Explicatio musivi in Villa Burghesiana asservati, quo certamina amphitheatri repraesentata extant... auctore Guillelmo Henzenio Bremano

발행: 1845년

분량: 101페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

41쪽

vissima armatura milites suisse constet, famnilibus quidem fuisse similes, sed gravioribus etiam instructos armis, ita ui quum Samnites nudo pectore dimicarent, hoplomaehi lorica induli essent s88 .Quainobrem, quem in musivo burghesiano gladiatorem videmus, cui Pampinei nomen adscriptum est, pro hoplomacho habere non dubito: in qua re si a vero non aberro, id quoquo coniicere licebit, hoplomachos non quidem Ocream unam crure sinistro gestasse , sed utrumque potius crus legmine quodam e corio facio habuisse copertum, ita ut inferiorem solum, ut videtur, partem parvula legeret oerea in caligae plane speciem. Quae siquidem tu monumento nostro bene reddita est gladiatoris imago, in dextro cruro altius ascendit, quam in sinistro. Galea eiusdem plane formae est, quam secundum gemmam illam deseripsimus. Ad hoplomachum Artemidori quoque verba res

ro, quibus de gladiatore ἀρτοίας instructo loquitur 89), pro iis

autem gladiatoribus eos habitos esse credo , contra quos depugnare dissicillimum esset ; unde factum est, ut, quum caligula Esluuique udam Proculum egregia corporis amplitudine virum o speclaeulis detraelum in arenam deduxisset, ut sorti ludi uis cius periculum saceret, primum threci, deinde vero hoplomacho eum componeret 9o . Sin vero recto hoplomachum in musivi nostri figura antea indicata cognovimus, eosdem sero cos esse dixerim atque gladiatores clibanarios apud gallos a Tacito commemoratos 9i, , quibus conlinuum

fuisse ferri legimen dicit ; in ξαυα enim οἱ 'Pωμαιοι τὸ σιδηρῶ καλύμαπιακῖο τυ -rti τῶ κολάμπια, ut LIdus ali qa). Quibuscum famniles pugnaverint , o veterum scriptoribus eruere parum mihi conligil ; dicit quidem Lipsius secundum vetus quoddam onomasticum , pinnirapos sectatores gladiatores vocans , Seculores fuisse samnitium adversarios 93ὶ : quum vero Secutores cum retiariis commissos esse constet , ad ea restricti sumus , quae in numenta nobis asserunt. Primum autem inter se ipsos dimicasse eos credo, quum in lucerna duo viri pugnantes conspiciantur ocreas sinistris cruribus gestautes eaquo galea , quam tertio loco proposuimus s94) , induli , sculo autem earentes. Deinde vero cum threeibus compositi sunt 95ὶ, atque, siquidem bene interpretali sumus musivum burghesianum, cum retiariis quoque , quippe qui in uni- ersum populo valde placuisse eamque ob rem cum omnibus sere aliis gladiatoribus certasse videantur. Lipsius contra , qui provocalores iis commissos esse o Ciceronis quodam loco colligit , minus recte eum explicat, quum duo lanium exempla levitalis ac uegli-

42쪽

gentiae auctor asserre velit, qua in comparandis gladiatoribus homo ille in quem invehitur versalus sil θε). Samnitibus equidem armaturam gallicam adiunxerim, quum historiae romanae decursu veri simile sit, lampore iam valde antiquosam Romae ludis gladiatoriis osse adhibitam. Gallicae autem armaturae optimum exemplum extat in nummis ariminensium 97, militem gallum exhibentibus, qui sculum gerit magnum oblongum in ovi figuram formatum , cuius simile exemplum unum lanium inter gladiatorum effigies, neque hoc ipsum bene ei respondens, inveni in lucerna quadam v. el. Κesineri s98) , in qua hominem cernimus

cum thrace gladiatore compositum, neque o reis, neque mauica ar- malum, simplicique subligaculo indutum galeaque capiti aecurale se applicanti, ornata, ut videtur, pinna. Quae arma rudia atque inculta optime cum natione harbara conveniunt. Myrmiuonem quidem scimus gallica armatura usum esse, unde plerumque pro eodem cum

gallo habitus est 993. Quum vero in inseriptione l , quae

gladiatores plures secundum armaturas eorum recenset, et myrmillo ei gallus commemorali sint, eodem temporo haec duo genera fuisse nemo in filias ibit. Hac igitur ratione rem evenisse eredo, ut gallicae armatural postero tempore ornatus quidam additus, galeae

praesertim piseis offigies infixa sil, cuius do nomine ipsi gladiatorum classi myrmillonum nomen inditum ; ad antiquissimum enim rei

gladiatoria usum non reserendam esse myrmillonum armaturam graeca nominis origino iam salis apparet stoi). Piscis autem ad relo illius, cum quo sero componebatur , retiarii spectat. Et gallica quoque, quae mIrmillonis suisse praedicatur armatura, paullatim se lasse immutata est. Neque enim , quao legimus, scula myrmillonica dici, eum quibus do muro pugnatum sit si Oaὶ , neque , quod Ammianus Marcellinus narrat si o3ὶ , persarum milites in speciem myrmillonum conlectos , vulneri hns declinandis in lentos , iussa fecisse, ad gallica, quae descripsimus, scula referri possunt, sed ad magna

illa , quibus famniles instructos fuisse vidimus. Inter artis antiquae monumenta myrmillonis effigiem certam non reperi, quamquam apud seriptores eorum saepissimo mentio fit. Valde lamen probabilis v. cl. Avellini eoniectura est , qui in sopulcro Scauri Iillera H nonnullis

figuris apposita myrmillones iudicari proposuit , lieet piscis insigna cassidi infixum in iis non appareat Aela acad. poni. III , 26 3.

Tum vero galeam gestabant crisialam , bucculisque ornatam , manicam brachio dextro , ocreas cruribus ambobus , sculum vero magnum et incurvum. Quae vero Pompeiis dicitur extare mIrmillon s

43쪽

imago in tabula , cui nomina Prudes et Telmides subscripta sunt Mus. burbon. I. scavi p. 5 γ, non amplius tam clare cernitur , ut

parvulum illud insigne distingui possit si os. Ita aulem pugnare si os

solebani, ut subsidentes , aculisque oblecti adversarium expectarent

Threcum armatura, ut nomen docet, a thracibus petila , vix ante devietum Perseum Romam venire potuit ; quippe qui ipse primus in Macedonia gladiatores ediderit io 8) ; antea enim romanos

servis iuracibus usos esse non probabile est. Ita quum aetate iam euiliors atque elegantiore a romanis adoptati essent, re ipsa esseclum cst , ut ornatu quoque culliore in arenam producerentur. Quamobrein imperatorum quidem tempore prae aliis omnibus in deliciis habebautur. Caligula eorum armis pugnabal e quin ipse Titus studium armaturae threeidicae prae se serebat ios . Praeterea ipso quo tu enumera adis gladiatorum classibus ab Artemidoro ponunturl0eo, magna eorum, quam indicavimus, aestimatio salis elucet cito . Atque tu movit mentis quidem se inper pulcherrimis lecti armis sunt, g lea cristata , pinnis ornata , de cuius lateribus saepe alae prominent , atque duabus ocreis plerumque caelatis, quae quum Paullulum modo supra genu aseendant, se mora laminis quibusdam e metallo laciis incla esse videntur ii i). Arma iis peculiaria parmula thracia, et sica sunt ita . Cuius quidem parmulae forma qualis fuerit, lucerna quadam v. cl. Campanao demonstratur, in qua gladiator quidam aspicitur, qui quin threcidieae armaturae sit , dubium esse nequit, si duas, quibus armatus est, oereas fleamque Observaveris. Plane autem rotunda est inque vasis sive lebetis speciem incurva t. VII, n. a. IIS . Allamen raro tantum inter gladiatores hoe peculiare thre- eum propugnaculi genus in usu fuisse videtur , quum praeter duo exempla allata alia in monumentis videre non meminerim, quamquam gladiatores threces plurimos in iis repraesentatos inveniamus. Quos re vera ad hanc ipsam perlinere arma iuram facile est probatu . Extat enim sepulcrale monumentum M. Antonii Exochi threcis natione alexandrini, Traiani aetate positum , in quo virum aspicimus cetera quidem deseriptioni propositae similem , pro parmula veroth recidica magnum illud Mulum , quod et famnilibus et mIrmillonibus altribuimus, gestantem ii 4); sica quoque eius non, ut solet , gladius sive pugio incurvus , sed in auguli potius speciem , quasi ruptus est : quam formam in lucerna quoque Campanae re. pertinus i. ,n. 3 . Idemque illud magnum sculum atque incurvum in

44쪽

alio monumento ex lal, lapidi videlieel sepuler ii collectionis eam pa- Diaude I5 , gladiatoris figuram exhibenti , quem inseripito iure

Neque, quae in monumento ΙΣΚΩ ΘΡΑΚΙ ab uxore posito cernitur gladiatoris figura, quamquam ocreis , manica , sica ita instructa, ut secundum veterum scriptores expectari debet , pro parma thracia sculum lenel parvum quidem, sed quadratum atque incurvum r I 6, ac simili quidem propugnaculo modo maiori modo minori omnes prope gladiatores , quos celera armatura , sica polissimum , ih reces esse demonstrat , in monumentis, quae mihi quidem inspicere li-euit, muniti sunt ri 7 . Ocreis duabus iureces armatos fuisse ipsis, quas attulimus, monumen iis salis evincitur. De manicis eorum idem dicendum , quod da famnilium ; nam et lolum brachium legentes , et usque ad cubitum modo aseendentes reperimus. committebantur autem threces et inter se ipsi iis, et cum mIrmillonibus , et eum

famnilibus si is).

Classis gladiatorum maxime communis, eamquo ob rem pro vilissima habita, resiarii erant a retibus dicti , quibus adversarium impediro conabantur Iari. Quae quidem retia iacula in re gladiatoria voeantur. Levis erat armatura, nam neque seu tum nee galeam,

neque ocreas gestabant, sed pro ocreis fasciis crura circumligabant :acuti vero loco brachium sinistrum manica, modo squamata , modo e corio facta, munitum orat, ui sagittarii quoquo in exercitibus ,

quum clypeis uti non possent, brachia sinistra manicis armabant Illi . Reliariorum autem manicae eo ab aliis disserebant , quod pars humero supereminens propugnaculi quasi loeo rapiti erat iaa . Lihunc equidem galertim retiariorum esso dixerim ill 33. Haud ignoro plerumque eum esse pileum ex pello laclum ta4ὶ ; quum vero nunquam retiarii vel omni uo gladiatores pileo muniit inveniantur , Telus autem scholiasta Iuvenalis nobis sie galerum explieel: Galerus

est humero laepositus gladiatoris aliquid, quo citius sparsum lanem Vel

45쪽

in loco, veri lamen nonnihil in osse crediderim, quum nou Smdectussa grammaticus eiusmodi explicaiIonem proferro potuerit. Quae

quum optimo mori oniat cum ommi -- uuαu retiarios nobis exhibent motium omisi οἱ iacuere minime dubita erim, praesertim quum alius

quoque loeus exiet , quo galero corium modo significari dicitur , ita ut illo retiariorum galerus quasi propugnaculum sit e corio

Pectori retiariis spongia legumentum erat 326ὶ, quae num , ut in famnilium rebus enarrandis posui, tu uica vel subligaeulo suerit abscondita, an potius pro iis tegumentis habenda sit , quae in gladiatoris Meleagri, quem musivum burghesianum nobis exhibeκ ia7ὶ, pectore alterum rotunda specie, alterum quadrata essicia cernuntur, ita ut ipsum cor protegant, equidem non diiudicaverim. Alia enim huius tirmaturae generis exempla non extant, nisi sorte quis quod in humero Kalendionis retiarii apud Nin chelmannum ta 8ὶ depieli aspicitur, pro simili quadam armatura habere velit. Ad petendum adversarium retiarii, praeter rete sive iaculum, tridentem gestabant, quae suscina dicebatur , ac pugionem. Rele autem quomodo fuerit institulum parum liquoi , nisi quod salis magnum et amplum id suisse Winchelmanni domonstret musivum, quo tota prope gladiatorum corpora iis irretita sunt las . Nihilo lamen minus oeculio id serebant retiarii i5o , quare necesse est, ut valde eomplieari potuerit si31ὶ: alquo inde quoquo mihi evenisse videtur , quod tam raro rete in monumentis nostris repraesentatum videmus. Quod ad suminam , nonnulli quidem sola illa retiarium fuisse armatum crediderunt ias : qua sententia iam nola illa de Ruso equile romano , qui Syracusis ab retiario gladio percussus est, refellitur narratiuncula tiθθὶ . Aeredit qnod in musci hireheriani lueerna iam antea allata retiarium videmus , dextra suscinam, pugionem sinistra moventem , inquo musi o burghesiano, quos equidem pro reliariis habeo, omnes gladiis depugnantes i 34ὶ conspieiuntur.

Beliariis simillimi, ae propterea iis adiungendi sunt laqueini, sive laqueatore8, quorum pugna erat , ut iniecto laqueo adversarium irrelire , irretitum quo consedero studerent si 35 . Neque de his quidem aliud quidquam invenitur. Extat autem in collectione T. cl. Kesineri lapis , cui hominis figura insculpta est , qui in retiarii prorsus modum vestilus victoriae eoronam in ea pile gerit. Resis lodo sinistra lauem ita tenet, ut alleui in ieelum illum iri faci-

46쪽

Io appareat. Dextra baeulam incurvum habet, quo sor lassa adversarios relinere studet, donec laqueo eos implicare possit si 36 . commiliebatur retiarius cum omnibus , ut videtur de quibus tractavimus , gladiatoribus praeter throcem, de cuius certamine Conintra eum exemplum certe mihi nolum non est. Dimicandi autem ratio ea erat, ui, si ei non conligerat, ut adversario rete iniiceret, fugam per arenam caperet, insequenta illo, donec denuo rete vel lanem collegisset ior . Iade laetum est, ut alia quaedam gladiatorum classis , quae semper eum retiario componebatur, etiam nomen ascutorum receperil i5M. Quorum levior fuit armatura quam ceterorum , quibuseum retiarii componi solebant. In monumento enim sepulcrali, cui nomen Urbici aecularis subscriptum est si39 , gladiator extat gladium movens et elIpeum , ac lorica ut videtur quadam indulus , ocreis lamen , quibus inter insequendum impediri polerat , carens : neque , qui in lucerna Lircheriana antea comm morata cernitur enm retiario dimicaus gladiator, o reis munitus est. Qui denique in musivo Winckelmanni prorsus ab adversario irreti inii conspieiuntur, pro cereis fasciis tantum quibusdam crura circumligata habent; iidem galeis faciem obtegentibus t4o , non vero eris talis , ac loricis armati sunt, quarum hae quidem fasciis formatae videntur esse. Atque ad hoc quoque gladiatorum genus periinent qui in Scauri sepulcro extant gladiatores , quorum alter allerum genu inclinatum iugulat, quorum galeae ae fasciae cruribus eircumligatae cum Winchelmanni figuris prorsus conveniunt, elI.pea leviora sto rotunda leviorem ad armaturam optime quadrant. Arma gestabant secutores cuspidem et massam plumbeam , ut Isidorus tradit sta i); quae massa quomodo comparata fuerit , quum in nullo , quantum equidem scio, monumento exiet, non satis palei; gladium monumenta ostendunt. Pauca tantum asserenda sunt de celeris, qui eommemorantur,

gladiatorum classibus. E quibus de velitibus ae provocatoribus Masse ii sententiam tig) sequendam esse pulaverim , quippe qui pro iisdem sere eos habeat. Velitum pugna erat ut ultro citrogus tela obiectarent i 43ὶ: et quum in re militari velites ad proelia incipienda adhiberentur , eundem in arena eorum usum fuisse proh bile est, qua cum dimicandi ratione optime congruit provocatorum uomen. Quod praeterea Artemidorus 14M dieit signifieari somnio de

Pro oratore, coniugem ευμπου μὲν καὶ χαρ του, χαμενου δὲ, ἰρ- ω, ad eandem certaminis rationem spectare videtur, quae varia erat ,

veGautibua vero gratior quam reliquaa i 45 . Levem certe arma-

47쪽

uram provocatorum quoque suissa iam cieeronis loco apparet, qui Clodium narrat servos ex ergastulis emptos, sortito alios amnites, alios provocatores secisse , ita, puto , duo genera maxime diversa indicans , ut hominis negligentiam ac levitatam eo severius perstriu-

Posterioris aetatis , qua maior paullatim magnificentia in spe- eiacula irrepserat, quamquam Cicerone ae varrone iam Commemoratum Ep. ad lam. V , 9 , andabatarum genus est , quos inter et equites sive gladiatores equestres diversitatem equidem nullam intercedere censeo ; nomen enim eorum interpretari non possum nisi e graeeorum vocabulo si atam. Galeam autem gestabant frontemel oculos magnam partem legentem , sicut tu Scauri monumento duos equites pugnantes cernimus, quibus parvula lanium ante ocuculos foramina sunt. Hinc sacellae illae de andabalis quasi obcaecatis 47 . Atque eum hisce congruit, quae de equite gladia- loro Artemidorus dicii : immὶς δὲ τουν Πυαικα nisinso 1 iv tium λίγει καὶ εὐγυῆ , δε οὐκ α σου 1483 . quia ipse eques , sive anda-hata, quasi monte captus oculisve privatus dimicabat. Ceterum equites armis instrueli erant splendidissimis, galeis praesertim auralis i 49I equis autem vehebantur albis. Arma iis erant hasta et parma rotunda ; dextrum brachium manica indulum si 5o . Maiore etiam, quam andabatae , honore eraedarii habebantur Ciceronis saltem aetale i5iὶ, qua non multum temporis in usu eos suisse credo. Quum enim esseda vehiculi vel currus genus sint , quo pugnare solebant Galliae is a) geuies , vix ante caesaris tempus ad romanos venire potuerunt. De certaminis Rutem eorum ratio. ne nihil habeo quod asseram. Pro essedario inseri plio quaedam

habet assidaritim i53 , ita ut Lipsit, qui apud Artemidorum pro

'αριδυως legere voluit tamὀαρως, emendatio re quidem confirmatur . iis autem immutanda sit , ut d ὀψιας recipiatur i54 . Accedunt porro di Maeri , quos et nomeu graecum , et dimicandi ratio nimis a velero simplicitate remota ad tempus posterius perlinero probat si 55). Utraque enim manu gladium gestabant. In monumentis auliquis horum quidem gladiatorum effigies non reperitur , quamquam duae statuae musei burboaici ad eos spectant , quae homines morientes repraesentant utraque manu gladium lenentes , sine ullo tamen gladiatorum insigni i56 . Quamvis autem distinctae in univorsum essent gladiatorum clam es , postero certe tempore nonnunquam , qui maxime armis excel- Iebaut gladiatores, pluribus armaturis sortitudinem suam homi uibus

48쪽

admirandam exhibuerunt. Si e Martialis IIermelem celebrat , quippe qui basia , tridente , casside pugnaverit , id est , ut mihi quidem

videtur, tamquam bestiarius, retiarius , Ramnis , Vel threx , vel se culor in arenam processerit i573. Ei simili ratione inscriptio quaedam lugdunensis DYMΛcΗΚRO cuidam SIVE ASSIDARIO dedi ea ia

Praeler ea, de quibus adhuc tractavimus, gladiatorum genera commemorantur etiam meridiani, quos meridie exhibilos esse ipsum nomen docet. Vi luperat Dio Cassius claudium, quod eos, qui, dum prandebant spectatores, interficiebantur, summo studio speetaveril i59ὶ :atquo ex Senecae opistolis scimus , meridie homines paene inermes ac nudos commissos esse , ad ictum lotis eorporibus expositos , alisque ad caedem sine missione destinatos si6oὶ. Unde libenter aeeo. derem ad Lipsit sententiam , eos semper, qui a bestiarum certamine relicti fuerint , meridio inter se commissos esse dicentis , nisi inseri plio quaedam me moveret apud Grulerum ex lans , qua meridianus nominatur qui vicit CIV , secundas tulit XX , cel. isi .

Praeter igitur illos miseros morti destinatos , de quibus Seneca Io-quitur , quum mane eos leonibus ei ursis, meridie interscctores interso obiici dicat , ita ut exilus pugnantium mors gil , quae certamina vera homicidia appellat , cum quibus eomparatum quidquid antea pugnatum sit, misericordia habenda sit ; erat altera meridianorum classis, de qua nihil tamen amplius novimus. Nequo de pae-yniariis qui dicuntur aliud quidquam , nisi quod coniicere ex nomina licet, est quod asseramus. Apparet enim a graecorum vocabu- Io micini eos esse appellatos, ita ut gladiatores fortasse essent, qui lignois lanium armis in speciem pugaae certarent. Cum quo ea quoque res congruit , quod caligula quum seris vilissimis senioeonscelos ac patres familias debilitate aliqua corporis insignes subiiceret, gladiatores paegniarios iis adiunxit , quippe qui et ipsi de-

sendero sese vix possent si62ὶ. Quod denique nomen bustuariorum i 63 assertur, ad hane quidem disquisitionem non pertinet , quia omnes gladiatores, qui ad sepulcra pugnabant , sic appellare licet : neque catervarii gladiatorum

distincla classis est, sed imperatorum praesertim aetate , quum lanius ederetur gladiatorum numerus, ad omnes appellatio illa pe

linere poterat , sicut greyatim quoque voeabulum de pluribus unaeontra plures pugnantibus usurpatum invenimus i 64). Praeterea vidimus iustas prope acies in arenam inductas esse. De portulalisiis

49쪽

vero , ae ε FOriticiis , qui dicuntur, postea traetabimus : qno quidem loco de ipsa agemus munernm editione. Iam vero do altero gladiatorum genere agendum est, do iis qui una eum bestiis in amphitheatro exhibebantur, ideoque beatiarii v eali sunt. Eorum duo statuenda sunt genera : alteri enim inermesseris lacerandi obiiciebantur, alteros armatos ad pugnandum contra eas producebant, unde his quidem venatori a quoque nomen erat.

Neque de illis aliud quidquam eruore polui, nisi eriminis litulum affixum iis suisse i 65 . Nonnunquam vero gravissimae notae noxii etiam in crucem acti ita bestiis expositi sunt i 663.

Genus autem alterum quamquam ei ipsum magnam quidem par-lem damnatis componebatur, nihilo lamen minus, ut familiam gi dialoriam, sic familias quoque venatorias sive venationea i 67ὶ invenimus , nonnullorumque venatorum, qui magnam sibi comparaverant famam , tradita nobis sunt nomina i 68 . Armati erant plerumque enatores v euabulo , cuius cuspidi uneus sussirus erat , interdom

gladio i 6s); galea, seu lo, lorica carere solent I7o , tunica laulum induli brachiumque sinistrum panno circumligato paullulam

luentes.

Neque desunt lamen monumenta in quibus graviora armatur renatores muniti sunt ; si e qui apud S. Bartolum iri in reperiuntur pantheras ae leones conseieules , clypeos gestant, quique in lucerna quadam campanae eum leonibus dimicantes repraesentantur , galeaeae, ut saltor , Ioricae quoque specie armali sunt. In magna autem illa ac pulcherrima dueis Tortoniae venalionis effigie venatores

galeis ei cirpeis armati sunt, manicisque inferiorem tantum brachii Pariem legentibus , quae pugilum caestibus plano similes sunt , ita ut non venatorum , sed gladiatorum, qui proprie ita dicuntur, armis

ornati sint, similesque gravis armaturae. ut ita dicam , venatores tu monumento quodam musci pio-clementini cernuntur, quod nunc infixum est supra portam camerae quam dicunt rotundas: quia unus etiam ea laphracius conspicitur , persi ea potius, ut videtur, vel Parthica, quam romana armatura. Quam lamen rem eo explicavimus, quod romani seris externis eiusdem nationis venatores interdum opponebani ; ut numidas quoque eum leonibus pugnasse legimus, a thiopesque eum ursis ira)Bestias autem ad amphitheatra destinatas vivariis, Replis viis delicet locis, quibus et leporariis ei lacubus nomen erat 373ὶ ,

ervatas esse constat, e quibus caveis inclusae tu arenam portabantur. Quae quo modo fuerint instruetae , gemina quaedam si74ὶ op-

50쪽

lime ostendit, in qua aper e cavea adversus bestiarium exii; alquo eadem ratione equidem illam tabulam interpretor, quam Sanctos Bar-tolus ira in nobis asservavit, tu qua caveam ita aperiam videmus, ut unum eius latus tu terram demissum sit. Censet quidem editor speculum fuisse infixum cistae illi, ita ut reddita serae imagino venalores cursum eius retardare itaque eam oecidere studuerint. Quum vero nimis videatur sabulosa esse ista ratio , non dubito quia emi sana quidem e cavea seram esse dicam , reverti autem limore per culsam , quum sociam occidi viderit. Homo caveae Supersedens, eodem prorsus modo in gemma illa stoschi aua cernitur , isque esse potest, qui eam aperuit. Celerum serae, leones certe, ita saepe in monumentis conspieiuntur, ut lorum quoddam sive vinculum corpus earum cingat irs), ita ut alligatae saepe exhibitae esse videantur. Atque revera in Sepulcro Scauri leonem videmns loro cum lauro coniunctum qua ratione elliciebatur, ut ad pugnandum quidem contra adversarium Satis spatii ad libertatis leoni relinqueretur , nihil lamen ab eo periculi spectantibus immineret. In musivo praeterea musei gregoriani laurus contra elephantum dimicans loro ad annulum terrae infixum alligatus est , eademque ratione et ursus in monumento tortoniano,

ei leo in eo , quod in museo pioAElementino modo citavimus, alligati sunt. Quod vero Sulla primus leones solutos dedisse traditur , utra ratione ante eum alligati sueri ul , equidem non diiudicaverim. Postquam hoc modo, quae ad explicandum musivum burghesianum maxime mihi visa sunt necessaria, pluribus exposui, reliquum est , ut breviter de ipsa munerum editione disseram , ne imperse. elam, quam adumbrare institui, rei gladiatoriae relinquam imaginem. Munus autem quum edendum erat, indicibus muro assixis populo p

nuntiabatur 377 , in quibus et caussa indicabatur, propter quam dari deberet , et cuius gladiatores , vel venalio pugnaturi eswul , qui denique dies , quisque ordo ludorum foret, adiectis si quae alia populo grata accessura erant i 78 . Atque tales etiam libellos palam vendi latos essa a Cicerone accipimus , ita ut eadem sero rati ne in his rebus versali sint romani , atque in rebus scenicis nostrae aetatis homines siet 93. Si quis praeterea gladiator samosus in armnam processurus erat , in iudice laudabatur nomen si 8πι eius, addito victoriarum quas reportaverat numero : quia essigies quoque eius cum adversario dimicantis , rubrica picto, aut carbone , ut

Horatius doeet, muneris edicto adiungebatur ci8iὶ. Quod porro Iudi saeculares ita pronuntiati esse traduntur, ut praeco populum ad

SEARCH

MENU NAVIGATION