Bartholomaei Camerarij Beneuentani, In psalmum 118. explicatio. Beatus quem tu erudieris Domine, & de lege tua docueris eum

91쪽

o Ui v I ST tro tex K 1 et tameus in cons ectu meo semper. sic enim Augustino in simili placuit ut con um illud domini, siquis percusserit te in una maxilla, praebe illi, aliam, huiusq; generis reliqua , hoc modo impleatur, nempe ut bos m propter obedientiam ad pati edum promptum animum habeat. Quas propter Paulus alibi ait: Ego autem non solum alligari , sed , mori in Hierusalem paratussum propter nqmen domini Iesu. Itidem libra bam, etsi lsaac non occidit, quia tamen promptitudo animi ad occiden dum aderat obedientia haec, quam Deo praestare obligabatur,pro opere reputata fit domino in eodem loco teste, cum ait: Nunc cogἡoui quod timeas dominum , quia obediuisti uoci meae. Sic enim prophetae uerba . interpretanda sunt, dum ait, Paratus sum, er nonsum turbatus: non quod caro mea infirma non trepidet ,sed quia ratione gaudens, omni ipropter te sustinere promptus maneo,ut sequitur: vT CvSTODIAM MANDATA TUA, etiam crucis, quasseruentura est. Uerum, quia

huic quos causae principio ob labat, quod nathra secundum Stoicos id ipsum Ubicere potes ut minime illa mala sim amus quae a nobis non proueniunt, sed ab albs inferuntur : O aliqd item, quoniam ut Pau*lus testatur, possumus abfl; charitate Dei tanquam Satanae mar res putantes nos saluantem fidem habere corpora in ignem, ut ardeant, mittere: Θ minime gratia Dei ,sed tanquam diaboli mari ris haec pati,cum praesens status orituri, in albile c quod aiunt signum esse non posit. his expensis, sortius Propheta pavet, ne promptitudo haec a natura , non autem a gratia simul procedat: Osequentia addit.

FUNES PECCATORUM CIRCUMPLEXI

SUNT ME. quae metaphorica loquutio csicundum Hugonem en, per quam ita animam peccatis constringi significat, sicut corpos rates res finibus conssringuntur. sed rectius dicemus, Frophetam,qui in toto Psalmo hoc agit, ut ea nimirum ex ratione salutem steret uia legis haerere animaduertit, aliud/Hugo cultat. hic sentire, nemperi medio durissmae pnissionis perpetua legi sese haesi scio' minime cum

Stoicis

92쪽

stoicis ob inanem mundi gloriam, sed propter legem sic praecipientem, omnia Iu bnuisse quemadmodum alibi dicit: propter legcm tuum sit Ibnui te domine . Non secus ac si dicat: FvNES PECCATOR vM, id est cruciatus hominum peccatorum persepcntium me, tanquam fusnes CIRCUMPLExl SUNT ME , quibus minime ego solus res fiere potu em : sid gratia tua comite omnia Aperauinor quant silibet crusciatus, legem tuam simpersum scrutatus: ut Icquitur: LEGEM Aus

opus feruebat, or absq, mensura ipsum affligebant, ita quidem ut uix legis memor esse potu pet, adhuc legi, id est contentis in lege haesisse. a qua nunquam discessit: ob quae nunc dicere a uici: quare igitur pasuebo Nonne hoc magnum praedestinationis signum est, in medio trisbulationis peccatorum nostrorum perpetu poenitendo legi haerere sed quia signa nihil ponunt in esse, pauens adhuc alteram causam,qua saauorem excludit, addit.

CAT ION IS T UAE. Doctores super intelligentia vocum isturum MEDIA NOCTE , valde laborant. Primum enim Chri luminoratione pernoctam contulantur' Aeraptiorum item primogenita hoc tempore ab Angelo sitisse occisa , Petri , Pauli uincula nocte resolusta, ac Satanam hoc tempore.commodius animas tentare , quo liberius peccatores abst; ad tantium uerecundia illas coinquinant, praesertim, quia minus recte cum euigilant, quid agant aηimaduertentes, seccare propter humanam consuetudinem eligunt. Nos uero iss omiissis , illis quoli, quae in contrarium adduci posient, Augustinum sequamur, cui placuit, ut dicamus MEDi A NOCTE , id est in medio tribulationis, quam saepe noctem propheta nominat ,sicut in psalmo illo, Probasti cor meum, er uisitasti nocte, at ibi, N emor sui nocte nominis tui domisne . illiusmodii; generis reliqua ,ser quae plerunt, b tribulatronem M

93쪽

, tempus noelissimul ostendit. svst G EB A M. uere siurgebam, qui Idem sic oppressi si iritus eorum, qui cruciantur,manent, ut propter assctiones, quae undis isses circumeunt, si mimortuos plerunt; se esse

putent, quemadmodum alibi dixit, in die tribulationis meae Deum ex quisiui, manibus meis nocte contra illum: renuit conflari anima mea, O defecit stiritus meus. anticipauerunt uigilias oculi mei: turbatus

sum , , non1um locutus. Non minensius surgebam, sed gratia tua duce , qui omnes elisos erigis . AD CONFi TENDvM TIB i , id est laudandum te Ambrosius inquit eo quod Propheta dum bis uerbis utitur ,se uelle Deum laudare demonstrat propter opus bonum, quod ei consummare concessit; unde sequitur, SVPER iv DICI A iv STIsTIR Tuae . quae in medio tribulationis me facere gratia tua condonausti, quae qualia sint in primo octonario declaraui. quasi dicat,Quaenam uis naturae circa hoc considerari poterit sola quippe Dei gratia hoc secit, quae media nocte me surgere praestitit, , mecum cooperata est, interea dum inter liritum ἐν carnem iudicium , tu sitiam feci. quare igitur pavebo Hic germanus sensius, non autem ille, media nosue ad orandum eum surrexisse,cujus temporis paulo post memor erit, eum ait: septies in die laudem dixi tibi. At quia parum praeterim iudi scia profunt, nisi illa de praebenti faciamus : constitiens propterfiem quam habebat, adhuc c qualibet peccator unum de ecclesiae membris, γ paenitens si esse ,sequentia subiunxit.

γ r PARTICEPS EGO SUMI OMNIUM TIMENTIUM TE. ET CUSTODIEN

Τ lv M MANDATA'T U A . Quae uerba eo modo

intelligendasunt , sicut Ecclesia in celebratione sacri sacerdotes iubet orare: Domine , ne resticias peccata mea , sed fidem ecclesiae tuae . ut in oratione fidei secundum iacobum siduus sim. Hic certe ille Pro pheta est, qui ob eandem causam alibi : O domine , quia ego str vus tuus, , filius ancilla tuae, quod nunc sequentibus uerbis exfri

94쪽

mis Zicens: P ARTICEPs saltem EGO svM,s portio mea nihil es,

o MN I vM TIMENTIVM TE , timore filiab, ET Cusro Di ENITIVM MANDATA TUA , nimirum eccisae,quae ex sanctis uirisfidelibusq; membris in unum congesis, or capite Chrso consul: ec

clesiae se tem side, cum me peccaspe poeniteat,saluus ero, in qua charistas diis usa per Spiritum 1anctum manet, ut ea me ecclesiae, in qua

nunc flo, , defctura nequaquam est,saluussam. At quia non misnus quam in caeteris errare poterat,aliud cum sit de numero Vse, aliud vero meritum ecclesae participare, a quo multifariam in futurum posterat excludi: proinde cum timore , tremore propriam salutem opes rando , in hunc, qui sequitur modum orat

s f MISERICORDIA TUA DOMlNE, quaesus

per omnia opera tua es, et iudicium superexabat, PLENA EST TERIR A , sicut scriptum es, In omnem terra exivit sonus eorum . Et dixit plena, quoniam Chrisi meritasuperabundarunt peccata mundi. Teiura item , id est eccles a tua, misericordia tua plena est: cum nulla iussi scatio in ea adsit, nullum iudicium , nullum iustitiae opus, nulla fastus,quae ab infinita misericordia tua principium et fnem non habuerit, per Christum flium tuum magisrum nosrum , qui nos iustifcationes i tuas perpetuo docet. Tu igitur domine praelia, ut haec quo , terra cors poris mei,misericordia tua plena sit, , per spiritum svictum tuit ivssTIFICAT 1ONES TUAS DOCE NE', sic per uerado uis, infnem. scut hactenus docuisti me asatu iniustitiae ad flatu iusitiae peruenire. Age mi domine, ut stiritus tuus,qui ductor meus en,deducat me in tergram rectam propter nomen tuum donec cum timore et tremore ad pros viri Tyriam salutem operabor. ubi belle vides φ tames multa lita futurae salutis ex bis,quae praesentia sunt,coniectare ualeamus: quant praetereas es ipsa certa sit:non tamen sc frma,quin paveamus, ut perpetuo nos cadere posse ab ea proinde , a gratia cogitemus. Dixi haec ,ut literae Heth proprictas declararetur,hoc est ut cum uita uti praesenti ucis tu;

95쪽

racluam steramus donec inuissumus,pauor ille coniungatur quem sinctos quo , habere decet: ut cum stmore is tremore at am salutem verentur.Haacnus quarta para tertiae principalia partis Ualmi .

NON Us OCTONARIUS.

Hilrona mus vero dicu bonum.

U O modo in aduentu persecutionis Saulis, arma a Dumino Propheta isse principio peti,t, quibus sirenue dems de certauit: eodem nune, cum noua Absalonis persecutio est seri, eadem arma petit. significat nanque litera Tetb exclusonem ..bonum: sub qua significatione a bono Deo bosna sibi elargiri obsecrat, ut mala , quae oferuntur , excludere possit. Diuiditur autem in partes duas: quarum prima durat usq; ad uersum ' Mulreplicata, in quo praenarrata bona petit. In secunda uero, persecustio Absalonis aduenit.

Teib . r B ONIT AT EM FECISTI CUM SERUO , TUO DOMINE SECUNDUM VER, BVM T V V M. Teib a BONITATEM ET DISCIPLINAM ET SCIENTI AM DOCE ME, QUIA MAN DATIS T V IS CREDI DI. Teib , PRIUS UAM HUMILIARER, E COUE LIQUI: PROPTEREA ELOQUIUMT V V M CUSTODIVI. ταb BONUS ES TU, ET IN BONITATET V A DOCE ME IUSTIFICATIO

NES TU AS . . . v

96쪽

T tib

i Γ M VLTIPLICATA EST SUPER ME

INIQUITAS,S V PER BORUM: IN TOsTO CORDE SCRUTABOR MAN DATA TUA.τtib ε COAG ULAT UM EST SICUT LAC COR EORUM: EGO UERO LLGEM TUAM M E DITAT U S SUM. τοι, ν BON V M MIHI, QV A HUMILIASTIME, UT DISCAM I USTIFIC ATIO, NEs T U AS.τetb a BONUM MIHI LEX ORIS TVI. SUPER MILLIA AURI ET ARGENTI.l 1 T BONITATEM FECISTI CUM SERVO TUO

DOMlNE. SECUNDUM UERBUM TUUM. i

Absalonis persecutio cum proxima esset, memor David adiutoris obtenti in Saulis persecutione , sic orat: BONITATEM FEClSTI CVM SERVO TUO DOMINE , quando in persecutione Saulis gratiam in findendo a tantis malis me liberasti. sECUNDvM vERBUM TvVΜnobis promiJum , quod per uerbum tuum Chrissum omnes sterantes in te , modo temporaliter, modo in perpetuum salvares. Hic germanus literae sensus: quem intellexi se parum iuuat,nisi causam, quare uerba haec dixerit, intelligamus. Cogitauit nans psaltes adeo Deum ipsum bonum esse , ut non solum propter bonitatem siuam ad benefaciendum moueatur, sed sic moueatur, ut uoluntas nostra, quae mala sepe est, bona uolutas ociatur: qua sic efffecta,quia Deus non ita dat ut ab ob ligatione aliqua te eximat, quin potius ut habenti rursum det: prophesin , qui semel gratiam accepit, ut in persecutione Saulis, uoluntas eius

mala, bona essceretur: id nunc eam ob causam commemorat ut deinde

ab eo, ut dedit semel, insequenti versu iterum eandem gratiam oblis

97쪽

neat. Hic uerus literae sensus, secundum literae Teth proprietatem quae exclusionem malorum , per intromissionem boni, id est gratiae, gnis scat. illum ἰ p sequere, ne cum illis erres, quibus placuit, uocem illam uerbum , quam Graeci dicunt, quod etiam rationem sis gnificat, rationabiliter id Deum praestitiste ostendere : quia alibi scriσ bptum est, omnia in recto iudicio facis. Neq; cum illis decipiaris qui de infusione animae, aut de simplici aduentu Christi egisse censent . baee enim in sequeti octonario tractat: quasi dicat: Tu igitur domine,qui hans et bonitatem in altera Saulis postquutione Iecisti . U, BONITATEM, nunc quos gratiam doni spientiae tuae infiniendo, qua te Deum nobissummum bonum esse cognos, imus. Er e DiscipLINAM Ii Ut essectum disciplinae hujus, quae o fertur: ianuni mirum intellectus , sicut scriptum es, uexatio dat intellectum , non modὸ naturalem .sed etiam infusum. At ἐices, quid commune, dona tilla cum ipsa tribulatione , quam patimur habent; nempe ut prae sentes

angustias tribulationis, cognito fine in primi. tempercinus: sicundo, ut ne iterum affligamur, tura peccata praecaueamus . siclob nos do tet, cum ait et Deus instruit hominem disciplina , ut auertat hominem

ab his, quae scit. O liberet in um desuperbia is alibi idem Propheta.

Disciplina tua domine me correxit in nem .ET sci ξNTIAM, id est donum scientiae rerum creatarum , enicquam tribulatio aducωρ ut omnes mundi uanitates bis donis contemnere,Allentationes autem tua

sustinere pessim. DOCE ME domine, ne propter ignorantiam illa dia ligam , quae omnino debent contemni . Verum rursum dices, nonni omnia ista paulo ante obtinuiti quare ergo nunc eadem petit Cui quaessio reJondebo, ea ex re Prophetam eadem dona petiise , quia pavor in quo erat, adhuc illum uexabat, ne si a perdiderit. R ursum quonia rinoua persecutio nunc oferturi, quae Udem medelis in maiori gradu eget: idcirco Paulo consermis, cum ait, vi te quomodo caute

ambuletis, non quasi inspientes, si ut sapientes, dona haec petit, ut

98쪽

ERPLICATIO in manJato nouae huius crucis , quae nunc o*btur, recte ambulare

possit: qua semper nos distere oporteat, si carillo in prouerbiis suis credimus quodsipientia suis es prudentis, cui quanto uiciniores

smus, tanto maiori impetu, ut ipsam ampbectamur .currimus. Deins de pro ratione adiit: QUIA MANDATIS TUIS CREDIDI, non mos

L ut maniam seruem sed etiam ut tu idem bonus Deus, qui illa praesceprcti, unde adimpleri polymi, credentibus pro tua miscricordia retrisbuas. Da igitur domine id quod te praesaturum perpetuo credidi, tirloquitur per tempus praeteritum, CREDi Di, ut primum donum D

dei infusum e conferuase common rei t ac se propter hanc Nem βιαrersperare , ut eo moto quo poli habitum silet infisum , dona haee,

quae petit, oratione in alia saulis persecutione superuenerunt, itidem O nunc condonentur. Quasi idem bonus Deus, qui hunc in modnmtunc bonitatem fecit, eandem bonitatem ut dixit , nunc facturus D. Aviant nanti stiles majori cum fducia Deum adire, orsiqua necessaria sunt, ab eo tanquam a patre petere.

PRIUSQUAM HUMI LIARER, EGO DELI Q Ul. PROPTEREA ELOR IN

VM Τ v v M CUSTODIUI: quoniam triplici rastionesersecutiones extrinsecus electissuis Deus ipse immittit: prima, ut hi quorum fides probata ess , coronentur. Alitera, ut siles in uia probetur, eat, probata, eos quos cruciari iugiit, a manu inimicorum liberet: itaq; liberati aeternam salutem fruentius sterent. E ι tertia, ut peccatores ad Dei misericordiam , poenitentia comite, ad quam a Domino adlucuntur, acceJere roglint: quemadmodum Sara Thoabiae haec omnia sua oratione sentit, cuius uerba se habens Adopro certo scio, quoniam si homo in probatione ferit id eli eius fides ad mortem usque probata juerit,i coronabitur . si in tribulatiosnerquae idcirco a Domino immittitur , ut fides eius ti ibulatione ipssa probetur, inq; intelligat an in sie uitam ducat liberabitur .

99쪽

misericordiam tuam uenire licebitrquando tu illos ad paenitentiam vocas atq, adducis. Haec intuens Propheta , in conscin mansuetudine loquens, minimese coronae bene meritum esse inquit, neq; ut Ne erus

tanquam iuili hominis probata , se liberari petat: sed potius propter propria peccata anticlum se esse palam confitetur , inquiens, P Rivs

QVAM HUM l Ll ARER in prima persequutione Saulis: tames in saulem ego non peccauerim, tamen propterea illam immisisti, quia tibi alis modis peccaueram , ut sequitur: EGO DE Ll I,quod ego exsenies,PRopTEREA, quia iuste me asiligi conflexi ,summa cum humilitate

misiorum paenitens: per quam poenitentiam quae donum tuum est charitatem intromittendo secuntu literae Teth proprietatem omnia pecacata mea exclusisti. Et idcirco haudquaquam dubito,quinficibus nunc, postquam peccati in uriam is Bethsabee commisy culpam. remissii: sicut Propheta Natham mihi nunclauit, a poena quoque c hac tribulastione Absalonis praeuia, quae propter peccata mea immittitur me lis ber e digna eris. s i

BONvS ES, a te, non ab alio bonus fictus. TV, eo quod solus bonus: perinde ac si cum Anaxagora dicat, Tu Deus ens bonum es, non mos do in temetipso .sed nobiscum, cum praestas ut tuam bonitatem partis cipemus: ἐγ non silum bona bonis, uerum etiam bona malis das, ac proinde,quanquam persecutio haec pro poena peccati mei aduenerit, non propter me , qui maluo sum, maiora vitreor: sed propter te, quis: ius bonus es, hanc perffecutionem mihi pro uturam si ero . IN BONI aTATE igitur tua, qua bona malis dare fles, obsecro mi domine Dos CE ME IvSTIFICATIONEsTu As , id es age, ut patiendo gratia

100쪽

tua comite spere custodia iustificationes tuas Age mi domine,ut patientia. quam tu infunda,lanta sit,ut obtinere merear beatitudine munditiei eordis, tua in uia in te ualeam frui; itaq, bonitate intromissa, mala omnia excludantur . Hactenus oratio ipsa Dauidis antequam persecutio susperueniret, qua arma petit,ut legitime Domini pratia certare possit.

f MULTiPLICATA EST SUPER ME IN l QVI, TAS SUPERBORUM: EGO AUTEM lN IO TO CORDE MEO SCRUTABOR MANDA,

T A TUA .nie durior illa Absalonis persecutio incipit : propter quasic ait: MvLri PLICATA EST per hanc secundam Absalonis perses

cutionem. quae nunc SUPER ME uenit Et dicit ,super me, quas ex tra , non autem intus,ut Deus eum intrinsecus in animae perniciim tentari iusserit: quandoquidem si Deus Θ Satan circa extrinsecam pera Iccutionem una tendunt, diuersum tamensnem habent . Deus nanque idcirco carnem olfligi iubet,ut anima poliatur: Satan uero ideo tentat, ut hac uia anima perdatur , quaobrem ipsam pesecutionem, quam reas ectu Dei supra bonitatem uocauerat, iniquitatem nunc res ectu per es quentium appellat, ut sequitur: IN l l TAS SUI ERBORUM,eorundem scilicet daemonum , ac suorum suorum : quasi dicat,hi qui prates

ritam Saulis persecutionem c ut me perderent) inique tractarunt, masiori impctu , atq, magna cum iniquitate nunc me pessundare iterum uestierunt. EGO AUTEM ut contra, e regione maiorem defensionem multiplicem , interea dum ipsi me assigere laborabunt, iN TOTO CORs DE, tanquam amans scrutator, qui non idcirco legem scrutatur ut scrutatio in issa legis intelligentia consistat, immo potius quo opere illa quae libidem cotinentur impleat,SCRUTABOR MANDATA TUI,hoc in legem tuam: unde omnes medelas hauriam,quae his malis adhibcre nesce spum erit. haudquaquam haesitans, quin Chri sua in lege contentus, qui a persecutione Saulis me tutum reddidit, ab ista quo , definias tessi hoc est contcntis in lege omnia abcribem iterab proprietatem Iers