M. Tullii, Ciceronis in philosophiam eiusque partes merita

241쪽

fimi, istatuit Cicero: quae felicitas duabus sere continetur partibus, altera , quiete ac Vacuitate cupiditatum et perturbationum, altera contemplatione rerum caelestium , quae quasi pabulum animoriam est ).

Socratis sententia probabili, haberi debet: eos, qui hac in vita Pim casteque egi ent, ad deos redire, eorumque consuetudine beatos dore: Nur ver vitiis flagitiisque se inquinavissent, iis laevium isses iteraeclusum a concilio deorum. - Quae a nobis allata sunt, quamquam. Ciceronem sententiam animi immorialitate firmissime tenuisse, duculenter Videntur Commonstrare: negini tamen non potest, complura in Ciceronia scriptis extare loca, in quibus de hoc argumento dubitanter loquutus videatur. Minc acturia, ut existerent, qui praecialias illas in animorum post corporis Hissolutionem perpetiuitate sententias a Cicerone litteris mandatam non clam integra Philus elisa exhibere, quam luaum quendam ingenii et eloquenliactssores ) Verum loca, in quibus te animorum immortalitate addubitare videtur Cicero, accurate a nauiues intorque se comparantur, nihil prorsus ex iis contra hanc Ciceronis sententiam concludi atque

effici posse facillimes intelligitur Ratio enim atque

242쪽

milium, quod in his locis sequutus est, diligentissime est animadvertendum de qua quidem re a ras ius uberiusque exposuimus

in quibus epistolis Ciceronis consilium erat amicos infelices consolandi hinc nota illa disjuncta conclusion utitur, ut ostonderet, mortem non in malis esse ducandam sive antinua noster post mortem interiturus sit, sive P rmansurus. Et quum eorum ad quos has epistolas scripsit animum ingeniumque cognitum haberet, eas conso audi rationes adhibuit, quae mari ne iis Conaeutaueae viderentur. Et vero etiam tenendum est, amicos illos, eruditos quideinbo, aqua cives romanos fuisse, sed epicureas oditos disciplinae, inprimis Torquatum. s. in I. 5. V. Μεmobres de Academi des inscription l. o. p. 96. Ex iIlorum ipsa schola ducta argumenta Proseri, qua ex Epicuri decratis ad uos consolaudos i enserero dehebani officacissimam. Quum vero dicit, mortem esse ninium rerum extremavi, nostrorumque malorum suem, de moris quae dicitur Phγsica, quae sane malorum Potius cessatio quam malunt aliquod Psum ducenda est, Ioqui videri potest. Ors enim saePissime omnium hujus terrae rerum sivis esse, neque sensum Iiquem eorum , quae tu terra fiunt, relinquere dicitur. Quod in orat pro Cluentio dictum est, sutiquam uisingit senteritiam nostram. V. supra Scholi I. c. p. 67. Baγl. Disit Hist crit. S. v. Cesar. not. . Cic. de orat ΙΙ. . Plut Vita Cicer. p. 132. In altera primi Tusculanarum arte , animum mortalem ponit, atque eorum qui hanc amPlexati suu opinionem omnia enumerat argumenta quod Partim eo consilios actum videri Potest, ut horum argumeutorum infirmitate atque imbecillitate illa argumenta in Prima ejusdem libri parte ad probandam animorum minoi talitatem notata multo olarius 'κεPlendescerent, a multo majorem vim

243쪽

pondusque adima rentur cenTuse Qu. I. 4s. , partim veroiniani, ut e iis qui morte omnem sensum extingui edeleri opinarentur, onsolandi ratiorae afferret, isqvs. etiamst de animorum Immortalitate ipsis Persuaderi non posset, illud tamen, quod propositum erat libri, denion- atraret, mortem non eas in alis ridendam. Similiise

passim in Iibria de Seu tuta et de Amicitia hoc dilemat usu est, eo quidem ut videtur consilio, ut altem praeceptorum a ista tornm utilita .gnosceretur, et exereendarum virtutum commodum a Praestautia intelligeretur, etiam si orta fieri Posset, ut antinua cum eorpore interitum Mam. Ne hoc videtur iniri ndum Ciceronem nunquam hanc Piuionem Probasse, sed semper rationibus eam convenere studNisse, multaque, utida animum eas immortalem Pateret, Protulias argumenta, nullum vero, quod animum .sse mortalem Probaret.

244쪽

Pergamus denique ad tertiam Pliilosoplita patiem,

ad doctrinam moralem, et, quomodo Cicero do ea, Titus sit, laucis eapoliamus. Hic ciceronianao phialosophiae locus utius est Omnium longe praestantissimus atque pulcherrimus censendus partim, quod tu exponenda haes doctrina anissimunt quo illius ingenium insigniteri ornatum erat judicium iraeclare enitescit partim Vero etiam, quod Pliilosophus noster, quaecunque i ximi adhuc graecis philosophii demorali doctrina erant disputata, perscrutatus. iisque eleganter prudenterque usus, Praecinissimas in scriptis suis moralibus consignavit sententias, et complures hujus doctrinam notionem principales, excussis interque se comparatim contrariis graecorum philosophOrum decretia, AElaxioie luce illuminavit. Ῥrofecto, si Ciceronis praesta latisslitia moralis philo optatae monu- enta spectamus, tu quibus plima hiaeque ex hac

245쪽

doeti tua elegit atque ea tractavit, iisque Romanorum animos imbuere atque informare studuit, et piaecopia sua populariter quidem et ad communem intelligentiam accommodale . sed magnifico quodam orationis genere tradidit, adhibito elegati ter romani sermonis splendore ac majestate, adjunctaque eximiorum historiae exemplorum copia, et, si uobi3cum reputamus,

quam assidue haec moralia romani philosophi scripta

ob eas ipsas Praestantes irentes posteris etiam temporibus lectita sint atque pervoluta; quis i st, qui hibitet,

Ciceronem Ou solum romanae gentis, Verum/etiam

mulloxum aliorum qui multis saeculis ab illo distabant Populorum moralis sapientiae doctorem exiitisse atque magistrum II. Romani, ut supra Vidimus, stoicam inprimis et epicuream philosophiam sectati sunt; nam in Romanorum ingenio duae erant leges, eaeque extremae et 'sita oppositae, aut severitas aut luxus. l nis moralis doctrina, quae in summa αρμιονια comistebat, a Romanorum ingenio atque indole remotior erat,

quam ut ab iis percipi posse Stoica autem disciplina,

omnes externas rem negligeri atque spernens, splen-U CL Staeudlini, V. S., , M. do Mora Amaophis. p. 390.

246쪽

dore atque magiaificentia, qua instructa atque ornata

erat, excelsioris ingenii Romanos mirifice capiebat. Epicurea vero moralis philosophia iis potissimum placebat, qui vel delicatioris vitae genus agebant, vel ab omni civitatis administratione remoti sibi Vive bant ). Cicero in moralibus principum Academicorum, Arcesilae et Carneadis, more ' probabilitati

maximum locum concessit. Multa enim sunt proba-hilia quae quamquam non perciperentur, lamera,

quia visum haberent quendam insignem et illustrem, his sapientis vitam regi posse judicavit ' . Stoicam potissimum disciplinam, non severam illam quidem atque tetricam dissicilemque, qualis a veteribus Stoicia instituta erat; sed illam a anaetio humanitatis et si terarum condimentis, platonicisque et aristotelicia',

2 Vide quae supra in prima disputationis Paris monuimus. 3 Arcesila in vita agenda aequutus est is ata aut a quo subtiliter egit Dor Geruch in comment. Iaud P. 10 sq.,

tradere Potuerit, ipse lagantissime exposuit Ioco in ORII. ., iam supra Iaudato. O . D. I. . e M Re. I. s. ubi attondenda vis vocabini utrique et ego Academicus et Cratippus eripateticus: uti reoto Pit Mytterib BRI. erit Vor. II. . . . M. Lyndenu de naevo . M. Adde Beterum ad i. o. P. s.

247쪽

decretis temperatam ac mitigatam sequutus est. Umque in morali doctrina nulla firma et conjuncta tiaturae Praecepta tradi posse, statuit Cicero, nisi aut ab iis, qui solam, aut ab iis, qui maxime honestatem propter se dicerent expetendam, i. e. aut a Stoicis aut ab Academicis et Peripateticis quas tres disciplinas in morali doctrina re consentire, nominibus discrepare judicavit. terarum omnium disciplinarum de doctrina morali sententias sprevit Plane atque repudiavit ' Epicuream in primis philosophiam, quotiescunque potuit, traduxit Cicero atque persequutus est, non artium quodam studio compulsus, sed quod eam cum vera honestate et viriute nullo pacto consociari Posse intellexit η , et, ne Romanorum mores hac Philosophia corrumperentur, Veritus est. Inter Stoicos, qui mortalem quasi quendam deum efformare voluerunt sapientem, qualis in re et natura esse nemo possit,

et inter Epicureos, qui Ciceroni omnem virtutem tollere videbantur, quasi in medio collocat Academicos et Peripateticos )ν quorum quidem ratio ei in

2 6. ubi cs Beler. p. 13. III. 4, 20. N ennemann Gesta der Phil. T. V. p. 126. CL No. I. o. 2. 8 V. Lilium Comment. Prim de Stoicorum phil. moro ad Ciceronis libros simus. Itonas. 18 . p. 27. et P. 25.

248쪽

do iii in detanibus bonorum et malorum prae orieris placuit ). In libi is de Ossiciis rediit ad Stoicos eosque Propterea equutus est, quod, quamquam et a veteribus Academicis et Peripateticis, quae honesta surit, anteponerentur iis, quae utilia Viderentur, tamen haec ab iis splendidius dissererentur, quibus et quicquid honestum est, idem utile videretur, nocutile quicquam, quod non honestum, quam ab Is, quibus aut honestum siquid non utile, aut utile non honestum ). III. Cicero tu exponenda morali doctrina, ut diximus,

maximam partem Stoicos sequutus est, et, quamquam

M Quod entra annem controversiam positum est. l. Emeat. Argum ad in V. et Thomech in visa laud. p. 31. 1 Barduius in auri Philologie II. p. 16. Ciceronem hialibria propterea Stoicos sequutum esse arbitratur, quod ipse sensisse videatur, quam inconstanter virtua dioeretur sumimum bonum, neque tame 3olum, ad quod omnia, quae homini in ita eripetenda asent, referrentur. V.

Beterum ad ossic. III. 4. Alias caussas eruit Lyndonua p. 88 aqq. quarum haec Potissimum mihi Probatur, quoa Stoici, inprimi Panaetius, operae Pretium in explicando Ioo de ossiciis secisse, eumque novis copiis locupletasse. novaquε luce illustrasse viderentur. - dein Lyndenua l. e. actit inquisi it cur Cicero anaetii libros resiquis rotiquorum de eodetri argumento libris uuiverse PraMMI rit, et arco filio ad cognoscetadum utilissimos junua oriu

249쪽

non disciplinam quandam hujus philosophiae loci condidit, in omnibus tamen ejus partibus laboravit. veteres noralem philosophiam in tres partes distribuerimi, in doctrinam de bonis de summo bono , de virtutibus et de ossiciis. Priores philosophi locum do ossiciis non piniliariter tractaverant; sed nimia Ostenderant', Stoici primi stant, qui hanc quaestionem, antea per totam moralem philosophiam diffusam de industria et quasi dedita ' opera persecuti sunt

Fundamentum totius moralis Philosophiae veteribus erat lacus de summo bono. Bonum e Veteriam mente

est id, quod virtutis morali hominis vi gignituri

summi que bonuni est conjunctio onmium bonorum, quae viriute gignuntur. Virius autem est Vis animi, eaque constans atque Perpetua, qua bonum gignitur. Quid hoc bonum sit, diverse a diversia philosophis definitiis ossicium denique est sormula atque lex, ad quam si tus sese componens bonum gignit C terum duplex erat philosophiam moralem tractandi ratio utraque tamen eandem habebat materiam. ADtera ratio erat Ar τικὴ s θεωρ ητικη, undamentum totius moralis philosophiae, quae in scrutanda nai a

st Vides Dissonium , iri ae ptokem sim eoiendum, de phil. inorali in Xenophoni. Μ. 8. tradita P. T. M V. Lyndeuum de Panaetio Rhodio p. 8 sq.

250쪽

m una re origine, aperiendisque omnium uisi, boni, qui Bntibus ematur '). Huc pertinentii Mais libri: de Finibus Bonomina et Malorum u. TatiDerat uestινευκή, eoque popularis et a conmunem intellassentimo, accouinios ala, quam Cicor in libi is de viis . et in Tusculanis Quaestionanin alii/quo libris

iam Vero, quum ari recto intelligenda riteque dij dicanda Ciceronias moralia cxipta 'c xat 'riet interior Stoicorum philosophiae muralis cognitio quam maxime necessaria sit, optimum nobis Visum est, primum hujus scholae moralem doctrinam paucis ' quantum fieri potest ex seius Ciceronis scriptis adumbrine: tum vero nonnulls sententias, quae in hac philos phiae pari ab auctDre nostro aut Proprio quod diacitur arte extractat , aut alterius expositae es xi eque luce collustratao, ut proprietate quadam