Bromatologia seu doctrina de esculentis et potulentis

101쪽

onon radicis debilis. SAPOR dulcescens, fatuus. UIRTUs nutriens, refrigerans, mucilaginea. Succus expressiis naribus attractus sternutationem movet. Usus. Radices recentes elixantur in aqua & in taleo los sectae aceto & sale conditi ad tempus hyemale conservantur. Sic conditae rubro suo & refrigerante succo gratissimum constituunt acetarium, quod ad carnem bubulam comedi solet.

SCORE ONERA Heroides L. Tittere Scor, o iter. Usus. Folia Monspelii in oleribus & acetariis come

duntur.

LED1DIVM sativum L. garten fresse. ODOR foliorum debilis, contusorum fragrans. SAPOR vix subamaricans, acris, linguam faucesque calefaciens.

VIRTus solvens, anti orbutica. Us Us. Folia nuper erumpentia, sola vel lactucae intermixta tempore vernali forma acetarii come

duntur.

NASTURTIUM CRISPUM.

LEPIDI Μ sativum crispum L. Eraufer Earten fretu. ODOR foliorum debilis. SAPoa praecedentis sed dulcior & validior. V1RTUs & Usin praecedentis.

102쪽

NASTURTIUM AQUATICUM.

ODOR foliorum debilis. SAPOR acriusculus. VIRTus alitiscorbutica. Usus. Folia praecipue in Germania eduntur in aceta-

COCHLEARIA .cinalis L. sdifereraui. ODOR foliorum debilis, subnasturcinus. SAPOR amarus, in nasturtium incidens. acris , masicata fugacem acritatem ori & faucibus in primunt. VIRTVs antiscorbutica, diuretica, mundificans. Usus. Folia recentia herbis pro acetario intermiscen

tura

VE RONIC A Beccabunga L. Taifungen. Onon foliorum contusorum debilis. SAPOR amaricans, stypticus, acriusculuS. UIRTus antis corbutica, incidens. USus. Folia tenera tempore verno praesertim a Silesis comeduntur. Turiones primo vere cocti gratum praebent Olus.

103쪽

ODOR foliorum fere brassicae. SApon nasturtii , vix acris, amaricans, linguam & fauces leniter c lefacienS. VIRTVs antiscorbutica, duriuscula. Usus. Folia per totam hyemem sub nive virent. Nulla igitur aptior planta in regionibus frigidis aut tempore hyemali pro acetariis antiscorbuticis inis

venitur.

SALICORNIA.

SALICORNI A herbacea L. Sta6s mosue. ODOR foliorum nullus. SAPost salsus, sub mordax. UIRTUs antis corbutica, herbae aceto conditae appetitum

Usus. In Zellandia mensibus aestivis planta cocta, ca libus lignotis exuta, lactucae instar oleo, acet & pipere condita, ut gratum antiscor buti cum forma acetarii comeditur. Herba aceto condita per hyemem facile servatur.

DRACUNCULUS.

SAPOR aromaticuS, gratuS, vix amari Can S. V1ATus stomachiCa , tonica , emmenagoga. Usus. Folia recentia condimenti iustar Ob gratiam saporis adduntur acetariiS.

104쪽

Usus. Turiones in Oriente forma acetarii comedun

tur.

P ΟΥ Ε R1υ Μ Sanguisorba L. I impernes. iODOR foliorum fragrans, graviusculus, gratus. SAPOR

congruus.

VIRΥus stomachica, bonum saporem concilianS. Usus. Folia recentia saturae herbarum pro acetariis adduntur.

Onon florum exacte nasturtii hortensis. SAPOR nastu cinus, subacriS. VIRTVs antiscorbutica, eccoprotica, saporem nastu tii concilians. TUsus. Flores recentes saturae herbariae pro acetariis ob gratum saporem & amoenum colorem fulvum adduntur. Bacere aceto conditae vim habent purgantem.

BO RRAG o incinalis L. Porretistb. ODOR florum & foliorum debilis. SAPOR subcucum

105쪽

UIRTus refrigerans, in ardore viscerum utilis, acetario saporem cucumerinum concilians. εUsus. Iuniora folia minutim conscissa aceto diluta em-bemma frigidum cucumerini saporis ad carnem bubulam comedendum constituunt. Folia tenera ut & flores caerulei acetariis adduntur.

Onox radicis subfragrans, SApon calidiusculus, acris. Corticulis pars acrior, quam reliqua. Coctus raphanus aut solumodo siccatus fere insipidus. Varietares sunt:

3. Radicula. VIRTus antiscorbutica, diuretica, rui'atrix. USUS. Omnes raphani varietates crudae cum 'sale & aceto Comeduntur. Raphanus niger diutius hyemis vim sustinet.

ARMORACIA.

CO CHLEARI A Armoracia L. Me errettiq. ODOR radicis fragrans, pungens, penetrans, oculos feriens. SAPOR acris, fervidus, dulcescens, quandoque subamaricans.' Massicata fauces & linguam pungens, tussim excitans, nares feriens, oculos lachrimantes reddens, at effectu fugaci. Cocta aut siceatae radicis sapor odor debilis.

106쪽

VIRTos appetitum excitans, diu retica, incidens, irritans, antiscorbutica. Usus. Radix rasa aceto diluta . vel, ut acrimonia in volvatur , lacte butyro fuso subacta, forma em hemmatis ad bubulam comeditur. Cumprimis piscium insipidorum condimento inservit.

ODOR gemmarum primo vere erumpentium balsamicus. SAPOR amaricans, acris, nauseolas. UIRTUs purgans. UsUS. Gemmae quaedam tempore vernali scopo alvum ducendi saturae herbarum pro acetariis adduntur. Sed cave ne nimium addas, ne anacatharsis

oriatur.

Edules Sc succulenti plantarum scelus, qui ex semine& receptaculo constant, vocantur. A tempore maturationis dividuntur

in horinos , qui aestate - hematis, qui hyeme vel sero autumno matu

rescunt.

UIRTus. Nutriunt principio saccharino & mucilagineo . Ut sapo nacca solvunt humores, solida humectant & lubricant. Vi ecco protica abstergunt, primas vias & urinam movent. Abundante aere

107쪽

fxo bilis & humorum putredini resistunt. Sap

re acidulo sitim sedant, aestum temperant, re fiigerant. Maxime conveniunt tempore aestivo, quo recte maturescunt & regionibus calidis, quae illis ex summi Creatoris voluntate copiosissime

abundant.

Usus. Hinc conducunt hominibus robustis, calidis, biliosis, febricitantibus, alvo tarda, viscerum obstructione, saburra biliosa aut dyssenteria biliosa, ' melancholia vel scorbulo laborantibus. Abinus vero causat flatulentiam, tormina, di arrhaeam, laxitatem, transpirationem suppressam , hinc proclivitatem in febres intermittentes. Fructus tymmaturi vero copiosius ingurgitati abdominis, viscerum & glandularum in farctum & peculiarem

scabiem causant. Error popularis est quod pruna rotiquique fructus horael dysenteriam causent; aestiva autum dysenteria biliosa est , quae grata fructuum aciditato & vi eccoprot ca bilem solvente , evacuante & ejus putredini resisten to impoditur & si adest potius curatur. Hinc potius prophylaxis & medela dysenteriae stant. Multi dysentorici fiunt , qui tempore aestivo fructibus abstinent,& GI. DE G NER de d&fent. p. aso. refert dysentctrici im a dysenteria curatum ex baco. Ribilim. rubr. libris 3 intra biliorium comestis. Sed in dysonteria autumnali a refrigoratione corporis seu transpirationesiippressa orta fructus horaei non convcniunt, cum ipsi transpirationem supprimant.

IM. VAN S.IET EN comment. T. 3. p. 333. dicit

108쪽

Dividuntur fructus respectu saporis in acidos - dulces, aqueo - dulces , adpringentes & otiosos. .

CI Thπs medica L. Citrone. ODOR pulpae debilis. SAPost intense acidus. Epidarmis aromatica. Alledo adstringens. VIRTVs pulpae refrigerans, anti septica, an tibiliosa, antis corbutica, vomitum & colicam a putredine vel . bile acri sistens. Usus. Fructus in taleolos sectus, saccharo conspersus editur. Succus embemmatibus piscium de carnium teneriorum & insipidorum additur.

MAgυs Limonia acida B AN CH I N. si monte. ODOR pulpae debilis. SAPOR subamaricans, citro acidiora UanTps citri. Usus. Fructus in taleolos sectus embemmatibus camnium , praesertim quibus clibani litus infarciuntur, additur.

dum rusticorum pueri immaturis fructibus abutuntur, tumido abdomine , infarctis visceribus , glandularum indurat lanibuS , scabiei quadam specie toties poenas luunt.

109쪽

CITRUS DECUMANA.

CrTRIS decumana L. 'Ionipes mug. ODOR corticis gratus. SAPOR pulpae fragis congruens, obtinet magnitudinem capitis humani. Datur u rietas cum carne alba & altera cum carne rubra, quae praestantior est. UIRTus refrigerans, analeptica. Usus. In cibum recipitur in Asia & America septentrionali.

BERBERIS.

BERBERI S vulgaris L. De ins ars. Saurou. Terberii en. ODOR baccarum recentium nullus. SAPOR intensus acidus. VIRTVs refrigerans, antiseptica. In febribus putridis & diarrhida biliosa laudatur. Es fuccedaneum succi citri. UsUs. Baccae saccharo conditae ad carnes feras in intinctu comeduntur. Succus ob aciditatem & c lorem rubrum loco succi citri ad confectionem potus polopuntiae seu Punt ch in servit.

ites. Amarella. . ODOR fructuum nullus. SAPost dulcescenti- acidus. VIRTus refrigerans, saponacea, nutriens.

110쪽

Usus. Frui'us erudus vel coctus tempore aestivo dc siccatus tempore hyemali avide comeditur.

ODOR baccarum vix ullus. SAPOR subvinosus, dulcescenti - aciduS. VIRTVs refrigerans, anti putredinosa, appetitum excitans, aestum febrilem temperans. Phthysicis noxius, at dysenteria biliosa laborantibus utilis censetur cibus. USUS. Baccae comeduntur integrae, saccharo pulverat. intinctae. Gesatina absque coctione paratur cum saccharo, quae ad carnes feras gratum intinctum exhibet.

RIBES ALBUM.

Est varietas R15 Es rubri L. Onon nullus; SAPOR dulcior quam ribes rubri. VIRTUS praecedentiS. Usus. Baccae albae ut rubrae, at sine saccharo integrae

comeduntur.

TAM A s1 N DVS indica L. a amari labensrussit. Don pulpae 'nigrae in leguminibus contentae debilis. subvinosus. SAPOR intensus acidus, gratus, su

nauseo si tamen aliquid continens.' cel. DEGNER de d ent. p. 23 Q.