Pyrologia topographica, id est De igne dissertatio iuxta loca cum eorum descriptionibus Dominici Bottoni ..

151쪽

motuum varietatem,contorqueri possint quorum

quadratulorum extima pars nigra, ac diaphanaquadam lanugine circumdatur, adeo ut villosi serici speciem referat, in inferiori parte, qua ad ventrem spectat, eadem, quae supra quadratula obser-Vantur , sed superioribus molliuscula , eodem villorum genere consiti quatuor subsunt pedes, quorum superiores prope caput, decurtati ad pectus

decumbunt, alij vero duo inter tertium,i quartuquadratulum sit uantur, 3 omnes villosis, ac uncinatis spiculis sunt intertexti, quibus animalculum sublimia ascendendo, etiam lenia tranat, tactuque manus, quam arcte eis se insinuet comprehenditur. Inter septimum, & octavum quadratulum lucida vessicula stuatur quae constrictione obscuratur,dilatati vero quadratulis noctu refulget, Sc ad quadraginta circiter passus lucem suam spargit. Hujus lucis color sulphuris flammae est analogus, sicut ille

ocellorum ceruleae flammae spiritus vini, noctu absque ullo lumine externo, commode microst Opio videri sinit. Alia alata nitedula duabus solis alis componitur absque exterioribus corticeis, sed alia ma)or, de qua in designatis figuris observationes procedunt. Nitedula non alata vermis est stibviridis, molli membrana consitus,sex pediculis constructus,secus

152쪽

9s Dominici Bottonicaudam vessi am lucidam continens inepens ,

alia Nitedula ex duodecim constituitur quadratulis, alata longior,parvo constat capite, in quo ocellos vix intueri conceditur, duobus decurtatis stamentis villis conspersiis , ut in pedibus cingitur rejus tamen pediculi villosi sex sunt, quibus arcte scandendo corpori inhaeret in inferioribus quadratulis vessicam lucidam continet, eumdem coloris nossidens ae alata , desinit tamen in cauda semitu natam quae duobus cuspidibus duriusculis efformatur, ut ex sequenti schemmate. observationibus, planum feciquibus addere licernitedu-- las majores mense Juli accepisse mirum in modulucentes non solum in ultimo quadratulo secus caudam , sed dilatata vessicula, per duo postrema

ad instar vacua phialae splendentes, quibus dissectis majori copia lucidam materiam tunc assuere

consis eximus,quani ab illis extractam adhuc splendere, imo N igni admotam,concremataque succingente pellicula, nitorem Vivi dripargere observavimus, ac Mita exiccatam, istam lucidam materiem per longum tempus detinuimus .major indagine prosequentes iasi vitreo aquae pleno reposuimus, ubi immersam adhuc splendentem in aqua ipsa vidimus. Quae quidem observationes, quamvis primis adversari videantur , nimirtim , ,

153쪽

quod absque motu aeris, vel aetheris inspirati luxaeque persistit in mortuis siesiccatis nitedulis;tamen postremas hasce, potius primas conjecturas firmare, quam dimovere existimamus: quamvis enim nulli dubium sit, in corpore Luculae arcte conclusum liquorem illum lucidum continuo alarum, e quadratulorum motu indigere , e corpore extractum , aerique expositum, aere, Vel aethere perenniter agitatum, alio intestino, Morganico motu haud opus habere, quod maxime co- firmabit , si machina exhausta conditus lucere cessabit quapropter inconcussa semper remanet conjectura, Luculas praeter aeris continuam agitationem, intrinseco suo foveri sulphure, quibus lux yel ignis fit duratione persistens. Sed tepore adlitic juvate Nitedulam duabus solis alis costatem aperuimus,eamq; ovario innumeris ovis pleno conspeximus,quod ad cofirmandum placitum praevalet,Nitedula non ut aliqui putat)ς putrido generari, sed perfecte ac cuncta alia in-o vipera produci . De ea AlbertusM.ic haec, profert. Quando volat extensis alis magis lucet, similiter spiritu intermoto lucidior essicitur , si-3 cut scintilla vento sufflata

cyLib. a.de animal.

154쪽

FIG. I. Demonstrat Nitedulam in globo vitreo ex quo sui extractus aer.

Nitedula in vase exhausto se convellens. B Nas vitreum huic observationi appositum iringa aerem extrahens. FIG II. Demonstrat pulmonem Nitedulae, quatuor lobis compositum, in cujus extremitatibus quator ductuli in unum confluunt , in v j a lucinam , a parte giba prope intestina se infinuant. Aspera alteria communem cum haesophago habens tunicam B Lobus primus 'exter C Lobus secundus sinister . D Tertius dexter Quartus sinister . Qui omnes lobi qui pyramidale aemulatur in quorum extremitatibus versiis intestina aliqua pun- stula nigri cantia habentur,quae Omnia in unum congregantur,atq; ad tinem ventriculi abeunt in vesicam lucidam tendunt: ivero per asperam artesiam aer insufflatur, vesicula lucida turgere videbituris V Ductus obuiorum in unum se colligentium. FIG. lII. Ottendit vesiculam splendescentem, quae ex duobus musculis rhomboidalibus oblique se colligentibus componitur , ut humorem in vesica contentum magi aeris motu deturbent. Vesicula . t tendo ubi in nedio allivantur duo risculi. FIG. IV. Exibet ventriculum Cicedulae in cujus latere sinistro adest ductus quidam recta ad vesiculam lucidam tendens Adhil crescitur an per illum liquor deferatur , an ut in piscibus etiam aer per illum canaliculum subeat R. Hae sophagus . . Ventriculus C ductus recta tendens . D. Pilorus ad dexteram flectens . i. Vesica hic id a FIG. V. Demonstrat oculorum Cicendulae structuram globulosam, retisormem FIG. VI. Ostendit quadratulorum strucauram. VII. Cicendula repens per inferiora. VIII. Per partem superiorem.

IX. Cicendula alata quoad partem Ventris. X. Eadem quoad dorsum XI. Alia Cicendula alata cum lucida vesica ad duo postrema quadratula dilatata, mense Iulii. XII. Figura Noctilucam aliam ita eodem mense Iulii, duas solas alas internas,possidentem ostendit.

159쪽

0rologia Topographica Lib. II.

Hic alias hujus generis luculas ex animalium semilia recensere libet. In montibus Guati malensibus novae Hispania genus quoddam spectatur

Frucarum, quae veluti lampade lucent, cum qu . , etiam solo contactu, virulentissim:e sint, suis nitoribus consulente natura, ViatoreS admonent.

Scarabae um,affert Cardanus in Hispaniola toto corpore lucidum , cujus oculi candelarum instar praefulgent, est, dactylorum genus, Bononiensibus pesce candela dictum, humorem ita lucidum

continens , ut noctu mandentium ore, aut contrectantium manibus luceat, gui tithe vesti, aut solo decidunt, ad instar ignis refulgent. In Insula Coromandet, ut fphemerides Germanices notant, d vermes obscura nocte conglobati

mirabilem lucem edunt, colorisque scarlatici serici in rotundam formam convoluti visuntur, quibus iaccale, nec pedes reperti sunt,cumque aliquot talium vermium, cum modico terrae, cui incumbebant', secum deportaverit Hernandus Nicolaus Grinam , ex eodem lumine porro delectationem capturus, eis in vitream phialam initis, per menstruum spatium, tantum splendorem est assecutus, ut ejus beneficio, Mitteras legere, & exarare potueriti, ab eo autem tempore eorumdem, de lux,, vi- a ta

160쪽

co Dominici Tottonita defecit.Τante illuminationis causam ex volatilibus, sulphureis, nitrosisque aeris particulis ad ves me attractis,& concentratis, laudatus Author ortum ducere accenset . Sed potius vermes illos sulphureae texturae aeri nitrosi Sparticulis, earumque motu , lucidos feri suspicamur Asiam ad aeris attractionem recurrere , eadem enim sulphura aerea,

a quibuscunque animantibus inspirantibus, S resepirantibus, ac ejusdem familiae vermibus haud lucem ponunt quapropter sulphur illud in eisdcim, insectis, motu aeris accensibile est perquirendum. Quod vero lux illa aethere , ejusque motu excitetur, cum Cartesio non disce piarem, aether enim a Nitedula per diaphan spatia oculis communicatur,luminisque ideam menti percipiendam ostedit, sed Nitedulae concinna partium efformatio a

explicandum ignem, seu lucem mire distincta est ,

imoi motus ad aerem inspirandum, S expiranduper pulmones adsulphuream vesiculam accensibilem,intuenti patere potest unde cessante motu cesisset, S lux d quam no soluaer,Vel aether,aut hujus motus, sed corporum dispositio ad accensione apposta necessario quoq, requiritur.

In insula Ceylan idem rim ex corpionibus leviter compressis sulphureum affluentem liquorem luminosum observat , ardentis ve