장음표시 사용
161쪽
Mallo I particulas quasdam induis nitro salinae,easque valde subtiles,viles Iumis meque fermentativas ab aere pulmonum miniserio secerni , inque cruoris masesam irrismitti. Adeo enim ad vitam quamcunia e fa soc aereum necessarium est ut ne plantae quidem, in terra, ad quam aeris accessus praecluditur, vegetari pos Ant ;sin autem terra ista aeri exposita sale hoc secundante denuo impraegnetur, ea demum stantis Henisis iterum idonea evadet. Huic opinioni consormis est Francisci Frisii De te Bae, quamvis de ulteriori hujus salis operatione, non nihil a priore discrepet: ait enim Disp.VII. Amtie. 6. Dum proinde snam praecedentia resipicit puriorem, ac simpliciorem per aerem disperatim fuspicamur, eumque eos i orem Geme, aut Memali exsente aeris eonstitutione. Et Art. 77. Hunc salem puriorem prae notis caeteris salibus omnibus ιn nitro abundantarius, concretum, testatur per notos nitri effectus experientia. Illos autem notos emis lus ipse ibidem non assignat: ego certe puto ad hanc rem praecipuum esse,quod sine aureis accessii extinguatur qui vis ignis, excepto i l Io,qui s mul cum materia sulphvrea nitrum copiost' habet pro pabulo: inde si quidem colligimus aere pm accensi ne ignis poti stimum opus esse,ut particulae ejus nitrosae cum sulphureis,quae in materia accendenda existum, congrediantur. In aere autem quid nitrosunt, contineri norunt ipsi vulgaris nitri consectores, qui terram, aut laterum fragmenta, ex quibuS nitrum elixiviare intendunt , aeri libe riori diu multumque exponunt, utque ab eodem undique ea tangente, ac perfluen te uberius impraegnemur, saepius vertunt, atque ita suorum sumptuum, & laborum ampliorem messem, mercedemque reserunt. Insuper, si post consectionem nitri terra , aut laterum fragmenta rursus expona natur Iibero aeri, ea denuo post aliqucd temporis spatium, quodam sale nitroso abun dabunt. Quod idem in terra vitrioli contingere me docuit experientia. Est autem yems mile, aerem gratia eiusdem materiae,& vitae nostrae continuationi,& ignis accensioni necessarium esse; praecipue cum rursuS experientia doceat ruborem sano luinis e corpore educti, per additionem alis nitri intentim iri, eodem prorsus modo icuti per respirationem in corpore vivente. Postum pro eadem respirationis materiae ejusque necessitate asserre plura a mu-menta, tam ab experientia,quam a ratione petita , sed temporis angustiae,& Leta ris commoditati consulendum duxi: si quis u lteriora desideret, legere poterit ira clatum , quem praelaudatus D. Μανο ' de late nitro, & spiritu nitro-aereo con
Cedit materia aerea in massam cuiguineam vi ipsus protrusonis per dilatationε thoracis ,& expansionem abdominis riande Particulae ejusdem materiae cedunt in ,& per poros vasorum sanguiferorum Venari m saltem) quia ibidem inveniunt minorem resistentiam, quam ubi occurrunt dictorum vas brum substantiae. Accedit , quod jugiter ex arteriis pulmonum separentur aliqua sanguinis reere menta in illorum vesiculas, quae poros aeris subintrantia dictam materiam aeream inde expellunt: unde cum haec tempore inspirationis contra motum aeris cedere . nequeat in ramos asperae arteriae, cogitur intrare poros venarum, verosimiliter ex opposito poris arteriariam corresponuentes. Quia vero non omnes poni aeris,materiam dictam continenteS,poris venarum eκαcte correspondent,hinc singulis respirationibus non exhauritur tota materia ex aere ac proinde aer semel exspiratus rursus sequenti respirationi inservire potest, sed mimus perfecte,minusque adhuc tertiae, sicque bre vi,nisi aliunde nova materi 1 nitrosa ditetur,ita depauperaretur,ut ne minimo quidem vitae gradu conservando sum ceret. Quod vero concernit operationem materiae acreae in nostro corpore. iam ante hnon obscure signita avi,me existimare continui illius admixtione sanguini potissimum opinesse , ut debitur ejus motus, ac Proinde calor, conservetur; ctenim cer tum
162쪽
tam est v I tam nostram a perpetua sanguinis, ac spirituum distributione, atque hanc
a motu sanguinis, tam circulari , quam intestino omni no dependere. Insuper, quod motus sanguinis debeat huic materiae multum aereae satis indicat rauia is color ille ex rubro splendescens, quem singulis circuitibus sanguini in pulmonibus color donari paulo superius demonstravimus: enim vero colorem istum pro parte ab inte-μπ' ο sino sanguinis motu produci, aut saltem ejus coeffectum esse, inde colligere est, επω νυ . quod sanguis tali colore praeditus observetur ordinarid calidior, subtilior minusque Compactus, quam ille, qui prae se seri colorem magis obscurum, ac nigricantem . Cui etiam favet, quod color nitri, dum ejus particulae vi ignis multam agitantur, atque in vapores resolvuntur, vivido isti sanguinis colori omnino assimiletur. videtur autem dicta materia aerea ad motum sanguinis facere dupliciter: primo quatenus particulas minus subtiles, ae magis proprie lalmas cum particulis sulphu- 'reis praevid in sanguine existentibus congressuras, suppeditat: deinde in quantum , f adducit multum materiae subtilissimae, quae clim varios sanguinis meatus, ac par Iticularum poros libere perfluere nequeat, eorum latera concutiendo particulas va-εμ ' 'rie exagitat, prout latius dicetur agendo de sanguinis motu intestim. Non est quoque improbabile materiam nitr aeream refrenare particulas sulis Reθα Phureas volatiliores nostri sanguinis quarum divortio tota ejus massa alioquin redderetur effaeta, atque alendae vitali flammae in idonea. iatio. Nec refert, quod ante proposuerim continuam excitari luctam inter has , dc prae tam materiam aeream; quia fieri potest, ut per illam luctam quaedam particulae
adaptentur ad mutuam unionem : & certo videmus spiritum vini squi est sulphur volatile & spiritum nitri simul commixtos primo effervelcere, ac deinde nexu non facile dissolubili combinari. Cum insuper seret omnes Μedici hujus temporis suti constabit ex dicendis de chy- Faeis ades. lificatione in eo conveniant, quod cibi dissolutio perficiatur speciali quodam humore digestivo, ex massa sanguinea per arterias galtricas ad ventriculi cavitate , nemo tranStato, neque hactentis constet cujus indolis, ac naturae sit dictus humor, hinc dubium subit, an non ipsae particulae crassiores nitr aereae simul cum aliis ex alimento suppeditatis, huic muneri destinatae sint: squidem, Guod passim circumsertur tempore aestivo appetitum diminui, accibos duros dissicilii dissolvi ob dissipa tionem humoris digesti vi e corpore, non apparet undique congruum verita i: quandoquidem aere non ita fervido in magnis corporis exercitiis, quibus sanguis aque, vel magis incalescit, cibi appetentia, ac digestio promovetur. Und λ videtur diminutio dictarum iunctionum in aestate potius adscribenda nimiae volatilitationi, ac di molution i materiae aereae, ob quam sufficienti impetu in cibum dissolvendum non impingit: dc consormiter earundem auctio tempore frigidiori ejusdem materiae fixationis. Accedit, quod in corporis exercitiis aucta respiratione, major illius materiae copia in massam sanguineam intromittatur. Et licet hoc ipsum alia de causa alioque fino contingat, poterit tamen materia aurea sanguini abundanti sis inextinctensex eodem quoque abundantius transferri ad ventriculum. Clariss D. Mardio Maliam insuper assignat materiae aereae operationem veluti vitae urinis D. maxime necessariam: existimat nempe , particulas nitro Minas ex aere inspiraro ΜδΥ. r Musas,ρarticularum motivarum alterumgenus constituere,quae particulis an issa. Iinossulphureis a sanguinis massasuggestis partesque motrices incolentibus occurre tes,efervescentiam excitant,a qua muscularis contractio procedit. Hoc est prout ex
aliis locis colligimus)existimat musculorum contractionem fieri a particulis sal in sulphureis,& particulis nitro-salinis, simul in musculo congredientibus, & efferve
scentibus quarum illae eκ alimetis, hae ex aere suppeditentur. Et quia carnosia cordis substantia more aliorum musculorum contrahitur, hinc etiam dictam materiam
aerem ad cordis pulsim , adeoque ad sanguinis spirituumque distributionem omnino Disit rod by Cooste
163쪽
nqn6 necessariam putat. suuropter, inquit, fureressa re*iratione, eum DIιIudaereum ad motum quemvis requisitum deficiat, cordis pulsationenti. .eonsequenter' sanguinis ad cerebrum Q fluxum interrumpi necesse est. Cum autem in exercitiis motibusque violentis fiat frequens multorum musculorum contractio, cui magna copia materiae nitro-aereae impeditur, etiam crebriori respiratione ad illius restauia rationem opus esse concludit.
Insu ner ipsi ad rem serio attendenti, magis probabile visum es, parileutis mot
et aes a sanguine suggestas indolis salime sulphureae essem unde sequitur, ait, particu
Ias nitro-aereas a cerebro provenire, er cons quenter ipsos Distruo animalas esse. Deinde probare conatur . Spiritus animales non ego naturae fui Hreae quia DA .pbureaDiritibus illis inimica videntur ; etenim liquores suo re Φuariti referii. veluti Juiritus vini,Meaque vegetabilium cMmica nimis profere ingesta cerebrum, Disitusque animales turbant, neque tantum ebrietatem , sed haud raro phrenitidem , motusque condul vos inciunt. NMplacet. Hoc imprimis in dicta opinione minsis placet, quod supponat musculorum conia tractionem perfici a materia effervescente: si enim ita se haberet, insculum contra- ctum in molem multo ampliorem extensum esse oporteret, etenim tam exiguae est illius dimensionis per contractionem augmentatio,utdilistentissimus Stenonius mst exactissimam musculorum dissectionem, atque examen Μathematicum ad e,fateatur se dubitare, an muscurus contractus sessum non contractum mole superet.
Μinus quoque dicto Authori consentio in eo, quod dicat spiritus animales esse ipsas particulas nitro-aereas; quippe ex eo, quod vinum, & alia quaepiam sulphure
volatili reserta spiritus turbent, atque ebrietatem, ac quandoque phrenitidem excitent, tius contrarium confirmari Videtur; utpote ex quo conjicere liceat illa non esse multum deformia spiritibus nostris, quandoquidem facile meatus ii Iorum sequestrationi dicatos pervolent: deinde Vinum moderate sumptum, non tantum corporis, sed etiam mentis operationes corroborat, easque ob diuturnum studium deficientes potids, quam aucta respiratio instaurat, reficitque: atque illud potissimum praeliare videtur in quantum materiam Pro generatisne materiae suppedi
Quod autem dicta sulphurea justo abundantius ingesta cerebrum, ac spiritus os-fendant, facile cum horum indole sulphurea conciliari potest; prout videre est C
pite ultimo tractarsis primi in Me. Interim sive Domino mWν concedamus materiam aeream solam constituere spiritus animales, sive dicamus eam ad eorum C mPositionem concurrere cum spi- Camἰama. ritibus vitalibus quod non omnino improbabile esse ostendi loco mox citato veloni,eorporis eandem in motu musculari cum materia sanguinea infundi fibris carneis; vel de Oxistitia, nique solli sanguinis sermentatione concitanda concurrere ad spirituum producti ἐπρεndatis nem: semper sede patebit ratio, cur in magniS corporiS exercitiis multum deperdaia revi o io. tur, ac proinde cur respiratio intendi debeat.
Non dissiteor interim respirationis intensionem In laboriosis exerc tiis etiam adscribi posse celeriori cursui sanguinis per pulmones, ac copiae suliginum, quae aucto sanguinis motu abundanti ils producuntur,nn suo transitu pulmones molestantium Insuper verosimile est, spiritus per fortiorem sanguinis motum sorti eis protrudi , ac determinari in musculos respiratorios, atque hoc pacto spirationem quoque accelerari , independenter a majori necessitate. In magno corporis gestu requirimus aerem frigidiorem; quia non obstante, quod materia nitrosa svel qualiscumque illa sitin calorem naturalem conservet, frigido
suo contractu calorem exuperantem temperat. Quamvis intempestivum corpo
164쪽
Αliis quibusdam usibus; praeter modo dictos, sed minus praecipuis, respiratio Usur 'o
destinata est, aliisque semctionibus tam naturalibus qu,m animalibus. Siquidem mi- vocum, sibili , aliusque euiusvis soni ab ore prolatio mediante respiratione perfici-- ηιπώ- tum, quandoquidem dicti soni nihil aliud sunt, quam motus aeris per linguam inspe- ρ - . Tam arteriam, &c. vibrati a coneussi. Cessabit qaioque si non in toto, taltem pro maxima parte olfactio, nisi cum aere per instrumenta rei pirationis particulae odoriserae in nares impellantur. Μusculis abdominis, & diap agmate in respiratione agentibus promovetur repulsio chyli d ventriculo, & per intestina ejusdemque is, ct lymphae transiitus per vasa propria. Denique depressio partium abdominis, &diaphragmatis in m spiratione muli sim contribuit, tam ad scelus , quam ad urinae ,
caecum. aliorumque excrementorum expulsionem.
portune hic quaeritur,cur animalia respiratione egentia in loco,e quo aer,em Cin aiama haurius est experimentum modo per industriam,& antliam Mylianam ubique liam. notum Jcitissime emittant ultimum halitum , cum ex dictis pateat respirationum μη νη su ita potissimum necessariam esse ratione materiae subtilis in aere contentae , atqne as quodcumquin e quo aer extractus et , materia subtiliori i seposito vacuoὶ ple ma ico. num esse admitti debeat. Ad quam difficultatem imprimis responderi potest materiam aeream , quae vitae animalis alendae maxime idonea est, una cum vulgari aere e vase exhauriri, ejusq; loco aliam tenuissimam , atque ob summam volatilitatem pro vitae conservatione non sufficientem, vi antliantis per angustos vasis poros propelli. Etenim maximi verosimile eth inter paret Ias aere inclasas . alias aliis esse subtiliores, atque inter se natura, dc indole omnino diversas . Et ceridanimalia in loco aerem non continente, ob eam rationem interire inde confirmatur. qm d ignis carbonum, eandelae,& similium magno vitro incutius si experimentis Mylianis fidendum est j extractoe
aere consestim extinguatur: pulvis tamen pyreus, qui praeter sulphur materia n erosa abundat, sere aequd ac in libero aere accendatur, ardea Num Alia ratio subitaneae istius extinctionis animalium allegari potest nimirum quod per extractionem aeris sublati, extern 1 pressione eo usque expandantur ut artifici fa corporis machina omnino corruat, ae disrumpatur. Quam rationem quoque probabilem reddunt a lia Mysana experimenta , quibus constat , quod plurimi liquores vasis inclusi, sola aeris extractione ultra modum rarescant, quodque vesica modice tantum innata , remoto per antliam pneumonicam aere incumbente , ad disruptionem usque expandatur.
Εκ dictis non adeo difficulter colligitur, cur aer expiratiis vergat sursum, prout cur In hyeme ex vaporibus condenatis egredientibus, & quovis tempore , admota ori respirantis candela prompte observatur : nempe aer iste orbatus suis particulis ni-M IMI trosis quorum gratia respirationem potissiarim necessarium esse dixi nonnisi materiam subtilissimam in suis poris continet. Ex quo ulterius satis liquet , qui fiat, quoa aer hie inserius, non obstante infinito animalium respirantium numero, perennique plurimorum ignium deflagratione tamquam sons inexhaustus semper eammae, vitaeque alendae sufficiat, quippe aer particulis nitrosis, si ve respiratione, sive ignis deflagratione spoliatus,eamque ob causam superiora petens alium isti ulmodi particulis istum detrudit, aut saltem eidem descendenti locum cedit, idque . veros militer facili sis in hyeme, quam in aestate, quia excrementa sanguinis in po- rosae rizresumpta citi ilis a frigore condensantur, aereque relicto petunt in seriora. Ut tam vero aer in suprema sua regione de novo impraegnetur materia nitrosa jam investigandi non datur occasio.
165쪽
Divisio Respirationis tu animalem, ct naturalem, ae modus quo spiritus alternatim determinautiar modὸ in in piratiovis, modo tu expirationis
RHisatis Irea respirationem ultimo notandum, eam esse partim animalem, partim na-
partim ani- turalem : peragitur enim per se id anima nesciente, ac proinde non concur- molis , pam rente; sic tamen, ut eandem pro libitu aliquatenus accelerare, retardare, aliterques m tufa- modificare valeat:& re ver I ita ordinatum oportuit; quia si omnino seret naturalis, si tunc vocum prolatio, altaque non pauca, quae ad usum moralem humanamque o.
societatem requiruntur , pro libitu fieri non possent; si nonnisi animalis, deberet anima semper eidem pro vitae conservatione esse intentat ac proinde abstracta , plurimis aliis negotiis, etiam maxime necessariis. Ne autem alterutrius foret desectus, musculis resp ratoriis provisum est de duplici nervorum serie , quorum alii ejusdem sunt prosapiae cum illis, qui pulsui cordis, motui peristallico, aliisque ejusmodi functionibus inserviunt: alii ex spinali medulla egredientes, pariter, ac reliqui ab iisdem truncis oriundi pro voluntatis imperio spiritum recipiunt. Interim juxta modum nostrum concipiendi, non implicat eosdem nervos inse vir tam iunctioni animali, quam naturali: videntur enim posse habere orificia taliter aperta, ut spiritus naturali protrusione per eos aliquatenus determinentur ad hune, vel illum musculum, sic tamen, ut, data occasione per imperium animae hinc aliorsum avocentur, vel aliunde horsum adducantur; talesque fortassis sunt nervi isti diaphragmatiet , qui a pluribus paribus brachialibus oriundi utrimque per th racis longitudinem descendunt: ctenim praeter hos nereos , septum illud nonnisi admodum exiguos obtinet; cum tamen ejus actio non minusquam musculorum , inter-costalium pro magna parte sit naturalis. Et hinc fortassis ex parte causae effi-ς 'cientis vera petitur ratio, cur in magna brachiorum jactatione actio diaphragmatist ρ ρ - intendatur; quatenus videlicet spiritus de facto existentes in his , vel illis musiculis i, rachii contractis, agentibus postea illorum antagonistis, in nervos diaphragmaticos ob vicinitatem irruunt.
Δ,. .... Versim intellectu dissicile est, qua ratione spiritus citra voluntatis imperium, Ita .ij. ς' ordinate modo in musculos inspiratorios, modo in expiratorios determinentur ;quod majus negotium facessit ingenio , quoniam hic nulla apparet partium primo agentium stimulatio: si enim foret aliqua res irritans , seu stimulans, illa videtur debere existere in pulmonibus , qui in inspiratione verosi militer se habent mero passi v/, atque adeo ad summum stimulari possunt ad exspirationem, quam tamen
semer inspiratio praecedit. δε ε δα Ut autem hunc nodum aliquatenus dissol vam,suppono di versa horum nervorum , nis . orificia non multum distare in cerebro,sic ut spiritus,quantum est ex vi determina--ον his tionis, indifferenter in nervos, tam inspirationi, quam exspirationi dicatos protru- retulinis. . duntur; sic tamen, ut priorum orificia independenter 1 spirituum influxu sint ma- gis patentia , posteriorum vero magis collapsa sed equidem a superveniente .
spiritu facil8 expandenda. Ex quibus concessis sequitur, quod spiritus praevie in cerebro sequestrati, atque ab aliis advenientibus versus dictos nervos protrusi ; ob
166쪽
viarum Deilitatem potius in inspiratorios, quam exspiratorios invol Vent, aemuis tos correspondentes eo usque contrahant. donec costae aliaeque partes circumstantes ulteriori thoraeis expansioni, & diaphragmatis descensui reti stant: quo facto, eum spiritus in dictis musculis existentes non suffieienter cedant , sequentes coguntur divertere ad nervos illos , qui expirationi inservitant, eorum que orificia statim aperiunt, atque expandunt r orificiis autem apertis alii supervenientes continuo succedunt, donec partellthoracis , & abdominis iterum pervenerint ad eum locum, undd tempore inspirationis recesserunt: quo pacto spiritus iterum coacti sunt capessere vias priores, iam ob aliorum praevie Inexistentilam deperditionem rursus magis liberas ; & se alternatim, quoad usque smul cum via cessathaee spirituum
167쪽
'Umisequentl5ns capitibus. aIiquot se a rus: Cm die sinctionibus: l. sensitivis, & nonnulli aliam, animam Hice , anann functionibus;
rationalibus affingadt ', mr innumjudicri hiz Lectori indicare . me nullam omnimJ mimaisin corpore hiis no admi re, nisu rationalem ,, quae ab Omnibus admittitur principium nostrarum cogitationum non enim videomina re quidquam cur minus prin-- cipio illi, a quo actus intellecuari, Zς voluntatis profluuint, etiam conceptus sensitivos.adfinibamus; hoc secvato discriminae, quod' ad hornm pn ductionem promine, & immediate,ad, it lorum nonnisi remore concurrann spiritus. Nec ullam rationem video cur functionibus sensitivis specia semanimarruattribuamus: quod ne hic gratis praefari, videar, eYpendamus argumenta,quibus se muniunt contraciae opinionis fautores Dicunt ptimi actiones ira in nos i fimi s sunt ammibus brutorum'νου--.tet et anxpν incipium illarum eo simila id vinet finis in bruus est quoddammisi-teriale eryo Respondeoenegando pri mam mn semerma m : quia mdeans umimi senuicia rinci iu6seiisationis in nobismon e imp iectius, quym in brutis .: illi enim a quo prosiurant operationes Perisectiores, Ctiam rius Persectas adscribere .lice modo ipsi astenti sint proportionatae, prout sunt operationes, de quibus hic agitur ; siquidem cognitiones sensiuiuae asi edere videritus adacti intelleditas, appetentiae ei sitivae aes actus voluntatis Nec est, quod.xliquis objiciat me animam rationalem non admi silbe pro principio actionum natural um', quae adhuc minus perfectae sunt,qulimis ensationesi nam, ideo, quia sunt Qx persectae, L corpore si id organis atoisinoedi tecto mimae juvamine fieri possunt, summae: dc aliunde patez hoc negDtium animae rationali. non se commi Tumi: ci m vero sensationes. I sectiores sinc, qu1m: , ut 1 solis organis elici queant, nec a iand nnitet dari aliud: proprium illarima principium, neque appareat cur minos anima rationalis easdem mediantibus organis, essicere valeati, hinc habetur fundamentum sufficiens: illas dictae animae rationalii adstri Bendi. Quod aut .in brutis passim' admittatur anima sensitivst materialis, nequaquam
ad hominem deduci dubez, em in brutia non detur princlytum nobilius, cui ill
168쪽
xiim sensationes adscribi possunt. Adde, quod multi moderni, nec operaticines semstivas, nec animam sensitivam m brutis admittant. Secundo : nulla videιur proportio inter animam spirituatim, Θ eomas,ut ilia 6 AGM. Ae medio possi bus inbabstare. suam. nquit Clariss.DOLAEUS, necessaria conquarendum vinculum quoddam,quod habet respectum quidem ad materiam sed Limen 1uodammodo appropinquo essentiae suae nativi a menti, seiritui illi immortHi nuIum aurem aptius excogitar potes,quam form e De amma rirum rublunarium --hilissima, quae es anima sensitiva; ergo . Re: nondeo, ego quidem sateor me nori inia a sein telligere quomodo anima rationalis,quaeaeis subtiautiatoto Corto , corpore divers spiritualis,incorruptibilis,non extenta &c. aesciatur a corporealiudque vicissim afficiat: quamquam illud quotidie in me ipso ita experior ut nihil certius: nego i men siibsumptum D. Dolaei.Quia supposititiae; anima sensitiva mihine,vel scinistillam viminis affert m hac caligine, cum dicta anima rursus sit corporea, atqu' ita ner inter ipsam,& animam rationalem concipiatur Proportio, nisi forte velis ex . speciali ordinatione Divina sed ex quibusdam experimentis liquet Deum pro medio inter animam,& reliquum corporis ordinasse4Piritus,ergo ad aliam animam
nobis incognitam non est reCurrendum. .
Probatur subsumptum; quia praeclusa Via inter cerebrum, & paries remoti res, se ,ut ιpiritus ab eo suppeditari nequeant, Cessat commerciminter animam , α corpus. Secundo,perturbatis spiritibus a materia aliena, uti fit in ebriis c sebin , malign1 laborantibus,etiam omnes actiones, tam rationales, quam sensitivae, &c Perturbantur, ac vitiantur. Tertio, corpus per illa, quae spiritus deperdunt , redditur inhabile ad obsequium animae per vinum autem aliaque spirituosa moderate
Insuper suppositi tali dependentia inter animam. & spiritum facile Intelligitur quod ex sequentibus patebit in qua ratione spiritus ulterius corpus assietant, di hoe illis mediantibus animam: quod de anima sensitiva dici nequit, quia illa suptosita
manetlamen ejus modus operandi plane ignotus imo inconceptibilis , ergo obdis. ficultates superius allegatas, nulla anima innsitiva a rationali diversa in nobis ad .
Tertio fiunt in eodem homine, di eodem tempore asse ins plane contrarii, ad Tar Em. inter se repugnantes: ut dum caeco quodam impetu ruit in ea,quae suIIt extra terminum honestatis,&utit iratis,cui appetitui voluntas tanquam potentia superior stae num injicere studetrunde Apostolus: sntiis,mquit,aviam legem in membris meu,re pugnantem Iegi mentis meae. Et mouo haec modo illa superior evadimi quandoque viueo meliora proboque, deterioνa sequor . Et Sacra Scriptura in multis locis mentionem facit de lucta inter spiritum, & carnem, de toncupiscentia camis. &ca sed cam, ut caro inanimata nihiI appetit, neque reluuatur spiritui; ergo dicta intelligenda sunt de speciali anima sensitiva, vel saltem de came, quatenus tali ani
Respondeo, negando consequentiam, nam illa omnia fatis explicari possunt per D stin.
dependentiam inter animam rationalem, ec cc uSUsupponamus enim ipsam animam rationalem a quibusdam corporis motibus grate, di jucunde affici; veluti dum particulae cibi grati impingunt in nervos gustatorios dum musica tristes lenit at res, &c. A quibusdam vern ingratὰ, dc moleste. prout in dolore, labo e difficili, odore, ac sapore ingrato, & similibus. Attendamus ulterius, quod nec voluntas, nee appetitus senstivus umquam seratur in obiectum quod tibi non proponitur,ue bonum sisu , ut honestum delectabile, vel utila . Notemus insuper nos essxem modi naturae , ut, caeteris paribus, magis seramur in oblectum . quod tanquam bin m praesem, vel propinquum, quam in illud, quod nonnisi valde remotum apra hendimuS : nec mirum, quandoquidem, bono carere malum est, multaque aepe ius . .. 2 T a ter Diuitigod Oo
169쪽
i48 Tris. m. Cap. I. Anima Rationalis feodiva. .
terveniunt, quae illud, quod suturum videtur impedire pollunt. Nec reseri, quoa aliquando bonorum abundantia, vel diuturnas usus fastidium pariat, quia tune ina non amplius bona reputamus. Quibus adjuvidamus, quod ea, quae apprehenduntur sensibus; uti sunt ipsae corporis anecti es , communiter proponantur tamquam eraesentia, aut saltem non multum remota. Objecta vero mayix propria rationis,uti sunt, aestimatio apud honestos, mors, extremum judicium, gloria, vel Poena aetem &c. saepe nonnisi longe futura conspiciant . . . Hisce praenotatis, ex immo luctam inter appetitum sensitivum , & rationalam , oriri ex eo, quod anima rationalis apprehendat hoc, vel illud objectum sibi, iri quantum corpori unitae, bonum, ac conveniens, illoque ale absque notabili molestia carere non posse, se ut ab altera parte potentia liberiori, ac magis abstracta
a corpor considerans sese, ut stue di-Objecta iamam perdat, Deum ollandat, aut quid fimile is modis Rem clari rem reddet exemplum sequens: sit v. g homo tempore brumali assi- M. dens vi qui soris multa,ac necessaria nevolia habet peragenda; percipiat se i pam m. λ με tinuus ignis blande affici, indeque ob praedictam dependentiam in se oriri aliquam
pisa. Θνa. jucunditatem, sive affectum, in quo fibi complaceat quoquetrinios frueretur luisam M bens, nisi consides et quantum ex negotiis intermissis pateretur incommodum: ex qua tonsideratione tandem concludat, praesentem voluptatem esse relinquendam,
arduaque citanet iubeunda , ut postea majori fruatur bono; vel hoc mit habito praesens commodum ex calefactione inlequatur , licet non percepi, sensuali jucundit te. sese ad negotia peragenda determinaret. Non video autem quare ita hoc cas recuerere debeam ad diveriasanimas sed iudico imprimis utramque apprehensionem ; scilicet tam boni delectabilis praese tu ex calefactione, quam uelli, aut utilix fincturi ex negociorum persectione , provenire ab eadem anima rati a quae, inquantum 1 torporeassieitur,dc omnino dependenter ab organis, blanoam caloris titillationem percipit, dieitur sentire; in quantum vero cons tat necessitatem peragendi negotia, dicitur intelligere , &ffatiocinari. Insuper quatenus in die aegaloris affectione tibi complacet, sensitivo appetit; atenus sua negotia , ob sequentem utilitatem, peracta capit, edit oper tionem voluntatis. Quod si tandem se determinet ad negotia peragenda, relicta iucunditateex calefactione percepta, ista quatenu&rationalix superat se ipsam iquantum sensitivam . E contra vero , fidicia negocia, dc Commodum inde futuram
praeseciri istauali voluptati postponata
Nequeianzmaiorem video repugnantiam, quam in e , γω U.g. cani biqvix frigescenn igne icto, ad ossam currat: in quo tamen nullus plures animas sensiti Waxecinstituet: Cur autem nonnis i i ὰλ sem cuilibet animi motioni mancipent,
alii e contra maximis resistanc, melius intelligetur, ubi de animae passionibus sum
DIrieae te V praererimis reactates, modexnos Auctores ori mula Imanen de re ad saeuitatesi audies equidem illos non adeo rarenter facere mentionemae Sensibus, qui sunt quaedam facultatum species, i ptaque facultates sensicivae : de
quibus proinde eam de sensationibus, seu auionibus sensitivis sim tractatum qua
stam fore praemittenda judica L ι - ... ci
170쪽
Tram III. Cap.II. de Sensi e usque di erantiis. I 49
Dixi eodem Deo saeuitatem esse debitam dispostlonem organorum, aliorumque omnium, quae ad hanc illam ve iunctionem rite peragendam requiruntur eκ parte agentis. Et conBrmiter Facultas sentiendi est debita rispositio rega πονοῦ sensoriorum,Hio - , omnium, stes δε quae ex parte ventis requiruntur ad hanc illamve sensationem rite steragendam. M. Solet passim definiri sensus,fa Das enciens actiones animales. inrid idem est ae si diceretur, sensus est id, po quod sentior: adeoque ii a definitio nihil ,aut valde
Pardm explicat. Dividitur passim sensus in externum,& fmemum. FDν ἀσῶ Sensus externus dicitur Sensus euias organum resider, in me exteriori comorIs, .
HI est ejusdem De ciet cum tali; id est cum residente in parte exteriori corporis. MUM -- Est quintupleκ: Tinctus,Gusus. Olfactus, Auditus, dc Uifus . inatuor autem p ma. Meriorum organa terminis non adeo amplis extenduntur : Dryana vero tactas per maximam corporis partem dissilia sunt. Res det quidem sensus tacias potissimum , in te; sed etiam reperitur in partibus internis,& in quibusdam istarum valdδ ac tus; ut imprimis in tenui menings. Computatur tamen, dc ille inter sentas externos; quia licet tactus iste non habeat organum in parte exteriori corporis, est equidem ejusdem speciei cum tactu, qui in parte exteriori, v. g. inelite, residet: & ideo in deseriptione sensus eκterni addita est illa particula notata. Clarim mus Glυius quinque illis sentibus communiter receptis, superaddit sem
sum Caloris,& Frigoris,quem peculiaris nominis desectu sie UOCari posse,autumat. Fundamentum addi vi nullum aliud , nisi quod observet leuium calaris in imis con venire cum caeteris 1 peciebus tactus. Verum nullam ego video necessitatem ponendi hune sextam sensum externum , neque uti,itatem ; cum non melilis intes ligaein quid sit stichus sensus ejusque objectum, dum illvm abstraho a sensu tactus DIm chim eodem sub sensu eum col loco. Nec vi deo senitum caloris, & frigoris magis differre a reliquis sensibus externis, M. --qu1m sensum venereum : unde, dc eodem funda mento himae specialem sensum sta- ωιιitinis tui posse existimo; prout etiam sensem fairris, & sitis sumptae materialiter. assis aliis aliut videbitur. Proinde si tam lav i ratione recedamus I recepto hueunties suum numero, sequamurque placitum Sylvianum, faelia aliquis contendet pera adi debere sensum septimum ariae ita erum continuae altercationeS, &quaestiones de nomine.
Solent singuli sensus extemi describi sequentibus, ae consimilibus modi Tactus est Sensus externus a Nagura desinatus adperceptionem qualitatum rum ni Sibilium. μια δε- Gustiis, dec. Ad perreptionem se ris- Ariptionεν ω factus, &e. Adpreeptionem oririsia Auditus , 'ce. AE erceptionem soni-Visus, &C. Ad pereeptionem taminis, Θ e refinVe rem ut ante dixi, tales definitiones valed parsimo te te aliquida Ilus videmur dicere describendo dictos sensus perdispositionem corporis: nempe Tachus est dispositio cutis, mem/ranaram,oe nervovum eum sufficient eopias - κωμην--σituum adpercipiandum duritiem,miaritiem, aliasiae ruatuam,quae vuυδ aeuuam Mim si
Gustus diis iis, me. ad preci eninae saporem. Ac c sermiter de caeteris,ut supra Quamquam nec illae definitiones elare designant naturam definiti. Sensux internusest sensus,qui Me residet in exteνισσιρ-te rem is, me es ous ros--Mmspeciei eum aliquo sensu ibidem re fidente. remust. Hunc seni alii, atque ani alio,atque alio modo dividunt. Μihi autem Fiden- Imuina tur sumere duoejus membra: nempe Imaginatrιxcive P bant 'θc inmoria. Illinaris.