De motu grauium, & leuium

201쪽

uelitur: suprapter actu P. faculiate erit, quae omnia praeterq-n, ιο fieri ορνρ sunt, etiam sunt absurda . ais.quae mouentur scrinimus,lis etiam p/ae mouent lubro quinto Nysiitarum ab rictotele scribuntur particula nimirum is cunda anaper se, alia ter accidens mouent,

quaepe accidens mouent,vel in uni aliis, quae pers mouent, ut musicus, qui ineis medico,quia idem accidit, per accidens sonat, vel causa partis, ut quando homo manu rotam mouet, aut manupercutit aut aliquod aliud agit, vel quod mouet, nonper accidens , se fers mouet: idque duobus modi contingit,velferse tantum, vel ers c 'primo quod est de omni persee o fecundum quodi sum, in aurior est ristoteles libro prim josteriorum nauticorum. Fraeter hunc modum

mouen primo est ulter modus eorum,quaeprimo mouent quia non secundumstartem, sed secundum totum mouent, idque ei opponitur,quod vel secundum partem tantum, xander, phroisilensis luit,velsecundum flarte,c secum dum accidens mouet, ostponitur, ut Simplicius credidit De quoniam eχhta, quae Vra copiose dissutauimus,faciae inte Eguntur,us omissis ad aliaproperamus. Nonnihil etiam inis ierest inter i quod abeseu exse m inter id, quo perse mouet uetur nam cisaedam unt quae e se mouent, mouentur non tamen exse,sed ex auis,ut elementa, quae βο-pte motu aguntur,quia secundum naturam, ab aliis tamen, quia a generantibus secundum facultatem essentialem nuncupatam cientur secun umfacultatem autem accidentalem vacatam, er se ab eorum natura mouentur; at non ex se eda aliis quia ab istis,quae impedimenta tostunt. Quae se, seu persee, seu ex se mouentur, sunt animana, dum deorsum δε- scendunt haec a se, seu ex se moueri dicuntur, quia non ab

202쪽

ali extrinsere principio i habent, ut moueantur esunt enim

Omnia animalia si cuiatura comparat ut terreum element graue in eis exuperet, ut meminit Aristoteles libro qua to meteorologicorum, quo exuperante elemento mouenturbi, Oprimo de caeloscribitur ideo suopte nixu ac motu ab anima, quod eis intrinsecum, domesticum Erincipiumper se, exfe,seu a se descendunt. Misianimal Salebrosumstandere montem incipia aut seuper calam rectam ascendat,aut super rectum farietem repat,aut saltet,aut aliudquid simile agat; perse certe,a haec omnia concitabitur, ab animasti hcet, quae sinatura ideo perse, O primum est intrinsecum principium motus sus, non tamen ex se, quia non secundum

naturam, pari enim grauia unior cuiuslibet ammai: mem-ίra,nousecundum naturamsursum,se deorsum, G intentiasursum, non deorsum, untur: id quod animali etiam enisse comperium est; cu volutatur non enim eis obscurum animal tunc erse ipsum moueri totum at cum animal circumuoluitur,fartea raeter natura a cendunt sit Iliis etianon in pedes sedi manus capite ad terram conuerso, medius in altum elatis, conetur ingredi,pers mouebitur, quia ab anima, quae estperse motusfrincipium; at non exse, quia nonsecundum naturam, sed contra naturalem partium in Anationem artes movebunt9r; quae omnia notasunt ex Aristotelis octauo libro Hysiicorum articula rigesima eptima, fige i doctava quoviam ha loque in formula alias pro aliis philosophi vici im surpant, hanc diligentem earumdem disti, Bonemo nos missam faciemus, . aliampro alia γici iis alio um more surpabimus Tertio sciendum in i- niduum nudumprimo osse moti ri e per accidens Attum It punctum, pio ea indi id mo Motum magnotudinis

203쪽

non per se,se per accidens tantum mouetur: id quodprima mouetur , necesse est, si corpin omni ex parte diuiduum: cuippe cum, quo mouetur,ex aliquo in aliquod necessaris moueatur quod diuiduis tantum corporatis magnitudinibus iribuitur enesi individuis tribueretur id quo mouetur , aurin utroque termino motus, aut in neutro simul inueniretur. auspaciumsolum stimul, aut potius nullam si partem, cuparet, aut lepus, aut mobile minus minimostoneretur, quae Omnia bunt tam incommoda quam incommodissima hac dere ristoteles accurati, me stri it sero ulmo Nysicorum particulasexagesima ecunda, .librosextoparticula tragesi- Uecundis, s libro Octauo particula quadragesima, . qua 'dragessim exta Guarto sciendum, ea quae mouentur ab extrinseco, aut ab intrinsecoprincipio mouentur, qua extrinsecus citantur , vel peltantur,aut vehuntur il trahuntur,vel circumuoluuntur.

H ducto est Aristoteles libroseptimo Thysicorumparticula

decima. Quae intrinsecus cientur, vel er Upetitionem, oe ammae impulsi ionem, aguntur ut animalia, vel ecundum natu- am x elementa, mea mixta, Par ab exuperante elemento

cumtosciendum, in conses esse omnibus, modo sensum

communem habeant, ea omnia, quae extrinsecus mouentur.

habere motorem ab eo quotmouetur Ommnidifirectum: na quod die itur,no Demeti opedabasteropessentete itur. οἱ fertur non a semetieso, sed ab alter erent fertur. Quod trahitur, nossemeti O,sed ab altero trahete trahitur. bd circumuoluitur non asemetipso, sed ab altero circum-kluente, circumuoluitur Argo omne,quo extrinsecus mo-

204쪽

ueturi id quoniam est tisiimum, Annotiae in principis septimi ubi Physicorum in quaestion non,pcat. Quae suam

Otisinum intrinsecum privo i m aseM et mma agrimo motore distincto mouentur , quamuis is quis namsit, stros sensus fugiat; quamquam lateat nos. trumne amnetalistisaum a semetim totoprimo moueatur, cim tamen animalis putre cadauer immotum spectamus,inde me mus ab an ma animalis corpus formante, incorpori motustraefiante ut a primo motore, ab animali,quod mouetur istincto fuisse motum, oeperindea nauigium a nauta deseincto mouetur. I in corporibus elementor simplicitu magis latet demon-srationu tamen es caci robore coacti, elementu simplex totu ormaleris ea afrincipio movete ferseo primo,moueri credimus, quod si fartium mouentis V motora stinctio in corporibus psimplicibus elementorua luribus ignoretur, et hoc nomine plures sentiat elemetasimplicia aut ima semetipsis

moueri, aut ab extrinseco motore tantu agitari, hi certeia lucinabutur,perinde atque ilia, quidum V. mouet. S. C. putat. A.C. semetipso moueri primo,quod nimi virisque motis artibus, utra moueat artram,non erfectum habens, totu semetipsi mouerifrimo autumet; quodsii sciret. . N. mouere. F. C. autem moueri, alterum ferse. primo mouere alterum fer se, E frimo moueri intelligeret rem,o ram redeuntes nonpropterea existimandum est, elemεntu ipsum totum ab extrinseco tantum motore cieri quia intrinsecus moto lateat . nec ropterea contendendum eri elemen. rum 'sium totum a seipso mouer ramo, ignoratione artium alectum fugientium, sed omnino O certe re cndum, ele' menta non extrinsecu tantum,verum intrinsecus amari,

in elementis disseremia cnenda estpartium, qu friano mor

uenta

205쪽

ma elementi rimo moueat elementum,=uamquam haecflaselium inructio a lux in ignoretur. Haec ea ristitele in principioli i septimi Thysdorum. Sexto sciendum, id quod altero per se primo quiescente, per se 'primo quiescit, perae G primo ab eo moueri, ad cuius quiescinperses primo quiescit Oerbigratia si quiescente anima per se inprimo animalper se . prima

quiescit necesse est animal ab anima perses primo ο-ueri: dicimuspense m primo, quia ad heri quietem mo ium canem moueri, quiescere contingit,nonfer se nec ri-mo,sed tantum per accidens, qua de re nunc verba non cimus,llo,cane.omisso,ad elementu implex revertimur, quod persec primo non quiessit, quiescente eo quod gignit aut impedimentum auferente, nec quiescente medio, aut loco, ad emfertur. Sed istis omnibus quiescentibus,elementumper accidens immotum manet; Ergo ab istis motori elementum nonprimo se per accidens tantummouebitur Inuestigandis est ergo primus elementorum motor.

Septimo sciendum,idquo primo cietur, non se id, quod ipsum totum seipso toto agitatur;uam si totum iis ipsum, oequborimose moueat, . quod ase rimo moueatur, necesse est totum ipsum tot ipsit applicara,m nuta habere artes, nonposse diuidi, semper moueri cum astimo non recedat, se is praeseo sit semper ideo numquam moueri celsat, sed

totum id, pudρrim moueturiomne confatum est ex duabus partibi , cum fit corpus natura aemduum, vi upra teriis lo-e diximus huius tui corporis altera pars primo mouet se ultera prim mouetur,visi totum animalprimo moueri di

206쪽

acerimus, rotum animala toto animali moueri non int/sgismus,sed ab amma mouente corpuσ,m totum,idque ea ratione intesigi debet,quam bupra sputauimω quo sit quopiam his, um partium distinctione ignoret, ropterea totum antis mala toto animali moueri credat hic certe haliacisalituν. ignoratisnepartium inlectum fugien;tum in hanc errorem adductus,ὶ Aristoteles in textuscripsit. Hi ex Aristotele contextu constitutis, risiotelis deismon Irationem in hanc tormam redigimus. Omne, quod aut ab extrinseco, aut ab intrinseco movcnte

mouetur,a altero mouetur.

Omne, quod mouetur aut ab extrinseco, aut ab int inseco

mouente mouetur.

Ergo omne, quod mouetur,ab altero mouetur. 4minor manifesta ex his,quaesura quarto loco annotauiamus. Maiorisparaprior est noti ima nam quae ab extrinseco mouentur: omnia a motori distinctis moueri tactum eis supra quinto loco, e fars abera eiusdem maiorustrabatur. Omne, quod ab altero primo quie centeprimo qui cit,ab altero primo mouentetrimo mouetur. Omne, quo ab intrinsecoprimo mouetur , altero primo quiescenteprimo quiescit. Ergo omne, quod ab intrinseco mouetur,ab alteroprimo m

Menteprimo mouetur maiorρrobatur.

Omne quod ast ipso primo mouetur, altero, quod non Πkbum, aut pars ipsit quiescente, non quiescit trimo, t iani. mal quod ast i o cietur rimo quout alio quod non est nimal motum quiescente, non qui cit cum . semetipso tantu. non ab ali quopiam moueatur,quo si ab alio moueretur. admotoris quietem pile ccret aliud tmena aut imm -

207쪽

tum, inquietem nonprimo, sed e accidens aliqudnal moueri, ' quiescere conti it se Canis, qui dum illiin heri ιλο- uetur,e ' qui cit,nonprimo, ne perse, sed e accidon mouetur. quiescit, at nos primum mouens s primum motῶ quaerimus primum motum est,quod altero trimo quiescente primo quiescit. Eirgo omne,quod altero rimo quiescentetri .mo quiescit,ab altero primo mouente, primo mouetur; ab sinquam,quo primo qui cente primo quiescit, visu ra quinto loco norauimus. Huius argumenti minorfrobator. Omne corpus Arduum, quod ab intrinseco prim mouetur, parte altera primo quieremtefrim quiescit. Omne quod ab intrinseco moueturirmo, si corpus disin

duum aErgo omne,quada intrinseco moueturprimo, parte altera fram quiescentepximo quiescit. inor huius agumenti nota est ex his, quae supra diximis tertio loco: maior argumento ad absurdum ducentetra

batur.

Si maior es alsa, ergo eius opposita est vera, quae est. Com

pus diuiduum, quod ab intrinseco frimo mouetur, parte altera quiescenteprimo,mouetur primo Ergo corpus diuiduum secundum artem mouetur siecundum partim quic scit. Ergo continuum,atque diuiduum corpus, quo totum primo mouetur, non totum primo, Se flet part m mouetur;

quod absurdum Gergo omne motum halet motorem distinctum ab eo , quod mouetur, quod Aristotelessiummo cum artifici demon Irauit.

208쪽

Ex demonstratione Aristotelis nona propositio confirmatur. Cap. XXXVI. I C est em Gratio Aristotelis, quam me λο-

et Liam, Greuem, atque obscurampro Uurt, ut contemplandi an, amictoritin derelinqueret eadem nos isti ον mi luminibus, quae a quobbet velfarum etiam ocula rosectaripossunt, sque adeo Pustrauimus; fit nihili strin. 2 lunopar eis, eamdem in nostrum psum conuertamus. . ab extrinseco mouentur rudentes praeterimin,quod nomost, qui in ictas eat, omnia, quae ab extrinseco mouentur, motorem habere diuinctum, quo supra quinto loco declarauimus,s ea tantum assumimus, quae ab intrinseco citantur visunt animalia, omenta in animalia tofum animala semetipso moueri videtur rimo nec quonia id, quo Inter

motorem,m motum intereis,latet nos propterea dicimus,lorum animal a semetino moueriρrimo,sed in comes eis, ab alio motum animal moueri,id est ab anima,quae, quo cors. ab ea moueatur, cum ipso corporefer accidens mouetur, pari ratione elementum primo mouetur; c latet a quo moueatur ab alio tamen,elementum moueri oportet, quamuis motor non a pareat,elemetum tamen a forma primo mouetur; que eo quod elementumfrimo ab ea moueatur forma quoque eadem una cum 'so elemento ter accidens moue. tur. His actis fundamentis argumenta ex Aristotelea δε- monIbatione enta eruuntur,. rimo.

209쪽

sum exploso, leue exploditur. Ergo motus ursum leui, inmotus deorsumgrauiprim iueB,1uatenus tamen non actus, sed ola inclinatio si in triaque motu maior huius argumenti propositis ex his manife- flatur , quae supra secundo loco annotantur Minor etiam nota tum ex libro tertis Physicorum, tum ex Ur prim de caelo in Shysiicis dixit ristoteles Motus est actus mobilis, cyprino caeli scriptum reliquit motum simplicem sursum simplici element leui motum simplicem deorsum impliaci elemento graui se tribuendum; cum reciprocatione ita

γ sicut simplex motus est simplicis elementi, itasimplex et

mentum simplici motu praeditum esse oporteat eugraue,scis leue ii istud elementum, quodsi puri motu se ursum scis deorsum cietur. Quapropter ut motus me his, quae mouetur,

mente concipi non potest: ita motu simplex directus ne m-plici corpore, quod tali motu directo mouetur excogitari non valet igitur motu ad mediumposilio, ea onuntur, quae admedium desicendunt, otu ad ustremam huius inferispi mundi oram con tuto,ea quae ad caelum uolant, confii.

tuuntur, O his simplicibus explosis motibus ea simplicia ob pora exploduntur, quae talibμ motibus agitabantur Panis quam exploderentur. Motu ergo sursum leui m deorsum, gravi primo inest motu Nerque de mobili troque necesse eis, primo dicatur. Secundum argumentum ex eadem risiotelea demon. fratione etitum est hoc.

Uud, quod si ab omnibus partibus explosum uerit, a toto non propterea exploditur,toti primo inesse dicitur. Se recto motu a quolibet particulari elemento, σίη

210쪽

it herutam elementi particutiris parte exploso, non propterea motus,cHin simplici elemento exploditur.

Ergo motus retiivi, implex sit hci elemento inest rimo. Maior ropositio miles ex his, quaesecundo loco Haimus. imo etiam patet, quia sicut singusis hominibus mortuu est haec ro ossitio vera. Immo est rationisparticeps, ita qui uel elementi quil subet eoru empartibu destructu, adhuc vera est haec 'o Uuio graue corpus deorsum rapitur, C leue cor insursum atto stur, quatenus tamen haec nomina non actum, sed facultatem, seu propensionem ad metum explicant. S qui roget cur dicitum eis seupra soni corpus mobile, motu posito, explodie explos; sinu o corpore supernite, adhuc era est haecpropositio graue deorsum αδ leue su

sum ferri

XL ondemus Tacubas molis corporis admotum, motu non qui eis actu se esse tantummodosotestim motus,qui pol esse mulsi qm cubate moueri Oteis, non tame acta mourtur ero ori Ione res odet ita ut motus in actu corpus, quod actu moveatur ossulet coryin quo actu movetur, ne eo motu, qui est in actu, moueri non opit quapropter, actus actui, γ' facuba acubat numquam non rest ondet,non autem actus facubat nec facuseas actui. Nun itaque a superseite homine, sed omnibus mortuis facult.is non toritur: cum acubatis leneficio vera e I haec repositio . domo ea rationis articeps. Ita omnibus ablatisgrauibus, si leuibus corporibus,c quibushlet eorumdem partibu actu, qui a- cubates sunt adhuc supernites pere enunciamus, cum dicismus grauia, oe leuia seu um, si deorsum moueri facuba, te tamen, suae orsipsit u ymiate u cit. Temo