De motu grauium, & leuium

71쪽

DIs P TATIONI s. t sunt, sed ad vad inferiora leuia censentur. Haurauium, crieuium de ἄ-tiones Aristoteles edidit tumprimo Hi, tu quarto eiusdem. Platonis,& caeterorum error in definitione grauium, leuium ab Aristotele demonstratur. Cap. XXIIII. his definitionibus ristoteles Flatonem, caeteros hastucinatos esse putauit quia, cum ad huius rei tractationem accesserunt, ut ab olute aue, E quid absolute Guesiit, prors non expresserunt; se degrauitate. leuitate

ita verba iecerunt, , duo proposita corpora fuerint, quorum trumquetrauitatem habuerit ed maiorem alterum,

alterum minorem, utrum eorum aut ζrauius, aut lemus

es et exquirerent: nustam corporis, aut omnino grauis, aut undique leuis mentione ecerint quippe qui Omnia corpora, quae seu caelo existunt,grauia tantum esse crediderint, quorum tamen nonnungrauiora ,nρnnusta vero leuiora, vel minus leuia esse oluerint V quae minusgrmia forent leuia nuncupauerint non absolute sed ad alia comparata,viferru nograuius dicisset,signumferro leuius cum tamen nat

ra leue non sit lignum, e ponderosium t ferrum ideo virum pue graue, G propriis ponderibus libratum deorsum suopte

ni fertur.

idemus tamen ignem emper esse leuem, inquesuperiorem totius mudi ora emper ascendere terram semper esse ponderosam , O in locum inferiorem numquam non descendere quo haec absoluter uia, omnino leuia intim non in comparatione ad alterum.

72쪽

PRIMA PAR sEam ob rem si qui quaerat, cur ignis ad superum locum

perpetua subuour, non id propter partium eiusdem generis paucitatem accidere dicet Flato a rmauit: nam si id verum esset equeretur,ut igni quanto maior esset,iant tar ι- a cenderet, quia grauior esset; propterea quod expiaribus constaret partibus eiu emgenerus quo apertissime fa sum esse idemus, cum fotius contrarium semper accidat

cuanto etenim maior gnis est, tantosolet etiam esse celerior, maiore nixu sursum ferrin contraque minor gnu longesa ciuis deosum truditur,quam magnins. Frieterea, cum ita Hatuat Flato;id quo pauciores halet eiusdem naturae partes seu triangulos euius esse; quod autem plures, pondero ius deinde Inem,aerem, aqua ex eisdem ferme triangulis coaugmentari Acat paucitate dumtaxat, mubitu in sola differentibus, unde accidat, ut haecgr uiοΡa, G leuiora sint ista,nulli dubium est,quin aeris quaedam magna, statuta quantitas,aquam minorem onderesuperet quoniam plures eiu cm formae triangulos cotinebit qua nihil ab urdius, nihil magis a veritate alienum, atque abhorrens diciρ se nemo in icias ibit: quisebbet enim ae is particula, seu magna, euparua ex aqua emergit, G insubsime fertur, quato aerisforti fuerit maior,tanto incitabitur celerius, ex aqua erupens qua 'im' aut exiguus ignis, aer. Explicatur nexus argumentorum Platonis, qui de graui, Saevi perperam egit. Cap. XXV.

E C propterea quod rotundum sit caelum, nussam partitim contrariam Rositionem habet, ain Plato, batuV; immo quia rotuu um ita est catim, ut nihil excogita-

73쪽

DIs PUTATIONI s. 43rip se,.tun , si in Orbis absoluti deciem coormatum.

Omm mpartium contraria ositionem habet extremum ceristi m medium. Quod enim extremum caesi,m medium munis di centrum sint contraria, tum ex cotraria motuum natura lium energia, tum ex contrariis 'si corporum naturalium simplicium naturis repugnantibus,quae ad contraria loca concitantur, o in i Is immota quiescunt, inte stere licet motus enimsursum, . deorsum unt contrari',ut contrariasunt corpora leuia, quae uvum ascendunt, corpora grauia, quae deorsum descendunt: non enim motus contrari', aut sine locis contrariis, aut sine naturis contrariis exintant, ut notum esse his,quae ristoteles libroprimo de caelo scripta reliquit. Caetera, quae ristoteles aduersus Flatonem, alio cripsit in his quae de caelo libro praesertim quarto,prudentes fraterimus, sique candidi mi lectores, qui tum ingeni vi r-lius,tum eruditisne praestatis, ad ilia vocamus; ut qui sine cortice natare didicims, sine cortice natantes ad ortum venit, iis optatum: rictoteles vos expectat, demonEret quomodo Plato Uictus labascat, . quomodo falsium sit, quod uti

verum assis r σpropterea totum Flatonis aedificium tar- uit: quodpoisquamplus quam satis magna ruina conciderit , instaurari non poterit m aut quam corruat,quo minis concidat, contineri nequit. Quomodo Plato, Aristoteles dum grauia, st e. uia definiunt, conciliari possunt. Cap. XXVI.

RIs ΤΟΤ ELEs tamen libro quarto dephysic Atuparticula magesimaquinta C libro tertis e

caeso particula decimagraue id esse affirmauit, quod

a se

74쪽

PRIMA PAR sis dbnsium imbue, quod si rarum i qesdem de uas cum

grauitate .s raritin cum leuitate coniungi leat quatenus de itis frigidum codensans, si grauitatem introducens, leuitas ab um rarefaciens, s leuitate adducens, conssequam

tur: quam optime Ἀφα est dixisse uerroesibro septimo Physicorum commentatione decima e calidi enim est rarefacere, frigidi condensere ut intelligere licet tum exsecundo

de ortu, is interitu tum ex quarti .eίheorologicorum. Quod

sigraue id est, quod est densium, rictoteles dixit graue id etiam erit, quod concretum en ex pluribus partibus ei degeneris: ut Flato potuit: leue id H, quo est rarum, ut ristoteis confirmauit eue id etiam erit, quod expaucioribus partibus eis dem rationis oscitur; ut Plato credidit.

Quae duaesententiis, hoc modo Vsicatae, non re ipse e verbo tenus disicrepare intelligantur, ita ut Aristoteles cum A. tone hac in re,quam optime conuenire videatur, ut compluribus in abis rebus inter eosdem conuenire a nobis alibi demon- fleatum fuit: ristoteles ergo,quodsupra diximus, ratus es ignem, 'simpliciteris absolute leuem, erram simplicia ter, absolutegrauem: uo media,quae inter haec utraque interiecta sunt elemeta, qt aqua, s aer, tum grauia,tum leuia ad Aperiora oparata saxigrauia, ad inferiora uni leuia. Quamobrem ignis est absolute leuis, ct terra absolute grauis media autem elementa sunt comparate grauia, dile uia. Cap. XXVII.

uis, duo media non absolute, nec impliciter, si in comparatione ad duo extremagrauia, oe leuia dicamur, scri

75쪽

Dis P ΤATIO NI S. scriptum est ab Auerroenbro quarto de caelo commentsione quadragesima quia locussuperior sic ignis simpliciter: absolute leui,sub una non datur ex quo leuissimus ignis δε--scendat ostquam eo suopte impulsi astenderit perinde ac locus inferior centro non inuenitur , ex quo terra ad eum locum , in quo nunc eis, stenda , postquam eo descenderit. Causa etiam quare ignis experien viislibetgrauitatis terra cuiuslbet leuitatis, aer, SP aqua tumgrauitatis, tum leuitatis est particeps,ili ab eodem uerro redditurEt ea est: quia inferius simpliciter, superius simpliciter in natura inuenitur; c causa,quamobrem haec duo in natura inuentutur, est quia extrema maximae distantidesunt in rerum Istniuersitate, c causa, quare haec reperiuntur,est, quia horum alteruefi centrum,alterum circumferentia. Porro causa, ropicrquam media elementa, ae , aqua, non suntsimpliciter, absolute, igrauia aut leuia sed ad duo extrema comparata morigrauia, s modo leuia censentur, ensesquia non

sunt in loco aut simpliciter inferiore , aut ab lutesuperiore;

nec unt in locis maxime intantibus quorum alierum it eutrum,alterum circumferentia esse sunt in locis mediis, mediae naturae corporibis optimo iure tributis Hesunt verrois causae quibus addendum, nec at que ratione utamus vim naturam propriam emenergiam cuiusnbet elementi, quae causa AZ, ob quam numquodque elementum it auigraue, ut leue, aut pliciter, aut adandcomparatum sunt enimgrauitas, leuitas propriae corporugrauium, leuium aspectiones , are eorumdem forma necessario consequuntur, ex illis quasi aquae expropriis font,lus, manant: eadem enim sunt trimas ecierum, 'froprietatum principia:ν quia homo est rationis particeps est etiam ad

76쪽

Z ιιι duas grauium,inlevium definitiones habemus: itera per motum a medio, d medium data; alterape quierem a medio, cinis medio assignata: dixerat enim rictoteles,graue id est,quod mouetur admeduum,mgraue id est,

quod quiescit in medio: dixerat etiam leue id est, quodqui scit a medio m leue idest, quo mouetur a medio visupra scripsimus. Vtra definitionum sit potior; an ea, quae per qui

tem, an ea quae perino tu datur. Cap. XXVIII.

uerimus,alteramper motum, oe alteram per quiete, uerroes libro quarto de caelo commentatione , g mafexta,m triges aprima non iniuria quaerit Granei ru definitionum sirpotiorra ea,quiete quietem, an ea, quae permotum datu ita vigrauium,et leuium naturam propria

magis exprimat, si ideo praestantior esse credatur XV .ndet uerrae Philosophus in primis magnus, dicit ea certe praeferenda est alteri,quae per quietem datur: causa P,quia motus elementis non inest,nisi squam Uiolentiam passa,aut

extra proprium locum vi extrus uerim, CP ad istum e re contenderint; t extra proprium locumgenita, ad eumdem accedere tentaverint: haec dum ad locum naturalem concitantur,non nihil adhuc conseruant contrariae istius, oe repugnatis natura,vel ex qua emtafuerint, vel quam extra propriuio cumpu*a contraxerunt: at quies elementis insua propria, aenaturali distositione exissentibus optimo iure triluituΡ ides elementis,ut moueantur,accidere,ideturrv quiVcant, perse

77쪽

habent:ea ob rem corporum simplicium,quae elementa γocantur,desinitio per quietem data eorumdem desinitiam per morum quavis ratione inuentae, ect omnino praeferenda, suod ristoteles tetigisse visus est libro primo de caelo particula δε- cim eptima: ubigrauia,s leuia non per quiete e permota

pingui,et crassa minerua se definiuisse testatur;donec per quie

te accuratius, ac diligentius elementorum natura disturetur,

quod quartoib.de Ao praestitu uisse nemo est pui nesciat. Quae Themistius cotra Aristotelem scripsit de gra

uium, S leuium definitione Cap. XXIX.

EX RUO DENO V s se hoc loco Themistius has

grauium, devium desnitiones per eorumdem motu , quietem datas,rem quambbet definita complecti non credidit; multa, e quibus hae definitiones dicuntur,quae nec graui unt nec leuia, tus est inueniri quod terra sua ipsius natura ponderos,in aeresius ens deorsium noratur, quae tamen terra est Ugrauis ergo non quo Ibergraue deorsum tendit. Quin etiam terra, dum in centro quiescit, ibi stat immota, oe deorsum non citatur:cum locus centro inferior in natura non detur,adque ab Iuod fonderosium corpus descendat: terra ergo,quo in centro Hat immota, deorsum non itatur, ea grauis: sigraue id est, quod in centro quiescit, . non

descendit ergograue Pud non ea,quod descendit se graue ire' quod stat immotum idem de leui ζω en dicendum, qui apud te enitus quo minus ascendat ab ab Iu impeditus,ad Vera huius

rioris mundiora, bi nunc luna est,non attostitur, c inmo rori, aturauru e loco existens sursum altius non uolat pura nutas

78쪽

48 PRIMA PAR s

Pus supra locum ignis, auisu luna, aut supra lunam oculisti matur,adquem leuia corpora ascendant:ergo leui immignis ectis rerum natura immotus, quisursum nou fertur obsurda nec minora ex definitione per quietem data nascuntur: nam terra II terra, eademgrauius, quaesursum posita nun modo impe tu ad medium mundi descendit, quae terra est, oegrauis, oeno quiescit. Tatur ignis,qui apud nosgenitus, nuda ratione impeditus ascendit,qui tamen est ignis leui imus, sub una non quiescit. Ergo de qualiabet re des nita aegrauium c leuium definitiones non dicuntur: quia definitio per motum data de terra in aere sus ense, quo minus descendat impedita, G de igni apud nosgemto, σquo minus ascendat impedito, non scitur, definitio, quae ex quiete nascitur,terra sursum so sitam, P deorsium latam,

edi ignem inter nos inuentum, ascendentem, amlitu suo nocomplectitur. Praeterea elementa insuis ropriis naturat, Iusque locis ne rauia fiunt, nec leuia ergo nec ascendunt,

nec descendunt ergo definitio per ascensum, descensum data, de qualibet re definita non dicitur: quia non de elementis insui naturalibus locis quiescentibus,m definitio per quietem adinventa de elementis;quae ad propria locaseruntur,dici nopote liquod ergograue,c leue e in naturae cui hae de nitiones non conueniunt: criade tiones ahquibus tribuuntur,quae necgrauia sunt,nec leui .

Consirmari possunt argumenta Themissiν ,siva stipimum

terrae corpus extra locum situm,' 'suae naturae derelictum

ad centrum latum nihil ibi ossentat,quod motum impediat, in centro non manebit se infra centrum suo nixu fcretur: quia lata terrae moles nustis fixis radicibus, nullique rei adhaerens, qua acti ima da magnitu oflub Pentetur, quomodo

79쪽

Gra non moueatur, sed in centro exse ipsa statur, si intel ipotent: cum praesertim quaeubet terraegleba etiam quamuis arua in subbmiposita, . suae naturae derebcta, omnisi blato impedimento, constriere noni; sed maiori , ac celeriori, quo potes impetu repente deorsum ruat. Ergo niuersum terrae pondus infra centrum mulio celerius praecepitabitur Ergo terra dabitur , quae terra eis grauis: ipsa tamen ex centro ascendit ergo graue illud nomen , quodd scendit; sed quod ascendit: quia terrae moles dum infra centrum mouetur, non descendit; sed ascendit ergo de qua ea regraui hae definitiones non dicuntur; quia non de vatas ima

terrae mole, in centro nihil offendente, quod motum impediat quis infra centrum praeceps ruet; C infra centrum est locus sursum ergo terra erit terra, e grauis c Aursum ascendet.

acta Averro es contra Themistium pro Aristotele grauia, ct leuia, quam optime definiente. Caput XXX. AVER MOTI, qui in excutiendis Aristotelis erisia missententiis maxima solertiasemper est psius, ambis hasi Aristoteli de nitiones ab his Themisti iniuriis

quam optime indicat in Paraphrasibbri quarti de caelo cῖ- mentatione vigessimaseptima e cuiussententia duo ponimus; quorum alierum illa eis. Nefinitur palma, cum diciturRalma est arboriquae δελ-los producit palma tamen non semper,sed a natura Hatutis tantum temporibus ductilos edit, . eis haec definitis seque adeo bona, ut nec meliorem , nectarem excogitare vlla,m-cuam ratio psit palma tamen eEpalma, tunc cum dactia

80쪽

PRIMA PARS los, roducit: quia haec definitio non actum, sed Amfacultatem ad edendos dactilos exprimit, idque Mnsem croe

natutis a natura temporibus ut dictum est atquei est, tioni consentaneumrpropterea quod, cum rerum disserentiae plerumque lateant earumdem accidentia differentiarum loco tunc usurpare consiuemmis: ut scripsit ristoteles libroseptimo Diuinorumparticula quadrages aprima oenon raro abii atquigramum,c demum definitiones ex earumdem accidentibus confantur quia propriis grauium, O leuium disserentiis, abditis i is quidem a maioribus nostris, o uni impositi nomina accidentium vocibus utimur quae accide ita non a tam , se facultatem significant ergo, cet. ltera hypothesis est gravia,et leuia ab eadem natural forma habent,ut extra proprium locumposita adproprium na

turalemque locum, perse recurrant quae inproprio naturanque loco existunt, Aper se quiscant v)t Odigere licet

ex his, quae Aristoteles scripsit ibrosecundo de caelo particula nonagesi ima centesim ecunda, ex definitione nat , Ibro secundo Hrsicorim editarqua de re infra agemus. Quae Themistius aduersus secundam laypothesim paullo ante descriptam Cap. XXXI. HA, C secundam hypothesim quamquam ex ristotelis abditi imis recesibus natam, ratus est Theminius dignam, quae confutetur, ubro secundo de cae-bparticula nonagesima ecunda quippe quod effectus coirmry non ex eadem causa , sed ex contrariis causis nascantur: γ testatur Aristoteles libro quarto metheorologicorum particula rigesimajuinta, . quadragesima: se motu quies