M. Tullii, Ciceronis in philosophiam eiusque partes merita

151쪽

paradoxo deflexere, quin inter κατορθώματα et καθήκοντα distinguerent ' . Recta aut recte saeta κατορθώ/ιατα omnes virtutis numeros continent Aet plena ac permanente litutis V perficiuntur. καθήκοντα disserunt ab iis, si honesti vim, qua peraguntur, spectas. Sapiens enim suas actiones cum celeriatate quadam et sine labore perficit insipiena ero cum labore atque contentione haec autem sunt καθήκοντα Quod quidem subtilius discrimen haud satis recte intellexit Cicero, quum dicit diaste depositum reddero in recte factis esse, deposnum reddere, in ossiciis poni. pcte facta a nemini nisi a sapiente Persecto attingi possunt, media omnium hominum sunt Stoici porro dixerunt, recte facta et quae iis contraria sunt, esse paria ratione legis); sed disserentiam quandam apparere in rerum eventu his ore in ossietis

medium ossicium id esse dicit, quod cur factum sit, ratio probabilis reddi possit. Male nam eodem modo κατορθωμα definitur, ut ipse secit In libro tertio de Finibus . et M. ubi citoicorum io hoc

152쪽

philosophiae loco sententia exponitur, disputatio non satis

arcte semper cohaerere ridetur; nonnunquam etiam minus clara ac terapicua est.

Ejusdem stoicae disciplinae physiologiam, quam in

secundo libro dematura Deorii Pertractavit, non fiucera atque genuina forma exhibuit, sed non solum variorum Stoicorum de hoc loco sententiis compo- .suit, Verum etiam latonis decretis temperavit. G-nino hoc probe tenendum, Cicerisnem stoicae disciplinae austeritatem atque severitatem semper sere platonicis sententiis mitigasse, atque utrisque, quae Maxime sibi Videbantur apta rassi rem suam,

delibasse. Hinc saepius, quum Platonica tractavit, admiscuit stoica Platonica contra, quum e Stoicorum sententia disputat. suae quum ita sint, cautio adhibenda est in Cicerone, nes hujus rauctoritate et platonica vel citoica habeamus, quae aliena sunt ab iitraque schola ) Similiter in primo libro de Lvinatione Quintus sater, Stoicus, scholae suae de MVinatione sententiam ies endens, laudis. Platonica argumenta adhibuit in quibus illud etiam x habetur ab immortalitate animorum Petitum, quo Potissimum

153쪽

divinationem, quam naturalem Stoici nuncupabant, confirmare studet. - Denique in tradenda piodriplaysica Ciceronem nonnunquam de hac doctrina penitus perscrutanda haud satis sollicitum videri, veluti de atomorum motu, Probatum ivit Moshemius ad Cud ro systema intellectuale ).

Iam, at, quae tu hoc de Ciceronis in Philosophicis

aciiptis sontibus loco disputatione nostra Persequuti sumus, complectimur, Ciceronem ad unum omnia quae pertractavit Philosophica argumenta e Graec rum sontibus hausisse, atque illa romani erm.nis splendore exornasse, scite rudenterque composuisse, magno ingenii acumine Perscrutatum esse, multaque ingenii dexteriate, judicio saepe suo adjuncto, o derasae, nonnunquam OVia argumentis communivisa nobis videmur, utcunque potuimus, demonstrasse. ει eadem sontium investigatione atque disquisitione satis apparere arbitramur, Ciceronem non avium aenimum atque largissimum, Verum etiam urissi

mum limpidissimumque historiae philosophicae se tem habendum, atque ita non solum de civibus suis, sed etiam te insequentibus temporibus, deque unia

DT. II. p. 26 sq.

154쪽

versa philosophia egregie atque praeclare esse merituma CAPUT AE ET TUM.

Aptum mihi videtur hoc loco quaestionem, multum visis doctis agitatam, utrum Cicero Philosophus iudicandus sit, eo ne, sub examen vocare. Vix ullus antiquitatis philosophus tam diversa atque inter se pugnantia doctissimorum hominum expertus est judicia, quam Cicero. Fuerunt enim, qui nimio ejus amore capti, Humi Philosophiam summis extollerent laudibus, neque eum in maximorum Philosophorum numero reponere dubitarent Alii contra iniquius

8 Sio Lactant. Ι 15. I, 14. Quintil. X, 1. m. . Sonin. Scip. I, 27. En recentioribus Erasmus in p. Lib. XXVII.

op. I. Lib..H. P. 26. Vide Brucher Histor. HI T. II. p. 33. Alias virorum doctorum de Cicerons philosopho sententias apud ornium istor Phil. Lib. IV. c. 5. p. 246 sq. reperies, qui quidem tuum contra vituperatorea defensum civit. Tullius ipse Passim Philosophi titulumasti vindieavit Academ I, 2. ad Div. IX, 17. XV. P. 4. Quamquam ORI. 1. aris modeste dicit: Nam PhiIoa handi acientiam concedens multis, quod est 3 oratoris proprium, si id mihi assumo, videor id inso ur quodammodo vindicare. , Magnus quoquo Wytis achius Bisi erit Vol L p. II pag. 2 sq. et i Disputat de vetorum sententia de animorum immortalitate Pag. 88. magubfica sane 'aeusit de nostro Philosopho.

155쪽

de udicantes, claudem momenque philosophi ei prorsus derogaverunt omnia hujus rei controversia in eo Vertitur, quomodo Philosophus definiendus sit. si philosophum statuimus esse eum, qui beata quadam ingenti' ubertate Ornatus, omniumquepi iucipum philosophorum doctrinis imbutus, ea, quas ex illorum scriptis didicit menteque sua comprehensa

habuit, non solum e peregrina lingua in patrium sermonem Convertit, atque elogauter Ornate distinctequo

. . ..

expressit, Verum etiam diligenter curateque examina- vit, scite composuit atque divisit, aepius etiam novis rationibus confirmavit, illustrarit atque ulterius e sequutus edi re atque rerum nomenta et pondera inter se contulit ac comparavit, suo interposito judi-

isto denique philosophiam ad plures res, a Graecias August. C. D. II, 27. Ciceronem Philosophastrum nunφupavit quod tamen iniquissimum judicium eo minus mirari subit ab illo esse latum, quum uotum it, Augustinum acadomicas disciplinae inimicissimum fuisso ot contramaidem scripsisse. V. Brucher Hist. Phil. T. II. p. 49. In eaudem sere sevientiam plurimi ex recentioribus historias philosophicae scriptoribus discesserunt. Sic Iolitisius de script hist phil. T. II. c. 18. f. 4. Tullio eloquentias laudem tribueudam esse cenauit, Philosophia non item. Brucker. l. c. P. 49. calculum suum adfecit sententiaθΗsumanni Act Phil. Vol. II. p. 459- , qui Ciceronem inter sedulo magis Philosophoruin discipulos, quam inter philosophos Printi ordinia reponi jubet. Simile judicium tulit euneruanulis Geoch de Philas T. V. do Cicero .

156쪽

paululum neglectas, adhibuit, atque ex umbra quasi in solem atque PulVerem rodinit CiVesque suos optimis saluberrimisque sapientiae praecepti, auxit atque locupletaVit quod si igitur talem philosophi nomine mari concedimus, quis est, qui Ciceroni philosophi jus titulumque detrahere velit 3 Jam Vero, si incredibilem illam difficultatum laborumque u e in persequendo u incepto exantiandi erant magnitud nem; si tempora, quibus vixit; si curas, dolores, aegritudines, quibus ejus animus macerabatur; si denique linguam latinam mirifice ab eo ad philosophiao

sum excultam atque Perfectam cogitatione nostra

complectimur tanto majore jure Philosophi nomen Ciceroni nostro tribuendum 'idebitur. - Sin autem philosophum non nisi eum habemus atque dicimus, qui ex suo ingenio Persectam quandam artis disciplianam, certis quibusdam fixis ac constitutis principiis, creavit, et ex his Principiis, eryata ubique Videntia, singulas partes dedinit hem Prosecto erit, qua

tumuis summo Ciceronis amore atque studio obcaecatus fuerit, qui hoc philasOΡhi nomen in illum con

serendum esse, censeat. At enimvero rarissima sane

et in antiquitate et nostris temΡoribus extiterunt in genia ea, quibus ad tantum sapientiae fastigium escendere licuit l

157쪽

XL. NULLIS re ERIIS, VIRIS DOCTIS CICERONI FACTIS, OCCURRITUR.

Quaestio, quam nobis des Ciceronim vita atque plidosophia universe in hac disputationis parte Pese tractandam sumsimus, suamquam jam profligata et ad exitum merducta videri possit: tamen, ut totus ii locus, quantum per virium nostrarum imbecillitatem licet, expurgetur atque complanetur, nonnullis reprehensionibus, quibus Viri docti Ciceronem ejusque philosophiam incessiverunt, occurri nobis Visum est Ac primum quidem multi extiterunt, qui Ciceroni objicerent, quod non tam animi quodam impetu atque desiderio, quam laudis gloriaeque adipiscpndae cupiditate ad philosophiae studium telatus esset, ne que adeo itidoso iam Vita pereeptam habuisset ).Νegari quidem non Potest, Ciceronem, rimam totum se reipublicae dicasset, philosophiam velut eloquentiae instrumentum adhibuisse; nec tamen inde continuo concludi potest, Ciceronem Philosophiam hoc tantum consilio sectatum esse, ut eam adjutricem eloquentiae disciplinam colendam sibi iudicaveriti Immo mero, quod supra XPosuimus, Cicero pro ingenii amplitudine atque excelsitate Jam tenerrima aetate in philosophiae sinum sese contulit ejusquo animus in

2DTuae Qu. V, 2. Ossio. II, 1. N. D. I, 3.

158쪽

divitio hoc studio excellentissimarum rerum contem-Platione nutritus atque astus est. Ostea vero, quum liotioribus inservite coepit, nunquam illud studium interinisit, sed tantum ei tribuit temporis, quantum Vacahat a publico ossicio atque munere. Ci Tonem autem, ut reliqua ejus docti inarum studia silentio Praetexmiuamus, etsi innumerabilibus negotiis atque occupationibus delenius fuerit ), in una profecto Philosophia tantum operae temporisque, quatitum ta i , in in his studiis contriverunt aetatem, collo SS , uouivnter testificantur ejus philosophica scrip ta Omni uri doctianarum plenissima ' . eque igitur Cicero, quod alii ei objiciunt, tum demum, quum aene

fortunae Davissimo perculsus vulnere, et administra' tione 'eipublicae liberatus, doloris medicinam a Phil

βψPhia peteret, et otii quo abundabat oblectationem hanc honestissimam judicaret ad philosophiam me Montulit ) dam vero, si in ejus lillosophica 3 ita

3 CL quae rariter, at eleganter more suo de Ciceronee POεuit Ernesti in pra clara illa Iestuque dimissima d dicatiora ad Chr. Lud. tigilatum P. LXIII. M MFtielibach. Bibl. erit. Vol L pars III P. 4. 5 Cic. Acadsm Ι, 3. 6 Audiamus ipsum Ciceronem . D. I. 3. Os autem eo .ubito coepimus philosophari nec mediocrem a Primo

'inpore aetatis in eo studium operam curamquis Consum- η mus et, cum minimo videbamur, tum maxime Philom

vh-bamur: quod et irationes declarant resertae Philo'

159쪽

penitius nos insinuamus, Ciceronem tutam riuo damamore atque ardentissimo animi servor philosophiam amplexatum fuisse, reperiemus. in est, quod Ci Creo, quandocunque ei licuerit, sancto quodam Philo-εophiae numine amatus, divinam illam scientiam di- inia Prosequutus sit laudibus 7 .aophorum sententiis, et doctissimorum hominum familiariintes , quibus emper domus nostra floruit, et principes Illi, Diodotus, Philo, utiochus, Posidonius a quibus iustituti sumus. AEL. Praestantissimum Iocum 1 Tuscul. u. V 2. t quem jam a veteribus praedicatum atque dilaudatum esse. animadvertit Davisius ad h. l. -- Adde Tusc. u. I, 26, II, 1. 4. 15 19. 24.: ita loca Ciceronis sensum veri virtutisque integerrimum arguunt, a u. hae philosophiae Praeconia en intimo nostri Philosophi peetore suxisse, uouleuter ostendum CL. quae supra domo xonis mortensio monuimus.

160쪽

PARTIBUS.

Postquam de Ciceronis philosoplata omnino inposuimus, sequitur, ut ad alteram disputationis nostrae Partem, quae in solvenda atque explananda qua .stionet An et quomodo Cicero in singulas philosophiae partes bene meruerit ' Versari debet, nos accitis gamus. Sed ut disputatio nostra via atque ratione Procedat, paucis Videtur esse monendum,' quomodo

in describenda hac quaestione versati simus. ulla vero mihi hoc argumqntum absolvendi ratis visa est melior, quam ut divisionem singularum philosophias Partium, ab ipsis veteribus philosophia constitutam, .equerer. Qi ai ut haec quaestio rite tractetur, Pauli altius repetendum, et, quomodo Veteres Phil aophiam eiusque singulas partes istribuerint, breviter edisserendum ridebitur. Philosoplita, si Verbi rignificationem spectamus, est studium sapientiae. Sapienti autem Cice-