Catechismus ex decreto Concilii Tridentini ad parochos Pii Quinti Pont. Max. iussu editus Ad editionem Romae A.D. MDLXVI. publici iuris factam accuratissime expressus ...

221쪽

2 a CATECHISIMI AD AROCHOS bet, sed etiam quia huius virtutis actiones tanquam materiam praebent, in qua poenitentiae sacramentum versatur ac nisi prius, quae sit poenitentiae virtus, recte intelligitur, sacramenti etiam vim ignorari neeesse est. QUAESTI IV.

uuid sit interior poenitentia.'Quare in primis monendi hortandique sunt fideles, ut omni eontentione et studio in intima animi poenitentia, quam virtutem dicimus, elaborent sine qua ea, quae extrinsecus adhibetur, parum admodum profutura est. Intima autem poenitentia est illa, quum ad Deum nos ex animo convertimus, et commissa a nobis scelera detestamur et odio habemus simulque illud nobis certum et deliberatum est, malam vitae eonsuetudinem corruptosque mores emendare non sine spe veniae a Dei misericordia consequendae. Hanc vero dolor et tristitia, quae perturbatio et assectio est, et passio a multis vocatur, consequitur veluti comes peccatorum detestationi adiuncta. Quamobrem apud complures ex sanctis Patribus poenitentiae definitio huiusmodi animi cruciatu declaratur. QUAESTIO M

Fides poenitentiae pars non est v

Verum in eo, quem poenitet, des poenittentiam antecedat necesse est neque enim potest quisquam se ad Deum onvertere, qui fide careat. Ex quo st, ut nullo modo poenitentiae pars recte dici possit.

. 'QUAESTIO I.

Intima animi poenitentia virtus est censenda.

Quod autem intima haec poenitentia, ut antea diximus, ad virtutem pertineat, aperte ostendunt multa, quae de poenitentia tradita sunt, praecepta Lex enim de iis tantum actionibus, quae suscipiuntur cum xirtute, praeeipit. Negare praeterea nemo potest, qui dolere, quando, quo modo, et quatenus portet, virtutis sit. Hoc autem ut recte fiat, poenitentiae virtus praestat. Interdum enim evenit, ut ex admissis sceleribus minorem, quam par est, dolorem homines e piant quin etiam, ut a Salomonet seriptum est, nonnulli Sunt, qui, quum malefecerint, laetantur rursus vero alii ita se moerori animi et aegritudini dedunt, ut de salute etiani

ra Prov. 2.14.

222쪽

PARS II 3ΑΡUT V. MI prorsus desperent qualis fortasse Cain videri potest, qui ait ):-Maior est iniquitas mea, quam ut veniam merear; et qualiseerte Iudas fuit ), qui poenitentia ductus, suspendio vitam et animam amisit. Ut igitur modum in dolore tenere possinius, poenitentiae virtute adiuvamur. v QUAESTIO VII.

euomodo is, quem vere poenitet, affectus esse debeat. ο

Sed idem etiam ex iis rebus colligi potest, quas sibi tanquam finem proponit is, quem vere peccati poenitet. Primum autem hoe ei propositum est, ut peccatum aboleat, omnemque animae culpam et maculam abstergat. Alterum est, ut proseeleribus admissis Deo satisfaciat quod quidem ad iustitiam referri perspicuum est. Nam etsi inter Deum et homines propria iustitiae ratio intercedere non potest, quum tam longo intervallo inter se distent aliquam tamen esse iustitiam eonstat, cuiusmodi est inter patrem et filios, inter dominum et servos Tertium est, ut homo in Dei gratiam redeat, in euius offensionem et dium propter peccati laeditatem incurrit. Haec vero omnia satis declarant, poenitentiam ad virtutem

Spectare.

QUAESTIO VIII.

Quibus veluti gradibus ad divinam illam poenitentiae virtutem ascendatur.'

Sed docendum est etiam, quibus gradibus ad hane divinam virtutem liceat ascendere. Primum itaque Dei miserico dia nos praevenit, ordaque nostra ad se eonvertit quod quum precaretur Propheta δ): Converte, inquit, nos Domine ad te, et convertemur. Deinde hoc lumine illustrati, per sdem ad Deum animo tendimus. Credere enim oportet accedentem ad Deum, ut Apostolus εὶ testatur, quia est, et inquirentibus remunerator siti Praeterea motus timoris consequitur, et suppliciorum acerbitate proposita, animus a peccatis revo-eatur. Atque huc videntur spectare illa Isaiae β verba: Sie- ut quae eoneipit, quum appropinquaverit ad partum, dolens elamat in doloribus suis sic laeti sumus. M ue deinde accedit spes impetrandae a Deo misericordiae, qua erecti vitam et mores emendare constituimus. Ostromo caritate orda nostra accenduntur ex qua liberalis ille timor probis et inge-

223쪽

EI CATECHISMI AD ARO HOSnuis sitis dignus oritur atque ita unum illud veriti, ne qua in

re Dei maiestatem laedamus, peecandi consuetudinem omnino deserimus. Hisce igitur quasi gradibus ad hane praestantissimam poenitentiae virtutem pervenitur. 'QUAESTI IX.

duis ali praecinuus virtutis poenitentiae fructus. v

Quae prorsus divina et oelestis virtus existimanda est, cui Milicet regnum coelorum sacrae literae pollicentur. Nam apud S. Matthaeum t scriptum est: ,Poenitentiam agite, appropinquavit enim regnum coelorum; et apud Egechielem )-Si impius egerit poenitentiam ab omnibus peccatis suis, quae operatus est, et custodierit omnia praecepta mea, et secerit iudicium et iustitiam, vita vivet; tum alio loco δ): Nolo mortem impii, sed ut convertatur impius a via sua, et vivat. Quod quidem de aeterna et beata vita intelligendum esse, plane constat. QUAESTI X.

Quid de externa poenitentia sentiendum sit, quaque de causa christus eam in numerum saeramentorum referri voluerit. v

De extertia vero poenitentia docendum est, eam esse, in qua sacramenti ratio consistit, habereque externas quasdam res sensibus subiectas, quibus declarantur ea, quae interius in anima fiunt. In primis autem explanandum fidelibus videtur, quare factum sit, ut Christus Dominus poenitentiam innumerum sacramentorum referri voluerit. Huius autem rei illa, omnino ausa suit, ut nobis de remissione eecatorum, quam

Deus pollicitus est, quum ait: Si impius egerit poenitentiam, te minus dubitare nobis liceret. Vehementer enim pendere animo de intima poenitentia opus esset, quum de suo cuique iudici in iis, quae agit, merit timendum sit. Ut igitur Dominus huic nostrae solicitudini subveniret, poenitentiae sacramentum instituit, quo per sacerdotis absolutionem peecata nobis remissa esse eonfideremus, conscientiaeque nostrae obsdem, quae sacramentorum virtuti merito habenda est, pacatiores redderentur. NeF enim aliter aecipienda est vox sacerdotis peccata nobis legitime eondonantis, quam Christi Domini, qui ait paralytico ): Confide fili, remittuntur tibi peccata tua. Deinde vero quum nemo salutem, nisi per Christum eiusque passionis beneficio, consequi possit consentaneum

224쪽

PARS II. CAPUT V. Illnobisque utilissimum fuit, eiusmodi sacramentum institui, uius vi et efficientia Christi sanguis ad nos defluens peccata post baptismum admissa elueret, atque ita reconciliationis benefi-eium illi uni Salvatori nostro aeeeptum referre profiteremur. 'QUAE ATIO XI.

duo pacto poenitentia verum sit novae Legis sacramentum

Quod ver poenitentia sacramentum sit, pastores ita facile ostendent. Ut enim baptismus sacramentum est, quia peccata omnia, ac praesertim quod origine contractum suit, delet e dem ratione poenitentia, quae peccata omnia post aptismum voluntate vel actione suscepta tollit, vere et proprie aer mentum dicendum est. Deinde, quod aput est, quum illa, quae extrinsecus tum a poenitente, tum a Sacerdote sunt, declarent ea, quae interius eniciuntur in anima quis neget poenitentiam vera et propria sacramenti ratione praeditam esse, siquidem sacramentui sacrae rei signum est, peccator autem, quem poenitet, rerum et verborum notis plane expriniit, se animum a peccati turpitudine abduxisse itemque ex iis, quae a sacerdote geruntur et dicuntur, misericordiam Dei peccata ima remittentis facile cognoscimus. Quanquam hoe aperte indieant illa Salvatoris verba i)r Tibi dabo laves regni coelorum , et quodeunque solveris super terram, erit solutum et in eoelis. Absolutio enim, saeerdotis verbis enunciata, remissionem illam peccatorum signat, quam in anima efficit. QUAESTI XII.

Poenitenuae sacramentum iterari potest. v

Neque vero solum deles docendi sunt, poenitentiam innumero sacramentorum habendam esse, sed eorum etiam, quae iterari possunt. Quaerenti enim Petro, num septies venia peceat danda esset, Dominus respondit ): Non die tibi usque septies, sed usque septuagies septies. uare si eum eiusmodi hominibus agendum sit, qui summae Dei bonitati et clementiae dissidere videantur eonfirmandus er illorum animus, atque ad spem divinae gratiae erigendus. Quod quidem facile o

sequentur, tum huius loci et aliorum tractatione, qui in saeris literis permulti oecurrent, tum vero iis rationibus et argumentis, quae ex sanetorum Chrysostomi libro de lapsis ot --brosii libris de poenitentia petere lieebit.

225쪽

materia poenitentiae quae et uualla. v

Iam quoniam nihil fideli populo notius esse debet, quam

huius sacramenti materia docendum est, in eo maxime hoe saeramentum ab aliis differre, quod aliorum sacramentorum materia est res aliqua naturalis vel arte esseeta saeramenti vero poenitentiae quasi materia sunt eius poenitentis, nempe eontritio consessi et satisfactio, ut a ridentina synodo )declaratum est; qui quatenus in poenitente ad integritatem -- cramenti, et plenam a perlaetam peccatorum remissionem ex Dei institutione requiruntur, hae ratione partes poenitentiae dicuntur. Neque vero hi actus quasi materia o saneta synodo appellantur, quia erae materiae rationem non habeant; sed quia eius generis materiae non sint, quae extrinsecus adhibeatur, ut aqua in baptismo et chrisma in confrmatione. Quod autem ab aliis dictum est, peccata ipsa huius sacramenti materiam esse, nihil plane diversum dici videbitur, si diligenter attendamus. Ut enim ignis materiam ligna esse dicimus quae vi ignis consumuntur: ita peeeata, quae poenitentia delentur, recte huius sacramenti materia vocari possunti QUAERTIO IV.

uuae sit Saeramenti Poenitentis forina.

Sed sormae etiam explicatio pastoribus praetermittenda non est, quod eius rei cognitio excitet fidelium animos ad percipiendam summa cum religione huius sacramenti gratiam. Est autem sorma: ,Ego te absolvo; quam non solum ex illis verbis lieet colliger. 3 ,,uuaecumque solveritis super terram, erunt soluta et in eoelis: sed ex eadem Christi Domini do-etrina ab Apostolis traditam accepimus. Ac quoniam sacramenta id significant, quod esseiunt illa: Ego te absolvo, ostendunt peeeatorum remissionem huius sacramenti adminustratione esset planum est, hane esse poenitentiae perlaetam formam. Sunt enim peecata tanquam vincula, quibus constri-etae animae tenentur, et ex quibus poenitentiae sacramento laxantur. Quod quidem non minus vere de illo etiam homine sacerdos prouunciat, qui prius ardentissimae contritionis vi, aecedente tamen consessiouis voto peccatorum veniam a Deo

226쪽

duo fruet ad formam saeramenti reees aliae Miletantur.

Adduntur praeterea complures preees non quidem ad sommam necessariae, sed ut ea removeantur, quae aeramenti

vim et efficientiam illius ulpa eui administratur, impedire

possent.

QUAESTIO XVI.

uuantum differat potestas saeerdotum Christi In diiudicanda peceat Iepra potestate saeerdotum veteris Iegis.

Quamobrem peccatores Deo ingentes gratias agant, qui tam amplam potestatem in ecclesia sacerdotibus tribuerit. Neque enim, ut olim in veteri lege, sacerdotes testimonio suo aliquem a lepra liberatum esse duntaxat renuneiabant t): ita nune in ecclesia ea tantum potestas sacerdotibus saeta est, ut aliquem peccatis esse absolutum declarent, sed vere tanquam Dei ministri absolvunt id quod Deus ipse gratiae et iustitiae

auctor ac parens, efficit. QUAE TE TV I.

Quo habitu, quinusve ritivus auam actionem eommendare poenitentes debeant.

Diligenter vero ritus etiam, qui ad hoe meramentum adhibentur, fideles observabunt ita enim fiet, ut animo magis haereant quae hoe aeramento onsecuti sunt, nimirum se tanquam servos elementissim Domino, vel filios potius optimo parenti, reconciliatos esse, et simul Deilius intelligant, quid eos sacere oporteat, qui velint velle autem omnes debent se tanti beneficii gratos et memores probare. Nam quem peccatorum poenitet, is se humili ae demisso animo ad pedes sa-eerdoti deiicit, ut, quum se tam humiliter erat, lacile possit agnoscere, superbiae radices Vellendas esse, a qua omnia seelera, quae esset, ortum habuerint et enata sint. In sacerdote autem, qui in eum legitimus iudex sedet, Christi Domini personam et potestatem veneratur. Sacerdos enim, quemadmodum in aliis, ita in poenitentiae saeramento administrando Christi munus exsequitur. Deinde peecata sua poenitens ita enumerat, ut se maxima et acerbissima animadversione dignum esse sateatur, supplexque delictorum veniam petit. Quae sane omnia verustatis suae eertissima testimonia a sancto Dionysio'

227쪽

uuos praeeipue fruetus ex sacramento poenitentiae homines eapiant. ο

Sed nihil prosecto tam proderit delibus, nihilque maiorem illis alaeritatem poenitentiae suseipiendae asseret, quam si a parochis saepe explicatum uerit, quantam ex ea utilitatem capiamus. Vere enim de poenitentia illud diei posse intelligent, eius quidem radices amaras, Ductus vero suavissimos esse Poenitentiae itaque omnis in eo vis est, ut nos in Dei gratiam restituat, cum eoque summa amicitia coniungat. anc vero reconciliationem interdum in hominibus piis, qui hoc sacramentum sancte et religiose percipiunt, maxima conseientiae pax et tranquillitas cum summa spiritus incunditate consequi solet. Nullum est enim tam grave et nefarium scelus, quod poenitentiae sacramento, non quidem semel, sed iterum et saepius non deleatur. Qua de re ita Dominus per Prophetam γinquit: Si impius egerit poenitentiam ab omnibus peccatis suis, quae operatus est, et custodierit praecepta mea, et secerit iudieium et iustitiam vita vivet, et non morietur omnium iniquitatum eius, quas peratus est, non recordabor. Et sanctus Ioannes γ , Si confiteamur peecata nostra fidelis est, et iustus, ut remittat nobis peccata nostra, et paulo post δὶ:,,Si quis peccaverit, inquit, nullum videlieet peccati genus excipiens, advocatum habemus apud Patrem, Iesum Christum iustum; et ipse est propitiati pro peccatis nostris; non pro vostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. 'o AESTI XIX.

Qua ratione quaedam peccata dicantur remitti non posse. φ

Quod autem in Seripturis legimus, quosdam a Domino

misericordiam non esse consecutos, quamvis eam vehementer

imploraverint id vero idcire laetum esse intelligimus, quod eos vere atque ex anima delictorum non poenitebat. Quare quum eiusmodi sententiae in saeris literis, vel apud SS. Patres Occurrunt, quibus videntur affirmare, aliqua peccata remitti non posse: ita eas interpretari portet, ut dissicilem admodum esse veniae impetrationem intelligamus. Ut enim morbus aliquis ea re insanabilis dicitur, quod aegrotus ita assectus sit, ut salutaris medicinae vim oderit: sic quoddam est peccati genus, quod non remittitur nec sondonatur, propxere quod proprium salutis remedium, Dei gratiam, repelli In hane

228쪽

sententiam a D. Angustino in dictum est: Tanta labes est illius peccati, quum post agnitionem Dei per gratiam Christi oppugnat aliquis raternitatem, et adversus ipsam gratiam invidiae saeibus agitatur, ut deprecandi humilitatem subire non

possit, etiamsi peccatum mala conscientia cognoscere et au- nunciare cogatur. QUAESTIO X.

Νuuus condonationem peccatorum citra poenitentiam obtinere potest. μ

Sed ut ad poenitentiam revertamur, haec adeo propria eius vis est, ut peccata deleat, ut sine poenitentia remissionem peccatorum impetrare aut ne sperare quidem ullo modolieeat. Scriptum est enim ): Nisi poenitentiam habueritis, omnes similiter peribitis. Quod quidem de gravioribus et

mortiferis peccatis dictum a Domino est, etsi aliquo etiam poenitentiae genere indigent leviora peceata, qua venialia voeantur. Sanetus enim Augustinus inquit: duum quaedam sit poenitentia, quae quotidie in ecclesia pro peceatis venialibus agitur, illa sane frustra esset, si peccata venialia absque poenitentia dimitti possent. 'QUAESTI XXI.

euot sint partes integra es poenitentiae. v

Sed quoniam de iis rebus, quae aliquo modo in aetionem

eadunt, non satis est universe loqui curabunt pastores sigillatim ea tradere, ex quibus verae et salutaris poenitentiae ratio a fidelibus percipi queat. st autem huius sacramenti proprium, ut praeter materiam et formam, quae omnibus sacramentis communia sunt, partes etiam, ut antea diximus, illas habeat, quae tanquam totam integramque poenitentiam eonstituant, contritionem scilicet, consessionem et satissaetionem de quibus D. Chrysostomus 3 his verbis loquitur: Poenitentia cogit peecatorem Omnia libenter sufferre in orde eius contritio, in re consessio, in opere tota humilitas vellauetifera satisfactio. ae autem partes ex earum partium genere esse dicuntur, quae ad aliquod totum constituendum neeessariae sunt, quoniam, quemadmodum hominis corpus ex pluribus membris constat, manibus, pedibus, oculis et aliis huiusmodi partibus, quarum aliqua si desit, merito imperfectum videatur, perlaetum vero, si nulla desideretur eodem

1 Iiv. l. de sem. Dom in monte e. 22. 2 Luc. I S. a. a cf. Aug. ep. 265 sem. 35 l. c. a. sem. I. de poenitentia.

229쪽

BE CATECHISMI AD PAROCHOS etiam modo poenitentia ex hisee tribus partibus ita onstituitur, ut, quamvis, quod ad eius naturam attinet, eontritio eteonsessio, quibus homo iustus meitur, satis sit tamen nisi tertia etiam pars, id est satissaeuo aeeedat, aliquid ei omnino ad perseetionem desit neeesse sit. Quare adeo inter se hae

partes connexae sunt, ut eoatritio confitendi et satissaeiendi eonsilium et propositum inclusum habeat, eonsessionem contritio et satisfaciendi voluntas, satisfactionem vero duae reliquae antecedant.' QUAESTI XXII.

euomodo hae tres poenitentiae partes colligantur.'

Harum autem trium partium eam rationem afferre possumus, quod animo, verbis et re ipsa peceat in Deum ommi tantur. Quare consentaneum suit, ut nos ipsos ecclesiae elavibus subiieientes, quibus rebus Dei sanctissimum numen a nobis violatum esset, iisdem etiam eius iram plaeare, et pee-eatorum veniam ab eo impetrare conaremur. Sed idem etiam alio argumento confirmari potest. Etenim poenitentia est veluti quaedam delictorum compensatio, ab eius voluntate pro- laeta, qui deliquit, ac Dei arbitrio, in quem peccatum om- missum est, constituta. Quare et voluntas compensandi requiritur, in quo maxime contriti versatur, et poenitenssaeerdotis iudicio, ut qui Dei personam gerit, se subiiciat necesse est, ut pro scelerum magnitudine poenam constitueret eum possit ex quo tum eonsessionis, tum satissaetionis, tio et necessitas perspicitur. 'QUAE ATIO XXIII.

uuid in hae materia proprie sit contritio. .

Quoniam vero harum partium vim et naturam tradere fidelibus oportet prius incipiendum est a contritione, eaque dilis genter explicanda neque enim ad ullum temporis punctum, quum in memoriam praeterit peceat redeunt, vel quum aliquid offendimus, eontritione animus debet vacare. Hanc P tres in eoneilio Tridentino' ita definiunt: Contritio est animi dolor a detestatio de peeeat eommisso cum proposito non peeeandi de elem. Et paulo post de contritionis modo Miblieitur: Ita demum praeparat ad remissionem peceatorum, si eum fiducia divinae misericordiae et voto praestandi reliqua coniunctus sit, quae ad rite suscipiendum hoc sacramentum

D Sess. 14. de Poen. e. 4.

230쪽

PARS II. CAPUT V. requiruntur. hae itaque definitione intelligent sidete , eontritionis vim in eo tantum positam non esse, ut quis pee- eare desinat, aut propositum ei sit, novum vitae genus instituere, aut ipsum iam instituat sed in primis male aetae vitas odium et expiationem suscipiendam esse. Id vero maxime eonfirmant illi sanctorum Patrum clamores quos in sacris literis frequenter profusos esse egimus. Laboravi, inquit David ), in gemitu meo; lavabo per singulas noctes ieetum meum, isti Exaudivit Dominus vocem fletus mei; et rursus alius ): Recogitabo tibi omnes annos meos in amaritudine animae meae. Quas eri et alias huiusmodi voces veho mens quoddam anteactae vitae odium et peccatorum detestatio

expressit.

Cur eontritio dolor a Patribus conculi nominata sit.

Quod autem eontritio dolore definita est, monendi suntsdeles, ne arbitrentur, eum dolorem corporis sensu percipi. Contritio enim est voluntatis aeuo. Et sanetus Augustinus'

testatur, dolorem poenitentiae omitem esse nou poenitentiam. Verum peecati detestationem et odium doloris Oeabulo Patres signifiearunt; tum quia saerae literae ita utuntur, inquit enim David in seduamdiu ponam consilia in anima mea, dolorem in orde meo per diem' tum quia dolor in inferiori animae parte, quae vim concupiscendi habet, ex ipsa contriatione oritur, ut non incommode contritio dolore desnita suerit, quod dolorem essetat, ad eumque declarandum poenitentes vestem etiam mutare soliti sint. De quo Dominus apud saverum Matthaeum in inquit: Vae tibi Coroetaim vae tibi Bethsaida quia si in Iro et Sidone saetae essent virtutes, quae factae sunt in vobis, olim in illei et inere poenitentiam egissent. 'QUAE ATIO XXV.

Quare peecati detestatio vulgo a lineologis eontritio appelletur.'

Recte autem contritionis nomen peeeati detestationi, de qua loquimur, ad significandam vim doloris impositum est, dueta similitudine a rebus corporeis, quae minutatim saxo aut duriore aliqua materia confringuntur, ut eo voeabulo declararetur, orda nostra, quae superbia obduruerunt, poenitentiae