Bromatologia seu doctrina de esculentis et potulentis

41쪽

Farina tritici cum lacte in pulmentum cocta consuetum in nostris regionibus neunatorum alimem tum est. At nisi infans simul lacte materno fruatur & pulmentum rite paratum ' sit, modicaque copia ingeratur, sua glutinositate putrida primas vias obducit, vasa lactea glandulasque me-saraicas obturat. Inde atrophia corporis cum abdomine tumido, diarrhaea, apoplexia & mors infantum hoc pulmetto nutritorum. P

42쪽

Corrigit noxiam pulmenti qualitatem addita pauca quantitas vitelli ovi, sacchari & magna copia i θiS. Ex finissima tritici farina torunda italicam- coroni vocantur , fiunt, quorum magnus in jusculis cum jure carnium factis usus est. Panis triticetis est praestantissimus , tenerrimus &facillimae si gestionis cibus. Vide Panis triticeus.

SECALE.

SEcALE cereale L. Nocten. Eoria. ODOR nullus; SAPOR farinaceus. INDOLEs: viscosae mu-cilaginis ponderis sui dimidium vehit. VIRTVs nutriens, in viscans, tritico facilius acescens, at minu* constipans.

Usus. Farina pro pane secatino et cibis farinaceis adhibetur. Pulmentum ex gruto vel farina secatina, quam pauperes in cibum recipiunt, est valde viscosus cibuS. Pusana secatina valde cito acescit. Panis secatinus est sapidus, facilis stomacho & primarius cibus gentium septentrionalium. Uide Panis secatinus. Saluberrimus est panis ex secati tritico mixtus.

HI AD EU M vulgare L. Mers te.

li nimium adlcribere: Rer enim nothcomit corruptus potissima lethalitatis causa mihi esse videtur.

43쪽

dei Q mucilaganis largitur. .

Viarus. Nutrit rhinus quam triticum' & secate , refrigerat, semen virile auget. Usus. Hordeum integruyn coctura suam mucilaginem non dimittit, nisi ad tegminis crepaturam usque coquatur. mundatum , est, suo tegmine privatum, cum jure carnium coctum exhibet cibum gratum, multum nutrientem, sua muci-lagine acrimoniam temperantem, facillimae digestionis. Hordeum perlatum Meriten graupe , seu in minora granula contritum ejusdem est virtutis, salubre praebet alimentum. Cremor hordei ob vim demulcentem & antiphlogisticam optimus est cibus in morbis acutis, inflammatoriis , febrilibus, catarrhosis. Panis hordeaceus est secatino albidior, at gravior &miscedinem diu retinens. Recens est quidem satis sapidus, antiquior vero siccus & inspidus e v dit, hinc digestu difficilis, tenax, summe flatulentus cibuS. ORYZA. .

ODon nullus; SAPOR farinaceus. INDOLES gelatinosa , mucilaginis siccae 4 largitur.

' Ideo militibus romanis, qbi male se - in pugna gesserunt hordeum loco tritici in poenam distribitebatur.

44쪽

VIarus valde nutriens, subexsiccans, constipans, at gratum & saluberrimum alimentum . Vulgatissimus Orientis cibus. Us. Oxy ae puls ad cuncta ciborum genera loco panis adhibetur per totam Indiam orientalem, Per sam S Iaponiam. Semina oryzae cum aqua, jure carnium vel lacte in pultem cocta egregium, sanis & aegrotis exhibent cibum, qui in diarrhaea& dysenteria pro victu sub siccante Commen darur. Iusculum oryrcae mucilagine gelatinosa non viscosa gaudet, coloris lactescentis, & egregium obvoLUens acrimoniae est.

Igahometani o gam in balneo vaporis praeparant, qua additis sale & croco quotidie vescuntur , quem cibum Pilau dicunt. Pianis ex Oryra paratus, albus quidem & adspe: fu, pulcher est, at ob farinae particulas duriusculas nondum emollitas & imperfecte fermentatas pon- . derosus, dissiculter mandendus & digereudus.

AVENA .

A VE NA sativa L. faber. Onon nullus; Sapor farinosus, insipidus. Odoles ex anaticis partibus amyli & mucilaginis constat. V1Rrus minus quam hqrdei nutriens, & obvolvens sed magis adhuc refrigerans.

' An pulmentum orygae valde calidum ventriculo ings-stum caecitatem & haemorrhoide v, ut BONTIUS refert inducat, nondum suffcienter compertum est.

45쪽

Usus. Grutum aueena , seu Grualium , Exuόe istu semina in farinam crassi em redacta cum jure carnium cocta utilem & facilis digestionis praebent cibum. Inscula avenacea ob vim refrigerandi & acritatem involvendi in morbis hecticis, tussi, sputo cruento , arthritide & morbis inflammatoriis . lauda

tur.

Panis avenaceus est niger, amaricans, dissicillimae digestioni S.

PANICUM MILIA CEUM.

PAN 1 Cυμ miliaceum. L. firsen. Don nullus; SAPOR farinaceus. VIRTVs nutriens, alvum constipans, pauci alimenti &disseilioris digestionis cibus. Usus. mites cum aqua vel lacte paratae frequens pauperum & plebis cibus est. Panis e panico miliaceo confectus, aridus, fitabilis, ingratus, dissicilis digestionis, pauci alimenti cibus, Lombardis in usu est.

PANICυμ italicum L. Onoli nullus; SAPOR farinaceus, dulceseens. Uthrus. Cibus nutriens at brevi fastidium inserens. Usus. Ad pulmenta cum lacte vel iure carnium adhubetur. In annonae caritate ad panificia cogi posset. Massilienses in obsdione panico vivebant.

46쪽

POLYGONNM Tagopyrum L. Tuffidei n. ODOR nullus; SAPon farinaceus, debilis. VIRTus. Cibus digestu non facillimus, panico miliaceo plus nutriens, tritico minus acescens, at plus con stipans, hinc hominibus alvo laxa laborantibus utilis cibuS. USUS. Semina ex corticata cum lacte vel jure carnium in pultem cocta praestans constituunt ferculum.

ΡΟ LYGONUM TARTARICUM.

Usus. Incolae Sibi rice septentrionalis & Russiae panem, placentas & alios cibos ex farina conficiunt. Gravis hic cibus a robustis his gentibus bene

tamen Concoquitur.

PorrGo ΠΜ erectum L. Orie S. ODOR & SAPOR farinaceuS. Usus. Ex seminibus alimentum tenue & leve in jusculis lactaceis, quae phthisicis commendantur, parari solet.

ie n. Frumentum turcicum. . Sehmed. Ahhania. 6. B. p. Ios. Sehwed. Abhandi. 8. B. p. 28.

47쪽

ΟDon nullus; SAPon farinaceus. INDOLEs viscosa, d riuscula. V1RTUs nutriens, at constipans, digestu dissicilis, rusticis relinquendus cibus. Usus. Americani hoc unico cereali ab onini tempore vitam sustentarunt. Gens Ualachiae ex farina Mays cum lacte cocta valde nutriens pulmentum parat , quod Malo seu Polentam dicunt. Alii conos seminum mox maturorum sub cineribus ustulatos in deliciis habent. Semina sub cineribus tosta in mortario conquassata a pelliculis separata cum saccharo mixta peregrinantibus per longa deserta exoptatum praebent alimentum , cujus pauca quantitas cum aqua vel pinguedine in pultem redacta Quit era vocatur& validum dat nutrimentum. Farina Mays dissiculter fermentans dat panem viscosum, constipantem: at cum farina secatina vel triticea mixta dat panem salubrem , album , ape

TRITICUM Spesta L. Dunfessorii. Spela. Alica.

48쪽

inus. Punis ex farina spei tacea tenax, cito arescens , ccncoctu valde dissicilis. Incolis circa Rhenum communis est. Ex vesta maiori paratur Alica, quae hurdeo perlato praefertur.

Melica. Don nullus; SAPon farinaceus, subdulcis. VIRTUS nutriens, at ob magnum lentorem digestu diruci Ps, flatulenta ; constipans. UsUs. Semina a rusticis Ferrariensibus in Italia in panificium adhibentur. Hoc unicum Indorum, an

te Europaeorum adventum erat sciamenti im. Indi spicam vix maturam edunt a latam.

FESTraca fuitans L. Schmaberi. Utaniragras. Manna polonicum. onost nullus, SAPOR farino us, dulcescens. UIRTus nutriens, salubris & sapidior quam grana Sagu cibus, at constipans. Usus. Semina in grutum contusa sapidissimam exhibet pultem . seminum in panis, placent rum vel aliorum ciborum praeparatione caeteris cerealibus parum cedit.

CYc As circinalis L. Sago. Sago , Gritie. Sed etiam haec grana ex varii generis palmis, quarum

49쪽

nondum satis determinatus caracter est, parantur. Indi ex caudice palmae medullam seu amylum aqua extrahunt, quod in pastam efformant, dein per cribrum meare cogunt, ut granulorum sub- rotundorum sermam induat, quae deinde super lenem ignem siccant, usque dum indurescant. 'ODOR granorum nullus; SAPOR farinaceo - gelatino

UIRTus nutriens, digestu facilis, gelatinosa, obvol

UsUS. Grana Sagu cum aqua vel jure carnium vel lacte vel vino cocta cibum sistunt delicati saporis , appetitum excitantis, gulam raucam bene lenientis. Hinc debilibus, exhaustis, tussientibus do tabidis

commendatur.

Farina Sagu cum aqua cocta in pulmentum abit, gelatinae amyli triticei simile, quod vero vapi dum dat nutrimentum ad leucophlegmatiam disponens. '' Indi ex farina Sagu etiam panem sibi consciunt, quum hi insulani oryga vel alio frumento careant, hinc panis hicce arboreus iis quotidiano in usu est.' Gl. Z V X E R T mat. alim. p. 79. BRUC ΚΜ ANNs Abh. von Sago. & eommerci lit. Norimb. Ann. I7qq. Ru ΜΡΗIUS narrat foeminas Aniboilienses, quae pου- peda Sagu maxime deles tantur, tumidum habere corpus leucophlegmaticum & in hydropem faciles incidere , si corpus non multo labore exerceant. γ

50쪽

In aliis regionibus panis pinsitur & puis conficitur ex medulla farinosa trunci & ramorum CFIAΜκ-ROPIs humilis L. Folia Cycadis circinalis sub nomine olus Callopolis in aqua cocta forma aspa

ragorum comeduntur.

DE PANE GENERATI M.

Massa farinacea fermentata & clibani calore cocta P nis dicitur. Disserentia vero ingens Panis datur: I. Quoad cerealia.

2. - farinam.

I. -- Pria arationem. s. -- Vitia.

Respectu cerealium ustatissimus & optimus est triti-ceus & fecatinus: minus bonus ex reliquis cerealibus, ut hucusque recensuimus. Respectu farina optimus est siligineus , & domeficus, minus bonus confusaneus ic furfuraceus , ut postea dicetur.

Respectu sigurae habetur: I. Panis placentatus sabbrob, qui magnam placentam refert , quique Vehementer tostus per totum annum servari potest &: pani bis. Cocto proximus est. a. --- similagellS , parvam placentam refert. Diratus, iri spiram contortus.