장음표시 사용
171쪽
Icundo raristoteles Hemprobat, γ' ait. Omne quo per se proprie mouetur, per se proprie quiescit, cum ei placet ne si quid obstet, sed elementa fer se proprie non qui cunt, i eis placem immo quousque adfroprium naturalemque loca
peruenerint continuo motu agitantur,nisi impediantur:ergo
elementaser se proprie non mouentur.
maior propositi duobus modis probatur e primus quod natura aeque estprincipium molin, e statu illius,in qu est ut iacuit ristoteles librosecundo hysiicorum particula ter 'ria. Ergo elementa, si per se proprie a natura mouentur,per
se etia . proprie ab eadem natura quiescent diximus enim non semelsupra idem esse principium motus, inquietis. Secundo eadem maior probatur: in elementis nuda se resi flentiam intrinsecam est supra demonstratum de sententia ristotelis libro quarto. sit ru At qui ea,in quibus nulla est intrinseca resistentia, ei a , c terseproprie sistere nequeunt, meis li erit ergo vera si propositio maior, quae dicit, omne quodper se mouetur proprie quiescis,cu iplacet. Nisu obhalperpetua caeli agitati a iusta quiete intercepta,quod natura de caelestibusglobis, P de corporii sui caelenibus nostcundu ratione eadem eide nomini Eruente, quod est univoce edad unu ad yya natura, quod est analogice, dicatur,ut caetera silentio inuoluantur, quae hac de re ab lexabo, Themistis, Simplicio,Thylopono, uerrae,et aliis omnibusρνο rati imi philosophi scributur in definitione naturae. Tertis Aristoteles eodem in loco sextam hancpropositionem hoc argument confirmat. Omne quod se imo proprie
mouetur, ad contraria loca mouetur: quae sunt sursum deor
sum,ante, προηλ extrum, finistrum:st elementa ad co
172쪽
prie nou mouentur,maior est inductione manifesta, Animal enim omne ase per se proprie mouetur; ideo ad omnem ocidisserentis ertur Maior etiam noti ima eis; iussumma veritas ex eo constat,quo gravia elementa deorsum tantum, o non sursum, Erleuia sursum tantum, non deorsum a natura incitantur.
Dicet quis Ignis ad communem concaui lunae locum a se ipse ferri aeque oleis,perindeac terra insingula centrifartes descendere valent ergo ad omnes loci disserentias, etiam contrarias datum est is a natura umerantur ergo falsum eis id, quod, verum sum mus , elementa ad contraria loca nonferri. Ei qui hac ratione dissutauerit,res Onderemus, ni licet ad communem concaui lunae locum ad singula loci illius differentia licet vi, naturaqueseu erri aequesosiit, terra licet in omnem centri partem concitari valeat , ignis tamen extraproprium locum positωsic comparatus eis a natura, , descendere nequeat sed tantum, posit sursum secendere terrae item extra proprium locum constitutae ascendere nodatur, sed natura descendere tantum ei donatur: quapropter non ad omnes locia ferentiasgrauia, . leuia feruntur ; sed
ad terminatas, a natura Batutas.
Quarto eademstropositio hoc argument ab Aristotele ο dem loco confirmatur: Nullum continuum, perse roprie a se ipso mouetur,elementum quodlibet est continuum ergo nullum elementum per se proprie a se ipso mouetur maiorpropositioprobatur dum minor quia nata , intacta derelinquitur. Quod a se ipsi per se proprie mouetur, in farte perse moram, sin artem pers mouentem necessario diuiditur: cum
omne, ruo mouetur motorem se imo distinctum habeat, ve
173쪽
ram, S in partem pers mouelitem non diuiduntur ergo elementa Demeti is per se non moueuetur Minor huius ρο- stremi argumenti probatur: σprimo, quia inpartemserse
motum,. in partem per se mouentem diuidi eis animatori; proprium decundo quia ex prima materia, quae es prima facultas, oe exforma omniumformarum imperfectistima intersubisantiam, accidens,media,ut author est uerroes libro tertio de caelo commentatione vigesimaoctaua, oesexagesiimaseptima,elementa consantur quae duae naturae actu mo
go se perse proprie elementa mouentur qua de refit ut ab alio moueantur: siforte ma&,ea em a nudo moueri quod est a album,quam falsi imum, . tam absurdum,quam absurdisimum, in his quibus sensus iudi um aduersatur. Hactenus omnia absiluimus, quae adprima extae huius propositionis partem consirmandam pertinebant nunc a scundam eiusdem sextae propossitionis partem probandam a repediamur,ut nihilnon coninmatum derelinquatur. Cum itaque dictumsit elementa moueri a se per accidens, de ranulis hoc loco confirmandum.
Forma ergo a qua elementum moueri af rmammingenerante, remouente impedimentum,. medio indie et, ad cuius mediimotum c forma ipsa moues mouetur. Ergo totum elementumst per accidens mouet, ad motum certe alterius, id e mediν, c generantis, si impedimentum auferentis, o non est moueriper se, seuper accidens. odus ictae mouendi se per accidens simpliciter intelliu endus non est, te elementa per accidens moueri quodam-
174쪽
modo dirip sunt. Hua namqueproprie e bim siciter per
accidens mouetur, quo ita mouetur sicut i qui aut in cursu. . aut in naui, aut in equo vehitur, G perinde atque id , quod, in Orbem conuersione rotunda torquetur, aut a trahente trahitur: aut in partem aliam, inno raro aduersam impellitur: id quod interirere licet ex his, quae ab oririotele memoriae tradita erunt septimo deph sic auditu particula decima o octauo eiu emtarticula vigesim eptima m rimo e ima particula rigesimaseptima quae omnia fer accidens proprie moueri ibi dicuntur fideo per se hisce motionum p ciebus nullo modo aguntur,se aliis, s longe diuersis: id etiaelementis usu veniret, vi aliquo certe Horum motuum hoc modo mouerentur, sifer accidens froprie concitarentur at
sta harum motionumsecie, nudoque horum modo litantur: ergo per accidens frFrie nou mouentur,sed tantum minus froprie. Confirmatur si elementa per accidens simpliciter, proprie mouerentur ni mirum oporteret elemema er se neque susumferri, neque deorsum, veru inhaerere aliquibus,quae etialis motibus sursum m deorsumper se agitarentur: confiat autem elementa non ita moueri, sed ima aut sursum, quo leuia aut deorsum, quograuia, suopte stroprio nixu tendere r g non si impliciter, per accidens mouentur se alio modo tantum, id eominus froprie. Neque gere aliud quippia licet in quo haereat cor quod iis motibus,perse moueautur: nam illud quodnam eset,minime inueniretur, quantamuissummam iurentiam in eo exquirendo adhibere volueris . liquo modo tamen elementa per accidens mouentur ἰ quoniam medium di rumpitur, crelementorum nix diuiditur si eo quo citius mediumsectum fuerit:
175쪽
DIs PUTATIONI s. 1 sfuerit, e celerius elimenta movebuntur sine cuius messi ἄ- usione Assectatione elementa nuda umquam ratione movebuntur: quapropter se accidens elementa mouentu ad medi sicilicet diuisionem , ac sectioNem c mouentur etiam per accidens, quia sito mor generant , sine motu illius, quod impedimentum rabit .sine motu mediiinpartesdiuisiel menta non mouentur c aguntur etiam per accidens, quia in elemetis nullus E motus,nisi quatenus, is accidit, aut extra proprium locum ex aliena materia, vigenerentur, aut , iolenitam passa, extra propria loca extrAsa, ad ea, erantur, μne quibus,aut omnibus,aut quiba dam, elementa nun nat
rati motu ciebuntur: hac erga ratione, id si minus proprie elementa naturali motu cieri seper accidentino i ria ac re possum M.
Elementa a te per se moueri,& est septima propositio. Cap. XXXII. ELEMENTORUM hanc esse naturam, a non
tantum, e accidens, nuper demonstrauimus, sed per se moueri, nunc demonstrabimus, inprimo Omnis motu naturalis ab intrinseco principio primam sui ortus oris crinem repetit. Sed elementorum motu est naturase: ergo eo umdem motin ab intrinseco rincipio prima ui ortus originem repetit. Hic motus non a materia nascitur: quia ipsa, cum non sit in actu non mouet ergo forma, cuius in mous xe, cum fit actus libro secun o degeneratione, oe interitupaPricula quinquagesimatertia e tertiophysicorum particula decimaseptima, e quod proprias a mouetur,per se asemetipso mouetura. ergo lemcta calerse semeti is mouetur.
176쪽
Elementa ast ipsissuarum motionum intrinsecum halere principium confirmatur auctoritate ristotelis io o qua to e caelo particula gessimaquarta ubis irasimilitudine,
ter ea, quae ad locum mouentur inter ea quae alterantur,
differentiam ancycitur, it . . ad locum cientur, σauigrauia sint,aut leuia,ab his, quae alterantur, hocpotis, mum differunt: quod haec, quae locum mutant inse Us,motu sui principium habent, quiV quodnaturaliter, acsua Ponte moueantur ista vero, quae qualitatem, inquantitate mutant, non in se ed extrinsecus adueniensia et motus principium,s c. ergo desententia Aristotelis in hoc loco elementa ab intrinseco motore concitantur: ergo a se ter se naturali motu cientur confirmatur. Nonpotem ait uerro es libro primo de caelo particula duodevigesima numerari corpus naturale,curus motus nouat naturalis, edelementa corpora seunt naturalia. Ergo elementorum motus est naturalis, sed motus naturalis sit a natura, quae eisper e Principia motus intrinsecum. Ergo elementate se ab intrinseco ρrincipio, quod est natura mouentur: ergo operper ea ob rem ueris roes addidit , uniuersaliter manifectum es, eorum motumes per se, mox ait uerroes necesse est veris care in hoc loco, quod motus elementorum non est ab extrinseco quamuis mansecti silperse. Cum itaque manifestum sit elementa non moueri ab extrinseco, notum sit ita ut nugiva δε- mus nota magis .ekmenta moueri: exploratum etiam erit ab intri eco principio eadem naturali motu cieri.Sed intrinseci; principium ess perse principium ergo mouentur a se fer se. Confirmatur ex verrois explanatione libro secundo physicorum omentatipne trima ὶbi rinoteles ait. Quae natura cox lautiomyia Otra semetima motus o natus princi
177쪽
exposivit. Non inuenit rcργ-- lex quo alte etur exle, aut quo generetur ex se, sic tis evitur corpus si bae. quod ex loco ad locum transfertur ex ste idem lite is ο gnauit uerrae libro quarto de caelo commentatione, ξυι- maquarta, non raro alibi Ferindeacsi uerroes mare voluisset,quod nam si id, quod inter mobile intereri: inter id cor usquodgignitur,e aberatur: ac dixisset ' Llse per se uigignir,aut alterutrae omne, quod e geniatur, vel asterniatur, extrinseco alternam inager, quod
graue est,aut leue, extrinseco mouente non egeroe per Iesuopte nisu,aut ursum, aut deor umfertur Confirmatur. Omne motum asua natura esi motum a te per se, ut dixit uerrora libro tertio de caelo commentatisne vigesiima,stduodetrigesima, inex definitione natura edita ibro secundo F sicorum. Sedelementum est a sua natura motum, non a materia, quam non mouere svra diximus ergo a sua forma,quae longe verius est natura, quam materia, libro secundo HysicompaΜticula duodecima, si quinto Nivinorum capite de natiis adiergo elemcntum est morum sester se .
confirmatur ex his, quae Acta sunt ab ristotele Ues se muri de caelo particula septuagesimaquinta de causa quietis terrae, quam in disequisitionem accersciuito explosis compti ibus antiquorum falsis opimonibus, suam tonremo sententiam constituit, tam ait. Eadem si causa quietis terrae, motus istius georopria terra natura quae Pgrauitas, causa quietis in terra ergo profria terrae vatura, quae estgrfui as. Cress causa motus illius Vrauitas enim, leuitas, Pacuam elementorum natura non sunt, accidentia tamen trο
178쪽
pria esse Ventur: Melementoris Ormin, c naturin No sequuntur,m ex rincipiis primis intrinseris atque immediatis ecierum, ut aquae ex rostriissentibu manam ἰζra-ultat , G levitati elementorum motus, tum ab Aristoteo, tum ab aliis complurins , quorum nomina supra retulimus, tribuuntur,o formarum loco surpantur quia elementoruformaepropriis nominibu carent in inprincipi diximus er-g lementa sesters mouentur ab eademgrauitate υ-sitate qua hasent, qui cante haec eis perse causa quie-
iis ergo eritperse causa motiss. Confirmatur ex uerro libro quarto Physicorum commentatione exagesimanona Causa ait uerroes quietis in loco est causa motus ad locum , cum elementum eis extra proprium locum, se causa quietis in loco, ectfers causata Ergo causa motus ad locum eis per se causa: quiescunt enim
meritograuitatis, fleuitatis, quas esse motin te e caui se, saepe repetitum. Ergo elementi e terse a pro reum lo
cio si matur ex eodem uerro libro quinto de phrsio stud tu commentatione sexagesimaquarta, dicente. Quies est a natura, id est a causa existente in re,se causa existens in re, quae est natura,estper se causa: ergo eumenta asepers quiescunt e ergo a sester se mouentur. Confirmatur ex ilrohecuri de celo commentatione octuagesiima, o nonagesimasecunda , centesima ecunda subi uerro es haec a verbumscripta reliquit Causa quietis re non eis nisi eius differentia. Ergo causa motus terrae nookit nisii - differentia: Se di serentia perse is eo cuius est differentia dicetur. Ergo causa motus terraeter se de rem ἄcetis. Ego terra, o quodnisi aliud et entum,puod apru
179쪽
Elementorum motum non a materia, quae est principium, quod patitur, sed a forma, quae est principium, quod agit, dici naturalem Cap. XXXIII. VTRVM is elementorum motus sit naturalis Orma,
quae tantumfacit an vero materia, quae motum aser m actum accipiterauis controuersia est inte Ari- Botelis expositores,eosdem praesertim,qui inter istos primos tenent. Simplicius ut complures latinos, rusant parte, ius consulto mittamuo libro octauo fhysicorumparticula trigesimasecunda id tribuit elementis rationetrincipi', quodpatiatur: cuius hae eresunt verba i.
Cum elementa a se ipsis active non moueantur;sed ab aliis extrinsecurrationi consentaneu est,ut elementoru motus naturalissit, propterprincipi intrinsecumfl tuu natura enim estprincipiu intrinstem motus, inno extrinsecui uperest ergo xi horu motus sit naturalis astasia principio,quod est materia non solum enim id, quod mouet, dicitur in se ipso habere principium motus ised etia id, quod mouetur, ha&t id quoque
principiumotus immoproculdubio magis disme enim motus est comune multorum, tam eoru,quae Pucnt, qua eoru , quae mouentur immo in eo quod mouetur es motus, non in eo
quod movet 'utnbro iii δερ sico auditu dixit ristoteles. otus est actus mobilis, O no mouent .Et ergo, quo mouetur magis uenit motus,quae quo mouet. 'icuntur aut corpo
180쪽
facultatem habent, . in linationem, ut in id moueantur iniquo dum mouetur, ab tiquo hoc motu mouitur, cuius primc tu habent insitu enim esse a natura, ut aliquod moueatur aliquo motu est haberem incipiu talis motus quemadmodum qui Acis est,er natura captus a philosophiam ha t principiumphilosophiae;non ut alium philosophum faciat , sed γε ipseMaiphilosophus Ergo elementum, quod uarurali motu
aut furflum,aut deorsum mouetur, ideo naturaliter moueri dicitur, quia a natura insitum habetis motus passivum principrium, o activum. Haec Simplicius fere adierbum sententia eamdem habet Theodorus Metochites eodem in loco. Fropter Platone, forte sensii Simplicius; curus sententio mordicus tenuit ratus est enim ex Diuini Platonis uberrimis fontibus philosophia niuersam esse hauriendam, quae a materia, quae eadem semper manet, crynde omnia enerantur i. non aforma,quaeso numero variatur, res Oguta esse ap- sedanda in Timaeo cripsit: idque hoc uno auri exemplo mfirmauit, dum dixit Das omnia aurea, licet diuersa formas habeant, tam aurum vere a petantur, quia aurum fx quo omnia vasa fiunt temper est idem: vasa. quia lurum formasubinde mutatur,no sunt semper eadem; eam ob causam nomen mutat idem sorte Simplici degrauibus, deuibus elementis dicendum spe censet, in quibus materia semper est eadem iterforma mutetur: ideo ab eadem elementorum mafferia,quae manet, non forma, quae variatur,elementori; motum naturalem dici , ex ditiivi Flatonis fontibus implicia hau sit. Ex eademsente manat alter quorumdam error, qui naturam de materia tantum primo dici crediderunt m de se