Explicatio musivi in Villa Burghesiana asservati, quo certamina amphitheatri repraesentata extant... auctore Guillelmo Henzenio Bremano

61쪽

54 es. inser. ap. Ofelli. α 566. Marini I seria. Alb. p. 32, in qua semper Vis aui Tlli gladiatorum nominibus additum est. Fabe. soa, Goa, p. 99, T idem signis eat quod TIR Cladiatorea eonsummatos pro iisdem eum vete. ranis habuerim.s 55ὶ Cf. Labita, aa Moreelli Delia tessere degli apellaeoli romani . Mila no flari n. XXl. et Bullet t. deit' instit. archeol. 383 4 , p. tias . qui extra omnem dubitationem posuit, eam esse tesserarum gladiatorum signis eationem . ut euiusque gladiatoris victoria ali insigni retineretue memoria; ve.

e cima igitur signis ei litieria SP. sive SPECT i Fabretii 395. p. 39 ὶ, non speciabitur, id quod vult Arditi, De tesseria gladiatoriis, p. 26, qui pro inuitatione quadam ad ludos spectandos tesseras habet e neque vectaMil. ac si uladiator post vietoriam statim libertate donatus atque inter eivea ad apeetaeu.la videnda admissus sit , quum etiam tu pluribus tesseria idem nomen reperiatur.

56l oreti. α 566. et Marini Iser. Alb. p. II.s 5; Labus ad illam, quam laudast. More elli dissertationem, ilia Inseripito pompeiana, apud oreti. 25έι, habet PRUDES, I. Xli X, tibi littera I. inoierus signifieat. es quoque Oreli. 257r, ex Torremnetra p. 6 a. 8. FLAMMA SIC

159 Inser. apud Oreli. a Sro, e Grut. p. 374, 5, de qua es Cervasium. Ini orno aleu ne ani lie lacriaioni ee. Napoli , t η4a, 4 ἔ p. s. seqq. , quitium recte gladiatorea primorea Campaniae pro ii,dem habeat eum victoribus . non satis mihi liquet , si eut et ipΑε vir doctua dubitanter tantum illam eon- ieeturam profert ; leguntur autem verba illa in titulo quodam in honorem P. Baebii Ioati posito, de quo iam Marini. Arv. p. 56r.

Vocat ulo primores fortasse nihil aliud, nisi praestantea, sortitudine exeel-Ientes , signiscatur. Cf. Curionis speetaeula ap. Plin. N. H. 36, as ;CIut. p. 333, 3.

62쪽

C. MEI SONIVS GN. L. HERCULEI DONUM

qui, quum iuxta amphitheatrum Tarenti repertum sit, a gladiatore lortasse arisma dedieante positus eSt. 6αὶ Sehol. ad Iuv. sat. VI. Ios: Nam Sergiolus iam radere guttur Com

perat, et lecto requiem sperare lacerto.

s63 da militum centuriis 'et centurionibus , e. g. a P. Spon, p. 24, 7 ; et p. 25έ. Fabreti. Inser. p. 6a, de gladiatoribus apud Otelli. α 566 ; Marini Iseri . Alb. p. ra; Fabretti P. 39, 2oa et uo3.

I 65ὶ Lamprid. Comm. 35; Inaer. Murat. 637, i, ap. Oreli. 257a; Dio a. aa; Woleher . Sylloge epigr. 47 et p. 63. 66ὶ Sat. II, 7; neque enim noverat titulos lapidi inseulptos , et deee. ptua est corrupta Lampridii lectione . apud quem pro Palo Paulo legitur. i6 eleverus , S1llogo p. 65, aeq. De tribus illis in gymnasiis graee

rum ordinibus nuper summa, qua solet, doctrina egit Pater reverendissimus Seuehi in doctissima, quam conscripsit, murivi antoniniani illustratione, P. 65, ubi et sortiendi ratio exponitur,

δευτερου πῖο , Mittit ditav ML Quamquam totus Versus corruptus esse videtur,s1llabis tamen ultimis a longum esse demonstratur. 7οὶ Quamquam Livius, IX. 4o, campanos ab odio et superbia famni. tium gladiatores eo armatu armasae dicit.

irri Extat exempli gratia monumentum sepulerate M. Antonii Exoelii Thalaeis natione Alexandrind. CL Grut. 335, S; Fabretti, Col. Trai. p a56.s71' Senec. De bre v. vitii ibi Plin. N. Η. VIII. 5έ.l71ς Ibid. e. 7o; Sueti Claud. a I. 7t ij V. quae de hae re disserui in ipsa monumenti tortoniani illustratione , Annales Instituti tom. Xlv.f7a Λpud eampanos commemorantur circa annum V. 4έ5, quum gladia torum spectacula Romae primum edita esse se imus initio primi belli punici. t at Lipa. Sat. I. 3.

63쪽

et Si Quamobrem Sparta ei assectae post primam vietoriam statim Oeelso. rum militum armis ae induerunt ζ es. Plui. . Crass. p. 547 , Ε. 76ὶ Iuv. Sati VI, a 55 seqq. Quamquam selioliasia de retiario eum verba facere dieit . qui neque galea , nee Ecuto . neque ocrea armatu e t. i CL II, i 1. Pinni Pi igitur , quoa dicit Iuv. IlI. i58, pro amni. Ium adversariis habendi sunt. set di CL Lueernae veterum sepulcrales leonicae . editae a Petro Sanete Bartolo. eet. pars. I, t. aa.

vetere sorma graeea , mendo quodam lapidis eorrupta est. Galeae in illa ex. pressas forma plane eadem est cum illia , quae Blus. Borb. t. VII, tab. ιέ,

repraesentatur.

tiri non ausim. s86 Reir, Leetiones de antiquit t. rom. p. Ida. Iam Lipsius, II, Ο, amni ies et hoplomaclios pro iisdem habet.

postea

aέ ; inser. apud Mural. 576 . a. l89 Artemid. Oneimer. II, 33. , quae verba ad famnitea Lipsius refert, II. 1 . sol Suet. Cal. 36.ssi Siquidem reete si e legitur, pro erupellariis. Tam ann. III, 43 Cli. hanarii autem militea toto corpore ferro ieeti saepius vorantur. es. Lampta Alex- Ser. 56; Busi Breviar. 15; Eutrop. VI, 9. Nazar. Paneg. ad Constantin. 22. sal sedus De magistrat. rom. I . 46.

64쪽

iuriam temporum experta stit, neque galea num metallo, an corio saeta ait, a tia elare cernitur . neque num manicas portent gladiatores.

i99 CL Lips. Sat. II, Io ; Foreellinum , lex. Dicit etiam Festust, , Ratiario pugnanti ad τersus myrmillonem cantatur e non te peto piscem pato , quid me suris, galle. Quia myrmillonum genus armatura galliea est insigne. myrmillonea anta galli appellabantur in quorum galeis Plaeta essgies inerat. si Oo) Fabr. ao 3. p. 39. sa ori Plaeta nomen plerumque dicitur μορμυρος. Legimus autem apud Athe naeum VII. p. 333. E. 'En χαρμος δ' et Ηβας γαμ a mus ing ιάτους ονη ζει, εἰ laxi Mipsρω mis inuis alais.. tiaquo de hae forma posteriore nomen melius do dueitur . atque myrmillo . non mirmillo aeribitur ; in inseriptionibus quoquo lati n is plerumque MVR ae ibi solet; es Fahe. uo3, p. 39; Marin. Is r. Al-han. P. Iu , ap. Oreli. a 566 ; in graeeis vero MO MIAΛONra extat; es Sponii Miaeellanea eruditae antiquitatis p. 347. n. 78. es etiam Schol. ad Iuv. VIII. Ioo: M3rmillo armaturae gallicae, eui nomen ex pisee inditum. euius imago in galea sngiluris olli Festus a. v. myrmilloni ea.

si os Cassides delphino insignius o. Mulierua ad Festum s. v. retiario pro myrmillonum galeis habet eum Olenio. Essai aut Ia eostume dea gladiateues p. I satis tamen demonstrasse mihi videor illam eerte eiusmodi cassidem . quae in Mua. burb. asservatur, ad famnites potius pertinere. liosi CL Ausonium ap. Lipa. II, io . et quos Ammiani Μareellini Ioeos antea attulimus. Ε monumentis fortasse lueertia quaedam Κesineri huc pertinet . in qua gladiator eernitur genu dextro innisus, Muto protento sese operiens, sinistro erure, ut mihi quidem videtur, oerea brevi armatus.

praemiis paratoa gladiatores arcessere solitus erat, iam auo. . . e regno Romam mittebat.

65쪽

3ti, Cl. Senulorum S eauri Pompeii a ; exta ap. Magoia. Buinea da Pomiapei I . pro galea erutata threx , qui eum famnite dimieat . in lueeena a S. Baristolo edita ea Midem portat, eui anguis insigna affixum est; lucernae plures e collectione Κ estneri, Braunii, Campanae threees exhibent ei. t. VII. n. 2, 4; 7, 9. II i at Festus s. v. Plin. N. H. 33, 4 S. iii I Parmulam illam Einondam praeter hune unus tantum gladiator in Scauri monumento habet. De sicas nomine atque origina quae tabulatu e Iaidorus v. Origg. XVIII. 6. Plura aleae exemplaria exhibentur in lucernis Kesineri; v. 113. Nescio an pro Threce habendus ait, qui apud Gruterum p. 334 . 4.eommemoratur : FLAMMA. SIC. VIX. ΑΝ. XXX. PUGNAT. XXXIII l. VI.CIT. XXI. etc. , SIC. sicarius esse dinet . sicarius autem in rebus gladiato. rsis fortasse threx est, nisi potius S E C , secutor legendum est. iii 4i Fabr. Col. Traiana ag6. ra5l Edidit hanc in aeriptionem v. el. Burgestur in bull. napol. I sol. XII. P. 95. es. supra . Qui tamen vir summus in ea re paullulum a vero aberrat, quod seutum illud threeibus peeuliare esse dicit , quum apud famnites cevte

idem quin usitatum fuerit , secundum ea, quae de eorum armis ex monumentia eruimus , dubium esse nequit.

taοὶ Beliarius ab armaturae genere . in gladiatorio ludo contra alterum pugnantem occulte serebat rete . quod laeuluin appellatur . eet. Is . or. XVIII, 5 .s ar) veget. De re milit. I. Io. Retiarium saeie detecta ae nuda pugna edemonstrat quoque Suet. Claud. 3έ , Iuv. VIII. αοέ. ira a CL Monum. burghes , ubi omnes propa, nisi qui manicis aquamatis utuntur, ea ratione muniti sunt; sepulcrum Seauri; gladiatorum monumentum muro prope Caeciliae Metellae sepulerum affixum; aliud editu in a Gorio Inscript. Etruse. III. p. 99. v. t. IV . I; lueetnam inua. Lirelier inni, in qua retiarius eum secutore dimicat.

3a3ὶ qui galerus a Iuvenali Craeeho retiarii armis pugnanti adscribitur. Sat. VIII, aoe:

is Credamus tunieae . de saucibus aurea quum se Porrigat et longo laetetur spira galero

66쪽

rasin nid. Ceterum retis usus in bello satis antiquus salsis videtur , id quod sive sahula sive historia da Pitlaei eontra Phrynonem certamine probatu eas. Ste. XIlI . p. 6oo ; Plui. de Herod. malign. 25 ; l log. Laert. vit. Pit . . a quo tamen romanorum retiarios dedaeendos esse , satis iam resutavit Melcha. rus, SIlloge p. fio.

33ιὶ talat retiarius suscinam ae rate gerena apud corium Inser. Dr. III. 99 , euius rete si cum altero illo apud Uinevel manuum comparaveris , valde Parvum esse apparet , complicatum eredo.

nem manu gerit; ceterum suscina non semper erat tridena . sted nonnunquam etiamsi quinque cuspidibus munita; es. quae v. tev. Cavedoni seripati in Bul- Ieiuno deli' instituto , t 334 p. 23 a. 135 Nescio num laqueatori maniearius adiungendus sit . quem semel tantum i inser. ap. Oret. a 566. Marini Iscr. Alb. p. a commemoratum raperi; sic enim vult Scutillus in diss. de collegio gladd. p. 37 , quia manicae pro laqueis quoque seu catenis usurpantur . quibus manus devineiuntur. IIuieaecedit quoque Forcellinus, in Lex. , neque ego, quid melioris asseram, habeo, quamvis incerta illa opinio mihi esse videatur. ,36 Τ. VII , N. IO. si '7 Postquam librata pendentia retia dextra Nequidquam effudit, nudum ad speetaeula vultum Erigit et tota fugit agnoscendua arena. Iuv. VIII , ao a seq Λd hanc certaminis varietatem et quasi levitatem spe- et aut quoque quae dicit Artemidorus Onetrocr. I l. 33. ti δε ρη totω inmettini Hi erm γυvatra amum καὶ ἐρωtrem καὶ φυγάδα , ρῆστα τω βαλομένω πλησt,

li 33 Secutor est ab insequendo retiarium dieius . Isid. Origg. X v III, Saes. Artemid. Oneiroer. II . a 3. ii 39ὶ Ap. Murat. Inser. p. 61 7 . 1 ; In munumento apud Cori, Inser. Eie. II l . 99, in euius parte altera retiarii effigies insculpta est . altera gladiatoris figuram exhibet palmam manu tenentia . eius , credo , secutoris . qui illum vicit, bio quoque oereis non eat munitus. νέοὶ Ci. quoque Dio 7 a , I9, qui amicos narrat Commodum osculatum esse cσπεst εἴχa , duc του κοάυρυς. Secutoris autem armis utebatur Commodus es. ibid. et 22. ii 4i Gestabat enim euspidem , et massam plumbeam, quae adversarii ia. eulum impediret, ut antequam ille feriret, rete iste superaret origg. XvIII Sa. si at Verona illustrata V , II.

67쪽

si 46 .Nominis provoeatoris laeo, quod apud Cieeronem legitur , in inser. apud Oreli. a 567 provoeans legitae r ceterae inseriptiones omnes nihil nisi PROVOS Oreli. a563 vel PRO v. i Oeell. a 566 ex Marini iace. Alb. p. Ia exhibent. velites inter gladiatores suisse negavit Fabe. inser. 2M, P. 39, VEL velarios interpretatuar sed velarii ipsi non erant gladiatores. sed milites plerumque navales i Lamprid.. Comm. is i. nequat eos inter gladiatores recenseri credere possum. Praeterea habemus nidori testimonium haud dubium, et, si reete emendavit Rigaltius in notis ad Artemid. Oneteoee. II. 33 . ibi quoque pro vocabulo ο λος , quod nullum est, αυηχης legimus. si 47 C. f. Lips., Sat. II, ta ; clausos omnino eorum oculos suisse Avel linus vult in libello de inseriptionibus quibusdam in muria pompeianis extantibus n. 9. cf. Hieronym ad T. Helvid. 3; adv. Iovin. 36. i η) Artemid. , Onete. II. 33.

iS5 Commemorantur ab Artemidoro, Oneir. II. 33, et interdum in inser. e. s. IIurat. 6oa , 3.

ludieris meridianorum erudelitatibus loquitur.

AUG. MVNi in qua MER nullo modo nisi pro meridiano explieari potest. li62ὶ Suet.. Cal. 26. Commemorantur praeterea in inseripi. ap. Marini Iser. Alb. p. ra , Oreli. 2566, qua emendatio quoque Lipsit , qui Sati II, 34.

pegma res cum Casaubono legere vult , resutatur.

165 Suet. , Dom. ro. Homo seria sine armis obiectus as Pieitur in sepulero seauri.

68쪽

si 68J A Martiali Carpophorua quidam eelebratur, Amphith. Is, 27. Prae terea in inseriptione quadam pompeiana verba auni: T. FELIX AD URSOS Pv-GNABIT. Is quoque, ut venator egregius suerit. nee esse est: es. Αvellinum , l. i. lassi Bestiarios venabulo armatos reperies in musivo burghesiano . in ae pulero Scauri , in lucernis ceti. ; gladio instruetos in sepulero S ea uti, in figura musei elara montani gladiatoris eum leone dimi eantia. stro s. monumenta . et Iuv. IV . 99. stri, Santi Barioli , Plitura antidhe delia geoita di Boma II . a 7 . 28 ;cl. monetam venationem exhibentem, L. Reguli nomine ornatam. si al Plin. N. R. VIII. uo. 54. De monumento tolloniano es quae in Annalibus instituti archaeologici pluribua a me exposita sunt; vol. XIV 4 3342. ii 3 Geli., Noetea Att. II, ao. Custos vivarii, Murat. P. 252, 3: lacus,Murat 611 , 4. ia Cf. Winchel mann , Catal. eoll. stoschianae p. 475 n. 69.s175 CL Vop., Prob. t 9. Pittura anticho delle groite di Roma II, 28. st 6ὶ Cl. Gerhard . Anti ke BildHerhe, Cent. I , t. 79. ii 77, Εdieta quoque munerum appellabantur, Sene . P. 1 9. 373ὶ Extant nonnullae . quae hoe loco asserendae sunt, inscriptione Pompeianae :

ei FAMILIA GLADIATORIA VENATIO ET VELA

Ap. Guarin. p. 233, II:

N. POPIDI RVFI. FAMILIA. GLA D. Iv. K N. POMPEI SONATIONE EX. XII. Κ. ΜΑΤ. MALA ET. VELA ERUNT O. PROCURATORES FELICITAS

69쪽

torum e iugi ea fortasse habendae sunt , quae Pompeiis adhue extantes a v. d. Avellino editae sunt. inservaEioni sopra aleuna inserizioni cet. I. iI3αὶ Sueti, Claud. ar. ., Convenita ad ludos speetandos, quos neque ape.ctavit quisquam neque pectaturus est. , Haec verba Iormula erant praeconis ad ludos saecularea populum convocantis.

Toman. VIII.

3 a Marini Frati Arval. p. x3o, ap. Oret L a 537. Murat. p. 3Ia, r. Iam Ciceronis aetate interdum , si qui provinetalea Romae erant . a patronis loca iis dabantur, Cic. ad Att. II. I; es. praeterea Lipsium de A in philti. 16.

si 88ὶ Cl. Martial. IV, 2; Cie. in Pis. apud I.ipatum Sati I. 13. 189 Tertuli. De speetae. x6; el. Martiat. apud Turneb. Advers. VIII, έ. ibo, Sie ipsum Titum threeum armaturae lavisse vidimus. 19i Cie. pro Sexti 5έ, II 3. si Hai Da bestiarita hoe dieit TertulL, Apol. a; id quod ad omnes eodem

modo referendum esse Censeo.

Aleune lacr. ant. p. 9 , qui laudat v. ei. Viseonti eoniectu tam pro XI Vllegentis . quod in sine tituli additur : in dies singulos oecidit quaterno.. qu eratio effieitur , si 'VI gladiatoribus X urat adduntur. Mirum tamen esset , si ita gladiatores atque utat una commemorarentur.

70쪽

apeetantem ad retiarium mortuum.

sonans cum leone cernitur.

sa idi V. quae ante attulimus de bestiariis. fals) Cf. Sue L. Tib. 7a; Dio 63, 3. iaaol CL Dio 76. r, gemma stoselliana ap. Winchelm. p. 46o. n. 65. saai, Murat. p. 654, 1. Vop., Prob. 19.saaαὶ CL Vop. . Prob. 39 Iul. Cap. . Gord. 3. Simili lara ratione Nero .

Titus, Domitianus tesseris emissis inter ceteras varias res bestiae quoque civibus donaverant, aed silvae nomen non ante Gordianum eommemoratur: s. Dio