장음표시 사용
241쪽
IN L. GALLVS . f. NVNc DE LE GE, PARA DOVA. set Α tio in id tempus coseratur quo filius non sit. si nepos, ait, ex eo tempore insistuatur quo filius no sit, id est extunc quo filius non sit. alias no dixit Iet, ex eo tepore,sed eo tepore instituatur: net usus suisset uerbo suturi temporis,sit. Haec uerba, eo tepo Ex eo tepore. re, exinde,ex illo,eiusdemi significationis, inlusi teporis significantia. bona glos Exinde. rex. 5 Har. in.I.i. M. annss. T.deiti. acquin priua. Ide Bar.in I. ex hoc iure.ff. de iust. Γ Exido.
Accedit ratio, cui non satis uideo responsum, quod lege.xij. tab. poterat instituiluus nepos,& ideo lex Velleia superuacua fuisset in hoc. Et verius est non rumpi: ut non solum illud primo cap. notarit,si nepos ex eo tempore instituatur quo filius non sit, uerumetiam si uiuo patre nascatur. Ecce quam aperte probat non rumpi tes Ramentum, secundum propositum thema, in quo nepos institutus est, uiuo adhuc tilio, eodem mortuo suus futurus, id est uiuo auo nascitur. Quod si illa uerba, ex eo tempore instituatur et c. intelligantur de institutione sienda mortuo iam filio,
inepte Scevola argumentaretur a d. q. propositam.
Viuo patre,id est patre filii mortui,ut omnes fere et recte intelligunt. Nam si intelligeremus uiuo patre ipsius nepotis instituti,c5tradiceret.i. f. ille casus. ubi Scea uola inquit primo capite permitti institui nondu natos, qui cu nascerentur sui erat, posteriori capite non permitti ct c. clarius etiam probatur illis uel bis. Videtur priamum caput ad eos spectare, qui cum nascerentur haeredes sui futuri essent. Nota . 'non idem esse suum haeredem, re suum suturum haeredem nasci. Suus nascitur, qui e mortuo testatori auo nascitur: suus futurus,qui uiuo auo nascitur,ut hic, dc in. f. ille s ' ' ' casus.de quo latius diiseruimus. Tin. quaestionibus,& in. quidam. . ' ' Quid enim necesse est tempus testamenti faciendi respici, cum satis sit obseruari id tempus quo nascitur Respodet obiectioni quorunda existimantiu tempus testamenti inspiciendii, id probare nitebatur ex illis uerbis legis: qui testamentu faciet. rpter quid satis est obseruari lepus solu quo nascitur existimo,quia institutio eoseis B renda est in tepus quo nascit. Si suus futurus nascatur,ut ibi haerede instituas si filius
decedat . quavis uerba sonare uideant lepus testameti. Et ideo ait: tametsi ita uerba sunt. legis: qui testamentu faciet. tametsi, ut in archetypo Pisiano, pro quavis accis -- Pio,sic etia Aret.& non pro certe:tu quod non reperie talis significationis,in quodno congrueret praecedetibus ec sequetibus .fater enim Scevola talia esse uerba testamenti iaciendi tempus sonantia,nihilominus ea no attendenda,quia satis est nascaatur suus suturas, leg. sententia,quae alioquin non differret a lege.xij. tab. quae Palum tempus testamenti obseruat. Is omnis uirilis sexus qui ei suus haeres futurus erit ecc. imperfecta adeo est oratio, ut nescias in quem sensum accipi eda sint uerba. glosi multu laborat,et quo plus iudici j adhibeas,plus diuinado inuolueris. Haec uerba,omnis uirilis sexus etc. Accursus ac iue accipit de eo qui testamentu facit,quod uerificareξ de solis masculis. Pileus intelligit pals ue. s. de his qui instituatur,& uerificatur etia in sceminis natis ex masculis tantu,id est quod ta neptis ae nepos ex filio possint institui. facit.o. eadem. l. in principio,ibi,si quis mihi nepos,sive quae neptis. Nota igitur hanc. differentiam inter activam εc passivam de eis enunciationemrtitra autem uerior,postea uidebimus. Bal. infert ad stipulatione emphitheosis pro se oc suis descendentibus per uirilem sexum,ut eomprehendatur etiam neptis ex si alio,non autem nepos neque neptis ex filia: 5c sic foemina ex masculo continebitur,ec non masculus ex semina.
Quid si stipulatur pro sere Iiberis suis ex linea masculinac Castrensis sint. mariatus.C. de pro .refert se consuluisse non contineri filiam, neq; ab ea descendentes, ea ratione inquit, quod linea forminina incipit ab ipsa filia :8c ideo non diuersum iudicandu de capite, quam sequentibus. per d.l. maritus.& Alex.hic sequi uidetur,ec Aret. probat. Ex quibus nota aliud esse dicere de descendentibus uirilis sexus,
242쪽
NARII fALOMONIIc seu per uirilem sexum: Sc aliud est esse de Iinea, siue ex linea masculina. Quid si stia 1
putatur pro suis descendentibus masculis c Spec.tit.de locat. f. nunc aliqua. uersita cxlvi. putat non contineri nepotem ex silia per rationem. I. si uiua matre. f. i. C. deho.ma sequitur Bal. in.l. l. C. de cond. insertis. 5c Io. And. in addit. Spec. in Rubri.
de test.dum recitat disputationem Ricardi, Malumb.Idem Castren.hic. Si si ipula, tur pro suis descendentibus uirilis sexus,siue descendentibus per uirilem sexum, uehient etiam neptes ex filio , nec requiritur quod sit uirilis sexus, secus autem putat si dicatur pro descendentibus masculis. Quod est notandum. Collige ergo ex mente glos.& Doct. esse eiusdem significationis hos sermones,stipulari pro descendentibus uirilis sexus, & descendentibus per uirile sexum, re descendentibus per linea masculinam,quod his casibus ueniunt tam inae ex maribus descendentes,& nd masculi ex taminis. Et diuersum est dicere, pro descendentibus masculis, quod no sceminae,sed solum masculi continentur. Idem si dixeris ex linea seu de linea masculina secundum Castren .in. d. l.maritus. Quae licet omnium una sit sententia,& in scholis re iudici js recepta: nunquam fatebor exsignificato uerborum non idem esse dicere uel stipulari, pro descendentibus seu Iibens uirilis sexus, oc liberis malaciis, imo plenius dicimus uirilem sexum quam masculos: nam solo sexu mares a taminis diis NM. scemuntur, nominantur. Mas enim dicitur quod sortior ac generosior sit,i mare Mo uim masculus diminutive, qui non potest significantius exprimi Ac demonstrari, quam per sexum, dicedo uirilis sexus. quae quod sit debilior uox ad excludedas taminas, contra naturam 8c uim uocis est. & hoc tex. nulIo modo probatur, in quo imperseacta est oratio, re Iipsata penitus. Ex uero itam significato nihil inter sedilitas dicere liberos uirilis sexus,oc liberos masculos, siue masculini sexus. 5c uero uerius est,nullo modo uerbis uirilis sexus taminas poste comprehendi: ueluti ex continario uenire non possunt mares appelIatione taminini sexus, licet alia ratione turis D pioris ex pii sit,ut.I.si ita scriptum. deIeg. q. fateor tamen stipulatione pro descendentibus per uirilem sexum taminas ex masculis natas contineri. bonus textus in cI. Iege. xij. tab. C. deleg. haer. 5 alij similes, qui hic ab Alexandro allegantur.quia uerum est dicere neptem ex filio natam ex liberis uirilis sexus per uirilem sexum dea
. . scendisse, sicut deisndentes masculi ex filiabus nostris recte dicimus per taminianum sexum: 5c propterea non idem est dicere,hi liberi sunt uirilis sexus ,quod signiscat masculos, dicere liberos per uirilem sexum. Nam non omnes descendentes per uirilem sexum mares prodeunt, quoniam natura uirilis aeque se habet adustullexum gignendum. l.maximu uitium.C.de lib.prael.
Nota illud Castrensis,inter detandentes ex linea, seu de linea masculina tamia fias nullas contineri,de quo semper dubitaui,nisi ualidior ratio asseratur,quam illa: si linea taminea excIuditur, ergo & caput ipsius lineae quod est ipsa prima filia. arrad.l. maritus.C.de procv.facit melius meo iudicio.l. samiliae appellatione.i. deuerrita. ubi appellatione familiae princep1 continetur. His contradiceret Geometra: Iicet punctus principium lineae sit, tamen non est linea. Arithmeticus: monas licet principium numeri sit, tamen non est numerus oessi numeri. a quibus differre non uidetur tamina,cum ipsemet sola sit caput & sinnis suae familiae. l. pronunciatio.f. s. 5 .l.familiae.Dde uerb. sig.Hinc existimo ueluti ex tamina non ducitur familia,ita nec proprie linea ducatur. Nem uideo cur tamitia ex maribus nata,non uere dc proprie ex linea,sive de linea masculina dici possit, licet in ea desinat linea masculina. Nem ex usu linguae Latinae,nem aliquo iure didi ei in huiusmodi. qq. plenioris significationis esse dictione Per, qua dictionem ex et ' de.ut per Bal. in. l. ex arrali. C. de act. emp. Si quaereres,utrii filia sit in linea masculi' na intrepide negare, propter sexuu repugnantia. 5c ideo de & ex linea esse,recte dicitur,di per linea,si uerba deisndes adieceris, quae disputationis gratia sint dicta s. ETIAM.
243쪽
TIA I si parente uiuo nascatur 5ω. Scevola hic interpretatur seacudum caput legis Velleiae, in quo nihil de posthum is tracitatur, sed de nepotibus & pronepotibus ante testamentum natis instituendis, uel exhaeredandis.Differt a primo capite, in quo tractatur de posthum is futuris suis,hic de iam natis:illic permittuntur institui,hic instituri uel exhaeredati uetantur rumpere,ut clarius in .f. ille casus. Habent hoc commuis
ne quod sicut illi praeteriti natiuitate rumpunt, sic isti agnascendo rumpunt. unde glos in prin. J.apparet quasi postlaumos Iurecosultus posthumorii loco accipere ini positi umorum. i. de iniust.test. Ex quibus nota paria esie,ex lege Velleia nasci, ec . agnasci suum,quoad vim succedendi & instituendi, uel exhaeredandi. Et similiter 'l aria tasse ex.l.xij. tab. quo ad uim rumpendi,nasci,& agnasci suum.& toto hoc.M. aboratur in declarando quomodo quis intelligitur desinere esse suus. Ex hoc. f. ecd. l.posthumorum,liquet natos nepotes uiuis adhuc patre oc auo non licuisse instis tuere. l. xq. tab.&liac lege Velleia prouisum suit poste institu ut in.d. I. post humo, rum. 6chie Iegitur. ec certum est tales nulla ratione potuisse posthumos esse. Unde colligitur inhibitos institui, non quia posthumi, sed quia non sui. di sic contradice re uidetur.M. posthumo. inst. de leg. ec bon. post in prin. quod si uerum est, superua eua foret omnis disputatio,de qua . d. in quaest ionibus ,an posthumi in certorum nua mero essent, Sc quare de eis sic constitutum. Innuunt ergo haec iura, suos inutiliter institui substitutionis titulo ante. I. Vel Mouet hanc quaestionem ImoI. 8c Alex. tractat in. f. uidendum. econ filio idem. Alex. in . l. inter caetera.in s. oc est glosnotabilis. Ac ibi Imol. m. t. pater impuberes. B i. de uulg. Posset sorte responderi iure nouo compilatorio, ec post. l. Ueli. sed iure xij. tab. secus,ut hic, Sc d. l. posthumorum . quibus uidetur non posse resiponderi. ocratio coniecturalis,quod suos.xi . tab.uoluerint omnino primae institutionis titulo honorari,nihilominus quo plus speculaberis, plus diuinabis,nec semper despiciena dum est illud imperitorum refugium. l. non omniv.f. de. II. tum praeserit in Ob Graea nicam aut Tribunianam inuidiam, quae ne uestigium quidem. Vii. Iab.ac.ll. Veturistarum uenire ad nos passa est. Ultimo tractant hic Bar. Hal.& Doct. de significastione uerbi haeredis,pulcherrimas 5c utilissimas quaestiones interserendo.
IDENDUM EST num posteriori parte, si quis ex suis haeredibus suus esse desierit,liberi eius 8c caeteri in locu suorum sui haeredes sucaced ut 8cc.Testator habens filium captiuum apud hostes,& nepotem ex eo natum domi,instituit filium,& nepotem substituit: filius in caa
ptiuitate decessit mortuo testatore: quaerit Scevola, utrum nepos luccedendo rumpat, aut non rumpat Sc sic utrum per interpretationem lex possit induet ad hune easium. ec per hoc fateri uidetur uerbis legis non contineri:ergo initerpretatio ducenda ex legis sententia. 5c laborat ostendere uerba non repugnare illa recitando. Vnde collige,repugnantibus uerbis interpretationem non recipienadam. l. prospexit. qui & a qui b. bonus tex. in.l.ab omnibus. de leg. i.in prin.ibi, cum
di significatio uerborum non repugnet. oc ideo hic ait: Nihil enim addidit, quo siagnificaret tempus.
Videamus quae causa dubitandi fiserit. Et ea ex uerbis ScevoIae colligitur. licet hie filius post testatorem mortuus fuerit, nihilominus ostendit Scevola uiuo testa tore desiisse esse suum non ex die mortis,sed ex die captiuitatis. Duplici iure. s. iure
gentiu, seruus hostiu factus,mox desiit esse in potestate di in scitate. N. l. Corneliae
244쪽
nARII 2ALOMONII nctio est, quia non redit,neq; redire potest,mortuus creditur uiuo patre. 5c ideo est . Scevola: auda ster possis dicere hunc uiuo testatore suum esse des iusse. Et ad tacita obiectionem,quod nihilominus nepos uiuo testatore factus non est suus,sed status Pendentis, respondet nihil enim addidit. lex,quo tempus significaret.sagnascenodi. 5c ad hoc probandum recitat uerba si quis ex suis haeredibus 5 c. Ex quihus nota, la captiuitate amitti ius suorum.Item quod interim nepos non eiscitur linas sed status pendentis: alias.xq. tabul.potuisset institui,ut supra in. Quid si is, latius
ILLE c Asus in dissicili est.Ita legitur,&bene est, in archetypo ri, sano nuper recognito iussu ec beneficio Leonis. M. Pont. Max. Isite.*. per se facilis est, quamuis dissicilem casum decidat. Dissicultatis ratio meo iudicio est duplex:prima quod nec uerbis testatoris: secunda, nec uerbis legis contineatur, Zc in hoc scriptum est apertum:&propterea dissicile suit interpretationem admitti uoluntatis. I. ille aut ille. l. de leg.iq. uersha enim testatoris cum fieret institutio de nascituro nepote, debuerunt esse secum dum primum caput L Vel l .si filius me uiuo meus esse desierit, nepos qui mihi ex eo futurus haeres nascetur,liceres esto: 5c euenit quod natus est uiuo filio nepos.& hoe notat Scevola dicens: non enim suus haeres est tempore quo nascitur . ec sic non in casum institutionis,neq; legis primo capite. Item neo secudo capite,quo natus a te testamentum,si institutus uel exhaeredatus esset agnascedo uetatur rumpere.Hic natus est positestamentum,& non suus futurus haeres,cum pater praecederet:&sic recte ait Scevola,nullo iure potuisset. quod in publica disputatione respondi,nullo
capite egis per se. ec probata res sio fuit, nulli quide dubiu legis capita iura esse
, Huius quaestionis status est collectivus. Collegit enim Iulianus uoluntatem ex cause,propter quam lex lata fuit,ac coniunctionem duorum capitum.l. quorum mixtura efficitur unum solidum, per se quidem unumquodq; caput casum praeposita non admittit, sed simul iuncta ex uoluntate admittunt. iaciunt quae traduntur in.' utrum. d. de Pet.haer. Colligitur mens legis ex illo, quod primo capite institui peramittitur nasciturus suus futurus,secundo capite iam natus, di institutus non suus saturus prohibetur rumpere,si cotingat agnasci. Habet ergo cum primo capite cor mune casus noster,quod instituitur nasciturus: cum secundo capite, quod uiuo tesstatori agnascitur suus futurus. Cur autem in casu praeposito legisIator maluerit inapi, non apparet. Unde nota quod coniectiirata mens Iegis praeualet scripto etiam aperto oc interpretatio ex coniecturata mente est aequa, ς probabilis, etiamsi uera ha eu significatu no habuerint. l.scire oportet. est aliud.d. de exe. tui. satis tame est no repugnent.N a quando uoluntatis est quaestio, sufficit uerba n5 repugnent.l.ab omnibus i. deIeg. i. &.l. talei de laeninst.ffi. Amplius nota, quod in correctorijs extensiva interpretatio admittitur,quando de mente est iusta coniectura. Nec uera
quod hoc procedit propter autoritatem Iuliani iurisconsulti, qui ius condendi lege habebat.Dicit Har. quod est falsum,ec ab Aret. hic improbatur nullibi enim reperitur iureconsultos ius corrigendi.ll.habuisse,ut in prin. plene tractatum fuit. Verum Bar.oppositionem probari sentit idem Aret. ex eo quod Iuliani dicitur sententia approbata,quod intelligit per habentes potestatem condendi legem: quod diuinatio est. Scevola enim inquit receptam sententiam Iuliani, quod intelligendum est usu: item 5c ab alqs iureconsultis, sicut hodie, quae communiter doctoribus placent, di.
cuntur receptae sentetiae seu communes. Aretinus hic negat materiam correctoria,
sed uel exorbitantem propter publicam utilitatem, in quibus extensio admittitur, ut traditur in I.fiα. I. illud.C. des. s. c. oc.l,si uero. de uiro. s.sol mat. Cogita laamets
245쪽
A men,quod lex UHI.non multum. xii .iab.aduersatur. nam 5c. xij. tab. fauent ultimis uoluntatibus,& consertiari amant:ec igitur tanta solennitate adhibuerunt. ergo ecquae ad coseruanda testamenta pertinent,non sunt.xii. tab. insensa: 5c c5ueniunt in ratione generali, licet Velleia vetet rupere, quod. xij. tab. permittebat. Et quamuis dissentiant inter se Doctores,uti u in correctorris admittatur interpretatio extensiam a ratione expressa. 5c ex sententia Bal. in. l. maximum uitium. C. de lib. prae t. exapressa satis censetur illa quae sola est: attamen omnes c5ueniunt admittendam, quando extrema concurrunt in eunde estectum ,que ratio generalis desiderat, secundum
glos. 5 Paul.de Liazar. inclemen. i. de elect. Adde Antonia in.c.f. de consuetud. xiij. fall. tradetem quando id ad quod fit extensio, ite in parte est idem esi expresse disposito,ita quod no agitur de extensione ad penitus separatum, adsitss eadem inatio, uel maior. allegat glos in. c.sciant. de elec2. Exemplum, statutum de clericis est gentibus extenditur ad clericos praesentantes,non autem ad Iaicos Praesentantes .in casu nostro non est penitus separata persona,sed eadem. Posteriori eapite n6 permittit institui,sed uetat rupi. s. ab institutis uel exhaeredatis,ut in. yximo. di . l. posthumorvd. de iniust.test. Considera quomodo argumentatur Scevola ex uerbis legis, quasi dicat,nullo iure possimi institui,quos legis uera his posse institui non est cocestum. Quod non sit concessum, arguit a partia enumeratione. Primo capite, ubi permittitur institutio de eo qui suus nasciturus sit: secudo capite,ubi uetatur institutus rupere,loquitur lex de la natorest ergo casus omissus, ec remanet in dispositione iuris antiqui. l. si cu dote.ύ. lui.matr. Vetus lex uetat institui,&permittit rumpi testamentu,sequens lex uetat ab instituto rumpstquaeritur an contra inhibitionem primae legis is possit institui et uidetur non polle,quia duo sunt praecepta unu ne instituatur,aliud ut rumpat.qui c6tra una statuit, aliud σxceat pisse uidetur. l. cu praetor. d. de iudi glos contra inquit, nam dicendo institutus non irepat, tacite dicit quod instituatur, ne rupat. Quae igitur decisionis est ratio.stest mentora conseruatio,videamus,an possit non rupi testamentu. a praeterito utim potest. l. inter caetera.i.eo. ergo qui uult testamentu coseruari,opus est instituendi ius indulgeat. sed hoc consequi non potest nisi obstaculu ad instituendu tollatur,ergo qui una cocessit expresse,aliud tacite c5cessisse uidetur. Unde nota, quod. II. eorrea cito potest induci per tacitos Sc subauditos intellectus.contra glos. c.cupientes.*.uPer. xx.deelei'. in. H. Item quod tacite. ll. derogari potest. sper contra tu actum,et idem uesct derogatio tacita quod expressa. facit. l. de cibus.ff. de. ll. Ite quod sufficit permissio tacita contra prohibitione expressam. Item quod illud dicitur expressium
et. l. non dubiu.C.de. ll. Inducit Bal. ad pulchram quaestione. statuto cauetur,quod Iudaei no possint foenerari ultra duos denarios pro libra,quaeritur utra uideatur permissum usq; ad duos denarios et definit negative: quia maior ratio. ibitionis non excludit minore rationem prohibitionis: 5c quia est contra ius diuinu. facit hic temqd aliud est permittere,fc aliud uetare. Aret.licet decisione approbet,tamen indua 'ione deridet. Inutiliter institutus ait. Nota secundu omnes,quod qui inutiliter instituitur,est praeteritus, Ac rumpit. quod Angel. inducit ad pulchra quaestionem. Commistis duobus capitibus ait.Obserua licere colungere capita plura unius Iegis ad eliciendum mentem dc decisionem casus emergentis,quod Bal.ad multas inducit quaestiones hie. Item bonu est argumentu ex coniunctione duoru capitum legis,& amplius ex colunctione duarum legU. quod Imol. hie in materia non exorbitanti admittit,alias consulendus esset princeps inquit,& Alex. probat. Bal. inducit ad multas pulcherrimas quaestiones,quas Doc'. examinat et inter caetera dicit una quod Alex. exclamat mirabile,re no esse alibi quod si unus testis deponit de uerita. te re fama alius de fama, quod concludenter probent super eodem negocio, quasi
duae semiplenae coniunctae:sed Ne impugnat.
246쪽
UAEREMVS TAM E N,cu recepta est Iuliani sentetia .Quia in summa est in Iuliani sententia, nisi quod institutus sub conditiones nascatur suus suturus haeres, satis est si agnascanir suus futurus hae, res.Simile est decisum in .f. quid si is.&impleta est conditio per aeqvi- οῦ ΨPoli , ne rumpantur testamenta. Et hic melius probatur quam. d. .
di quia si tantum.quod institutio facta in unum casum extendatur ad alium sibi similem, ut de nascituro extenditur ad eum qui agnascitur. unde insert Scevola, si talis nepos natus in easu Iuliani, id est institutus si suus nascatur se uiuo, ec non nascitur suus,sed agnascitur,hoc est uiuo patre ecauo nascit,oc deinde moriente patre agnaicitur uiuo avo, 8c postquam fuit sectus suus emancipetur, an uitietur substitutio, Dei possit sponte adire,id est ex necessatio,ec suo sit uolutarius,& no suus, adeo Nesi expirat suitas, non evanescit substitutio in haereditate:an sicut per emancipatione desinit esse suus desinat esse haeres Et decidit remanere haeredem, ec posse adire u uolueritiunde a contrario sensu gloset Din' .inserunt, quod si remansisset suus,fuisisset etiam necessarius. Vnde nota quod per emancipationem non tollitur instituatio.Castrensis opponit, quod institutus in suitate emancipatione desinit esse suus et
haeres. d. f. quid si tantum. ec allegat glos ab omnibus approbatam. i. de uulg. I. si mater. s. Bar.hanc prius obiectionem fecit, ec dicit, quod ibi facta fuit substitutio in scitate,id est si suus esse desierit per mortem,ec similes casus, di sie datus substitutus in easum desinentis sui talis:hic non est datus alius substitutus substituto nepoti, ec sie ex mente deiuncti hic remanet haeres, illic dato substituto non potest remanere haeres,nisi inuito testatore,ec sic diuersa ratio: quae quidem satis colorata, quam non puto ueram.ut. d.d.fec quid si tantum,satis diximus. ec hic tex. aliunde mouear, t .sex Iuliani recepta sententia,quae alio tendit. Iuuatur haec oppositio Bar. ex ita Io,ne testamentum destitutione evanesceret. Sed tex. hic arguit per emancipatione non uitiari substitutionem.Castrensis dicit hoc inductum fauore testamentot si per Scevolam,ne ab ipso emancipato, ut praeterito postea beneficio praetoris rumpereatur testamentum. Idem dixit in .f.6c quid. quod non placet: quia contra beneficium praetoris nihil hic statuitur, ut. d. diximus, re ab alijsno probatur. Alex. dicit,quod glos. in d.I. si mater. ideo ibi procedit, quia substitutio fuit collata in certum Ec induhitatum tempus,scilicet si uiuo testatore moriatur, ideo non habet locum alio temapore.am l .si ita quiside uulg. ec suit Bar. opp. in d. l. si mater. Secundo soluit, ecforte melius Alex. quod hic habuit locum substitutio in saetate, intelligendo quod fuit emancipatus uiuo testatore,ec mortuo patre suo.sed si eo uiuo, tunc probat rea sponsiones supra traditas. Aret.hic apertius discutit quam alij:8c omnes putat glosita.*.ec quid si tantum. 5c hac.M. inter se pugnare. Ipse uero existimo aut conuenire, aut non esse aduersantia.et considero quod quaelibet istaru institutionum est conditionalis. illa Galli si suus nascetur posthumus: Uels.si se uiuo nascatur suus futurus, uel agnascatur ex sententia I uliani. 8c succedit regula,ad implementum dispositio. nis sui scit conditionem semel existere. l.si quis haeredem.C. de inst. ec sub.subcon.
fac. ec hic est eas .sicut igitur qui institutus est si suus nascatur, ec nascitur suus,impleta est conditio,& locus est dispositioni,licet postea uel desinat esse,uel nolit, seis mel fuit ipso iure suus, ec sua repudiatio non facit desinere conditionem, nimirum si non admittitur substitutus.& hoc dicit,et sentit glosin d.I.si mater. Nec uideo diuersum hie a Scevola definiri, institutus sub ea conditione si se uiuo nascatur suus futurus certe eoipso quod nascitur uel agnascitur talis impleta est codisio, Bc locus fit substitutioni,si post impletam conditionem superuenit diuersa qualitas. s. quod
desinat esse sinu non reseri, ut hic est casus. illa aut qualitas solum hoc Elicit,quos
247쪽
a ubi erat suus 5 necessarius fit uoluntarius haeres.si autem emanciparetur ante ima plementa condi tionis,deficere substitutio.Hic sensus uidetur esse de mente Alex. α Areti hic recte intuenti. Et si diceret aliquis: quid differt institutio ec substitutio in luitate ab aliis conditionalibus Respondeo: quantum ad implementum condiationis non differunt,nisi largior in.l. sit interpretatio fauore testatorum,ut.d.s proaximo. .M. quid si tantum. Neque similiter obstat. εcquid si tantum . quia falsummi, quod ibi emancipatione tollatur institutio, ut ibi dixi. ec est casus in uersi. quid si nepos. Item similiter falsum,quod institutio sit ibi insultate,qui nimb est simplex re pura, nec aliter filius posset institui, ut ibi dixi. Iason dicit diuinare illos qui diiscunt hic per mortem filii huic nepoti contigisse agnasci,& postea emancipari, sciliacet impleta iam conditione.Respondeo non diuinari, sed liquido deduci, et colligi ex illis uerbis, postquam recepta est Iuliani sententia, quae in simili loquitur casa agnascentis. . 'An si nascatur nepos uiuo patre. subaudi, re eodem mortuo postea agnascatur uiuo auo ante emancipationem,ut congruat, uel melius sit idem casus eum illo luatiam, sequens illatio quam facit Scevola procedat: oc sie intelligit hic Alex. Soz. tilius in rep. l.i. Utiq.iiij.principalis.i. de uulg. Deinde emancipetur. scilicet post mortem patris, 5c conditionem impletam. Sponte adire possit. Notadicet per emancipationem tollatur suilas,non tollitur institutio:& sie qui desinit esse suus, non desinit esse haeres,et poterit ex substitutios ne succedere. Ite nota, substitutus si suus futurus nascatur, uel agnascatur, sufficit in uita impleti,licet tepore mortis non sit suus:quia remanet haeres in haereditate, tua, Dis postea desinat esse suus. Hic est casus,quod institutus in saetate aeque principaliter intelligitur in haereditate . dubitat quis nam primus motus animi sit disponere B de bonis. Li.s.de testam. Item nota,qui filium institutu emancipat, non Propterea uidetur eum haereditate multare, di institutionem reuocasse.
PARA DONORVM IN L. GALLVI FINIS.
248쪽
nem duxi ea plane excutitur,quod ius potestas ue iurecosultis fuit. Adieci praeterea multa de communi opinione,& sapientum responasis cognitione digna. Quae si a te probabuntur, omnium sapientum
iudicio abunde satisfecisse non dubito. Ad ipsa iam Iustiniani Impet
ratoris uerba accedamus. . . t
ESPONSA prudentum sunt sententiae,&opiniones eoruni qui bin perimi. - 1 sum erat iura condere. Nam antiquitus constitutum erat,ut euent qui iura pus - blice interpretarentur,quibus a Caesare ius respondendi datum est,qui I urisconsula ti appellabantur. quorum omnium sententiae ec opiniones eam autoritatem tenea hant,ut iudici recedere a responso eorum non liceret,ut est constitutum. XCUTIATUR Primum, num iureconsulto cui corrigendiso rendiue leges ius fuerit, ut uulgo creditur. Et procliuior lententia
est, suis se, quod ex sormula Aquil. arguunt: putant enim a Gallo Aquil. potestatem alienos instituendi factam. quae si.xij .iab. inhia bita suerat, non potuit sine ipsarum. Il. abrogatione Permitti. Puagnant enim inter se permittere,et uetare. igitur qui permittit quollex uetat, contra legem facit. l.contra legem.F. de. ll. l. non dubium. C. de. I l. citant hunc locu .ec de Uet. ivr.en .l. q.f. iubemus. melior rex. inst. deleg.agn. succ.f. hoe quidem. 5 .M. media.&.C.de leg.haer. l.lege. xij. tab.ubi Imp. tradit iurisprudentes foeminas a successione agnatorum reputille, quas simpliciter. xq. tab. admittebant. Ergo sicut hoc est corrigere,ita ius corrigendi iureconsultos habuisse arguitur. Ex diuerso leges rationes,autoritates,exempla. Pomponius in. l. q.f. ita memianit, Ius ciuile quod a prudentibus componebatur, in sola interpretatione consisteare.uerbum Sola,taxatiuum est. Bal. in. l. his solis. C. de reuoc.don. Si in sola intera Pretatione ergo non in correctione,uel alia re. Scevola in lege Velleia quamaccus ratissime loquitur, uideamus an possit per interpretationem induci in. s. uidenadum. N. 3. si. Ratione multiplici. Si initium spectes,idem Pomponius in.*.his legibus, tradit, id ius inter forenses disceptationes a necessitate interpretandi introductum: unde non ineleganter Bal. notauit statutorum interpretationes usq; adeb esse a natura necessatias,quod in totum inhiberi no possunt. Rursus idem refert in . . deinde ex his, id ius xxii. tab.fluere coepisse nam si eorrectorium ius essEt, sicut nihil sibi jpsi conistrarium est, ita nec a se dissimile generat. unde aperte deducitur, ius interpretat riuab ipsis interpretatis legibus nuere:& ueluti leges, Sen.cons plebiscita re prinacipu placita uno iuris ciuilis nomine appellatur, ita re interpretationes ab his eodecomuni nomine nuncupatae sunt,inquit idem Pompo.Ex quibus obseruandu arbitror,omne quod ab interpretatione ius uenit, esse idem cu intcrpretato: et per hoc interpretationes statutorum receptas,statuta merito posse appellari,& ius ciuile, ut ibi est casus. N. inst.de l .pat.tut.et.Uij. de leg. tui. Natio quod interpretatio uera
249쪽
A Trax bone infigo,sed illa vae ex mente legis deducitur. Si effectum inspicimus,
it PQR PQ. ribilius sine scripto ex quo deducitur, si correctorici fuisset,
scripto comprehendi oportuitat, ut leges apparerent lectoribus emendatae. Rura. 4yr Rruto cuique iuβ corrigendi uel componendi sitisset, nihil eon.
fusus,nihil instabilius Sc magis aduersum iure Romano. Pone,unus derogat, alius erogationem impugnat,alius addit uel detralit aut utrunm refellit. pleni sunt Diagellorum libri distidentium inter se iurisconsultorum. Quid illae inter se puerantes scholae, Capitone hinc & inde Labeone principibus,ct subinde Proculianorum 8c auianorum prosecto ex uoluntate aliud atque aliud ius c eodem prope momenato,ec in eadem forte causa illa uidissent secula, quo nihil, me Deus, absurdius, ecRomana sapientia indignius,stabilitatem sanctissimarum legum sine quibus nulla reip.cit opinionum uolubilitati atque ludibrio commisisse. Non idem prouenit ex interpretatione aut responsis, in quibus legum uoluntatem aut scriptum ex boano aequo sequi oportet.l. i. d.de iusti.& iur. Neque si leucro est leges publicas, 5c totius populi sussiragiis scitas priuato, rum emendationi fuisse suppositas. emendatio enim uix principibus 5c praetoribus commilia Iegitur:quod rationem habet,ut non sine imperio sit qui emendat,ueluti
qui legem condit. Pari sane aut maiori imperio abrogari ceu totam legem conueanst,ita & eius partem. . i.C.de. ll.c. cum inferior.de maior.&obed.clemen. ne Roa
Autoritates taceo externas, ueluti Ciceronis. . Rethorices, uintiliani ultimo Irat.initi. dicentis iurisconsultorum ossicium in recti praui* discrimine ac uerb. lig. uel Iari: Boetii in Topi eam Ciceronianam lib. q. scribentis iuris interpretes sua ime ex nostris acutissimi Raphael, Aretinus in. f.ille casus. ec Soz.M. in reo i euma avus. de cond.&dem.
G desum exempla historiarii curioso cui*,5 Digestorum studioso.Crassius
ille insignis orator a Cicerone ubi in laudatus, in causa haereditaria apud Centum a uiros nihil acrius egit, quam ne Mutit Scevolae responsio staretur. Eadem contenatio luit apud Recuperatores inter Ciceronem 5 Pisonem de responso nostii Aquil l. berulus Sulpitius libros composuit de erratis Quinti Mutii sui praeceptoris. pratet in. I. Mutius. pro socio. Domitius Vlpianus,Iulius Paulus,5 Martianus de notis eminentissimi Papiniani scripserunt,ut in. l. h. C.de se pas 5 in. l. q.de. vet. iur.en. id tam remota repeto nonne in. quidam recte. 5 sequentibus de Galli eraroribus concertatur iacit ad haec.l.iij.s Neratius. i. de aequi. post . Non obstat no alter. g. responsa. Sc. iubemus. quia loquuntur de his quibus a sacratissimis principiis laus concemam sint. Gallus autem ante Caesares ex humanis decessiti ante enim Augustiam quisque ex fiducia sitorum studiorum respondebat. d.I. ii. post hos.& haeciatis plena solutio in. q. nostra. Imperator ait,quibus permissium erat iura condere. aliud est destruere, quod est corrigentis,aliud componere. Iura condere accipiendum est per interpretationem, ut Imperator semetiplum declarat,dices: Nam antiquitus constitutu erat, ut ementqui iura publice interpretarentur ct c. Ad idem, usus est uerbo componere Pomp. d. his.ll. latis coepit,ut naturaliter euenire solet, ut interpretatio desideraret autoaritatem prudentum,necessariamin eradisceptationem fori. Haec disputatio ct hoc ius quod sine scripto uenit,copositu a prudentibus &c. appellatur ius ciuile. Unde nota,quod. Il.interpres interpretando dicitur iura codere, re ex interpretatione si eari iuris compositionem:quod de recta interpretatione intelligo. alioqui nec ulla uere interpretatio dici potest quae perperam fiti debet enim esse uerisimilis, & exposnere,non destruere.arg. c.cum dilecti.dea . Bal. m. l.side interpretatione. T.M.ll.
250쪽
c Et data potestas interpretandi, intelligitur in casu dubio, dicit Bal. in. I. uolutas. C. de fideicom. et Amedetis probat in libello de Sindicatu. non ergo ubi clara lex est.
l.ille aut ille. i. de leg.ii .re in d.*.cxliis. ubi interpretantium autoritas desiderari' coepit in qua stionibus sorcsibus,cu quisq; litiganti u.l. xij .t ab sensus ad se trahere Neque ideo minus uera est suprascripta sententia, quod in d .f. iubemus, scriptum est eisdem a sacratisi is principibus interpretandam conscribendarum .il. autoa scribere lam. ritate datam. Scribere enim. ll.non est promulgare. Impp. sine consito iurisperito, rum propter quos omnia iura nosse creduntur nihil constituebant: quibus auto aribus confiitutionu uerba concipiebantur. Aelius Spartianus diuum Alex. constia tutionem nullam sacrasse refert sine.xx. iurisperitissimis,quorum tunc primus Via pianus fuit: ac sapientibus iuris,hsdemin disertissimis usus est non minus quinquaaginta,ut non pauciores et Tent in cosilio sententiae. hinc non immerito gloriatur Ul. Pianus in.l .iij.de mil. test. quod ea ea quaestione diuus Marcus secundum suam sententiam rescripserat . quae omnia optime probantur in. l. diui fratres.i. de iur. patro. Sueto. in Octauio sibi instituit consilia, cum quibus de negociis frequenter adsea natum referendis ante tractaret. Vnde nota aliud quiddam per se fuisse consilium
ciuilium. Principis, ec aliud Senatus,qui est consilium Patritiorum & Senioru populi. Idem seratis. Spartianus meminit diuum Hadrianum Iulio Celso Saluio Iuliano,et Netatio Prisco in primis iurisperitis usum, quos senatus probasset. de his loquitur. l. iurisperiatos. T.de exc.tui. Ad illud de legitima agri. succ.f. hoc quidem. &.f. media occ. rea spondeo ex uerbis Iustiniani, dicentis: subtilitate quadam praefatam differetiam inaduxerunt, quod est distinguentis,& distinguedo interpretantis. Sanc uti proprium epitheton docentis est peritia, dicentis facundia, disserentis copia, ita & interpreis tantis est subtilitas. l. i. C. de professo.qui in urb. Constan. lib. xij. qui corrigit,notam distinguit:quont i aliud est corrigere, ec aliud disserentias casuli discernere:& ueluti aliud est aduersum et aliud diuersum .c.cu apostolica.de his quae sunt a prae. diuersitatis ratio diuersum ius indicat.l. ij.f. contrariu.C.deuet. iv. enu. sic per cotrariam
dispositionem correctionem fieri,Gemi. inquit in.c. quamuis. de parit. li.vi. Emena damus enim cu quid bona causa addimus uel detrahimus: quod si mala causa,corrucommo. Ptela est.l. edita.& ibi Cy.C. de ed.facit.l. .i. de appel. Unde corre 'io est ad idem qualitas detractiva uel addi dativa noua inducendo specie. l. ius Ci.f. de iust. 5c iur. Herentia. Differentia uero est qualitas discriminans, dit Iimilitudines Q inducens, per quas discernitur hoc ab illo. Qui differentias itaque explicat, non corrigit,sed aperit ato docet no idem de ipsis et se iudicium, ex regula Topicali, quod de rebus inter se plurimu differentibus idem intelligi non potest. Imp. in. l.ii. Guet .iur. enu. contraria aut nihil inueniet si quis subtili ingenio diuersitatis rationes excutiet. Et quaereti Iustiniano,qua ratione fratris filius ad successione patrui uocatur, re germana inclua datur: 8c cur aliud in amitis,aliud in patruis iureconsulti responderent,eadem qua videmus in. xij. tab. masculina praedilecta sobole.i. de haer. quae ab intest. f. ide tactu stas,& qua maluisse Deceuiros haereditates ad masculos csint rere.de leg. agn. sum. s. quo ad Deminas. N. h. quod ideo. ec qua matres excludi, sid plus est. ad S. Con.
Tertul.in prin.alioquin cotra.xij.tab.uotu aperiri uiam qua agnatitiae haereditates in alienas familias transirent.uoluntatis sane obseruatores atque interpretes, non emendatores sumus lex lege aperit, ct unu caput aliud.l. utris. et ibi Bar. 5 Ang.is. de petit. ha r. l. si seruus pluriu. M.qui filiabus. de Ieg. .et. l. praetor.seritq; disterentia. T. de ui ho .rap.facit. l.i.Ddereb. dub. Ex mente ita . xij. tab. Iureconsulti distinguentes tale diiserentia induxerui: qua ideo plene ostendcre no valemus quod. xij. ipsas tab.siue malignitas Graecula, siue uorax uetustas ad nos uenire passia non est.
Qui opinantur in manu cuiusque iurisconsulti suis Ie leges condere, respicia obsecro