장음표시 사용
311쪽
Unde reliquiarum virtus eonfirmetur, et quanta sit earum vis et effieaeia,
Sed cui fidem non iaciant et honoris, qui sanetis debetur, et patrocinii, quod nostri suscipiunt, mirabiles esseetae res ad eorum sepulchra, et oculis, et manibus, membrisque Omnibus eaptis, in pristinum statum restitutis, mortuis ad vitam revoeatis, ex eo oribus hominum eiectis daemoniis quae non audisse, ut multi, non legisse, ut plurimi gravissimi viri, sed vidisse, testes Iocupletissimi SS. Ambrosius et Augustinus literis prodiderunt. Quid multa si vestes, sudaria, si umbra sanetorum, priusquam e Vita migrarent, depulit morbos, vire que restituit quis tandem negare audeat Deum per saeroscineres, ossa, ceterasque anetorum reliquias, eadem mirabiliter emeere Declaravit id adaver illud, quod sorte illatum in sepulchrum Elisaei ), eius tacto corpore, subito revixit. QUAE ATIO XVI.
Verba sequeritia non aIterum, sed unum cum praecedentibus praeceptum eonstituunt. o
Quod ver sequitur: Non acies tibi sculptile, neque omnem similitudinem, quae est in Oel desuper, et quae in terra deorsum, nec eorum, quae sunt in aquis sub terra. Non adorabis ea, neque coles: quidam hoc alterum praeceptum existimantes, duo postrema ipsa unius praecepti vi eontineri voluerunt ut . Augustinus ), illa extrema dividens, hae eipsa verba ad primum praeceptum pertinere voluit quam sententiam, quia in ecclesia celebris est, libenter sequiniur. Etsi in promptu ratio est illa Verissima, consentaneum suisse, praemium et poenam cuiusque eum primo praeeepto Oniungi.' QUAESTI XVII.
Adversus Me praeceptum non pugnat receptus in ecclesia imaginum usus.*
Nee vero quis existimet, omnino pingendi, ingendi, aut sculpendi artem hoc praecepi prohiberi nam in Seripturis iussu Dei simulacra et imagines effectas legimus, Cherubim ), serpentis aenei εὶ. Superest igitur, ut imagines ob eam rem vetitas interpretemur, ne quid simulacris, quasi diis, olendis de vero Dei enitu detraheretur.
312쪽
uitibus praesertim modis per imagines divinum numen viviari possit
Duplici autem potissimum ratione, quod ad hoc praeeeptum attinet, Dei maiestatem vehementer laedi perspicuum est altera, si idola et imagines tanquam Deus colantur, aut
eredatur inesse aliqua in his divinitas vel virtus, propter quam sint olendae, vel quod ab eis aliquid sit petendum, vel quod siduei in imaginibus sit genda, veluti lim fiebat agentibus, quae in idolis spem suam ollocabant, quod passim
saerae literae reprehendunt altera, si quis onetur, divinitatis formam aliquo artifici effingere, quasi corporeis oeuliseonspiei, vel coloribus aut figuris exprimi possit. Quis enim Deum, is inquit Damascenus i), qui sub aspectum non ea-dit, qui orporis expers est, qui nullis terminis circumseribi, ne ulla figura describi queat, possit exprimere 7 quae res in altera Nicaena synodo uberius explicatur. Praeclare igitur Apostolus eos mutasse ,Dei incorruptibilis gloriam in similitudinem volucrum, quadrupedum ac serpentum dixit; haee enim omnia tanquam Deum venerabantur, quum illi harum rerum imagines ponerent duocire Israelitae, qui ante vituli simulacrum clamabant ) ,,Hi sunt Dii tui Israel, qui te ed xerunt de terra Aegypti, idololatrae sunt appellati, quia mutaverunt gloriam suam in similitudinem vituli omedentis Aenum.
Quis sit posterioris latius partis praecepti eensus. v
Quum igitur Dominus Deos alienos oli prohibuisset, ut penitus idololatriam tolleret, imaginem divinitatis ex aere duei, aut alia quavis materia fieri prohibuit quod Isaias 4 deelarans, inquit: Cui similem fecistis Deum, aut quam imaginem ponetis eir Atque in hoc praecepto hane sententiam contineri, praeter sanetorum Patrum seripta, qui eam, quemadmodum in septima synod expositum est, si interpretantur, illa etiam Deuteronomii' vorba satis declarant, ubi Moyses, populum avertere ab idololatria quum vellet, aiebat: Non vidistis aliquam similitudinem in die, ita locutus est vobis Dominus in Horeb de medio ignis. Quod sapientissimus legislator ideo dixit, ne quo errore dueti divinitatis imaginem fingerent, eoque debitum honorem rei creatae tribuerent.
313쪽
Hoe praeeeptum, qui Trinitalis persona effingunt, non violant.
Nemo tamen propterea contra religionem eique legem quiequam ommitti putet, quum sanetissimae Trinitatis aliqua persona quibusdam signis expri mitur, quae tam in veteri quam in novo estamento apparuerunι nem enim tam redis est, ut illa imagine divinitatem eredat exprimi, sed illis deelarari doeeat pastor proprietates aliquas, aut aetiones, quae Deo tribuuntur; velut quum ex Danielei pingitur antiquus di rum in throno sedere, ante quem libri aperti sunt, Dei aeternitas et infinita sapientia significatur, qua omnes hominum et Ogitationes et aetiones, ut de iis iudicium erat,
Angelis etiam tum humana species, tum alae a1snguntur, ut intelligant fideles, quam propensi sint in humanum genus, et tamquam parati ad ministeria Domini exequenda. omnes enim a administratorii spiritus lint propter eos, qui hereditatem capiunt salutis.
De eviumba, in qua Spiritus sanetus depingitur.'
Columbae vero species, et linguae tanquam ignis, in Evangelio et Aetis Apostolorum, quas Spiritus sancti proprietates signifieent, multo notius est, quam ut oporteat pluribus verbis explicari. 'QUAESTIO XXIII.
Christi et sanctorum imagines pingi et honorari debent.
At vero quum Christus Dominus, eiusque sanetissima et purissima Mater, ceterique omnes sancti, humana praediti natura, humanam speciem gesserint eorum imagines pingi a que honorari, non modo hoc praecepto interdictum non fuit, sed etiam sanetum et grati animi certissimum argumentum semper habitum est quod et apostolicorum temporum monumenta, et Oecumenicae synodi, et tot sanctissimorum doetissimorumque Patrum inter se consentientium scripta on
314쪽
uuls ait Iegitimus in etelesia imaginum usus.
Non solum antem licere in eclesia imagines habere, et illis honorem et cultum adhibere, Ostendet parochus, quum honos, qui eis exhibetur, reseratur ad prototypa verum etiam maximo fidelium bono ad hane usque diem laetum declarabit, ut ex Damasceni libro, quem de imaginibus edidit, et septimas nodo, quae est secunda Nicaena, intelligitur. Verum quia sanctissimum quodque institutum hostis humani generis suis fraudibus et sal laetis depravare contendit, si quid sorte populo hac in re peceatum uerit, parochus, Tridentini concilii deis cretum secutus, quoad eius seri poterit, studebit eorrigere, ac decretumi quidem ipsum, quum res tulerit, populo inte pretabitur tum rudes, et qui imaginum ipsarum institutum ignorant, docebit, imagines actas ad utriusque Testamenti
cognoscendam historiam, atque eius memoriam identidem renovandam, qua rerum divinarum memoria excitati, ad colendum atque amandum ipsum Deum vehementius inflammemur Sanetorum quoque imagines in templis positas demonstrabit, ut et colantur, et exemplo moniti, ad eorum vitam a mores
Ego sum Dominus De*s tuus, fortis zelotes, visitans in quitatem patrum inflios, in tertiam et quartam generationem eorum, qui oderunt me; et faeiens miserisordiam in millia iis, qui diligunt me, et eustodiunt prae-eepta mea.
Non pertinet haee appendix duntaxat ad primum praeeeptum.
Duo snnt in extrema parte huius praeeepti diligenter explieanda primum est, quod etsi ob summum Melus praevarieationis primi praecepti, atque hominum ad id ommittendum propensionem apte hoc loco poena proponitur, communis tamen est omnium appendix praeeeptorum omnis enim lex ad praecepta servanda homines poena et praemio inducit. Hine illae tam frequentes in sacris literis et crebrae Dei promissiones. Ut enim innumerabilia paene Testamenti veteris testimonia praetermittamus in Evangeli scriptum est 3: Si vis ad vitam ingredi, serva mandata; et alibi ε): Qui saei vo-
315쪽
luntatem Patris mei, qui in eoelis est, ipse intrabit in regnum coelorum; tum illud ): omnis arbor, quae non tacit Duetum bonum, excidetur, et in ignem mittetur; ist*ὶ -0mnis qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio; atque alibi ): Si non dimiseritis hominibus, nee Pater vester dimittet vobispeecata vestra.
An eodem modo poena, praeorteatoribus hie intentata, eamnibus et persectis inculcanda sit.
Alterum est, quod longe alia ratione persecti, alia carnales homines hanc appendicem docendi sunt. Persectis enim, qui Spiritu Dei aguntur, eique prompto et alacri animo parent, instar est cuiusdam laetissimi nuncii et magnum argumentum propensae in eos divinae voluntatis agnoscunt enim sui amantissimi Dei curam, qui nunc praemiis, nune poenis ad sui enitum et venerationem homines prope compellat; γο- seunt eius immensam in se benevolentiam, qui sibi imperare, suaque opera ad divini nominis gloriam uti velit neque solum agnoscunt, sed magna spe sunt, illum, quum quod vult iubeat, etiam daturum vires, quibus legi ipsius parere possint. At carnalibus, qui nondum spiritu servitutis liberati sunt, magisque metu poenarum, quam amore virtutis abstinent a peeeatis eius appendicis sensus gravis et aeenus est. Quamobrem sunt piis exhortationibus sublevandi, et quo lex spectat, quasi manu deducendi. Parochus autem, quoties alicuius explicandi praecepti occasio inciderit, eadem hae sibi habeat proposita. 'QUAESTI XXVII.
uuid verea illa: Ego sum Deus fortis, meditandum proponant.
Carnalibus perinde tamen a spiritualibus duo in primis quasi aculei sunt admovendi, qui ad legem observandam hae ipsa in appendice positi, homines maxime ineltent. Nam quod Deus sortis dieitur, ideo diligentius est explicandum, quo caro saepe, quae terroribus divinae comminationis minus commovetur, varias sibi ipsa rationes fingit, quibus iram Dei effugere, ac propositam poenam Vitare possit; cui autem certo persuasum est, Deum sortem esse, illud magni Davidis usu pat ): Quo ibo a Spiritu tuo et quo a facie tua sugiam' Eadem quoque divinis interdum dissis promissis, tantas hostium vires esse credit, ut ad sustinendum minime parem sese
316쪽
PARS III CAPUT II esse existimet. At firma et stabilis fides nihil titubans, num
divina vi ac virtute nitatur, homines contra recreat atque eonfirmat inquit enim ): Dominus illuminatio mea, et salus mea; quem timebor 'QUAESTI XXVIII.
Quid sibi velit, quod Deus se etiam dicat Eelotem.
Alter vero aeuleus elus ipse divinus est. Nonnunquam enim homines putant Deum humana non curare, ne illud quidem, legem ipsius servemus, a negligamus. Ex quo sequitur magna vitae confusio. Quum autem Deum zelotem redimus, eius rei meditatio facile nos in mei eontinet. QUAESTIO XXIX.
Cuiusmodi gelus Deo sit attribuendus.
Zelus vero, qui De tribuitur, nullam animi signifieat perturbationem, sed divinum illum amorem et caritatem, qua Deus nullam a se animam patitur impune ornieari quotquot autem ab e sornicantur, perdit. Est itaque elus Dei tranquillissima eius sineerissimaque iustitia, qua anima, salsis pinionibus pravisque cupiditatibus corrupta, repudiatur, et a
Dei coniugio tanquam adultera removetur. At vero zelum hunc Dei suavissimum ac dulcissimum experimur, quum summa eius atque incredibilis in nos voluntas gelo ipso demonstratur. Nee enim aut amor ardentior inter homines, aut maior a
etiorque coniunctio, quam eorum, qui coniugi copulati sunt, reperitur. Igitur quam nos valde diligat, ostendit Deus, quum
crebro se vel sponso, vel marit comparans, Zelotem vocat.
Quamobrem doeeat parochus hoc loco, si divini ultus atque honoris eupidos homines esse debere, ut zelantes potius, quam amantes iure diei possint, illius exemplo, qui de se ipse: Zelo, inquit in Metelatus sum pro Domino Deo exercituum; immo vero Christum ipsum imitentur, cuius illud est ): Zelus domus tuae comedit me. 'QUAESTI XXX.
uuae sit eomminationis hae intentatae sententia.'
Εst autem comminationis explicanda sententia, non inultospeecatores passurum Deum, sed eos vel tanquam parentem castigaturum, vel tanquam iudicem acriter se ac severe in
317쪽
eos animadversurum. Quod alio in loe significans Moyses et scies, inquit, quia Dominus Deus tuus ipse est Deus sortis et fidelis, eustodiens paetum et misericordiam diligentibus se, et iis, qui custodiunt praecepta eius, in mille gener tiones et reddens odientibus se statim; et Iosue : Non poteritis, inquit, servire Domino Deus enim sanctus et sortis aemulator est, ne ignoscet sceleribus Vestris atque peccatis. Si dimiseritis Dominum, et servieritis diis alienis, onvertet se, et assiget vos, atque sisvertet. 'QUAENTIO XXXI.
duomodo Deus visitet peceat patrum inratios in tertiam et quartam generationem.
Doeendus autem populus est, comminationis poenam ad tertiam quartamque impiorum et saeinorosorum generationem pertinere, non quod posteriores maiorum scelerum poenas semper luant, sed licet illi liberique eorum impune tulerint, non omnis tamen eorum posteritas iram Dei poenamque vitabit. Quod Iosiae regi aeeidit 3. Huic enim propter singularem pietatem quum pepercisset Deus, dedissetque, ut in pae in sepulerum maiorum suorum inferretur, ne videret Onsequentium temporum mala, quae propter Manassis avi impietatem Iudae et Hierusalem erant eventura e mortuo posteros eius est ultio Dei consecuta ), sie, ut ne filiis quidem Iosiae pepercerit. QUA RATIO XXXII.
euomodo haee verba eum verbis EzechieIta conveniant. ο
Qua autem ratione hae legis verba sententiae illi, quae est apud Prophetam non adversentur βὶ: Anima, quae peccaverit, ipsa morietur, sancti Gregorii fi auctoritas, eum reliquis Omnibus antiquis Patribus consentiens, aperte stendit; inquit enim: Quisquis pravi parentis iniquitatem imitatur, etiam ex eius delicto constringitur quisquis autem parentis iniquitatem non imitatur, nequaquam delicto illius gravatur; unde si, ut iniquus filius iniqui patris non solum sua, quae addidit, sed etiam patris peccata persolvat, quum vitiis patris, quibus ir tum Dominum non ignorat, etiam suam adhue malitiam adiungere non sormidat. Et iustum est, ut qui sub districto iudiee vias parentis iniqui non timet imitari, cogatur in vita prae-
318쪽
PARS III. CAPUT III. Rosenti etiam ulpas parentis iniqui persolvere. Commemorabit deinde parochus, quantum Dei iustitiam superet euisdem bonitas ae misericordia. Irascitur tertiae quartaeque generationi Deus, misericordiam vero in millia impertiti v QUAESTIO XXXIII.
uulnam divinarum Iegum prae aricatores Deum odisse censeantur.
In eo autem, quod dierum est: eorum qui oderunt me, peccati magnitudo ostenditur. Quid enim flagitiosius ae detestabilius, quam summam ipsam bonitatem, summam veritatem odisse Boc ver ad omnes peceatores ideire pertinet, quod, quemadmodum qui habeti mandata iei, ,et servat ea, Deum diligit: cita, qui legem Domini eontemnit, et mandata eius non servat, Deum odisse merito dicendus est. 'QUAESTIO XHIV.
uuid sitiuud Faelens misericordiam his, qui diligunt me.
Quod vero extremum est: et iis, qui diligunt me, servandae legis modum a rationem docet necesse est enim, eos, qui legem Dei servant, eadem aritate atque amore, quo in Deum sunt, ad eius obedientiam adduei quae deineeps iasingulis praeceptis commemorabuntur.
De se eundo Praecepto. Noas assumes nomen Domini Dei tui in vanum. 'QUAE ATI I.
Cur Deua hane Iegem de suo ipsius nomine honorando speelatim ferre voluerit.
Quanquam primo divinae legis praecepto, quo Deum pie
sancteque colere iubemur, hoc, quod secundo loe sequitur, necessari continetur, nam qui sibi honorem tribui vult, idem postulat, se ut summo verborum honore prosequamur, prohibetque contraria quod et illa Domini apud Malaehiam verba aperte indicant ): Filius honorat patrem, et servus dominum
319쪽
ax CATECHISΜI AD PAROCHOS suum; si ergo pater ego sum, ubi est honor meus' ): Deus tamen pro rei magnitudine hane de suo ipsius divino et sanctitatis plenissim nomine honorando legem separatim serre, idque nobis disertis et perspicuis verbis praescribere voluit. 'QUAENTI II.
uuantum niti paroch deveant in huius praeeepti explicatione.
Quod sane paroch ipsi argumento in primis esse debet, nequaquam satis lare, si hac de re generatim loquatur sed eiusmodi loeum hune esse, in quo ipse diutius ommorari et quaecunque ad hane tractationem pertinent, distinete dilueideaeeurateque apud fideles explicare necesse sit. Neque vero nimia hae diligentia censenda est, quum non desint, qui adeo errorum tenebris obcaecati sint, ut quem angeli glorificant, ei maledicere non vereantur. Neque enim lege semellata deterrentur, quo minus Dei maiestatem quotidie imminuere, immo singulis paene horis ae momentis impudentissime audeant. Quis enim non videat, omnia iureiurando ammari' omnia imprecationibus et eraeerationibus reserta esse usque adeo, ut nemo sere vel vendat aliquid, vel emat, vel negotium aliquod gerat, qui non iurisiurandi religionem interponat, eique sanctissimum nomen millies vel in re levissima et inani temere non usurpet quo maior paroch cura et diligentia adhibenda est, ut saepe deles admoneat, quam grave hoe scelus sit et detestabile. QUAE ATI III.
uuid secundum istud praeceptum Imperet ves prohibeat.
Iam ver in huius praecepti explicatione id primum constet, eum eo, quod lex fieri prohibet, earum etiam rerum praeceptionem coniunctam esse, quas praestare homines debent. Utrumque autem separatim docendum est primum quidem, ut ea, quae tradenda sunt, facilius exponantur, quid iubeat lex; mox etiam quid vetet. Nam quae imperat, illa sunt: nomen Dei esse honorandum, ac per illud sanete iurandum. Hae rursus, quae prohibet nemo divinum nomen contemnat, nemo illud in vanum assumat, neve per ipsum aut salse, aut
uuid Dei nomine hie intelligatur. οIn ea itaque parte, qua iubemur divino nomini honorem tribuere, paroehus fidelibus praecipiat, Dei nomen, ipsius,
320쪽
ΡΑRS III. CAPUT III. allainquam, literas et syllabas, aut Omnino per se nudum verbum tantummodo, attendendum non esse, sed in eam cogitationem veniendum, quid valeat illa vox, quae omnipotentem ac sempiternam maiestatem unius et trini Numinis significat. Ex his autem facile colligitur, inanem esse nonnullorum Iudaeorum superstitionem, qui quod scriberent Dei nomen, pronuneiare non auderent quasi in quatuor illis literis, non in re, divinavis esset. Sed quamvis singulari numero prolatum sit ,,Non assumes nomen Dei: id non de uno aliquo nomine, sed de omnibus, quae Deo tribui solent, intelligendum est; multa enim Deo imposita sunt nomina, ut Domini, omnipotentis, Domini exercituum, Regis regum, Fortis, et alia id genus, quae in Scripturis leguntur, quae parem eandemque venerationem habent omnia. Deinde docendum est, quomodo divino nomiui debitus honor adhibeatur; neque enim Christiano populo euius ore Dei laudes assidue elebrandae sunt, rem utilissimam et pernecessariam ad salutem ignorare fas est. QUAESTIO V.
uua ratione divinum nomen venerari aut honorare censeamur.
Quamvis autem multiplex sit ratio laudandi divini nominis, tamen in iis, de quibus deineeps hie dicetur, vis et pondus omnium videtur esse. Primum igitur laudatur Deus, quum in
omnium conspectu Deum ac Dominum nostrum fidenter eonfitemur, Christumque salutis nostrae auctorem, quemadmodum agnoscimus, ita etiam praedieamus. Ilemque quum verbo Dei, quo voluntas eius nunciatur, sancte et diligenter operam danius, in eius meditatione assidue versamur, studiose illud addiscimus, aut legendo, aut audiendo, perinde ut cuiusque e sonae et muneri aptum et consentaneum est. Deinde divinum nomen veneramur et colimus, quum mei et religionis ausa divinas laudes celebramus, ae de omnibus rebus, tum prosperis, tum adversis, illi singulares gratias agimus. Inquit enim Propheta ): Benedic anima mea Domino, et noli oblivisci omnes retributiones eius. Exstantque plurimi David psalmi, quibus egregia quadam erga Deum pietate illius divinas laudes suavissime decantat. Exstat admirabile illud patientiae exemplum Iob, qui, quum in maximas illas horribilesque calamitates incidisset, Deum tamen excelso et invicto animo laudare nunquam intermisit. Nos itaque, quum animi corporisqueta