitur ἐκοινωνήσαμιεν ως λαi , , quam Scripturum

amplexus at Christophorsonus. Ab Od. R. Steph. particula in uberat. VAL 1ΓΗ. Episcopum illum existimat Valosius rophimum do quo Cyprianus in pistola Io. sequente ad Antonianum plura scribit. Sod quae ibi do hoc Trophimo Cyprianus loquitur, aegerrimo cum iis mPonantur, quae nunc omelius do ovatiani ordinatoronarent. Quippe cum Antonianua mendacibus Novatiani litteris commotus, a Cypriano scribi sibi petiis t. melius qua altiori Trophimo et thuriscatis communicet rescribit a praesul n. 9. Cornelium nulla libelli, ut quidam actitant, ta

maeul - sed neque cum episcopis, qui sacrimaverunt,oommunio ionem sacrilegam miscuimo. um num Io Su

jidit Nam ει da Trophimo, do quo tibi aeribi desideraviti,

VOL. III. I

66쪽

non ita res est, tu ad te pertulit rumor et mendacium malim norum Tractatu illis cum collegis plurimis habito susceptis est Trophimus, pro q- satisfaciebat fratrum reditus et restia

tuta multorum salua Sic tamen susceptus eat Trophimus, ut laicu communicet, non secundum quod do malignorum litterae pertiaerunt, quasi locum sacerdotii usurpet. Haecautom alia ius Cypriani do rophim receptione verba qui expendorint, deprehendonio v. rophimum sacrificantium

labe fuisse adspersum, Q. eum ad ecclesiam rediisso cum maximo ratrum numero, qui omnes regressuri ad ecclesiam non Ment, nisi cum Trophimo, 3'. eum a Cornelio auscuplum eas tractatu ante habito non cum plebs sua, quemadmodum in ordinatoris ovatiani receptione actum est, soderum milesia plurimis, hoc sat in requenti episcoporum concilio indequo mondaciter divulgatum Aso, Cornelium cum sacrificantibus communicaro, otarophim hujus criminis reo pristinum Eacerdotii locum reddidisse. Si otiani o cutiamus qui morint illi maligni, quorum litterus et rumoribus haec mendacia sata sunt, non alii forsitan invenientur a Novatiano, cujus litteris commotus Antonianus Cyprianum do hujusmodi mondaciis interrogavit. Horum certe vel Novatianus, o socii dua satoros suerunt. emo autem id ovatiano Husvo associis displicuimo et crimini versum esse sibi persuaserit, quod ordinator ipsius ab illo susceptuantque communion donatus essest. CousTANT. Ω perindo atque d. Steph. omittunt m. Norfose et Synoess. Quibus nunc addondi sunt Florentini duo, Ressius, Paris uterque et 'Mtim ipso quoquo Burion recto sorinas idem expungento. Sed ad oram edit. ω- ως adscripsorat caligor, quod in codico suo operit. P. 23. l. 7. ἐκοινώννήσαμιεν - αῖκιῆJ os olim fuit, ut laici post eucharistiam ab spiscopo acceptam, ei osculum darent Hieronymus in pistola 2 advoraus Joannem Hlorosolymitanum. Quisquam n tibi innitus communieat νQuisquam n saetonta manu vertit faciam, o inter sacras epulas Judo osculum porrigit Paulus Diaconus do vitis P. Emeritensium cap. 7. do idoli piscopo loquens. Vade, inquit, communica, et da nobis osculum. Vale fac omnibus,

67쪽

quia iurus es tamen, et domui tuo sub omni festinations dis- - ει si deridera remedium pomitentim percipe. Qui moae

accepta poenit-tia, dispositaque domo sua, alefaciens cunctis, quenti nocte migrarit e corpore. NALEHIUS. P. 23. l. 8. παντὸς του παροντος λαου Abest παροντος ab ed. R. Steph. In codicomag. ed. Fuli et Suv. nec non apud Syncellum legitur παντὸς του παρόντος λαου. VALE-mvs Addit Strothius ex mam. Od. Gensu. Leest Gru σέ,

quibus adjunx H. Nomole et nunc demum codicea

omnes, quibus usu Ha Burionus.

Ibid. l. 9. καὶ τῶν orircis δὲ cd varistum, in cujus locum Zetus episcopus constitutus suisso in superiore Epistolara dicitur, ex his duobus episcopis unum exstitisse Valesius probabilior conjectura putat. Hinc quippe facile intelligitur, quo pacto Maristum auctorem schismatis uuas melius in laudata pistola scribat. Ita autom duobus

illis episcopis successores ordinatos esse hic memoratur, ut et quodam modo innuatur loco rius, qui ad communionem laIeam susceptu est, neminem esse suffectum. Sed x quo episcopus ad communionem laicam dejectus praedicatur, sedem illius vacare, eiquo prospiciendum esse satis intelligitur CousTAMT. των δὲ λοGrῶν Synceu et kr utemquε, codice Venet δε omittente. issi sunt sodes suas pra

aules isti a synodo, quod fortasse prius dedorant de iis testimonium occisHiie, ad quas designabantur. Ibid. l. a. ' ἐκδικητης ουν του ευαγγελίου Haec ironios dicuntur de Novatiano, qui as assertorem ovangelii Christi esse jactabat, ut docet Cyprianus in pistola prima ad Cornolium. Exstat hodio libor ovatiani do cibis Judaicis, quem illo sic inscripsit, plebi in rangelio persistenti. VAL sius Abest ob a Iuto Nomolo. ὁ δὲ ἐκδικητης Ουν τ ἐ.SDOMI id not. supra, Pug. 5 Ibid. l. 13. ἔνα ἐπίσκοπον δεῖν εἶναι ἐν καθολικὴ ἐκκλησ/JEadem verba leguntur in Epistola Comolii Papae ad Cyprbanum, ubi consessore relicto Novatiano ad ecclesiam redo-untes, his verbis usi esso dicuntur. Nec enim ignoramus unum Deum Me unum Christum me Dominum, quem confessi remus unum Spiritum sanctum innum episcopum

68쪽

in atholis ecclesia eas debere. Ubi occlesia catholica specialiter appollatur Romana, eo quod radix sit et matrix occlesiae catholicae, ut ait Cyprianus in Epistola ad omnelium. Si catholicam occlosiam idem Cyprianus in Epistola ad Antonianum initio vocat Romanam, tabam sciretis secum, loc est, cum catholica ecclesia communicare. VALESIUS.

Ita probata ac pervulgata erat luco regula, ut oonssasor ad ecclesiam rodeuntes in superiori Epistola vi. n. a. illam tamquam rem omnibus notum, et quam nulli ignoram

liceat, profiteantur. Sic o Cyprianus in sequento Epistola ad Antonianum . . ubi Comolium legitimo ordinatum sas multis probavit, addit domum sum post primum

8ecundus Me non possit, quisquis post unum qui solus mas debeat factus est, non jam secundus ille, sed nudis est. COU-WAΝΤ. At Voro sensu peculiari ac proprio catholicam ecclosiam nominari, id Romanae occlesiae non attributum est. Etenim palam ost antiquos patres aliasimis u ecclesias, quaecunque cum catholica unitate texae sint, hac appellation nulla lacta distinctions dignari solitos. Vid supra not ad eand Cornelii Epist. p. 44. usquam ait Cyprianus, nequo fortasso hoc do Cypriano affirma Vulosius, Rom

nam catholicam occlesiam appollari, eo quod radix ait et matrix occlosiae catholicae. P. 23. l. 4. πρεσβυτέρους εῖναι με. Ex hoc loco colligi

potest, quot basilicas tunc Romae habus in Christiani. Cum enim singuli presbyteri suas regerent basilicas, si 46. suorunt presbyteri totidoni basilicas suisso dicendum est. Corto Optatus in lib. ii Romae o. ot amplius uias test tur basilicas sub tompora perHecutionis Diocletiani. Non enim, inquit, streae aut populus appellandi fueram pauci, qui inter s. st quod Murrit basilicas, Deum ubi colligo remit non hab0MM. Ubi optatus loquitur do basilicis, quae Romae erant tempore persucutioni Diocletiani, id ost annis ci citer quinquaginta post epistolam Comolii apsa non autem do basilicis quae Romae orant sua aetate, id os anno

Christi 378. ut scripsit londollus in Apologia promio-ronymo pag. 23. Vid Baronium ad annum Christi 57. quom rastra rosellere conatur Blondellus in libro supra

69쪽

momorato. AL IUM A presbyterorum atque pauperum

numero, qui hic memoratur Oollegit sibi Gilbertus Bumot- tua, Sarisburienata opimopua, defendente Moysio. O . Vol. ii. p. 5a haud plures quinquaginta mille Christianorum id temporis Romae sui s. Cetorum notat ouatantius, irrepsimo in Latinam VH ii interpretationem Martior et

quadraginta x mora oscitantia, monotquo trothiua, ani aes laris Lecti. τεσσ. δυο. Scriptum autem a tur apud SynMu μέ . Sed conaonti nostris Ε obii codicibus vetus interpres Rufinus. P. 23. l. 15. δι δνους ἐπτα Diu post haec tempora num rum septem diaconorum ex imitatione anti luimior olymitani usus in occlesiis multia, praesertim Romanu, retentum atquo obsorvatum fuisse, ostendit i. ingliamua, Antiquit Mesas lib. ii cap. 2o. l. 9. Consor Moahomilis Ristis Christianorum ant Constantin M. Saec. I. q. xxvii. g. lat. Vanalebitquo mat de E iamo Atiaean . P. I. cap. 15. Ita in fine ipso saeculi quinti Symmachum comatitutum fuisse Romae piscopum invenio, , ἔνα τῶν ἐπτὰ δαμόνων ἄντα narrante Photio in Erot maribus suis a Fr. Fontani Florentis anno 3785 primum editis, Erol. i. P. 44. Interea conatat x Nooellis, ut reseri ci Mooaressus in mas Mel. Ol. i. p. 88. Constantinopolitanam cessalam habuiam contum diacono tempors Justiniani. Ibid. et 'Muακόνους ἐπιτα In hunc locum gravius peccat

Blondossus Apolog. , cum eum ita perstringit, ut nullam subdiaconorum faciat montionom, exindequo confici putet nullos tum Romae subdiaconos misso institutos. Ed lis tionis illius salsitatoni cum Graecus umbii extus, tum Latina Rufini intorpretatio demo trant. GUMANT. Cum

omnes, quod aciam, lectionem receptum praestent, miror, undo ortus ait Blondolii reor, quem Pearaonius anto Couatantium reprelion lorat, in Annal. Curiam ad nn. 252 3. I I.

Vide et insta Huad. Post-a, p. 29. Mox di abeat Mem Norso . et δυσὶ pro Mo post πυλωροις habet Synoesi. Ibid. l. 7. ηρας σψν θλιβομι-οις occurrit hae vox in epistola olori Romani ad clorum Carthagine em de secessu Cypriani. Sio viduos, sin tali moni qui so Hibere non με αι, si di qui in amori a saevi, ius ae si a Matia

70쪽

suis, Miqu habere debent qui sis ministrent. Italo vulgo editum est, o i, priusque ab aliis mendatum linomeni Scribondum enim procul dubio os inlibonioni, id sat indigentes ut vorti Rufinus, via ii qui se exhibore non possunt, ut explicat clerus Romanus Cyprianus in Epist.

4. Vocut pauperes et indigemus qui laborant. Possidius vero vocat in tribulatione positos. Si sitim scribit in vita B. August. cap. 27. In sitationibus vero modum a Ap stolo innitum is bat, ut nonnisi pupillos se eiduas, at in tributationibus constitvios risitaret. Sic nim logitur in m nuscripto codico anctae aris do regali monte. Joannes Chrysostomus in Homilia 67. in atthaeum, ait ecclesiam Antiochenam sua aetate, tametsi mediocres reditus possideret, plusquam tria millia viduarum et virginum aluisso quotidis, praeter hospites, leprosos et vinctos praeter clericos, quibus vestem a cibaria suppeditabat. VAL IULIn loco Epist. Clori Romani, qui intolligondi sint tali moni,

statim xplicatur adjunctis verbia qui se Hibere non sunt, hoc est qui sustentare se ac victui necessaria suppoditam sibi non valent, ut patet ex his Cypriani libaestimon.

n. 6 i. Habentes seraque EXHIBITIONE et Uum tum his comtonti sim . Eodem exhibitionis orbo eodem intolloctu utitur et Tortullianus lib. do Idolol. c. 5. Otra ubi artificca qui idola confingeris non desinebant urguona, solitam eorum vocom Nori abso aliud quo ram sibi objicit, ac deindosio refellit Si ita ExHiBiTiοΝis necessistas obtenditur, habes tot alias species, quos in eaorbitautione disciplinine, id est si

idoli confictum, OPEM Vi Us Pax ΤΕΝΥ. oc est igitur eaehi- re, quod opem ictus pra taro. Adcoque non malo Rufinus

pro talibomenis substituit indigensibus CousTANT. Ad loctionem oro quod attinet tali men in opistola oleri Romani positam, priusta innomeni enodictili oditio. Ubi ait

Balvetius, bens quidem emendari θλιβομιενοι transferendum inmon id non uiam in contextum in majori auctoritate, nam reliqua loctiones posse etiam eas bonas. Praeterea

nos mons idem illo Balugius, emendationem istam, quum Anglici oditoros vidontur accepisso ex Vulcato ad Eusebium, neque Valesii eas neque Anglorum, sed Franciacim quoti, qui eam primum protulori libro primo hiasoriarum Melesi e