장음표시 사용
261쪽
frum : quod quidem in dormitione, sancte memoriae, Nepotiani presbyteri olim sectile me noui. Ergo hic liber uel de illustribus uiris, uel proprie de scriptoribus ecclesiasticis appes-landus est i licet a pleri' ue emendatoribus imperitis, De auctoribus dicatur inscriptus. S Cal. x cundo loco quaeris, cur dixerim in commentariis epistolae ad Galatas, Paulum id in Petro non potuisse reprehendere, quod ipse secerat; nec in alio arguere simulationem, cuius ipse tenebatur reus: & asseris, reprehensionem apostolicam non fuisse dispensatoriam, sed usram ; & me non debere docere mendacium, sed uniuersa, quae scripta sunt, ita sonare, ut si pta sunt. Ad quae primum respondeo, debuisse prudentiam tuam praesitiunculae commentariorum meorum meminisse, dicentis ex persona mea: quid igitur ego stultus, aut tem rarius , qui id pollicear, quod ille non potuit ZMinime: quin potius in eo mihi uideor ca tior , atque timidior, quod imbecillitatem uirium mearum sentiens, Origenis commentarios secutus sum .seri piit enim ille uir in epistolam Pauli ad Galatas quinque propria uolumina ; & decimum Stromat eo a suorum librum,comatico super explanatione eius sermone compleuit. tractatus quoque uarios, ct excerpta, quae uel sola possent suffcere, composuit. Praetermitto Didymum uidentem meum, & Laodicensi de ecclesia nuper egressum, & Alexandrum ueterem haereticum t Eusebium quoque Emisenum,& Theodorum Heracleotem: qui di ipsi nonnullos super hac re commentatios reliquerunt. e quibus si uel pauca decerperem ; fieret aliquid , quod non penitus contemneretur. Itaque, ut simpliciter fatear, haec omnia; & in mente mea plurima coaceruans, accito notario, uel mea, uel aliena dictaui, nec ordinis, nec uerborum interdum, nec sensuum memor. Iam Domini misericordiae . est, ne per imperitiam nostram ab aliis bene dicta dispereant ;& non placeant inter extran os , quae placent inter suos. Si quid igitur repreheqsone dignum putaueras in explanatione nostra, eruditionis tuae fuerat quaerere, utrum ea, quae scripsimus, haberentur in Graecis rut, si illi non dixissent, tunc meam proprie sententiam condemnares e praesertim cum libere in praelatione consessus sim, Origenis commentarios me esse secutum, & uel mea, uel aliena dictasse; ct in fine eiusdem capituli, quod reprehendis, scripserim: Si cui iste non placet
sensus, quo nec Petrus peccasse, nec Paulus procaciter ostenditur arguisse maiore: debet exponere, qua consequentia Paulus in alio reprehendat, quod ipse commisit. Ex quo ostendi, me non ex definito id defendere, quod in Graecis legeram, sed ea expressisse, quae lege rami ut lectoris arbitrio derelinquerem , utrum probanda essent, an improbanda. Tu igitur , ne, quod ego petieram, saceres; nouum argumentum reperisti: ut assereres, gentiles, dii qui in Christum credidissent, legis onere liberos; eos autem, qui ex Iudaeis crederent, legies se subiectos rut per utrorumque personam ct Paulus recte reprehenderet eos, qui legem se Larent, quasi doctor gentium; & Pctrus iure reprehenderetur, qui princeps circumciso i nisi dimperauerit gentibus, quod soli, qui ex Iudaeis erant, debuerunt obseruare. Hoc si placet, immo quia placet; ut, quicumque credunt ex Iudaeis, debitores sint legis aciendae:
. . tu, ut episcopus, in toto orbe notissimus, debes hanc promulgare sententiam,& in assensum tuum omnes coepiscopos trahere. ego in paruo tuguriolo cum monachis, idest cum compeccatoribus meis, de magnis statuere non audeo, nisi hoc ingenue confiteri, me maiorum scripta legere, & in commcntariis, secundum omnium consuetudinem, uarias ponere
explanationes, ut e multis sequatur unusquisque, quod uelit. quod quidem te puto & ine i ac saeculari litteratur' & in diuinis libris legisse, ct probaste. Hanc autem explanationem, qua primus Origenes in decimo stromateon libro, ubi epistola Pauli ad Galatas interpretatur,& ceteri deinceps interpretes sunt secuti, illa uel maxime causa subintroduculit; ut porphyrio respondeant blasphemanti, qui Pauli arguit procacitate, quod principem apostolorum Petrum ausus est reprehendere, & arguere in ficiem, ac ratione constringere, quod male fecerit, idest in eo errore suerit, in quo fuit ipse, qui alium arguit delinquentem. Quid dica . de Ioanne λ qui dudum in pontifieali gradu Constantinopolitanam rexit ecclesiam; & pro 'prie super hoc capitulo latissimum exarauit librum; in quo Origenis & terum sententiam
est secutus. Si igitur me reprehendis errantem; patere me, quΩo, errare cum tali s :&cii me erroris mei multos socios habere per exeris, tu ueritatis tuae saltem unum adstipulatortorem proferre debebis. Haec de explanatione unius capituli epistolae ad Galatas. 'Sed, ne uidear aduersus rationem tuam niti testium numero,& occasqne uirorum illustrium sibi e fugere ueritatem, nec manum audere conserere; breuiter de lcripturis exempla proponam.
30 In Actibus apostolorum uox facta est ad Petrum, dicens: Surge Petre, occide, & manduca idest. Omnia animalia quadrupedum,& serpentium terrae, & uolatilium cali. Quo dicto; ostenditur nullum hominem secundum natoam esse pollutum, sed aequaliter omnes ad
262쪽
fissi gratiam prouocari. Ad quod respon lit Petrus i Absit, quia numquam manducaui commune, & immundum. Et uox ad eum de caelo secundo fari est, dicens: Quae Deus in dauit, tu ne commune dixeris. Iuttitaque Caesaream; & ingressus ad Cornelium, aperiens os suum dixit: In veritate comperi, quia non est perso arum acceptor Deus: sed in omni gente, qui timet eum, & operatur iustitiam, acceptus est illi. Denique cecidit Spiritus sanctus super eos, & obstupuerunt ex circumcisione fideles, qui uenerant cum Petro, quod di in nationes gratia Spiritus sancti fuisset effusa. Tunc respondit Petrus: Numquid aquamguis prohibere potest, ut non baptiZentur ii, qui Spiritum sanctum acceperunt, sicut & nosti iussit eos in nomine Iesu Christi bapti Eari. Audierunt autem apostoli, &ihi tres, qui erant in Iudaea, quia & gentes receperunt uerbum Dei. Cum autem ascendisset Petrus Hi rosolymam, disceptabant aduersus illum, qui erant ex cirrecisione, dicentes, quare introi sti ad uiros praeputium habentes, di manducasti cum illis Quibus omni ratione ea losita, nouissime orationem suam hoe sermone c6clusit. Si ergo eandem gratiam dedit illis Deus, sicut de nobis, qui credidimus in dominum Iesum Christum ego quis eram, qui possem 'prohibere Deum Θ His auditis, tacuerunt, & glorificauerunt Deum, dicentes: Ergo & gentibus paenitentiam Deus ad uitam dedit. Rurium cum multo post tempore Paulus & Barnabas uenissent Antiochiam ι di, congregata ecclesa, retulissent quanta secisset Deus cum ilia iis;&quia aperuisset Deus gentibus ostium fidei; quidam, des dentes de Iudaea, doce . h. bant fiatres, atque dicebant: Nisi circumcidamini secundum morem Moysi, non potestis sidui fieri. Commota igitur seditione non minima aduersus Paulum, & Barnabam, itatu s lascendere &ipsi, qui accusabantur, & ii, qui accusabant, ad apostolos, & preisyteros Hieroselymam super hac quaestione . cumq. Hierosolymam perrexissent, exur xerunt quidam de haeresi pharisaeotum, qui crediderant in Christum, dicentes: Oportet circumculi eos, dc praecipere illis, ut seruenile em Moysi. Et eum magna super hoc uerbo oriretur isto; Petrus solita libertate, Viri, inquit, fiat res, uos stitis, quoniam ab antiquis dimbus in nobis elegit Deus per os meum audire gentes uerbum euangelii, & credere: & qui nouit corda Deus, testimonium perhibuit, dans illis Spiritum sanctum, sicut di nobis; de nihil discrevit inter nos&illos,nde purificans corda illorum . nunc autem, quid rentatis Deum imponere iugum super ceruicem discipulorum quod neque patres nostri, neque sportare potuimus ξ sed per gratiam domini nostri Iesu Christi credimus saluari, quemadmodum & illi. Tacuit autem omnis multitudo, de in sententiam eius Iacobus apostolus, & omnes simul presbyteri transierunt. Haee non debent molesta esse lectori, sed & mihi, & illi
utilia, ut probemus ante apostolum Paulum, non ignorasse Petrum principem huius de- eti, legem post euangelium non esse seruandam . Denique tantae auctoritatis Petrus suit ut Paulus in epistola sua scripseriti Deinde post annos tres ueni Hierosolymam uidere Pei. Galatrum,&mansi apud eum diebus quindecim. Rursumq. in consequentibus. Post annos G quattuordecim ascendi iterum Hierosolymam cum Barnaba, assumpto& Tito. ascendi a tem secundum reuelationem,&exposui cum eis euangelium, quod praedico in gentibus: ostendens se non habuisse securitatem praedicandi euangelii, nisi Petri, & ceterorum apostolorum, qui cum eo erant, suisset sententia roboratum. Statimq. sequitura Separatim a tem iis, qui uidebantur aliquid esse, ne serte in uacuum currerem, aut cucurrisi cm. Quare separatim, & non publice Ne serie fidelibus, qui, ex numero Iudaeorum, legem putabanteste seruandam, & sic credendum in Domino saluatore, fidei scandalum nasceretur. Ergo ct eo tempore cum Petrus uenisset Antiochiam, licet hoc apostolorum Acta non scribant, sed affrmanti Paulo credendum sic in ficiem illi Paulus restitisse se scribit; quia reprehensibilis erat. Prius enim, quam uenirent quidam a Iacobo, cum gentibus edebat: cum autem uenissent, subtrahebat se, de s regabat, timens eos, qui ex circumcisione erant. & consenserunt simulationi eius ceteri Iudaei, ita ut Barnabas adducoetur ab iis in illam simulationem. Sed cum uidissem, inquit, quod non recte ingrediebantur ad ueritatem euangelii, dixi Petro coram omnibus: Si tu, cum sis Iudaeus, gentiliter, & non Iudaice uiuis; quo modo cogis gentes Iudai Zare & cetera. Nulli ergo dubium est, quod Petrus apostolus sententiae huius, cuius nunc prauaricator arguitur, primus auctor extiterit. causa autem praeuaricationis, timor est Iudaeorum . dicit enim talptura, quod primum edebat cum gentibus et cum autem uenissent quidam a Iacobo, subtrahebat se, & segregabat, timens eos, qui ex
circumcisone erant. Timebat autem Iudaeos, quorum erat apostolus ine, per occasionem
gentilium, a fide Christi recederent; de imitator pastoris boni, perderet gregem sibi credimium. Sicut ergo ostendimus, Petrum bene quidem sensisse de abolitione triis Mosaicae
263쪽
sed adsimulationem obseruandae eius timore compulsum: videamus, an ipse Paulus, imalium arguit, tale quid fecerit. Legimus in eodem libro: Perambulabat aut E Paulus Syria, Laa. & Ciliciam, confirmans ecclesias; peruenitq. in Derben,&Listram :&ecce discipulus qui dam erat ibi, nomine Timotheus, filius mulieris uiduae fidelis, patre autem gentili. hule autem testimonium reddebant, qui Listris erant, & Iconio fratres. hunc uoluit Paulus s cum proficisci;&assumens circumcidit eum propter Iudaeos, qui erant in illis locis . scis hant enim omnes, quod pater eius gentilis esset. O beate apostole Paule, qui in Petro re. prehenderas, simulationem, quare subtraxisset se a gentibus propter metum Iudamrum,' qui ab Iacobo uenerant, cur Timotheum, filium hominis gentilis, utique S ipsum gentilem, meque enim Iudaeus erat, qui non fuerat circumcisus contra sententiam tuam circumcidi coegisti Respondebis mihi : Propter Iudaeos, qui erant in illis locis. Qui igitur tibi ignoscis in circumcisone discipuli uenientis ex gentibus, ignosce & Petro, praecessest tuo, 'quod aliqua secerit metu fidelium Iudaeorum. Rursum scriptum est: Paulus uero, cum adhuc sustinuisset dies multos, fratribus uale dicens, nauigauit Syriam, & cum eo Pritalia, di Aquila ι & totondit sibi in Cenchreis caput: uotum enim habuerat. Esto, ibi timore Iudaeorum compulsus si facere quod nolebat: quare comam nutrivit ex uoto, & postea eam in Cenchreis totondit ex lege, quod Nazaraei, qui se Deo uouerint, iuxta praeceptii Moysi Num. 6 facere consueuerunt λ Verum haec ad comparationem eius res, quae sequitur, parua sunt. Rem I fert Lucas, si crescriptor historiae: Cum uenissemus Hierosolymam, libenter susceperunt nos fratres: dc sequenti die Iacobus&omnes seniores, qui cum eo erant, euangelio illius comprobato, dixerunt ei: Vides stater, quot millia sunt in Iudaea, qui eriaiderunt in Christo: & hi omnes aemulatores sunt legis. audierunt autem de te, quod discessionem doceas a Muse, eorum, qui per gentes sunt, Iudararum, dicens, non debere eos circumcidere filuos suos, neque secundum consuetudinem ingredi. Quid ergo est utique oportet conueni, re multitudinε. audierunt enim te superuenisse. hoc ergo sec, quod tibi dicimus. Sunt nobis uiri quattuor uotu habentes super se. his assumpti , sanctifica te cum ipsis, & impende in eos, ut radant capita et & scient omnes, quia, quae de te audierunt, salsa sunt: sed ambulas de ipse custodiens legem. Tunc Paulus, assumptis uiris, postero die purificatus, intratuit cum illis in templum, annuncians expletionem dierum purificationi donec osterretur pro unoq uoque eo rii oblatio. O Paule, & in hoc te rursus interrogo ; cur caput raseris; cur nudipedalia exercueris de caerimoniis Iudaeorum; cur obtuleris sacrificia, di secundum legem pro te hostiae fuerint immolatae Vtique respondebis, ne scandalizarentur, qui ex Iudaeis crediderunt. Simulasti ergo Iudaeum, ut Iudaeos lucriticeres: & hanc ipsam simulationem Act. 13 Iacobus,&ceteri te docuere presbyteri: sed tamen euadere non potuisti: Orta enim. seditione, cum occidendus essest, raptus es a tribuno, & ab eo missus Caesaream, sub custodia militum diligenti, ne te Iudaei, quasi simulatorem ac destructorem l is, occiderent. atque Act. is inde Romam perueniens, in holpitio, quod tibi conduxeras, Christum & Iudaeis & genti bus praedicasti;&sententia tua, Neronis gladio confirmata est. Didicimus, quod propter metum Iudaeorum & Petrus & Paulus aequaliter finxerint se legis praecepta seruare. qua igitur fronte, qua audacia Paulus in altero reprehendit, quod ipse commist λ Ego, immo alii ante me exposuerunt causam, quam putauerant, non officiosum mendacium defendentes, sicut tu scrinis, sed ostendentes honestam dispensationem; ut & apostoloru prudentiam demonstrarent, & blasphemantis Porphyrii impudentiam coercerent, qui Paulum & Petrupuerili dicit inter se pugnasse certamine; immo exarsisse Paulum in inuidiam uirtutu Petri, di ea scripsisse iactanter, quae uel non fecerit, uel, si secerit, procaciter secerit, id in alio re prehendens quod ipse commiserit . Interpretati sunt illi, ut potuerunt. tu quo modo istum locum edisseras, utique meliora dicturus,q ui ueterum sententiam reprobasti Scribis ad me in epistola tua: Neque enim a me docendus es, quo modo intelligatur. quod ide dicit: 1. Cor 9 Factus sum Iudaeis tamquam Iudaeus:&cetera, quae ibi dicuntur copassione misericordiae, non simulatione fallaciae. Fit enim tam qua aeger, qui ministrat aegroto, non cum se febres habere mentitur, sed cum animo condolentis cogitat, quemadmodum sibi seruiri uellet, si ipse aegrotaret. Nam utique Iudaeus erat; Christianus autem fictus, non Iudaeorum sacramenta reliquerat ; quae conuenienter ille populus, & legitimo tempore, quo oportebat acceperat. Id q. suscepit ea celebranda, cum iam Christi esset apostolus ; ut doceret non Aeperniciosa his, qui ea uellent, scuta parentibus per legem acceperant, custodire, etiam cum in Christo credidissent ; no tamen in eis iam constituerent spem salutis . quoniam per
dominum Iesum suus ipsa, quae illis sacramentis fgnificabatur, aduenerati Totius sermonis
264쪽
tui, quem disputatione longissima protraxisti, hic sensus est; ut Petrus non errauerit in eo, ruod his, qui ex Iudaeis crediderant, putauerit legem esse seruandam; sed in eo a recta lineaeuiarit, quod gentes coegerit Iuda irare ; coegerit autem non docentis imperio, sed conuersationis exemplo; & Paulus non contraria sit locutus iis, quae ipse gesserat; sed quare Petrus eos, qui ex gentibus erant, Iudaizare copelleret. Haec ergo summa est quaestionis, immo sententiae tuae; ut, post euangelium Christi, bene faciant Iudaei credentes, si legis mamdata custodiant; hocest, si sacrificia offerant, quae obtulit Paulus: si filios circumcidant; si sabbatum seruent, ut Paulus in Timotheo, & omnes obseruauere Iudaei. Si hoc uerum est: in Cherinthi & Hebionis haeresim dilabimur, qui credentes in Christo, propter hoc solum a patribus anathematizati sunt,quod legis caerimonias Christi euangelio miscuerunt; & se noua consessi sunt, ut uetera non amitterent. Quid dica de Hebionitis, qui Christianos esse se simulant Z Vsque hodie per totas orietis synagogas inter Iudaeos haeresis est,quae dicitur Mi-
mors, dea pharisaeis nunc usque damnatur, quos uulgo Narveos nuncupant, qui credunt
in Christum, filium Dei, natu de uirgine uentia; & eum dicunt esse, qui seb Pontio Pilato passus est, Si resurrexit i in qu ε & nos credimus: sed dum uolunt& Iudaei esse, & Christiani,
nec Iudaei sunt, nec Christiani. oro ergo te, ut, qui nostro uulnusculo medendu putas, quodam foratum est, immo punctii, ut dicitur, huius sententiae medearis uulnoi, quod lancea,&, ut ita dicam, phalaricae mole percussum est. neque enim eiusde est criminis, in explanatione scripturarum diuersas maiorum sententias ponere, &haeresin sceleratissima rursum in Ecclesam introducere. Sin aut ε haec nobis incumbit necessitas, ut Iudaeos cum legitimis luis suscipiamus;&licebit eis obseruare in ecclesiis Christi, quod exercuerunt in synagogis s lanae: dicam quod sentio : non illi Christiani fient, sed nos Iudare,s facient. Quis enim hoc Christianorum patienter audiat, quod in tua epistola continetur Iudaeus erat Paulus; Christianus autem ratius, non Iudaeorum sacramenta reliquerat, quae conuenienter ille populus eclepitimo tempore, quo oportebat, acceperat, ideoq. sus it celebranda ea, cum iam Christi esset apostolus: ut doceret non esse perniciosa iis, qui ea uellent, scut a parentibus per legem acceperant, custodire . Rursum obsecro te, ut pace tua meum dolorem audias. Iudaeorum Paulus caerimonias obseruabat, cum iam Christi esset apostolus: & dicis eas non esse perniciosas iis, qui eas uellent, sicut a parentibus acceperant, custodire Ego econtrario loquar, &, reclamante mundo, libera uoce pronuncio; caerimonias Iudaeorum & pet niciosas esse, & mortiferas Christianis; oe, quicumque eas obseruauerit, siue ex Iudaeis, siue ex gentibus, eum in barathrum diaboli deuolutum. Finis enim legis Christus ad iustitiam Rom. io omni credenti, Iudaeo scilicet, &gentili. Neque enim omni credenti erit finis ad iustitiam, si Iudaeus excipitur. In euangelio legimus i Lex&prophetae usque ad Ioannem Baptistam. Lue. t εEt in alio loco: Propterea ergo magis quaerebant eum Iudaei interficere; quia non solum sol Ioan suebat sabbatum; sed & patrem suum dicebat Deum, aequalem se faciens Deo. Et iterum: io R De plenitudine eius nos omnes accepimus, gratiam pro gratia: quia lex per Moysen data est, gratia autem deueritas per Iesum Christum tacta est. Pro legis gratia, quae praeteriit, Ut iam euangelii accepimus permanentem ;& pro umbris di imaginibus ueteris instrume-ti, uetitas per Iesum Christum facta est . Hieremias quoque ex periona Dei vaticinatur: Ec Hier. 3 ice dies ueniunt, dicit Dominus; & consummabo domui Israel, di domui Iuda testamen tu nouum, non secundum testamentum, quod disposui patribus eorum, in die, qua apprehendi manum eorum, ut educerem eos de terra Aegypti. Obserua, quid dicat, quod non populo gentilium, ei, qui ante non receperat testamentum, sed populo Iudaeorum, cui I gem dederat per Moysen, testamentum nouum euangelii repromittat: ut nequaquam uiuant in uetustate litterae, sed in nouitate spiritus. Paulus autem, super cuius nunc nomine
quaestio uentilatur, crebras huiusmodi ponit sententias: e quibus, breuitatis studio, pauca subnecta. Ecce ego Paulus dico uobis, quoniam, si circumcidamini, Christus uobis nihil Cal. sproderit. Et iterum i Euacuati estis a Christo, qui in lege iustificamini, a gratia excidistis. Et insta: Si spiritu ducimini, iam non estis sub lege. Ex quo apparet, qui sub lege est, non dispensatiue, ut nostri uoluere maiores, sed uere, ut tu intelligis, eum Spiritum sanctum n 6 habere. Qualia autem sint praecepta legalia, Domino docente discamus. Ego, inquit, dedi Eaeeeh. iocis praecepta non bona, de iustificationes, in quibus non uiuant in eis. Haec dicimus, non quo Ieam iuxta Manichaeum&Marcionem destruamus, quam & sanctam & spiritualem iuxta Apostolum nouimus; sed quia, Dostquam uenit fides & temporum plenitudo, misit Gil Deus filium suum,natum ex muliere, tactum sub lege, ut eos, qui sub lege erant, redimere;
ut adoptionem filiorum reciperemus, di nequaquam sub paed ogo, sed sub adulto & D
265쪽
mino herede uiuamus. Sequitur in epistola tua: Quapropter non ideo Petrum emendauit, quod paternas traditiones obseruaret: quod si facere uellet, nec mendaciter, nec incongruefaceret. Iterum dico: quandoquidem episcopus es, ecclesiarum Christi magister: ut probes veru esse quod asseris; suscipe aliquem Iudaeorum, qui fictus Christianus, natum sibi filia circumcidat ; qui observet sabbatum ; qui abstineat a cibis, quos Deus creauit ad utendum ι,T cum gratiarum actione; qui quartadecima die mensis primi agnum mactet ad uesperam, de cum hoc feceris, immo non receris; scio enim te Christianum, & rem sacril am non s cturum uelis nolis, tuam sententiam reprobabis; & tunc scies opere, dissicilius esse co firmare sua, quam aliena reprehendere. Ac, ne sersitan tibi non crederemus; immo non intelligeremus quid diceres ; frequenter enim in longum sermo protractus caret intelligentia;&, dum non sentitur, minus reprehenditur) inculcas, ct replicas: Hoc Iudaeorum Paulus dimiserat, quod malum habebant. Quod est malum Iudaeorum, quod Paulusio dimiserat λ Vtique illud, quod sequitur: quod ignorantes Dei iustitiam, & suam uolenies constituere, iuuitiae Dei non sunt subiecti: deinde, quod post passionem & resurrectionem Christi, dato ac manifestato sacramento aliae, secundum ordinem Melchisedeli, adhue putabant, uetera sacramenta non ex consuetudine sollemnitatis, sed ex necessitate salutis esse celebranda : quae tamen si numquam fuissent necessaria, ini uetitose atque inaniter pro eis Machabat martyres fierent: postiemo illud, quod praedicatores gratiae Christianos, Ii dat, tamquam hostes legis, persequerentur. Hos, atque huiusmodi errores,&uitia dicit sed damnare; & ut stercora arbitratur, ut Christu lucrifaceret. Didicimus per te, quae apostolus Paulus mala reliquerit Iudaeorum: rursum te docente discamus, quae bona eorum tenuerit. Obseruationes, inquies, legis: quas more patrio celebrabant sicut ab ipso Paulo celebratae sunt, sine ulla salutis necessitate. Id quid uelis dicere, Sine ulla salutis necessitate, non satis intelligo. Si enim salutε non afferunt, cur obsouantur si aute obseruanda sunt, utique salutem aueriant, maxime quae obseruata martyres ficiunt. no enim obseruarentur, nisi asse rent salutem. neque enim indifferentia sunt inter bonum, & malum, sicut philosophi disputant. Bonum est continentia: malum est luxuria. Inter utrumque indigerens, ambul re, egerere alui stercora, capitis naribus purgamenta proiicere, sputis theumata iacere., Hoc nec bona,nec mala est: siue enim seceris, siue n5 feceris,nec iustitia habebis nec iniustitia.obseruare aut e legis caerimonias, non potest esse indifferens: sed aut bonum est,aut malum. Tu dicis bonum: ego assero malum,&malum non solum iis, qui ex gentibus, sed &iis, qui ex Iudaico populo aediderunt. In hoc, ni talor, loco, dum aliud uitas, in aliud. deuolueris. Dum enim metuis Porphyrium blasehemantem,in Hebionis incurris laqueos, iis, qui credunt ex Iudaris, obseruandam lege esse decernens. Et quia periculosum intelliasis este, quod dicis; rursum illud superfluis uerbis temperare conaris, sine ulla salutis neces- utare, non sicut Iudaei celebranda putant, aut sellaci simulatione, quod Paulus in Petro reprehenderat . Petrus igitur simulauit legis custodiam. Iste aute reprehensor Petri, audacter obseruauit legitima. Sequitur enim in epistola tua. nam si propterea illa sacramenta celebrauit, quia se simulauit Iuὸaeum, ut illos lucrificeret: cur non etiam sacrificauit cum gentii. C dri s , quia & iis, qui sine lege erant, tamquam sine lege factus est, ut eos quoque lucriface ret nisi quia & illud secit, ut natura Iudaeus, ct hoc totum dicis, non ut Paulus se fingeret esse quod non erat. sed ut misericorditer ita subueniendum esse sentiret, ac si ipse in eo e rore laboraret, non scilicet mentientis astu, sed compatientis affectu. Bene de dis Paulu, quod non simulauerit errorem Iudaeorum, sed uere suerit in errore ; neque imitari Petrum uoluerit mentientem, ut, quod erat, metu Iudaeorum dissimularet; sed tota libertate Iudaeum esse sediceret. Nova elementia apostoli: dum Iudaeos Christianos uultiscere, ipse I daeus factus est. non enim poterat luxuriosos ad frugalitatem reducere, nisi se luxuriosum probasset; & misericorditer, ut ipsedicis, subuenire miseris, nisi se misersi ipse sentiret. Vere enim miselli, de misericorditer deplorandi,qui contentione sua, dc amore legis abolitae,ap stolum Christi fecere Iudaeum .Nec multum interest inter meam& tuam sententiami qua ego dico, & Petrum & Paulum, timore fidelium Iudaeorum, legis exercuisse, immo sim lasse mandata. Tu autem asseris hoc eos fecisse clementer, non mentientis assu, sed compatientis affectu, dummodo illud constet, uel metu, uel misericordia eos si lasse se esse, ruod non erant. Illud autem argumentum, quo aduersum nos uteris, quod & gentilibus ebuerit gentilis fieri, si Iudaeis Iudaeus factus est, mreis pro nobis iacit. sicut enim non sui euere Iudaeus,sic nec uere gentilis erat.& sicut non fuit uere gentilis, sic nec uere Iudaeus erat.
In eo autem imitator gentium est, quia praepuum recipit in fide Christi; de indisserentet permittit
266쪽
permittit uesti cibis, quos damnant Iudaei, non culium, ut tu putas, idolorum. In Christo Gil. enim Iesu, nec circumcisio est aliquid, nec praeputium, sed obseruatio mandatorum Dei. Quaeis igitur te, & iterum atque iterum obsecro,ut ignoscas disputatii inculae meae; quod modum meum egressus sum, tibi imputes, qui coegisti ut rescriberem, & mihi cum Stesichoro oculos abstulisti. Neque me putes magistrum esse mendacii, qui sequor Christum
dicentem: Ego sum uia, uetitas, & vitai nec potest fieri, ut ueritatis cultor, mendacio coi Ioanti submittam. Neque mihi imperitorum plebeculam concites, qui te uenerantur ut pist pum;&in ecclesia declamantem , sacerdotii honore suspiciunt; me autem, inatis ultimae, de pene decrepitum, ac monasterii de ruris secreta sectantem, parui pendunt. & quaeras tibi, quos doceas, sue reprehendas. ad nos enim, tantis maris atque terrarum spatiis a te diuilas, uix uocis tuae sonus peruenit: et, si sersitan litteras scripseris, ante eas Italia ac Roma suscipiet, quam ad me, cui mittendae sunt, deserantur. Quod autem in aliis quaeris epistolis, cur prior mea in libris canonicis interpretatio asteriscos habeat,&uirgulas praeia notatas;&postea aliam transsationem absque iis signis ediderim: pace tua dixerim, uid
sis mihi non intelligere, quod quaesisti. Illa enim interpreotio Septuaginta interpretum est:&ubicumque uirgulae, idest obesi sunt, significatur quod Septuaginta plus dixerint, quam habetur in Hebram: ubi autem uterisci, idest stellulae praelucentes, ex Theodoti ni seditione ab Origine additum est: & ibi Graeca transtulimus; hic de ipta Hebraico,
quod intelligebamus, expressimus, sensuum potius ueritatem, quam uerborum ordinem, interdum conseruantes . Et miror , quo modo Septuaginta interpretum libros legas
non puros, ut ab eis editi sunt, sed ab Origene emendatos, siue correctos per obelos &asteriscos; & Christiani hominis interpretatiunculam non sequaris; praesertim cum ea, quae addita sunt, ex hominis Iudaei, atque blasphemi, post passionem Christi, editione transtulerit. Vis amator esse uerus Septuaginta interpretum Non I asea, quae stib asteritas sunt, immo rade de uoluminibus r ut ueterum te Autorem probes. quod si seceris, omnes ecclesiarum bibliothecas damnare cogeris. uix enim unus aut alter inuenitur liber, qui ista non habeat. Porro quod dicis non debuisse me interpretari post ueteres; de nouo uteris Gogismo: aut obscura fuerunt, quae interpretati sunt Septuaginta, aut manifestat si obscura, te quoque in illis filii potuisse credendum est: sin manifesta, illos in
eis non mi potuisse perspicuum est: tuo tibi sermone respondeo. Omnes ueteres tractatores, qui nos in Domino praecesserunt, & qui scripturas sanctas interpretati sunt, aut obscura interpretati sunt, aut manifesta: si obscura, tu quo modo austis es post eos disserere, quod illi explanare non potuerunt si manifesta, superfluum est te uoluisse disserere, quod illos latere non potuit, maxime in explanatione psalmorum , quos apud Graecos interpretati sunt multis uoluminibus, primus Origenes , secundus Eusebius Caesariensis, tertius Theodorus Heracleotes, quartus Isterius Scythopolitanus, quintus Apollinarius Laodicenus, sextus Didymus Alexandrinus. feruntur & diuersorum in pau- .cos psalmos opuscula: sed nunc de integro plalmorum corpore dicimus. apud Latinos autem Hilarius Pictaviensis,& Eusebius rircellensis episcopus origenem &Eusebium transitulerunt: quorum priorem & noster Ambrosus in quibusdam secutus est. Respondeat mihi prudentia tua, quare tu post tantos & tales interpretes in explanatione psalmorum diueria senseris. si enim obscuri sunt psalmi, te quoque in eis falli potuisse credendum est rs manifesti, illos in eis tali potuisse non creditur: ac per hoc utroque modo superstua erit interpretatio tua: & hac lege post priores nullus loqui audebit ;&, quodcumque alius occupauerit, alius de eo licentiam scribendi non habebit. Quin potius humanitatis tuae est, in
quo ueniam tibi tribuis, indulgere&ceteris. Ego enim non tam uetera abolere conatus sum, quae linguae meae hominibus emendata de Graeco in Latinum transtuli, quam ea testimonia, quae a Iudaeis praetermissa sunt, uel corrupta, proferre in medium: ut scirent nostri, quid Hebraica ueritas contineret. Si cui legere non placet, nemo compellit inuitum. Bibat uinum uetus cum suauitate,& nostra musta contemnat, quae in explanatione priorum edita sunt; ut, sicubi illa non intelli ntur, ex nostris manifestiora fiant. Mod au tem genus interpretationis in scripturis sanctis sequendum sit, liber, quem scripsἰ de optimo genere interpretandi,& omnes praefatiunculae diuinorum uoluminum . quas editi ni nostrae praeposuimus, explicant: ad illasq. prudentem lectorem mittendum puto. Et
si me, uti dicis, in noui testamenti emendatione suscipis, exponisq. causam cur iuscipias; quia plurimi, linguae Graecae habentes scientiam , de meo possint opere iudicare: eandem. ZZ integritatem.
267쪽
integritatem debueras etiam in ueteri credere testamento, quod non nostra confinxImus. ,ut apud Hebraeos inuentinus, diuina transtulimus. Sicubi dubitas, Hebraeos interroga. Sed dices: quid si Hebraei aut respondere noluerint, aut mentiri uoluerint Tota fi uenua Iudaeorum in mea interpretatione reticebit nullus i. inueniri poterit, qui Hebraeae linguae habeat notitiam ξ aut omnes imitabuntur illos Iudaeos, quos dicis, in Micae repertos optidulo, in meam conspirasse calumniam huiuscemodi enim in epistola tua texis fabulam. iQuidam frater noster coepiscopus, cum lectitari instituisset in ecclesia, cui praeest, interpratationem tuam, mouit quiddam, longe aliter a te positum, apud Ionam prophetam, quam erat omnium sensibus memoriaeq. inucteratum ,& tot aetatum successionibus decantatum rfactusq. est tantus tumultus in plebe, maxime Graecis arguentibus ,& inclamantibus calumniam salsitatis, ut cogeretur episcopus ea quippe ciuitas erat: Iudaeorum testimonium fi gitare. utrum autem illi imperitia, an malitia, hoc esse in Hebraeis codicibus Graecis responderunt . quod & Graeci de Latini habebant, atque dicebant.Quid plura Coactus est homo uelut mendacium corrigere, uolens post magnum periculum non remanere sine plebe.Vnde etiam nobis uidetur, aliquando in nonnullis te quoque selli potuisse. Dicis me in Ionam prophetam male quiddam interpretatum, &, seditione populi conclamante, propter unius
uerbi dissonantiam episcopum pene sacerdotium perdidisse r& quid sit illud, quod male interpretatus sim, subtrahis, auferens mihi occasionem defensionis meae: ne, quidquid dix ris, me respondente Bluatur: nisi forte, ut ante annos plurimos, cucurbita uenit in media, asserente illis temporibus Corneli S Asinio Pollione, me hederam pro cucurbita transi lisse. super qua re in commentario Ionae propheta: plenius respondimus, hoc tantum nunc dixisse comenti, quod in eo loco, ubi Septuaginta interpretes cucurbitam, & Aquila cum reliquis hederam transtulerunt, idest, mari, in Hebraeo uolumine n pu Cicaton scriptum est: quam uulgo Syri eiceroa uocant. est autem genus uirgulti, lata habens sella, in modum pampini. cumq. plantatum fuerit, cito consurgit in arbusculam absque ullis calamorum &hastilium adminiculis, quibus & cucurbitae & hederae indigent, suo trunco se sustinens. Hoc ergo uerbst de uerbo edisserens, si cicaton transferre uoluissem, nullus intelligeret: si cucumbitam id dicerem,quod in Hebraico non habetur. hederam posui, ut ceteris interpretibus consentirem.Sin autem Iudaei uestri, ut ipse asseris,malitia,uel imperitia hoc dixerunt esse inuoluminibus Hebraeorum, quod in Graecis & Latinis codicibus continetur: manisestum est
eos aut Hebraeas litteras ignorare, aut ad irridendos cucurbitarios uoluisse metiri .Peto in fine epistolae ut quiescentem senem, olimq. ueteranum, militare non cogas,& rursum de uita
periclitari. Tu, qui iuuenis es,& in pontificali culmine constitutus, doceto populos,&nouis Africae frugibus Romana tecta locupletato. mihi lassicit, cum auditore de lectore Pa perculo in angulo monasterii susurrare.
brammi e scripsisse, tuli coatra senuiuiam ues okMtescripsit, e fra eum siescisi sinterpretetur.
V DIVI peruenisse in manus tuas litteras meas: sed, quod adhuc restripta non merui, nequaquam imputauerim dilectioni tuae aliquid proculdubio imi pedimenti suit. unde agnosco, Dominum a me potius deprecandum, ut tuae uoluntati det sicultatem mittendi, quod rescripseris: nam rescribendi iam dedit , quia, cum uolueris, facillime tot eris. Etiam hoc, quod ad me sane perlatum est, utrum quidem crederem, dubitaui: sed hinc quoque tibi aliquid utrum scriberem, dubitare non debui . hoc autem breue est, suggestum esse caritati tuae a nestio quibus fratribus . mihi dictum est, quod librum aduersus te scripserim, Romamq. miserim . Hoc falsum esse noueris: Dominum meum Iesum testor, hoc me non fecisse: sed , si sene. aliqua
268쪽
aliqua in aliquibus scriptis meis reperiuntur, in quibus aliter aliquid, quam tu ; sensisse ro perior; non contra te dictuin, sed quid mihi uidebatur , a me scriptum esse, puto te debere cognoicere, aut, si cognosci non potest, credere debere . ita sane hoc dixerim, ut ego non tantum paratus sim, si quid te in meis scriptis mouerit, fraterne accipere, quid contra se tias, aut de correctione mea, aut de ipsa tua beneuolentia gauisurus; verum etiam hoc a te postulem , & flagitem. Ο s licuisset, etsi non cohabitante, saltem uicino te in Domino perfrui , ad crebrum & dulce colloqui pin. sed quia id non estὸatum; peto, ut hoc ipsum,quod in Domino, quam possumus, simul sinus, conseruari studeas, di augeri, ac perfici, & r saipta quamuis Tara non spcrncrc. Saluta obsequio meo sanctum fratrem Paulinianum, &omnes fratres, qui tecum ac de te in Domino gloriantur. Memor nostri exaudiaris a Domino in omni sancto desiderio tuo, domine carissime, di desideratissime,& honorandeta Christo frater.
N ipso prosectionis articulo sancti filii nostri Asterii, hypodiaconi, necessarii mei,
I beatitudinis tuae liuem ad me peruenerunt ; quibus satisfacis, te contra paruitatem meam librum Romam non misisse. hoe nec ego factum audieram: sed epistolae cuiusdam, quas ad me scriptae, per satrem nostrum Sysin nium diaconum huc exemplaria peruenerunt i in qua hortaris me, ut super quodam Apostoli capitulo innam;& imiter Stesichorum, inter uituperationem & laudes Helenae fiuctuantem; ut, qui detrahendo oculos perdiderat, laudando receperit. Ego simpliciter fateor dignationi tuae, licet sylsis, &-tua mihi uiderentur: tamen non trinere exemplaribus litterarum a dendum putaui ; ne sorte, me respondente laesus, iuste expostulares, quod probare ante dybuissem tuum .isse sermonem, & sic rescribere. Accessit ad moram, sanctae & uenerabilis Paulae longa infirmitas. dum enim languenti multo tempore assidemus, pene elistolae tuae, uel eius, qui sub tuo nomine scripserat, obliti sumus, memores illius uersiculi: Musica in Eccl. luctu, importuna narratio. Itaque, si tua est Ristola, aperte scribe, uel mitte exemplaria ueriora: ut absque ullo rancore stomachi in scripturarum disputatione uersemur, de ues no strum emendemus errorem, uel alium frustra reprehendisse doceamus . Absit autem a me, ut quidqua de libris tuae beatitudinis attingere audeam. suscit enim mihi probare mea, &aliena non carpere. Ceterum optime nouit prudentia tua, unumque lue in suo sensu abundare, & puerilis esse iactantiae, quod olim adolescentuli iacere consueuerant, accusando illustres uiros, suo nomini fama quaerere. Nec tam stultus sum, ut diuersitate explanationuiuarum me laedi putet quia nec tu linteris, si nos c5traria senserimus. Sed illa est uera intelamicos reprehenso, si, nostram peram non uidentes, aliorum, iuxta Persium, manticam consideremus. Superest, ut diligas diligentem te; &in talptur tum campo iuuenis senem
non prouoces. Nos nostra habuimus tempora, & cucurrimus quantum potuimus: nune, te currente, & longa spatia transmeante nobis debetur otium t simulq. ut cu honore tuo deuenia dixerim ne solus mihi de poetisaliquid proposuisse uidearis, memeto Daretis de Entelli, diuulgaris prouerbii; quod bos lassus sortius figat pedem. Tristes haec dictauimus: utinam mereremur coplexus tuos, & collatione mutua uel doceremus aliqua, ues disceremus.
Misi mihi,temeritate selita, sua maledicta Calpurnius, cognomento Lanarius, quae ad As iram quoque studio eius didici peruenisse. ad quae breuiter ex parte respondi: de libelli eius
269쪽
illud raui, ne in quoquam existimationem linterem Christianam, sed tantum ut delirantis
imperitiq. mendacium, ac uecordiam confutarem . Memento mei, sancte & uenerabilis papa. uide, quantum te diligam, ut ne prouocatus quidem uoluerim respondere; nec credam
tuum esse, quod in altero istae reprehenderem. Frater communis suppliciter te filutat.
fx e latae toties Mevellam non rei disse pro marausiam , pDd eam illisuessem a r Laur , praestantisci. qiudo absimias comm . qtiae fiast ---αur . Christi cμα--- cum Epissio ορ-H- raj mmu r. praeterquodum sim i ab eo animo scriptam sius alatur. Re Uur autem, si certum opus ad st mittat, mritur: praemonent interea ne membra stras, si qua pro de Mnesia aduersura , qua illa stri erit, ricturus sit: cetera autem ritu opera st, praeter pauca . notatam uidisse, propter-- Eorum censuram mimine me ceri.
REBRAS ad me epistolas dirigis ;&saepe eompellas, ut respondeam euidam c epistolae tuae, cuius ad me, ut ante iam scripsi, per fiat rem Sysinnium diaconum
exemplaria peruenerunt absque subscriptione tua ; & quam primum per ει- trem Profuturum, secundo per quendam alium te misisse significas: & interim Profuturum retractium de itinere dc episcopum constitutum, ueloci morte subtractum: iulum, cuius nomen retices, mari sim uisse discrimina,& nauigationis mutasse consilium. Quae cum ita sint; satis mirari nequeo, quomodo ipsa epistola & Romae& in Italia haberi a plerisque dicatur, & ad me solum non peruenerit, cui soli missa est i praesertim cum idem fiarer Sysint ius inter ceteros tractatus mos dixerit eam se non in Astica, non apud te, sed in insula Adriae ante hoc serme quinquennium reperisse. De amicitia omnis tollenda suspicio est: & sic ca amico, quasi cum altero se, loquendum. Nonnulli familiares mei, ct uasa Christi, quorum Hiero lymis & in sanctis locis permagna copia est, suggerebant, non simplici animo a te factum, sed laudem atque rumusculos,&gloriqlam populi requirente; ut de nobis cresceres ; ut multi cognosterent te prouocare, me timere; te scribere ut doctum, me tacere ut imperitum ;& tandem reperisse, qui garrulitati meae silentium modumq. ii poneret . Ego autem ut simpliciter fatear dignationi tuae primum iccirco respondere no-Iui ; quia tuam liquido epistolam non credebam, nec ut uulgi de quibusdam proueibium est litum melle gladium . Deinde illud cauebam, ne episeopo communionis meae uiderer procaciter respondere,&aliqua in reprehendentis epistola reprehendere; piaesertim cum quaedam in illa haeretica iudicarem. Ad extremsi, ne tu iure expostulares, & diceres: Quid enim λ epistolam meam uideras, & notae tibi man iis in subscriptione signa deprehenderas Mut tam facile amicum laederes, & alterius malitiam in meam uerieres contumeliam λ Igitur, ut ante iam scripsi, aut mitte eandem epistolam, tua subscriptam manu i aut senem latitanti in cellula lacessere desine. Sin autem tuam uis uel exercere, uel ostentare doctrinam; quae re iuuenes de disertos, & nobiles, quorum Romae dicuntur esse quamplurimi, qui possint . di audeant tecum congredi, &, in disputatione sinctarum scripturarum, iugum cum episco' po ducere. Ego quondam miles, nunc ueteranus, & tuas&aliorum debeo laudare uictoriuas, non ipse rursus es et O corpore dimicare; ne, si me stequenter ad rescribendum impae ris, illius recorder historiae, quod Hannibalem, iuueniliter exultantem, Q aximus p tientia sua stegerit . Omnia fert aetas, animum quoque: saepe ego longos tantando puerum memini me condere soles . Nunc oblita mihi tot carminat uox quoque Moerim Iam sugit ipReg. 9 sa. Et, ut magis de scripturis sanctis loquar, Berzellai ille Galaadites, regis Dauid beneficia, omnesq. delicias iuueni delegans filio, ostendit senectutem haec nec appetere debere, nec oblata suscipere. Quod autem iuras te aduersum me librii nec scripsisse, neque Romam misisse, quem non scripseris; sed si serie aliqua in tuis scriptis reperiantur, quae a meo sensu distrepent, non mea te laesum, sed a te scriptum, quod tibi rectum uidebatur: quaeso, ut me patienter audias. Non scripsisti librum ., & quo modo mihi reprehensionis a te
meae per alios salpta delata sunt cur habet Italia, quod tu non scripsisti qua ratione
270쪽
loscis , ut rescribam ad ea, quae scripsisse te denegas Non tam hebes sum, ut, si diuersa enseris, mea te laesum putem . Sed, si mea comminus dicta reprehendas, &: rationem scriptorum expetas; &, quae scripserim , emendare compellas, & ad pro umces, & oculos mihi reddas: in hoc laeditur amicitia: in hoc necessitudinis iura uiolantur. Ne uideamur certare pueriliter, & fiutoribus inuicem . uel detractoribus Mostris tribu re materiam contendendi , haec lcribo, quia te pure & Christiane diligere cupio, nec vid- suam in mea mente retinere, quod diit et a labiis . non enim conuenit, ut ab adolet centia usque ad hanc aetatem in monasteriolo cum sanctis fratribus labore desudans, aliquid contra episcopum communionis meae scribere audeam, de eum episcopum, quem ante coepi amare , quam nosse ; qui me prior ad amicitias prouocauit; quem post me orientem se scripturarum diuinarum eruditione laetatus sum. Igitur aut tuum negato librum, siserte non tuus est;&desine sagitare rescriptum ad ea, quae non scripsisti: aut, si tuus est, ingenue confiterer ut, si in de sonem mei aliqua scripsero, in te culpa sit, qui prouocam , non in me, qui respondere compulsus sum . Addis praeterea, te paratu esse, ut, si quid me in tuis scriptis mouerit,&corrigere uoluero, fraterne accipias,& non solum de mea in te beneuolentia gauisuru, sed, ut hoc ipsum laciam, deprecaris. Rursum dico quod se tio: prouocas senem, tacentem stimulas, uideris iactare doctrinam. Non est autem aetatis meae, putari malevolum erga eum, cui magis se rem debeo. Et si in euangeliis ac prophetis peruers homines inueniunt, quod ni tantur reprehendere: miraris, s in tuis libris, di maxime in scripturarum expositione , quae uel obscurissimae sunt, quaedam a recta linea discrepare uideantur Et hoc dico, non quod in operibus tuis quaedam reprehendenda iam censeam: neque enim lectioni eorum umquam operam dedi: nec horum exemplariorum apud nos copia est. praeter Soli loquiorum tuorum libros, & quosdam commentarios in psalmos: quos si uellem discutere, non dicam a me, qui nihil sum, sed a ueterum Graecorum docerem interpretationibus discrepare. Vale mihi amice carissime, aetate fili, dignitate parens i de hoc a me rogatus obisua, ut, quidquid mihi scripseris, ad me primum iacias
UAMVIS existimem, antequam istas semeres, uenisse in manus tuas liti ras meas, quas per Dei seruum, filium nostrum Cyprianum diaconum mis; quii bus certissime agnosceres meam esse epistolam, cuius exemplaria illuc peruenis e commemorasti; unde iam me arbitror rescriptis tuis, uelut Entestinis grandibus atque acribus cestibuI, tamquam audacem Daretem coepisse pulsari, atque uersari: nunc tamen eis ipsis respondeo litteris tuis, quas mihi per sanctum filium nostru Asterium iam mittere dignatus es: in quibus multa in me comperi tuae beneuolentissimae caritatis , di nimis quaedam nonnullius antinae tuae offensionis indicia. Itaque, ubi mulcebar legens, ibi continuo seriebar: hoc sane uel maxime admirans, quod, cum te dicas exemplacidus litterarum mearum deo n5 temπe putauisse credendum, ne sorte te respondente Iaesus iuste e postularem, quod probare ante debuisses, meum esse sermonem, & sic rescribere; postea vibras, s mea est epistola, aperte me scribere, aut mittere exemplaria ueriora; ut absque ullo rancore stomachi in. scripturarum disputatione uersemur. Quo enim pacto possumus in
hae disputatione sine rancore uersari, s me laedere paras aut, si no paras, quo modo ego, te non laedente, abs te laesus iuste expostularem, quod probare ante 4ebuistias meum esse sermonem, di sic rescribere, hocest, de sic laedere ξ nisi enim rescribendo laesisses, ego iuste expostulare non possem. Proinde cu ita rescribis, ut laedas; quis locus nobis relinquitur in .isputatione scripturaru sine ullo rancore uersandi Θ o quidem, absit, ut laedar, si mihi certa ra- aione uolueris & potueris demostrare illud ex epistola Apostoli, uel quid aliud scripturarum Z t et sanctarum