Bromatologia seu doctrina de esculentis et potulentis

291쪽

LACTEA.

spissatum. Dic milch. Coagulum lactis. Μilchio en.

Buturum recens. Bulter. - Coctum. Schmast. Caseus. RES. -- cremoraceus. Bulter stys. non Cremoraceus. Nach I s. -- antiquus. alter K. pia

Gelatina cornu cervi. Hischhorngatiri.

292쪽

AROMATICA MITIORA.

293쪽

Dracunculus. Dragian. Artemisia. BeUUS. Laurus. Lorber. Juniperus. IVacholder. Petroselinum. Petersitae. Capparis. XVerri. Chalia palustris. SumV- Dotterflume. Spartium scoparium. Pfrumen raui. Armoracea. Meerretit. Alliaria. Κnobiauchs raui. Cardamine pratensis. IViefenstrasse. Tanacetum vulgare. Res arn. Melilotus caerulea. Sibengeqeit. Crithmum maritimum. Meer ches. Enula. Alanae Semen papaveris. Moha aamen. - cynae. Wur aiamen. Crocus. Safran. Nux moschata, Mus atennus. Macis. Mus arenhlia he. Cinamomum. Zimmi.

294쪽

Caryophyllus aromaticus. Getosirqntiste. Anthophyllus. Mutternagesein. Piper. Geiminer Uesser. Amomum seu Piper Jamaicense. in indischer 'effera

Capsicum. Spanischer Uesser.

Vanilla. Catullie.

EXTRAORDINARIA.

295쪽

Nicotiana. Tobah. Stinciis marinus. Stin .

Pinguicula. Felthraui. Caryophiliata. B enedicten surῆ. Absynthium. IVermuth. Calendula. Ringessiume. Myrica Gale. Germine Myrica. Filix mas. Farreri raui. Flos vitis viniferae. IVeinsochbluhe. Farina mineralis. Bergmenti i

296쪽

CONDIMENTIS

GENERATI M.

Sussa ANTIAE, quae esculentis aut potulentis additae gratum saporem vel odorem conciliant , condimenta dicuntur. Haec, paucis exceptis, vi nutriente destituuntur quidem, at grato stimulo ad faciliorem digestionem cibo. rum contribuunt, ad roborandum ventriculum, de cibos a corruptione praeservandos inserviunt.

Sunt condimenta, quae saporem salsum conciliant cibi S.

SAL CULINARE seu FONTANUM.

ΜυRIA fontana L. Truit ense Ii. Sal commune seu Sol vescum. Est sal medius ex alcati minerali fixo & acido salis constans. Onon nullus; SAPOR salsus. Ex fontibus, quos Salianos dicunt, evaporatione obtinetur & a salibusheterogeneis, quibas mixtum esse solet, pur-

297쪽

VIRTVs. Saporem gratum conciliat cibis; attenuandornucosas & gelatinosias partes resolutionem ciborum promovet; stimulo salino ventriculi actionem in cibos adauget, alvi ac urinae excretionem solicitat, vermibus est infestum. Hinc merito veteribus aroma aromatum audiebat; absque sale enim non sapit cibus nec digeritur. Carnium & piscium putredini resiliit , si uncia una aquae non infra I 1 grana contineat. Infra hoc pondus putredinem promovet. Usus. Sal culinare. omnibus fere cibis ut carnisus,

piscibus, oleribus, acetariis & juribus saporis conciliandi gratia modice additur. Abusus salis cibarii, maxime si aquae potus jungatur

parcior, acrimoniam muriaticam in corpore ge nerat. Inde scorbutus, dissblutio humorum, aerutas salina, febricula lenta, sitis, pruritus, rubo

res , putrida ulcera, contractura musculorum &lizamentorum.

Id docent Classiarii qui ob multos cibos salitos in diaeta navali adhibitos scorbulo putrido frequenter laborant. Si vero excessus adhuc major est, non quidem putredinem sed duritiem inflexilem producit, cujusniodi exemplum narratur in Actis Anglicanis de puella pica laborante ;quae a sexto usque ad decimum tertium aetatis annum sale marino, non aliter ac pueri sepe saccharum vorare solent, utebatur, unde adcto rigida facta est, ut artus moverct non posset unde dc mortua ost. Philofvhicat. Transactantia I 66 s. n. 8. P. I 8.

298쪽

le, utplurimum pellucens obtinetur, e montium visceribus es itur, & a sordibus & metallicis quandoque particulis alieno colore depuratur. ODOR nullus. SAPOR salsus. V1RTus & Usus prioris.

SAL MARINUM.

MURI A marina L. Vieersa b Est sal communis

quod e mari in regionibus calidioribus evaporatione per aerem & solem, in frigidioribus evaporatione per ignem obtinetur. onost nullus. SAPOR valde salsus. UIRTus praecedentis. Sal marinus Omnes reliquos acrimonia superat, at nisi depuretur amarus & ingratus est. Usus apud populos maritimos & ad eondiendos ha

NITRUM. Est sal medius ex alcati fixo vegetabili & acido nitri

constans. Sospeter Onon nullus; SAPOR salso - amaricans, refrigerans. UIR Tus. Saporem gratiorem ac ruborem amoeniorem conciliat earnibus.

Usus. Cum sale culinari inspergitur ante fumationem pernis Porcinis Eoinfen ut magis rubeant.

299쪽

CA VIARUM. ova seu Ovaria Acipenserum , Muniis & aliorum piscium muria condita, contusa, in sole siccata& oleo immersa dicuntur ODOR piscinus. SAPon salsus ex amaro dulcis, piscinus. Color niger. Villetus. Cibus digestis dissicilis, nauseolas, acrimoniosuS. UsUs. Gentes praesertim Graecae Ecclesiae addictae diebus j eiunii maximam hujus cibi copiam consumunt. Caviarum vel crudum cum pane tosto, aut cum aceto & oleo, aut cum citri succo mixtum editur.

GARUM. Est putrilago ex Interaneis piscium vel ipsis piscibus,

super prunas cum aceto solutis & dein cum vino putrefactis.

Onon piscinus putridus; SAPost similis, salsus. Usus. Veteres hanc putrilaginem auro contra rependebant, & Romani, orbis domini iis horridis putrilaginibus suum cibum intingebant. Neque hodie penitus gari usus obsolevit, cum in Lotharingia di in Tunkino ex squillis & cancris stetidissimis etiam nunc Garum paretur. 'ν M. HALLEIo Elam. P f. T. VI. p. 2C4.

300쪽

CLUPEA Encrasculus L. Sarbelle. Abscisso capite exenteratur & sale conditus nobis, stertur pisciculuS. ODOR pi nps peculiaris. SAPOR salsus , piscinus', grati ssimus. Urarus salis culinaris, ae simul stomachica, & aphr disiaca, appetitum excitans, aliorum piscium conindimentum. Sed cibus acrimoniosus. 'Usus. Hi pisciculi cum capparibus & olivis summa cum voluptate eduntur crudi; etiam piscibus, caponibus, ovis frixis saporis gratia adduntur. Ex en crassicolo super prunas in aceto soluto optimum sit garum.

CLUPEA Harengus L. θἱring. Piscis sale conditus nobis adfertur UIRI Us. Recens harengus suo sale appetitum excitat, digestionem promovet, mucum solvit & digestu facilis est hominibus sanis, nec non in morbis pituitosis & strophulosis: at qui, ulcere, vulnere , febre calida, viscere ulceroso, scabie, herpete, aut alia cach exta laborat, ut scorbulo vel morbo putrido , huic harengus noscet, omnes enim hi morbi ab esu ejusdem deteriores redduntur.

. Ex sardinarum esu frequenti scabios epidemica obsorvabatur. Memoires l'Acaiam. 1 40. P. I 34.