Bartholomaei Camerarij Beneuentani, In psalmum 118. explicatio. Beatus quem tu erudieris Domine, & de lege tua docueris eum

111쪽

1 or I O i O iu λ ret rues ad se; qua ad te accedere non possunt. quasi dicat: conuertunstur mihi timentes te, ut ipsi quoq; patienter , i quos cruciatus illis obstuleris eandem beatitudinem obtineant, quem in modum consillyσmea ad laudem tuam re ipsa fiat . desolatioq; mea desolationi aliorum prosit

a C FIAT COR MEUM IMMACULATUM IN IUSTIFICATIONlBUS TUIS, UT NON CON

FUNDAR. Quoniam nouerat David se minime tunc Uriae mors tem Bethsebeor. I, adulterium cogim se, quando Natham bore illi nundieiauit: ne aliquid nunc quoque lateat: ob quod munditiem cordis non

assequatur, quam ipse proscopo habet, perpetuo gratiam perseuerautiae usque in fnem petens stubiungit: FIAT COR MEUM lMMAC LATvM,iuxta illud quod Propheta oravit,quado petens se a poena libe rari, dixit: Cor mundum crea in me Deus, per aduentum beatitutis nis munditiei cordis, ad quam per beatitudinem luctus animam praepa*rasi, lN lvsTiFIC ATIONIBUS TU Is . quae saltem poenitendo om nes cordis maculas ultra niuem dealbant. Expende Lutherane haudσquaquam simpliciter iustifcasu prophetam dixisse, Mihi maculato petacata ne imputes ,sedfat prius a te cor meum immaculatum in iusti fiscationibus tuis, quae nil aliud sunt qi opera nostra stella gratia Dei iniustitia ficta, quae talia esie possunt, ut poenae quoq; remgbonem in uia

hac obtineamus cor e in uia mundetur, ut nullo egeat purgatoria nonsecus ac si dicat, Age mi domine tu qui principium omniumscienstrarum es, ut inter illos connumerari queam, pro quibus alibi scriptura dixit: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt . Posca uero subiunxit: vT NON CONFUNDAR , nes, in ipsa tribulatione, ne pin die mortis, iuxta illud, in die mala non timebunt: immo potius ut hunc in modum omnem desolationem, in qua sum , euadam,quitam arternam confiequar. Ex quibus collige tu testor, quam male ficiant hi, qui dum persecutiones adueniunt. uel tacent, uel desperant , minime Prophetam hunc immuantes, qui tam in persecus e Saulis,ei Absalo

112쪽

nis, priusquam sati inciperet, oratione omnia a miserente Deosic obstinuit, ut quae prius dona erant Spiritus sancti , in beatitudines transisuerint, quas Propheta in hoc octonario, unam munditiei cordis expria mendo enarrat: docens nos persectam charitatem supra quam beati tuadines aediscantur, omnem timorem, atque pavorem foras mittere . hoc enim in praecedenti octonario popserat quippe ut donum sepientiae in eius animam infinderet, nunc uero ut in beatitudinem transtat. orent igitur, qui persecutiones patiuntur, quoniam Deus eodem tempore,quo

Cli peccatorem a satana , membris suis iugpit, oratione praeuia sum liberare constituit, quando dissi us de propriss uiribus, miseriscordiam a Deo omnium scientiarum principio petit 'propriam desolatio;

nem ore cum Propheta confitens, in qua propter propria peccata iuste manet. obstruent praeterea hi, qui uitae contemplativae operam nauat, non breui cruciatu, sed longo dona in beatitudines conuerti . Dixerim haec,ne Deum de tardo adiutorio, uel mala prouidentia mente uagi alis quando arguant,quemadmodum David insequenti octonario, breui taumen tempore acclamabit: sed memores sint Deum dixi Φ: Tempore accepto liberauite.

YNDECIMUS OCTONARIVS

Latinesecundum Ambrosum curuatus. Secundum Hieronymum Manus.

DV R bac litera, quam Latini uertunt curuatus, issicultates tariuntur: altera, pistam fuerit homo iste curuatus : altera, cur fuerit curuatus. Quod ad primam attinet, ecclesam curuas tam fui se aliqui dicunt . sed ne defindi non potes , quando multa hic narrantur quae ecclesiae nequaquam conuenire sol sunt, qvcmad

modum paulo post dicemus . Quibusὸam autem flacuit, ut postquam

113쪽

in quinq, octonarys activam uitam percurrerat, uitam contemplativam hic ingrediatur, in quo ualde errarunt, eo ut uidistis longe anatea propheta de contemplativa uita est: Aly uero consueto errore dis

ai, peregrinum hominem hic loqui fingunt . Rectius tamen dicemus Dauidem e se: qui postquam omni cum humilitate propriam desolatione in praecedenti ouonario narrasset,pondere clictionum curuatus scutalibi dixerat, Miser fictus sum c curuatus sium usq; in mem conssticiens longissimas persecutiones suas, quibus in dies grauius curuas

batur, uagus mente cum Deo nunc loquitur, ostendens nobis haudquaquam inconuenire, ut sanctitate retenta, evagationes quasdam mentis

patiamur, quibus absq; peccato mortali, etiam ipsi Deo abque rationis determinato consensu irascamur; ipsi uero humanae fragilitati indubgens, gratia sua comite eas nos expellere praeset , scut iobis uita te flatur, ac re ipsa experiuntur hi, qui longas persecutiones Ainnent . Diuiditur in partes duas: in quarum prima, usi ad uersum , Narra

uerunt, mente uagus conqueritur de tardo adiutorio Dei. in sicunda

ad se conuersus, praeteritorum poenitet: uigorem in Iuturum petit, ut legem indiuiduam siruare possit.

cub et fDEFECIT IN SALUTARE ΤvvM AND MA MEA, ET IN VERBUM TUUM s VPERSPERAUI.caph a DEFECERUNT OCULI MEI IN ELO, Q IVM TUUM, D l CENTES: QUANGDO CONSOLABERIS ME caph a QVI A FACTUS SUM SICUT UTERs N PRUINA, IUSTI FIGAT IONIS TVAS NON SUM OBLIT US. caph . QV OT SUNT DIES SERVI TUI QVAN, DO FACIES DE PERSEQUE NUBVS ME I ICI VMt i. .

114쪽

EXPLICATIO ss

c h s NARRAVERUNT MIHI INI VI FA QULATIONES: SED NON UT LEX

cub c O MNI A MANDATA T V A VERITAsi INIQUI PERSECUTI SUNT ME: AD 1V V A ME. cub γ PAULO M lN US C O NS V M M AVERUNT ME IN TERRA: EGO A UT E M NON DERELIQUI MANDATA T U A. capb a SECUNDUM MISERICORDIAM TUAM VIVIFICA ME, ΕΤ CUSTODIAM ΤΕSTIMONIA ORIS TVI. is DEFECIT IN SALUTARE Τ M ANIMA MEA. ET IN VERBUM TUUM SUPERSPE

R A UI. Quoniam tot talesti sunt Satanae tentationes, ut mente quandoq; semcti uiri incipiant vagari: hinc minime admiraberis si cum Eliseo plerunt; dicant: Ecce tantum malum a domino est: quid amplius expectabo uel cum Elia: Tolle animam meam auandoquidem non sum melior φ omnes patres mei. Uel cum Sara Thobiae, rem domine ut deuinculo improperis huius ab oluas me,aut certe desuper terram eripias me . idq; genus multa, quae haudquaquam amore ut quidam sentiunc sed ob dolorem sincti uiri loquunturiquemadmodum integer Iobis liber nobis common irat . ille idem sane propheta es, qui curuatus iam dis xerat: Laqueum parauerunt pedibus meis, , incuruauerunt anima meam : proiectus sum a facie oculorum tuorum. Nunc uero diu domine expectaui adiutorium tuum, si linens onera quae imposuisti stiper dorssum meum:-non solum incuruata es,uerum etiam DEFECIT ANIMA MEA . quasi annosae senectutis inllar defecerit, quae animam a carne in uisa quodamodo segregat,desiderium magnum boni non adepti

115쪽

patefaciens, quod diu expectauit. At dices, in quo descit in expes uando sALvTAR E TvvM , Christum. ET IN VERBvM TvYΜ, a te promispum, uidelicet me per Christum uerbum tuum, non filum a morte perpetua , uerum e iam ab hac temporali liberatum iri. in bis certe SUPERSPERA vr. quasi non siemel sdsaepe sterauerit: quem; admodum in praecedentibus octonari s uidisti : sed eo tandem uenit, ut

si erando anima affligeretur: siquidem scriptum est, spes quae differs

tur, animam af ligit. Hic uerus literae sinsus: Aper quo ubi contem: plari placuerit, quod in hoc uersu satanae regnum defrui, acfmitemper aduentum Christi debilitari orauerit, ut deinde ob durissi mos saltanae , filiorum suorum cruciatus, deinceps mente uagus amplius de

tardo Dei aciutorio non conquereretur , non est improbanda contems

platio illa ,scut nec , ali allegorici fusus: siquidem multos sensus

eandem literam scripturae continere posse, haudquaquam negamus.

, DEFECERUNT OCULI MEI IN ELOQUIUM TUUM, D CENTES: QUANDO CONSOLA

BERIS ME rutant plerique Prophetam hoc loco mensis oculis ora se: tu autem dic eum mente uagum sic dixisse, non modo crucia tus sum, sed adeo longa fit tribulatio haec, ut mecum consinuerit: ircum remedium quaererem in lege tua, qua uia quiescere aliquantulum sc lim, anteq; abcam , amplius non ero: nullum mihisuper e praessidium praeIer Mesiae aduent si intellexi: atq; hinc ut eripi a tot aerumanis p cm , sic eum toto corde exqu: silui, DEFECER UNT OCVLIM El, tum cordis, qui tecum gementes loquebantur, tum etiam corpo σris, dum lach in is pleni legem scrutabantur, si erantes IN ELOGQVivM TvvM , Christum : eloquium item, id est legem tuam eloquia christi m tui promulgatam , eloquium praeterea tuum ore Propheta rum praedicatum, te per Christum omne mihi adiutorium praefaturum: ita ut ut uox haec pro eloquio, id est uerbo incarnato Christo constento in lege siet, per quem ab omnibus liberamur: ir pro ipsa lege, e et

116쪽

quae eloquium Dei est, ubi haec continentur, Di CENTES, quasi lignis ipsi oculi locuti sint, interea dum loquendi seu recte contemplandi locus amplius non dabatur. Sed quid oculi tui sub hac metaphora dicebani thoc quidem dicere cupiebant, QUANDO , sicundum eloquium tuum, cui ego credidi, CONSOLABE Ris ME quasi dicat, Erit ne adiutos rium hoc in alio siculo Adeo certe laboraui,ut curuatus sim, ἐν raus et

cae Iazia siunt fauces meae, defecerunt oculi mei, dum stero in Deum

meum; tu uero quando consolaberis me ira nanq; ipsum impediebat ne aduerteret Deum dixisse, Tempore accepto liberaui te quod non misrum .sluidem in magna tribulatione Babiloniae, Corae sis, qui fidem conserua se profitebantur uagi mente dixerunt: Si obliti sumus nomen Dei noliri, si expandimus manus nostras ad deos alienos: nonne Deus requiret ista Exurge , quare obdormis Domine ' Exurge, 9 ne res pellas in fine. Quare aciem tuam auertis obliuisceris inopiae nostrae equoniam humiliata est in puluere anima nostra; coglutinatus est in tersi a uenter noster. Moses praeterea, usquequo peccatares gloriabuntur Populum tuum domine humiliaverunt, ira haereditatem tuam uexaues runt, ac reliqua. quae ibidem continentur. Et alio in loco idem prophesta cum de aduentu Chrisi minime dubitaret , sed de tarditate eius adstutdry conquereretur dixit: Usquequo domine obliuisceris me in Gemet Quandiu ponam consilia in anima mea , dolorem in corde meo per nossem' usquequo exaltabitur inimicus meus stiper mel Quare non rcs iscis ad iniquas gentes J A bacub quo , , T aces deuorante impio iustiorem se . Iacis hominem quasi pisces maris , , quasi restile non habens principem, totum congregauit super rete stium, ire simper interficere sentes non cessat. Quare uia impiorum prosi eratur, bene est omnibus qui praeuaricantur, , impie agunt f usquequo lugebit terra Rieres naias exclamat. Sic quos ἐγ aly sancti uiri diem in quo nati sunt, asledixerunt: ire raelitae ira commoti palam dicebant, cum homnibus non Hygentur, ἐν in labore hominum non sint, quasi tu litia aranea

117쪽

ir Q y l TIMENT TE, UIDEBUNT ME. ΕΤ LAETABUNTUR, QUiA IN VERBIS TVIS

SUPERSPERAVI. sunt qui putant Ecclesiam loqui, quae sema per timore plena est,atq; labore. uel Prophetam de illis sensi is,qui lue

nrbuntur in sanguine iustorum . Sed aliud bie Propheta narrare optat rnempe alteram causam proponere, ob quam lsum exaudire myerenti Deo conueniat , nimirum ut ex hoc quod secum fet, al3 Ietentur, thὸ quiens: QVi TlMENT TE , timores liali, aut saltem initiali, mems bra nimirum corporis ecclesiae tuae , vi DEBUNT ME, palpum, foenistentiam agentem , is soda gratia tua absq; auxilio humano liberatum. ET LAETABUNTUR , tum propter me , tum etiam propter seipsos, cum meae tribulationis finem adstutem fuisse uidebunt. Nam inter eausas,ob quas tentationes hae extrinsecus immittuntur haec etiam una est, ut aflantibus quos, qui adiutoria Dei conspiciunt, ad id ipsum herandum prosint, eodem Davide teste, cum alibi ait: Tu uenis ad me cum gladio b H lia , tib eo: ego autem uenio ad te in nomine domini exercituum: b dabit te dominus in manum meam , ut sciat omnis terra, quia est dominus fruti nouerit uniuersa ecclesia,quia non in gladio nec in basia saluat dominus. Expendent nanq;,nulla alia ratione me saluum factum esse,nis QVI A iN VERBIS Tvis, non se lum in persecutione saulis, sed etiam in persecutione ista Abatonis SUPERSPERAVI. sic enim ecclesia . quae semper patitur urtatur mlaestria gentis suae , dicens: Benedictus Dominus, qui de tantis seric lis nos eripuit , eruit, in quem Jeramus φ adhuc eripiet.

, fCOGNOUI, DOMINE QUlA AEQUITAS IUDICIA TUA . ET IN VERITA IE4TUA

HUMI UASTI ME. Autumant quidam, de Adami desolatiosne, a qua nostra procespit, Prophetam hic loqui: sed contrarium verba ostendunt, dum ait. H miliasime: quandoquidem si aliud sense set, ισxiisset utiq; , humiliqμ hominem. sunt. , alI, quibur placuit Propis

118쪽

tam pro omnibus membris ecclesiae uerba haec dixispe . Quod mihi ea ratione non placet, quia etsi res sbi consiueta sit saepe ecclesae uice torqui: minime tamen ubi litera proprie stare potest, im roprie sumenta

est. Tria nanq; in persecutione Saulis Propheta cognouit: ueritatem nimirum, propriam humilitate, se iudicia domini, te quibus nunc aget re intei dit, inquiens, COGNOVl DOMINE in persecutione Saulis , QUIA IEQUiTAS IVD CIA TvA, quibus nos a sigi iubes .s uide eam ob causam tribulationes immittis, ut praevio rigore, quo nos cors ripis, ad bonum statum animas deinde a Jducas. Et idcirco in ueritam tua , id est rigore iustitiae, cuius pars ueritas est: non tamen ut in solo rigore confideret ,sed Acundum eloquium tuum, cum dixisti, visita, Ibo in uirga iniquitates eorum aer in uerberibus peccata eorum,miseri cordiam autem mtam non disi ergam ab eo , neque nocebo in ueritate ea , HUMILIASTI NE , tum corpus, tum animam humiliando , ut humiliatum me deinde liberares: liberatus autem beatam uitam hic si educerem, donec re illam post mortem a sequar,quid praeter haec regius

ille pastor suam desolationem osteniens ad Dei laudem secundum lite: rce i od significationem confieri posuit

fp IAT Mi SERICORDIA TUA; UT CONO SOLETUR ME. SECUNDUM ELOQUIVM

TUUM SERVO TUO. Quae quidem uox FIAT, orantis, non imperantis est, illo plane modo, quo in oratione dominica dicimus, Fiat uoluntas tua , tr alibi, veniant miserationea tuae. Conjundantur superbi,stid genus reliqua, quasi dicat, si iudicia tua , aequitas , misericordia sunt,prout in praecedenti uersu patet: fiat haec Mi SER lsCoRDi A TvA , id est desolatio Lic mea , quae misericordia tua esl,vT,secundum magnam misericordiam tuam CONSOLETVR ME . hoc enim infnem ipsa beatitudo luctus praestare solet, domino dicente, Beati qui lugent, quoniam ipsi conflabuntur. SECvNDUM ELOG

119쪽

δ promissum . uerberare nimirum, sed non nocere: immo potius ut fia

cias ex tentatione prouentum.

M E A ESI . Dixerat supra in singulari , fat misericordia tua ut

coniseletur me: nunc uero dicit: UENIANT Mi HI ΜISER ATION EsTu E , in plurali: b hoc quidem ut primam miserationem tribulatiunis immissae, de qua paulo ante egerat, sicunda misericordia literationis temporalissequatur: secundam uero tertia silicet uitae aeternae quasse in uia quoq; impersecte tamen fruimur, causamq; f ei huius, ut sic quae petit ant subiungit,QUIA LEX TUA, uera , melis MEDIITATIO ME A EST,hoc est, exercitatio mea est, ut interea dum illi me uerberando corpus exercent, ego animam , contemplando legem , per*petuo tecum exerceam . I n ea equidem pers icue uideo quanta adiutorria, quanta gaudia, quanta ue unguenta sui linentibus uulnera oblatae crucis porrigis, ira quidem,ut nemo, qui in te sterauit, hactenus conssis ui fuerit. ι CONFUNDANTUR SUPERBI, QUIA INIVOST E l Ni ITATEM FECERUNT lN ME: EGO AUTEM EXERCEBOR IN MAND

TIS TUIS . inter caeteras causas, ob quas electi affliguntur una est, ut satan eius , filii proprias urres expendant, g, absq; Dei uolutastate minime nos a figere possnt, ac proinde confundantur: Consens dantur item confri one aeterna: ut tribulare quidem misericordiam conssiquantur, tribulantes uero Dei indignationem ir iram: eo modo quo alibi dixit, Ad te leuaui animam meam, Deus meus in te conmo,non erubesca: ne irrideant me inimici mei,etenim uniuersi qui fustinent te, non confundentur, conjundantur omnes iniqua agentes 1 peruacue. En enim una de causis, propter quas Deus minus q; deceat, nos affligi permittit, ne dicant, MMnu nostra hae cit . unde sequitur, c ON

120쪽

FvNDANTUR SUPERBI, tum daemones, tum illirum stili obstinati non modo cosesione temporali, cum pos exercitiu meum in uanum metentase uiderint: sed etiam confusione aeterna propter propria peccata eorum in quibus obstinati uiuunt QVI INIUSTE INIQUITATEsFΕσCERvNT IN ME . sed quid est iniuste iniquitatem facere Impiorum certe mos es, non solum maxima cum iniquitate, , contra legis ressitudinem, inuidia moti, iustos inauditos condemnare, uerum etiam contra ritum nullo legitimo consscto procem, uel ubi adest, baud uas quam illum percontantes iudicare, EGO AUTEM inline persecutus, quia in te steraui, non solum non confundar,uerum etiam de die in die magis ac magis EXERCEBOR in hac noua tribulatione, quae nunc os sertur, lN MANDATIS TVIS . quae loco disciplinae mihi erunt bonistatem ac magnitudinem tuam palam omnibus praedicando.

CONVERTANTUR MIHI TIMENTES ΤΕ, ET QUI NOUERUNT TESTIMONIA TUA.

placuit Augustino , elogae, Prophetam Chri tum hic induere , qui dicat: CONVERTANTvR. Mi HI, id est ad me. Pleriq, autem Dauisdem hie loqui autumant, ut iusti ei auxilientur. Alii uero, ut ipso erarante iusti ipsum couertant. Nec desunt,qui dicant pro gentilium comversione hic ora se. Sed nos Cartinale equamur,qui sic ait: Conuerstantur mihi, id est exemplo meo: quasi idem Propheta , qui supra pro melibus dixerat : Qui timent te , uidebunt me, laetabuntur, quia in uerbis tuis seupersteraui: hoc in loco Deum obsecrans dicat, Age mi domine. ut ex 's quae bonitatem tuam in me scisse uiderint, tonuerstantur- si uox mihi, interpretetur, id est a me exemplum sus mendo. At si ei dicatur . Qui illisunt pro quibus oras restondet, ut gentiles TIMENTES TE, timore seruili, abdem conuertantur , irpaeniteant, illis haerendo , qui tenent pro gentilium conuersone illum orauim. Verius tamen dicemus . de timore fidelium agere, sicut β.b iungit: ET QUI NOvER vNT TEsTIMONIA TvA , in fide ui