장음표시 사용
121쪽
Amscripsit. Quodpistipotest ab actu, non est actus, cum nia hil ipse patiatur,Ied a contrario quod omnem actum accipis,non est actus;quia necesse est,ut quod accipit, it Omnino expers rei istius, quam accipit, quo cuilibet actuisub- Bernuitur, biopia certe erit,ped non actus,nihil enim idem sibi ipsi ubiicitur. At materiaprima ab omni actupatitur, omnem actum accipit, O cuilibet actui ubiicituro patiρομ sit ab actu latri ab actum is, qάelibetpsit accipere actu. in pusprorumperesine actu miuimesosit. Ergo materia prima est infra omnem actum, supra nihilum, tpaulli aut memorauimus, sola,nuda,tura,si implexque natur acultatis,ex se ipsa informis, nunques ecie,seu serma, praedis , qu poser rotei cuiusam fabulosimore in variasses Ormis induere, quibus naturae ipsius niuersitas exornetur; σhaec pulcherrima rerum caducarum descriptio ab interitu , indicetur: nihil enim habet materia praeterfacultatem adcontrariorum paria quaevis accipienda , per quam facultatem ipsa est, .mmagenuntur vici ituri rerum omnium caducarum perpetuum cursum seruet. Unde hastucinatum fuisse Themissiu credimus, qui actu quemdam entitatiuum ut vocant commentus Η, quem materiae ascripsit multoque fac ius a siunt osteriores,qui materiae actim exisiendi ascripserunt; futauerunt enim, mate- amprimam ita comparatam esse,ut veluti omnia corpora, existerepost Derum selus ristoteles rem hanc obsecuris mam comprehendit i iusque naturam ropriam intus,o incute nouit propriisque coloribus ad viuum expressit,dum dixit,materiam nultam certe se actum nultam alium actum habere id quod alibi demonΗrauimus.
122쪽
cipium agendi formae nini est mouere, eg agere alterini ro naturae, est materiae, est moueri, O pati v ab Arim-tele scribitur librosecundo de ortu, G interituZarticula quinquagesimatertia. Eam ob causam uerroes libro non Diauisorum scriptum reliquit materiam esse principium, quo aliud mutatura aliosv ratione, qua aliud, formam se principium, quo aliud mutat aliudo ratione, 'a aliud. Quid conueniat inter Aristotelem, Platonem, at q.
Pythagoram, dum de his duobus agendi, &patiendi principiis loquuntur:& quid
inter illos intersit. Cap. X V.
CIR C A haec duo naturalium omnium rerum rima
rincipia, quod ad eorum numerum attinet, inter Flatonem, thagoram, Orictotelem egregiὸ couenit ea enim,quae de sententia ristotelissupra retulimus, apud Flatonem in Timae leguntur; ubi materiam eamdem matre, receptaculum, Er omnium sermarum nutricem appe ut matrem quidem,quiaperindea mater in utero prolem concipit, inconceptamflarit donec eamdem arturiat ita ' mate iarerum mortalium foecundissima mater innumeralium grauidat orm omnia gignit c fundit exsest; receptaculum autem,qui ormas intrasua viscera accipit nutricem, quia easdem fovet, mulit, ut probae nutrices modo natos in a te amabili sinu fouere, o alere solent. Se non minima inter Platonicos a sensi intercessirinum Flatonicor ali hoc formae genus in duas natura, artiutur, in mathemat: cas inqua ormas, at f. ideas; b vero haec duo adyna, eamdemque dearum Datu' apertinere contendunt.
123쪽
In forma discrepant, nam Plato in Timaeo, Parmenide, ac Phaedone ideam ormae, quam Aristoteles in mat riapo uir, veluti principium a rebus, quae ut separatum tu Tei mente concauit; quibus is rei in grauissima nunc Ast
Inter haec agendi,mperpetieaprincipia, multa intersum; praeterea ιae paullo ante retulimus ita potissimum iEP est,quod ratus est uerroestir quarto de caelo comment
tione secunda, oelibrosecundo de anima commentatione quinquagesimaprima, G duodecimo Divinorum commentatione quarta um dixit.
Frincipium agendisine, o extrinseco motore Ui,natura . suapropria in acium erumpit, modo subiacentem materiam habeat, in qua os circa quam agendo vim fluam exercere possit; ut ignis ad calefaciendum nullum motorem expectae extrinsecum,sedat, naturaquesuafropria calefacit, mori id adsiit: quod calefieri posset id tamenperpetuo verum noueis, sed in his agentibus dumtaxat, quae vim suam agendi actu, non seia facultate obtinent haec rima quaque occasione agunt, sunt quaecumque caelessi, tuinoque calore agunt, ut solo animantes omnes actu agendi vires habent complures,easque μfrompta ,vtsemper agat,nec inus externi'ubsidi ope a ιa irritentur, indigeant; eaporro agentia,quae olectate dumtaxat ires habeut in Itas, easque consopitas abistis excitari debent, quae actu vigent; ut Ter,etiam
124쪽
nostro calore irritatur,tunc seu ipsius calor quo non actused facusiate praeditum erat; nos acerrime pris, de quo CPalinus, libro octauo sim S libro quarto desanitate tuenda, mali-bis e. Frincipium vero perpetiendi siue remotum siluestroximi;
extiterit,extrinseco motore indiget, ut lignum sine extrinsieraealefaciente,non calefitis sine extrinseco exurente, non pristur, c sine extrinsecosecante,nonsecatur. De duobus formarum generibus, quorum alterum formas materiales, alterum vero formas a materia prorsus immunes complectitur. Caput XVI.
SCIEM DI M secun o forma esse duorum generum ,
quaedam sunt quarum esse a materia omni ex parte pendet, quae quidem ex ipsa materiaput utant, atque radiaces in ea tam alie infixa habent ut ab ea nuda ri eue an- rure visuniformae elennentorum miserabum plantarum, atque brutorum, quorumdam esse est ab omni materia prorsus immune Primaeformae sunt quae a vero agente, fer verum
motum eramque mutationem ex materiae utero extra untur, hae dant esse materiae γ' a materia in vici dim accipiuti diuerso tamengenere causae ,cuius classis uni omne ormae
materiales elementorum meorum omnium, quae ex eorumdem mixtione nascuntur. Cum de mortalitas formis agimus, homini intellectum emper excipimus, quem immixtum, immaterialem se alibi demonBrauimus, idque de intentia ristotelis, aduersius quosdam, qui ventri. 4eneri operam ludunt; c omnia,cum corpore,fariter concidere usiaut inullum
125쪽
lumfuturum iudicem optant, qui huim vitae rationem a nolis posthac reposecat eam ob solam causam cum animarum immortali late perpetuu sedumgerunt . Quamquam animas
nostras, extinctis corporibus esse super Im , neca Livi fati peri posse ali modo esententia Aristotelis confirmamus,
aliter secundum catholicam peritatem credimus; haec obiter, o velutiperaransennam,nunc ad rem ozo ante corpta
Eormae immunes a materiasunt Hestium, Triuinorucorporumformae,. hominis intellectus hae ferram motum, veramque mutationem , ab agente vero ex abdisssimis materia recessibus non educuntur nec a materia siquod esse mutuantur e materiaegloborum caelenium,s humanae naturae esse communicant, vel, seu fines actu misientem materiam conseruantes, vel ut e cientes metaphorici,vel materiae nultam esse comunicant edeam tantum mouent,regunt, atquegubernant: huiusgeneris cyti diximus sunt rimae caelenes, quae ex caelestiumgloborumateria nusta ratione extrahuntur a caelo nudum esse mutuantur,sed caelo tantum a sunt,illudque construant,conuersioneq. rotunda ciuestesglo-tis ab ortu in Occisum, . ab occasu in ortum vicissim recumrentes vigintiquatuor horarum acio,oci me versant: inter has formas a materia prorsus immunes a nobis relatus ea hominis intellectus immortWlis
iuersa partiti est verrois uroprim de Physico auditu commentatione ultima, muro tertio de anima commentatione quinta, libro desubctantia orbis apale primo. Tiferunt hae formae; quia materiae formis. materialius, formae materiales ab earumdem materiis ab inuicem tro citro e perfection-, atque impersed em mutuatur.
126쪽
cum extensa materia materiale Ormae ext eduntur cum ἄ- uidua materia o ipse diuiduntur: quapropter in eis estorum, pars, perinlac in earumdem materia, c licetfr-ma, ut forma,sit actus morma tamen, ut in materia acu ratis est articeps, omnemque ex materia nascentem imperfectionem asciscit, cu reciprocatione tamen, ut materia ascis
scat stiperfectionem formae illius, cuius munerefit, ut actu
exaeat. Formae a materia rorsus immunes a materm con
tagiosis, ac morbosis conditionibus non af ciuntur quod ex
materiae cultate non educantur, nec una cum extensa m teria extendantur, diuisione materiae non dividantur,vacentque toto , artibus nec ratione qua fornnaeperfectionem a materia mutuantum: quoniam forma, perfectio sunt νηυ, idem nec ratione, qua materiae sim astigata quod earumdem formarum natura a materia omnino immanis, ut sit materiae particeps ideo ab ea nec a ci, nec in ci valeat. Haemormae tantum faciunt; nun modostatiuntur, neque erse,nequepe accidens ut auctor est uerroes libro non Diauinorum commentationesecunda . Formae materiales quamquam Ui,naturaque propria non patiuntur, tamen . natura alterius, quod eis per acciadenspati identur, ratione scilicet materiae; a cuius contagiosis,ac morbosiis conditionibus assciuntur ideo magnin F otinus libro cui titulus est tande mala omne malum materia ascribit. Omne bonum formae acceptum refert. Quoni odo actio a forma,& perpessio a materia nascatur. Cap. VII. TERTIO sciendum actionem c perpesionem ab una, eademque natura manare nonposse Actio enim
127쪽
diuersae nam si actio a materia manareta cum una numera seu omnibus formis materia sit: una etiam erit omnium actio nunc autem, cum diuersae diuersiarum corporum actis-nes appareant: non per materiam unam, sed performa ἄ- uersas, diuersa corpora agunt;neque id quidem immeriikquamam qua ratione corpora punt, eadem agunt. Sunt autem
nonper materiam insecte hac, vel ista tape ho Orma. vel illam: per hanc ergo formam, vel illam, hanc γelisiam actionem absiluunt praesertim, cum id, quod agit ei, quos patitur, praest si per formam in materiam alienam agens, per formae vim, transtar ut ficacitatefrigiditatis aqvafrigefacit; G ignisper alia itatem calefacit. His civescausae materiales esse sproducant,non materia,se Osema similes quas e formas, . nonper materias actiones absoluantur. Hinc intergenitum, O genitorem similitudo nascitur rationeformae, non ratione materiae, ut homo hominemgenerat: equo equum, omnisgeneratim ex ui inbus tignantur. Ars item, quae naturam diligenter imitatur simile amat in Zitutum qualem nimi eciem domus orchitectus animo concipis, talem is domum e lignis 'lapidibus moliturci praeteriruam Pod natura eas res moueat, atque verset in quibus intus inclusa M t liquido eo, stat ex definitione naturae Ars vero vi uam relin extrenis effingendis adhibet, ita visemper, quo siue ab arte, siue a naturagignitu imile sit ei a Pogenitur ratione formae, cui tamquam principio, in teneratisio datur,ut agat, non ratione materiae quae in eademgeneratisve,ut subiacens rationi rincipium,patitur.
128쪽
Hinc sequitur id quod est materia, s ex forma comcretumfacere ouere, o actu existerebraimi ormae futtimoueri , existere posse ratione materia est tunc idem actu facultate sed ratione diuersarumfartium; am ratione formae cultate ratione materiae ac it,c alitur ratione diuersa - facit ratione formae; atitur ratione materi mouet,
O n ouetur: mouet ration ormae;mouetur ratione materiar.
Causa, per quam actio OP api non ab eadem,se a i- uersa natura nascatur, est quia quod facit, quatenus ea actu acini CP puo patitur,quateuus est acultates alitur ;actus autem, in faculta sui diserentiae valde, positae in , uerroes biroprimo de anima commentatione sextae quaerunt eidemque naturae, sub eadem ratione re e ei dem scribi nonρο sunt: nam si actio,i perpesio ab eadem natura bub eadem ratione ετ resectu eiu iam producerentur idem omnib&s modis idem esset actu, c potestate: cui dicto uniuersa Philosephorum lagis omnino reclamat. Ex his sequiturigrauitatem in corporegraua, mouitate
in corpore leui,no moueri eo modo, quo mouet, mouent quaten ormae mouentur quatenus in materiasiuegrauitas,
leuitas int elementorum formae, siue accidentia propria, quae adserma quam froxime accedant; ex Iulius imme ta- te manant; ut sensisse Uidetur uerroes libro quarto de caelo
commentatione instes aquinta: grauitas enim , C leuitas caeterae elementorum qualitatcs quamquam nou uniformae elementortim tamen formae Eicuntur, quia lus omnibus qualitatibus in tentu imas partes comminutis elem ntorum etiamfrmae comminui utur, c una cum elementorum o tu, cs interitu oriuntur, interet ibant enim media inter μί- nuntias. accidentia ad accidentia tamen ropius, IVam
129쪽
Bantiarum proprietates imitamur, quo sit, ut elementorum formae vi minus quam si essent accidentia,comminuantur, daque intereant altera prius exictente in materia quantate consimili, per alterius nouae qualitatis aduentum nouum elementumfacilius genitur: licet unumquodque etiam contrarium elementum. ex noquoque etiam contrario elemento immediate gignatur,auctis,m imminutis elementorum qualis tibu elementorum formae augentur, minuuntur: ipsiu nitis,si peremtisgignuntur, ferimuntur;x contra uicennam asseuerantem elementorum formas integra conseruari eorumdem qualitatibus comminutis; acute, O grauiter si utauit uerroes, demonserauitque uisennae dicium
tu atram esse, quam falsi imum ut alio loco vi mus.
De triplici elementorum facultate. Cap. XVIII.
OV A Ra o sciendum, elementorumscubatem eis
potestatem eadem Vestare mauultis, es trium enerum trima essentiali nuncupatur, quam implia eius Octauo libro PhysiicorumZarticula trigesima ecunda a pestat cultatem fecundum aptitudinem,tunc, m non An factum est,idquod dicitur ut uer en Lacultate grammati cus,vel mu icto;qula,cum non dumfactus sit musicus,aut ramaticio eripote i. Haec facultas in motu elementorum, hiles aliud, quam habilitas in materia contrari' elementi, huc facultategraue ρotest mouerisursum pyoniam potectori leue,oeleue hac facultate otest deorsumferri quoniam, O leue est,ingrauepotest conuerti,ut igni saepe in terram. terra
130쪽
terra no raro in ignem vici commeat. Dirum ne via quodque elementum in aliud quo u elementum immediate
conuertatur, an vero contrarium elementum in abu cotrarium non vi Ver media elementapermeet; a nolo is utatuest alibi, G quodlibet elementum in quo uu elementum imis mediate migrare osse conclusum Secunda facultas accidentalu nuncupatur tunc si, cum elementa actu existunt non tamen acta moueantur sed tantum moueri queant,id Lis, naturaque fropria, quod es per se non inesti edui, 'natura alterius quod estper accidens : haec facultas in motu elementorum eis forma leuis, vel grauis elementi Hac Simplicius in loco,quem nuper adduximus, aptitudinem appe auit , tunc cum iam quide actum est id, quo dicitur, habet actumprimum, qui agendo vim suampropriam non exerit, sed velferiatur, , t octo torpet: quemadmodum dicimus aliquem potestate musicum, cum nopul ut Itbaram: idam tamen fulsare otest,cum vult: nunc autem vel dormit, vel aliud quid agis. Hancocultatem Simplicius ratus est esse medium inter absolutum actum, G als-lutam facultatem . Tertia facultas est cum actu coniuncta, nam sigraue deorsum concitatur, si leuesursum atto itur id utique istis accidit quia tali motu concitariposunt, nam sit eadem cieri nonpossent non cierentur:sed immota manerent: perindeac non loquitur,non sedet,nonstat siqui loqui,sedere,.stare oleis. Facultasprima remota nucufatur a Themissi Octauo hir τί corum particula trigesim ecunda rquia indiget agente , eamdem ad actum traducar at άθ-xit uerroes duodecimo tuinorum commentatione eci- maoctava, GP quadragesimaquarta, O octauo Fhysicorum commeutatione trigesima secunda .