장음표시 사용
261쪽
simus horum libr um interpr si accurate Cio ronis verba dispicerentur, definiri hoc loco omium
medium ' , judicavit. A Medium scilicet ossicim id
esse, quod cur sacrum sit, vatis Probabilis editi. sit. Hanc autem esse illam ipsam rem, de qua ab auctore, qui his libri honestatis Virtutisque praecepta. ad usum communis Vitae tu Ῥublica transserat, suscipiatur disputatio. Itaque consulto ta*eronem removere η ossicii univerat Pimationem, utpote M hoc loco alienam, atque a medii ossici definitionem
ut accedat, datis habere distinAisae, motum duplicitor diei Qtine quidem sententia me sese ridetur habere. Cieex ossicia in tres antes divisit, secundum vij, .cem consitu capiendi deliberationem, quae, ut ratio probabilis reddi possit, cur ossicium sacrum it, antecedat in esse est Cadit enim vel in rationem
honesti liber primus, hi de eo, quod hora tum est,' disputatur et, duobus propositis honestis, utrum honestiua): vel in rationem utilitatis liber secundiredo eo, quod utile est, et, duobus Propositi' utilibus, utrum utilius et textium denique dubitandi genus est, quum pugnare Videtur eum honesto id, quod videtur esse utile liber tertius . Ita quinque existunt partes et 8 in Excursu 1 ad Ri 2,m p. 314 sq.
262쪽
prima de honesto, altera de eo, utrum e hi usi, positis o stis praeserendimi sit, tertia de utili, quarta de eis, uum e duobus propositis utilibus
priss ndum 'st, quina denique de pugna utilis
Jam vero Cicero doetestatim de ossietis oeundisiuiquatuor virtutes cardinales divisit qua divisis Stoicis usitata fulas videturi Sunt igitur ossicia prudentiae, justitiae, moderationis et Metitudinis. Alia quoquo
divisio erat secunduinime hucinna harumae partes, qua, Supra nominavi is, ita quidem, ut omnis actio, ossiciis olim , consisteret in subiicienda et munda naturae appesitione, et in excolenda ratione atque societate. 11 hae divisione honesta actio ex una vi tute fluxisse videtur quae divisio et melior censenda est et magis Stoicisrum morali doctrinae conrentanea; Altera divisio si ponitur, singula virtus a cete is separatur. Ρrudentia in visi cognitione posita est 3: Iane virtutem paucis complexus est Cicero, sive quod hic locus a Panaetio, qui populat iter hos de ossicio libros consecit, breviter exat positus, sive quod subtilibe
263쪽
ille erat; quam pro Roatianobuni quiuis hiae soν pati ingenio atque indiae . In eo autom lmus est O so, quod limae virtutem in geniis naturale et honesinnii L. e. in moralem et Physicam cognitumsm divisiti In rnores eniti doctrina a morali cognitione omnia r scisci debent, non ab a ii intelligentia. Itaque tantum φροσιν, morarim intelligenitiam, Ilii irrio laeo onero minit aed aries mori. Velutili. irantes, Potu potuerunt, amixeluti semitates, qua moralis intia entia insolere, diviso est viile, quis Maeonem non paeiamum 'Cerealon ea, hammissum sam a Panaino.j,- , tua reliquas intute quae iscuntur mi adimissi aequuntur justitia, cui etiam aeuesicantia, aequitas1M utus anamus:st issicia, quibus uitae incietas continetur 'λ, subficaruntun magnitudo animi seu sor
titudo, quae ea appetitionis Pri patus Miriit 3rtemperantia et mode ita, quam etiam id resinetrus quod latine dioitu deuorum Min.H, quo muni
in aliis virtutibus, tum inprimis in temperantia apparet , Decorum . duplici aitione misit: primum generale quodd- decoquin est, quod in omni hone . Male versatur. Moes decorum id est, quod consenta-
264쪽
neum est Mininis excellentia in eo, quo natura ejus ivit piis aniliuilibus differt tum aliud est huic subjectum, quod pertinet ad ingulas partea honesistis, marum autem ad moderationem.
rin iis, triplicen tantum putavit esse rasotiet in qua deliberare hominis et ipconsulti re de ossicio solerent, primum honestumn et factu'sib in via prii quod in deliberistionen cadit tum utile. sit necne:
denique sim, quod speciem haberet honesti, pugnare
cum eo, quod utile Videretur, quominis, ea discerat oporteret. De duobus generibus primis Panaetius imbus libri etai, avit ); do tertio iurem geneae deinceps a ser sit dicturum, nee o civit, quod promi miserat. Hanc partem, a Panaetio praetermissam , -- Ploit Cicero, maximam pariem, ut videtur, suo Marte I . tum hac tilplici divisione crinaetio facta duo praete mlasa esis, censuit Cicero )i ec enim solum, utrum honestum an turpe sit, delibisari solet; sed etiam, duobus propositis honestis, uirum honestius, itemque, duobus propositis utilibus, utrum utilius. Et hunc quoque ossiciorum locum, a Panaetio praetermissum, O et ad Avie XVI. 11 coit, si A. I1L D.
265쪽
explanavit Cicero quem Ouum gravissunt momenti aε, statuit Beserus V. C. '). Nam reliqua magi,
politica et oeconomica 33e ethica autem eatenuatantum, quod rationi con6entaneum sit, ut ad virtutis usum eas res paremus, quibus otio Vitae conis. ne in , atque ea de caussa etiam utilitates nobis comparemus. Cui quidem sententiae equidem haud acco aerim; nam immi quique moralis doctrinae phil sophi hanc partem non e uerunt. Etenim si pria mariae moralis doctrinae otione accurato diligendi qu constitutae sunt, a Phil βOphiae arte, quae dicitur ethica casuistica, supersedere possumus δὴ in hac enim, quae in Principiis Praetermisa sunt, repetuntur. - disputatione de utili liber secundus)primum agitur de utili universe, deinde ea rerum utilium genera numerantur, quae ad hominem augem. duni honestandumque pertineni, de gratia et gloria, quae nos cum vi et dignitute tum fluctu quoque suo ducunt de ceteris obiter tantum. artim etiam agi- tui de ratione, qua utilia dipisci possitnus. Quae ad vitam hominum metinent, Briim uti inanima, partim animata horum autem Blia rationis expetetia sunt, alia ratione utentia. Beneficetitia et liberalitas, s ad Oll. I. a. p. 23.
266쪽
de quibus etiam hoc loco disputatur, pro rebus utilibus aut virtutibus ad populi favorem comparandum positae videntur Paucis, utile cum rutili comparatur. - Denique in libro tertio disputatur de pugna utilitatis cum honestate. Cicero dicit, Panaetium hanc quaestionem objecisse quidem, sed non exsolvisse: quamquam triginta annis vixerit ianae s. posteaquam libros suos de metis edidisset Quem locum miratur a Posidonio breviter esse tactum in quibusdam commentarii, praeseriim, cum scribat, nullum esse locum in tota Philosophia tam necessariimi Cicero autem minime assentitur iis, qui legaverunt, eum locum a Panaetio praesemissum, sed Consulio relictum, nec omnino scribendum fuisse, quia nunquam posset utilitas cum honestate puguare. me quo alteium dicit posse haberes dubitationem, adhiben- dumne fuerit hoc genus, an plane omittendum D ADterum dubitari non osse, quin a Panaetio susceptum sit, sed relictum. CAPUT EcUNDUM.
aam age Properemus ad explicandas explanandasque nonnullas moratas doctrinae notiones atque sententiaS
267쪽
primarias, quas Cicero aut Primu accuratius tetigit aut accurato contrariarum liorum Philosophorum sententiarum examine instituto clarius explicuit. - Primum, quod nobis animadVersu dignum occurrit, in eo versatur, quomodo honestatis atque utilitatis rationem constituerit. Initio enim libri secundi doossiciis observavit, in eo, quod utile appellatur, lam isam consuetudinem defloisse de via sensimque ora ductam esse, ut honestatem ab utilitate se amens, et constitueret, honestum esse aliquid, quod utile non esset, et utile, quod non honestuma qua nullam per niciem majorem hominum vitae Potuisse asserri utrumque genere i. e. propria vi sua confusum cogit
tione tantum distingui posse φ . Ex quo Scitur, addit Cicero, ut, quicquid honestum sit, idem sit utile quod qui parum perspiciunt, hi saepe Versutos homines Ucallidos admirantes, malitiam sapientiam judicant. Quorum error eripiendus est, opinioquo omnis ad eam spem traducenda, ut honestis consiliis justisque actis, non fraude et malitia se intelligantea, quae Velint, consequi posse. Tun ' ad quaestionem a Panaetio propositam, sed non solutam redii: Si id quod speciem haberet honesti, Pugnaret
268쪽
cum quod utile Videtur quomodo ec discerni
Saepe enim tempore fit, ut, quod turpe plerumque haberi soleat, inveniatur non esSe turpe, v. c. caede tyranni, quae multum emolumenti assert. Itaque, non ut aliquando anteΡ0neremus utilia honestis sed ut sine ullo rore dijudicare Possimus, si quando cum illo, quod honestum intelligimus, pugnare id videbitur, quod appellamus utile, sermula quaedam constituenda est quam si sequemur in Om ratione rerum ab ossicio nunquam recedemus. Et haec quidem formula in eo consistit, ut unum debeat esse omnibus propositum, ut eadem it utilita unius cujusque et
universorum, ut omnium utilitas it communis, ut in actionibus nostris communis utilitas spectetur, nec nisi hactenus Nostra commoda et emolumenta ju- Ventur ac promoveantur, si simul communis utilitas Promovetur augeturque. Ita omnes Virtutes cardinales simul communem utilitatem spectant. anaetius non
utilia cum honestis pugnare aliquando posse dixit, sed ea, quae Viderentur utilia. ihil vero utile, quod non idem honestum nihil honestum, quod non idem utile esset. Itaque non ut aliquando antemneremus utilia honestis, sed ut ea sine errores dijudicaremus,
269쪽
s quando incidissent, induxit eam quam videreturesae, non quae esset repugnantiam ' .
Tennemannus ' Ciceronem in hac de utili atque honesto disquisitione sibi non constitisse contendit,
quod partim honestum sua sponte, suapte natura et Pe se opetendum esse docuerit; .Partim honestum indissociabiliter esse copulatum cum utili unde sequi videatin , illud sine hoc haudquaquam expeti posse; quum ab altera parte docuerit, Virtutem esse Per se expetendam, sino ulla mercedis spe ' , et tamen ab altera parte dixerit, primariam esse humanae naturaOlegem, ex nostro commodo et emolumento nostras actiones esse constituendas, atque homines Perve texe ea quae sunt undamenta naturae, quum utia. litatem ab honestate ejungerent ). - . quidem crimine Ciceronem exsolvit illustrissimus vir, Staeud linus 3 qui eum constanter docuisse, bonestum Onem Commodis, quae sequutura essent, esse constituendum, egregie ostendit. mihi enim iam lacisco esse
270쪽
honestum, quia uta sit honestum igitur per se me
expetendum Honestum autem in natura no cum
utilitate cohaerere, ut ejungi nequeant, et in nobis eas inextinctam quandam utilitatis appetitionem, Cicero docet ' . Cicero non dixit, nos honestum
tantummodo commodi caussa expetero osse, edtantum, utilitatem quoque nobis esse expetendam. Tum vero per utile non olum corporis voluptates et externa commoda intellexit, verum etiam beatitudinem, αταραξιαν bonam conscientiam ἐυδαιμονίαν,
e. αγροιαν βίου Cicero ipse dicit quia nusquam Possumus, nisi in laude, decore, honestate utilia reperire utilitatis nomen non tam splendidum, quam necessarium ducimus γ' virtutemque inter utilia refert Stoici enim haec virtute compleCtebatitur. Utilitatem appeti quidem licet; sed honestate dirigenda est utilitas, et quidem ic, ut non sui commodi, sed communis utilitatis studium sit. Quid autem esset communis utilitas, haud dilucide exposuit; nec satis accurate distincteque sententiam suam in illa quaestione expressit.